ـ حدود 19 سال از تأسیس اورژانس اجتماعی در کشور می‌گذرد،

ـ به گفته مسئولان هنوز 70 درصد مردم از خدماتی که اورژانس اجتماعی ارایه می‌دهد اطلاعی ندارند.

ـ اورژانس اجتماعی درسال 78 با هدف به حداقل رساندن و کاهش میزان آسیب‌های اجتماعی وارده به افراد، در سازمان بهزیستی تشکیل شد.

ـ اورژانس اجتماعی در سراسر کشور و درمراکز شهرستان ها وجود دارد و دارای ماشین گشت در مکان‌های عمومی است.

ـ وظیفه آن مداخله در بحران هایی مانند کودک آزاری؛ همسر آزاری؛ خشونت و…

ـ اورژانس اجتماعی قصد دارد تا مداخلات روانی ـ اجتمـاعی را قبـل از مداخلات قضایی و انتظامی را انجام دهد.

ـ تخصصی بودن، به موقع بودن و در دسترس بودن از ویژگی­ های مهم برنامه اورژانس اجتمـاعی است.

ـ اورژانس اجتماعی کمک می‌کند فرد وارد پیچ و خم قضا نشود.

ـ تمام خدمات اورژانس اجتماعی در کشور رایگان است.

-شماره 123 جهت تماس با کارشناسان سیار اورژانس اجتماعی در نظر گرفته شده است.

پژوهش خبری صدا وسیما: اورژانس اجتماعی پلیس نیست. گشت و ارشاد هم نیست، اورژانس یک منبع اجتماعی است برای کمک به کسانی که به هر دلیلی در معرض آسیب هستند و یا دچار آسیب اجتماعی شده‌اند؛ اورژانس کمک می‌کند که آن پیشگیری از وقوع جرم هم انجام شود حتی پیشگیری مجدد هم از وقوع جرم انجام شود؛ قوه قضاییه اگر می‌خواهد قضا زدایی انجام دهد؛ یکی از مهم‌ترین منبعی که می‌تواند در این بخش کمک کننده باشد همین اورژانس اجتماعی است؛ باید کمک کرد تا اورژانس فراگیر شود؛ اوژانس پرونده‌های قضایی را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند هر کسی به هر دلیلی که دچار اشتباه شده برچسب مجرم نخورد؛ که این بر چسب در خیلی از جاها به عنوان مانع و سدی برای فرد خاطی است. فردی که در زندان باشد تا آخر عمر خودش زندانی است همسرش همسر زندانی است. فرزندش فرزند زندانی است؛ لذا اورژانس کمک می‌کند فرد وارد پیچ و خم قضا نشود. این صحبت­ های یک مددکار اجتماعی است که خود یکی از بنیانگذاران اورژانس اجتماعی است و او کسی نیست جز دکتر سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران.

اورژانس اجتماعی چیست؟

ـ دکتر سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران: حدود 19 سال از تأسیس اورژانس اجتماعی کشور می‌گذرد، اما به گفته مسئولان هنوز 70 درصد مردم از خدماتی که اورژانس اجتماعی ارایه می‌دهد اطلاعی ندارند. سال 78 بود که اورژانس اجتماعی با هدف به حداقل رساندن زمان دسترسی مردم به منابع اجتماعی و کاهش میزان آسیب‌های اجتماعی وارده به افراد، در سازمان بهزیستی ایجاد شد.

اورژانس اجتماعی یکی از برنامه‌های مداخله­ ای با هدف پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به شمار می رود و وابسته به سازمان بهزیستی است. اورژانس اجتماعی در سراسر کشور و درمراکز شهرستان­ها وجود دارد و دارای ماشین گشت در مکان‌های عمومی است و وظیفه ­اش مداخله در بحران هاست. نظیر کودک آزاری؛ همسر آزاری؛ خشونت و…

اورژانس اجتماعی متشکل از گروهی روان شناس و مشاور و مدکار است. اگر درمواقع بحران تماس بگیرید هم مشاوره­ی تلفنی می ­دهند و هم درصورت لزوم با تیم مشاوره و روان شناسی و مددکاری در محل حاضر می ­شوند و مداخله در بحران می کنند. اورژانس اجتماعی با نیروی انتظامی هم هماهنگ هستند تا در مواقع لزوم از آن­ها کمک بگیرند. مرکز اورژانس اجتماعی یا فوریت های اجتماعی از طریق سه بخش خط 123 و تیم سیار و مرکز مداخله به جامعه هدف خدمت ­رسانی می­ کند این شماره در کل کشور ثابت است. ضمنا تمام خدمات اورژانس اجتماعی رایگان است.

اهداف اورژانس اجتماعی

ـ دکتر سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران : مهم‌ترین اهداف اورژانس اجتماعی عبارتنداز:

1 - انجام مداخلات روانی ـ اجتماعی قبل از مداخلات قضایی ـ انتظامی

در واقع می‌توان گفت مهم ترین هدف اورژانس اجتماعی، پر کـردن فاصـله بـین خانه با کلانتری و دادگستری توسط خدمات مددکاران اجتمـاعی و روانشناسـان اسـت.

2 -کمک به قضازدایی و پیشگیری از جرم

امروزه یکی از مهم‌ترین سیاست­ های قوه قضائیه و نیـروی انتظـامی قضـازادیی و پیشگیری از وقوع جرم است که برنامه اورژانـس اجتمـاعی درایـن راسـتا کمـک بزرگـی می ­کند و می­ تواند از تشکیل پرونده ­های قضایی جلوگیری کند یا حداقل تعـداد آنهـا را کمتر کند.

3 - شناسایی آسیب­ های اجتماعی شایع و در حـال شـیوع و یـا نوپدیـد و بازپدید

هدف دیگر برنامه اورژانس سیار اجتماعی این است که به دلیـل مراجعـه بیشـتر افراد به صورت خود معرف و ارتبـاط مسـتمر بـا کارشناسـان مراکـز تـابع برنامـه، زمینـه شناسایی این آسیب­ ها و عوامل زمینه­ ساز و پیامدهای آنها بیش از پیش فراهم می‌شود.

4 - شناسایی کانون­ها و مناطق آسیب ­زای اجتماعی

شناسایی این کانون­ها از اهدافی است که برنامه مذکور دنبال میکند. شناسـایی چگونگی توزیع پراکندگی آسیب­ های اجتماعی از طریق این برنامه میسر خواهد شد. در واقع اورژانس اجتماعی با اطلاعات ارزشمندی که در اختیـار دارد بسـتر مناسـبی بـرای رصد آسیب های اجتماعی در جامعه است.

5 - ارائـه خـدمات تخصصـی و بـه موقـع بـه افـراد در معـرض آسـیب و آسیب­ دیدگان اجتماعی

هدف دیگر ارائه خدمات تخصصی و به ­موقع به افراد در معـرض آسـیب و آسـیب دیدگان اجتماعی است. به گونه ­ای که این خدمات در دسترس آنها نیز باشد تا مصـداق « نوشدارو پس از مرگ سهراب» نباشد.

چه کسانی می توانند با اورژانس اجتماعی تماس بگیرند؟

ـ دکتر سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران: جامعه هدف این مرکز شامل کودک­آزاری؛ همسرآزاری؛ اقدام به خودکشی؛ بازمانده از تحصیل؛ اعتیاد کمتر از شش سال؛ دختران و زنان آسیب دیده و درمعرض آسیب؛ دختران فرار از منزل؛ افرادبدسرپرست و کودکان بی­سرپرست و تمام افرادی که در شرایط بحرانی قرار می­ گیرند؛ است.

ضمنا خدمات اورژانس برای افراد متقاضی طلاق هم است. بعضی وقت­ها خانم ­ها به دلیل همسرآزاری یا تقاضای طلاق مراجعه می­ کنند که نیاز به مشاور حقوقی است که این خدمات هم خوشبختانه در این مراکز برای خدمت گیرندگان ارایه می ­شود.

قضازدایی اورژانس اجتماعی

ـ دکتر سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران: اورژانس اجتماعی قرار بود حد فاصل بین خانه تا کلانتری را با مداخلات اجتماعی جایگزین کند. به عبارت دیگر قرار بود این اورژانس غیر انتظامی تشکیل شود تا برای هر موضوعی برای مردم پرونده قضائی ایجاد نشده و پای آنها به کلانتری باز نشود. راه اندازی اورژانس این فرصت را ایجاد می­ کند تا قبل از اینکه افراد درگیر حوزه قضائی شوند با مداخلات اجتماعی زمینه بازگشت و حل مشکلات آنها فراهم شود، ضمن اینکه این کار خودش کمک می کند به کاهش پرونده های قضائی و حتی پیشگیری از وقوع جرم.

باید مردم ما یاد بگیرند برای زندگی بهتر از ظرفیت متخصصان اجتماعی استفاده کنند تا اگر به هر دلیلی دچار مشکل شدند خط ۱۲۳ را بر ۱۱۰ ترجیح دهند. نه به دلیل اینکه خط ۱۱۰ ناکارآمد است بلکه به دلیل اینکه خط ۱۱۰ خط انتظامی است و باید بتوانیم از ظرفیت های اجتماعی در حل معضلات اجتماعی و آسیب های اجتماعی که در کشورمان وجود دارد به بهترین شکل بهره بگیریم. اورژانس اجتماعی شاید بیش از هر نهاد دیگری در جلوگیری از بازشدن پای همه افرادی که به هر دلیلی جرمی را مرتکب می‌شوند به مراجع قضایی و دادگستری نقش دارد و در واقع حد فاصل منزل تا کلانتری قرار دارد.

سخن آخر

اورژانس اجتماعی نقش یک رابط اجتماعی دارد. اگر کودکی در معرض خطر باشد و مددکاران اجتماعی اورژانس تشخیص بدهند که فرد در معرض خطر است می‌توانند مداخله کنند و بعد کارهای قضایی­ مریوط انجام شود.

مداخله اورژانس اجتماعی در آسیب‌های اجتماعی یا باید خود معرف باشد یعنی که خود مردم باید زنگ بزنند و در را باز کنند، یا باید حکم قضایی داشته باشد.

سیستم قضایی در مواقعی که ضروری است باید حمایت کند؛ و نیز ناجا در مواقعی که تشخیص داده شود باید ورود پیدا کند. (آیین نامه اورژانس اجتماعی در 12 خرداد 92 در جلسه‌ هیئت وزیران به تصویب و در 10 تیر 92 به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.)

پژوهش خبری // مریم عابدی