در نظر داشتن اهمیت و جایگاه سیاسی و اقتصادی آمریکای لاتین در دنیای کنونی شاید به راحتی بتوان گفت در سال‌های اخیر تعاملات جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های آمریکای لاتین به تناسب وزن و جایگاه این کشورها در عرصه بین‌الملل برنامه‌ریزی نشده است.
با توجه به سفر دوره‌ای وزیر امور خارجه ایران به منطقه آمریکای لاتین و بازدید ایشان از شش کشور اکوادور، بولیوی، کوبا، شیلی،نیکاراگوئه و ونزوئلا نگاهی خواهیم داشت به وضعیت تعاملات ایران و شش کشور مقصد رییس دستگاه دیپلماسی و وضعیت روابط سیاسی و اقتصادی ایران را با کشور‌های امریکای لاتین در گذشته و حال بررسی خواهیم کرد.
همانگونه که از داده‌های ارائه شده در نمودار بالا قابل مشاهده است سطح تعاملات تجاری ایران و شش کشور مقصد آقای دکتر ظریف در آمریکای لاتین، پس از سال ابتدایی ریاست ایشان بر دستگاه دیپلماسی ،به شدت روند نزولی را طی کرده است. نمودار فوق حاوی اطلاعات میزان صادرات و واردات ایران به شش کشور مذکور است. همانگونه که در نمودار فوق قابل مشاهده است پس از سال 92 که هنوز هنوز شرایط گذشته بر روابط ایران و کشور‌های مذکور حاکم بوده است، تعاملات ایران و شش کشور نام‌برده شده با رکود شدیدی مواجه می‌شود.
بررسی آمار واردات شش کشور مورد بررسی در امریکای لاتین حاکی از آنست که تنها در سال 2015 مجموع واردات این سه کشور رقمی بالغ بر 135 میلیارد دلار بوده است که بر اساس نمودار قبل می‌توان مشاهده کرد که آمار‌های رسمی ایران مجموع صادرات کشور ایران را به این سه کشور کمتر از 5 میلیون دلار نشان می‌دهد.
مقایسه آمار واردات کل کشور‌های مذکور و میزان صادرات ایران به این کشورها زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بدانیم همه این کشورها صادر کنندگان محصولات خام می‌باشند و واردات آن‌ها را محصولات تولیدی تشکیل می‌دهد و نه مواد اولیه، این بدان معناست که این کشورها دارای یک بازار بسیار بزرگ برای تولیدکنندگان داخلی ایران می‌توانند باشند.
مروری بر اخبار نشان می‌دهد وضعیت صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور‌های آمریکای لاتین نیز که در سال‌های گذشته رونق نسبتا مناسبی را داشته است در سال‌های اخیر با عدم توجه مواجه گشته است. به عنوان نمونه می‌توان به توافقات ایران و ونزوئلا برای در سال 2010 بر سر سرمایه‌گذاری 760 میلیون دلاری در بخش انرژی دو کشور اشاره نمود(2) و یا طرح توسعه صنعتی محور آبپوره- اورینوکو، ساخت 70 هزار واحد مسکونی، همکاری‌های آب و برق، فرآورده‌های خون و انتقال فناوری، کمک‌های ایران به ونزوئلا شامل ساخت کارخانه مهمات، کارخانه مونتاژ خودرو و کارخانه سیمان از جمله نمونه‌های همکاری ایران و ونزوئلا در سال‌های اخیر بوده است.
این درحالیست که پس از شروع به کار دولت یازدهم اخبار نا امید کننده‌ای از کاهش همکاری‌ها بین ایران و متحدانش در آمریکای لاتین به گوش می‌رسد به عنوان نمونه می‌توان به خبر توقف فعالیت‌های شرکت نفتی پتروپارس در ونزوئلا و یا تعطیل شدن دفتر شرکت ملی نفت ایران در بولیوی اشاره کرد.
با توجه به آمار‌های ارائه شده در این نوشتار و در نظر داشتن اهمیت و جایگاه سیاسی و اقتصادی آمریکای لاتین در دنیای کنونی شاید به راحتی بتوان گفت در سال‌های اخیر تعاملات جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های آمریکای لاتین به تناسب وزن و جایگاه این کشورها در عرصه بین‌الملل برنامه‌ریزی نشده است.
نشریه نشنال اینترست در سال 2016 به نقل از وزارت خارجه ایالات متحده در گزارشی مدعی شد« حضور ایران در آمریکای لاتین به دلیل کاهش تجارت و دیدارهای مقامات رسمی از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی کمرنگ شده است.
سفر آقای دکتر محمد جواد ظریف به آمریکای لاتین در سال آخر دولت یازدهم اگرچه شاید کمی دیر به نظر برسد، اما می‌تواند نقطه امیدی برای بازسازی روابط ایران و کشور‌های این منطقه در سال‌های آتی باشد.
پژوهش خبری صدا و سیما//