کتاب ارتقاء اخلاق در رفتار سیاسی نخبگان به بررسی ابعاد مختلف ارتباط ارزش های اخلاقی و رفتار سیاسی نخبگان پرداخته است.
فصل اول: ارتقاء ارزش های اخلاقی در نخبگان سیاسی - برای بررسی اخلاق سیاسی به عنوان متغیر مستقل به تبیین مفهوم اخلاق و اخلاق سیاسی به لحاظ تعریف لغوی، مفهومی و اصطلاحی و همچنین جستجو در منابع و آراء اسلامی و غیراسلامی و در قوانین ایران و سایر کشورها پرداخته شده است. مولفه های اخلاق سیاسی عمدتا از نهج البلاغه و بیانات امام (ره) و رهبر معظم انقلاب احصاء شده است. همچنین برای رفتار نخبه سیاسی به عنوان متغیر وابسته به بررسی و تعریف انواع رفتارها و کردارها پرداخته شده و سطوح نخبه مشخص گردیده. امنیت ملی نیز به عنوان متغیر وابسته دوم مورد کنکاش و ابعاد آن تبیین شده است.
فصل دوم: نخبه سیاسی در معرض کشاکش های اخلاق گریز - امروزه نخبه گرایی یکی از الگوهای رایج در علم سیاست و جامعه شناسی سیاسی است که بر وجود نخبگان حاکم در جامعه تأکید دارد. نظریه پردازان نخبه گرا، جامعه را به دو قسمت نخبه و توده تقسیم می کنند و توده ها را جماعاتی سازمان نیافته و بی نظم می شمارند که فرودست تر از نخبگان هستند؛ درحالی که نخبگان به عنوان طبقه خودآگاه محسوب می شوند که در رفتار منسجم و دارای احساس مشترکی هستند.
فصل سوم: عوامل محیطی موثر بر رفتار سیاسی نخبه - عوامل فرهنگی – اجتماعی: این عوامل در برگیرنده نظام تربیتی – آموزشی و آموزه های دینی، باورها و اعتقادات، فرهنگ سیاسی و دینی، رسانه ها و رسوخ الگوها و اندیشه های فرهنگ غربی و مواردی از این قبیل را شامل می شود. نظام تربیتی – آموزشی و آموزه های دینی از اهمیت فوق العاده ای در شکل دادن به رفتار نخبه برخوردار است.
عوامل اقتصادی: این عوامل در برگیرنده ضعف ساختارهای اقتصادی، رشد مفاسد اقتصادی، فضای مادی گرایانه در مناسبات اقتصادی، تلقی پیوند قدرت و ثروت و مواردی از این دست می شود.
عوامل سیاسی: این عوامل شامل عدم شفافیت فضای سیاسی، مبهم بودن منافع ملی، ضعف نظام حزبی، ضعف نظام انتخاباتی، پایین بودن هزینه های بداخلاقی سیاسی و از این قبیل موارد می باشد.
عوامل حقوقی: این عوامل شامل ضعف قوانین و مقررات در رابطه با فعالیت های سیاسی، ضعف ضمانت اجرای قوانین، عدم آشنایی کافی نخبگان با قوانین موجود، ضعف سازوکارهای لازم برای نظارت و ارزیابی عملکردها می شود.
فصل چهارم: تاکیدات ولائی و توصیه های تنذیری
مقطع تذکر و توجه ولائی به نخبگان سیاسی |
دوره |
شاخص های بیانات |
نخست |
از استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی آغاز و تا رحلت امام در سال 68 را دربر می گیرد. (از بیانات امام خمینی (ره)) |
قدرت طلبی و اتهام زنی؛ غیرمردمی بودن؛ خودرأیی؛ سطحی نگری و بی بصیرتی؛ اختلاف و تفرقه؛ تضعیف و تخریب؛ ترجیح مصالح فردی بر مصالح نظام؛ دشمن ورزی؛ عدم سعه صدر؛ راحت طلبی حرمت شکنی و اتهام زنی؛ عدم مدارا و نرمش؛ قانون گریزی؛ خروج از اعتدال |
دوم |
از سال 69 آغاز و تا سال 1377 را شامل می شود. در این دوره با رهبریت مقام معظم رهبری، بازنگری قانون اساسی، جابجایی جریانات سیاسی در عرصه قدرت و شروع بازسازی و سازندگی کشور و اجرای سیاست های اقتصادی، فرهنگی و خارجی (مانند سیاست تنش زدایی و...) و افزایش مطبوعات و نشریات با گرایشات مختلف همراه بود |
اتهام زنی؛ دنیازدگی؛ تخریب رقیب؛ عدم درک مصالح انقلاب و نظام؛ عدم تحمل؛ افشای اسرار و اهانت و افتراء؛ ایجاد یأس و ناامیدی؛ جبهه گیری های ناسالم؛ بی اعتنایی به بیت المال؛ تحجرگرایی؛ انفعال گرایی؛ فساد مالی؛ اختلاف
|
سوم |
از سال 76 تا سال 84 ؛ انتخابات دوره هفتم ریاست جمهوری، فضای جدید سیاسی و فرهنگی در کشور، آرایش سیاسی و جابجایی در قدرت و ورود چهره های جدید نخبه به عرصه فعالیتهای حکومتی |
دنیازدگی؛ افراط و تفریط؛ عدم انعطاف نسبت به رقیب؛ عدم رعایت قانون؛ رقابت ناسالم؛ اختلافات وحدت شکن؛ فاصله گیری اخلاق از سیاست؛ تزویر و فریب؛ دشمن پنداری رقیب؛ سطحی نگری؛ تحجر و سکولاریسم؛ ضعف عدالت محوری؛ عدم پاسخگویی؛ بی مسئولیتی؛ عدم درک صحیح؛ ضعف روحیه امانت داری |
چهارم |
این مقطع از سال 1384 تا انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری جمهوری را شامل می شود. تحولات سیاسی ناشی از انتخابات نهم، رفتارهای سیاسی نخبگان متاثر از آن دچار آسیب های اخلاقی فراوان شد که با انتخابات دهم به اوج خود رسید. |
سیاه نمایی؛ خصیصه دشمن ورزی بجای برادری؛ پایبند نبودن به قواعد سیاسی منفی بافی؛ بی بند و باری در بیان مطالب؛ عوام گرایی؛ بی صداقتی در گفتار و رفتار؛ ضعف ایمان به قوانین الهی مرعوبیت (ترس)؛ بی انصافی؛ تقدم ملاحظات جناحی؛ سیاست زدگی |
پنجم |
این مقطع با شروع فعالیت های انتخاباتی دهمین دوره ریاست جمهوری (22/ 3/ 88) آغاز و تداوم می یابد. در این دوره رفتار سیاسی نخبگان ویژگی های بسیار متمایزی با گذشته دارد و با توجه به گستردگی بداخلاقی های سیاسی از سوی نخبگان امنیت ملی به مخاطره افتاد. |
نکات منفی مناظره انتخاباتی؛ بی انصاف افراطی گری؛ فقدان سعه ی صدر؛ کاهش ظرفیت تحمل؛ کمبود ظرفیت تحمل پیروزی؛ ضعف قانون گرایی؛ عدالت توام با عقلانیت؛ ضعف بصیرت؛ ضعف شجاعت؛ ضعف بصیرت؛ ضعف شجاعت |
فصل پنجم: تبعات و پیامدهای بی اخلاقی در نخبگان سیاسی
تعیین میزان اهمیت معیارهای سنجش راهبرد ارتقاء اخلاق سیاسی نخبگان سیاسی ج.ا.ا