اجرای برجام می‌تواند پیام‌آور رشد و توسعه اقتصادی برای ایران باشد به شرط آنکه اقتصاد رها شده از بند تحریم‌ها به خود اتکاء کند و در چارچوب اقتصاد مقاومتی بازتعریف شود.
از این‌رو شاید بتوان توقف آقای روحانی در رم را پیش‌درآمدی برای حضور در پاریس و گسترش روابط ایران با کلیت اروپا تلقی کرد. یعنی فرانسه؛ دروازه ورود ایران به بازار اروپاست که تهران می‌خواهد از طریق این کشور روابط خود را با دیگر کشورهای اروپایی گسترش دهد.
از این‌رو به نظر می‌رسد آقای روحانی از این جهت سفر به اروپا را از ایتالیا و فرانسه آغاز کرده که رم و پاریس می‌توانند زمینه و بستر را برای ورود ایران به قاره‌ی سبز فراهم نمایند. علت این امر به نحوه اولویت‌گذاری ایران برای گسترش و توسعه روابط با کشورهای اروپایی در دوره پساتحریم بازمی‌گردد.
در این باره در وهله نخست، پیشینه و سوابق ایتالیا و فرانسه مورد توجه قرار می‌گیرد یعنی ارجحیت روابط ایران با کشورهایی است که سابقه‌ای منفی از آنها در ذهنیت دولتمردان و افکار عمومی جامعه نقش نبسته باشد.
در گام بعد توسعه روابط بایستی با کشورهایی رقم خورد که بیشترین مزیت اقتصادی را برای ایران داشته باشند. یعنی این کشورها بتوانند نیازهای اولویت‌بندی شده ما را برآورده سازند. به طور مثال، با توجه به ضرورت تأمین امنیت جانی مردم بحث تجهیز و نوسازی ناوگان هواپیمایی کشور درصدر اولویت‌هاست، مسئله‌ای که یکی از محورها و برنامه‌های اصلی آقای روحانی در سفر به پاریس را تشکیل می‌دهد. یا سرمایه‌گذاری در صنعت خودروسازی مورد دیگری است که توجه آقای روحانی در فرانسه را به خود جلب کرده، چراکه بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته در خودروسازی می‌تواند جدای از بهبود کیفیت خودروها و رضایت‌مندی مردم به کاهش معضل آلودگی هوا در ایران نیز کمک کند.
از زوایه‌ای دیگر گسترش روابط با اروپا بایستی به غیر از مزیت‌های اقتصادی، امتیازات سیاسی برای ما به ارمغان آورد. این موضوع بدین خاطر از اهمیت بالایی برخوردارست که بی‌اعتمادی و تردیدهای جدی در خصوص عمل کردن آمریکا به تعهدات خود مندرج در برجام وجود دارد. لذا تهران می‌تواند با نزدیک شدن به فرانسه و فاصله اندازی میان اروپا و آمریکا – ایجاد اختلاف و شکاف میان اردوگاه غرب، کاخ سفید را برای پایبندی به برجام تحت فشار گذارد. رویکردی که ایران در طول مذاکرات هسته ای با تروئیکای اروپایی دنبال می‌کرد.
به هرحال اینکه دولت روحانی به دنبال آن است از فرصت‌ها و ظرفیت‌های پسا تحریمی حداکثر استفاده را در جهت رشد و توسعه اقتصادی کشور ببرد، اقدام مبارک و قابل دفاعی است زیرا حداقل در شرایط کنونی که اختلاف و تنش در روابط ایران و عربستان موج می‌زند، تهران می‌تواند با گسترش روابط با اروپا، دیپلماسی خود را در منطقه تقویت نماید. علاوه بر این، استفاده به هنگام از ظرفیت‌های پسا تحریمی برای بهبود روابط با کشورهای مختلف دنیا از جمله نزدیکی به اروپایی‌ها می‌تواند تحرکات رژیم صهیونیستی برای شکل‌دهی به ائتلاف ضدایرانی در منطقه را با شکست مواجه سازد.
بر این اساس، اجرای برجام را بایستی فصلی نوین در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران به شمار آورد، فصلی نوین که می‌تواند پیام‌آور رشد و توسعه اقتصادی برای ایران باشد به شرط آنکه اقتصاد رها شده از بند تحریم‌ها به خود اتکاء کند و در چارچوب اقتصاد مقاومتی باز تعریف شود نه اینکه به واردکننده صرف محصولات غربی تبدیل گردد. از این‌رو بایستی به «توازن» و «تعادل» در روابط دوجانبه و یا چند جانبه توجه داشت. بر این اساس، در این دوره که کشورهای مختلف مشتاق ورود به بازار جذاب و پر منفعت ایران هستند، یک باره به خود نیائیم و ببینیم که بازار کشورمان به انبار کالاهای خارجی تبدیل شده و سهم ما هم از افزایش صادرات از حد حرف فراتر نرفته است. از این‌رو در حال حاضر که در ایران بازار سفارش برای خرید کالا و محصولات خارجی و دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی داغ و پررونق است بایستی به هوش باشیم تعادل و توان در تراز بارزگانی خارجی رعایت شود تا طعم وابستگی به اقتصاد رنجورمان چشانده نشود.
مخلص کلام اینکه سفر اروپایی آقای روحانی؛ فرصتی فراروی اقتصاد کشورمان قرار داده که بایستی در جهت درست ظرفیت‌سازی شود. این سخن بدان معناست که نباید مقوله‌ی اقتصاد مقاومتی که در قالب حمایت از تولیدات داخلی (خوداتکایی) و رهایی از وابستگی قرار می‌گیرد، روی کاغذ بماند و به محاق فرو رود. به بیانی دیگر جهت‌گیری کلی اقتصاد کشور بایستی به سمت اقتصاد مقاومتی و انسجام درونی متمرکز شود. لذا اکنون که ایران در چارچوب آغاز دوره‌ی جدید از تعاملات با کشورهای اروپایی در حوزه‌های مختلف به ویژه حوزه اقتصادی و تجاری قرار گرفته باید توجه داشت که در زمین حریف بازی نکنیم و تنها به فکر حفظ و تقویت منافع ملی کشورمان باشیم.
.............................................................................
بررسی و تحلیل // مصطفی عبدلی