به گزارش
خبرگزاري صدا و سيما، اين طرح پس از اينکه با درخواست گروهي از نمايندگان، راي لازم براي قرار گرفتن در اولويت بررسي را کسب کرد، دستور جلسه علني مجلس شد.
بحث هاي موافقان و مخالفان طرح اقدام متقابل و متناسب دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام ، امروز در مجلس جدي بود ولي در نهايت کليات آن تصويب شد.
البته گروهي از نمايندگان خواستار راي گيري روي ورقه که اسم و مشخصات هر نماينده در آن درج مي شود بودند، اما اين درخواست راي لازم را نياورد و بصورت الکترونيکي راي گرفته شد.
* روز مباحث داغ نمايندگان درباره برجام
مجلس امروز شش دستور کار از جمله بررسي طرح برجام را در برنامه داشت که پنجاه تن از نمايندگان در خواست بررسي با اولويت آن را داشتند.
برخي از نمايندگان که عمدتا همان مخالفان کليات طرح بودند با در اولويت بررسي قرار گرفتن اين طرح مخالفت کردند.
با اين حال ، بررسي اولويت دار - طرح اقدام متقابل و متناسب ايران در برابر برجام- با راي اکثريت نمايندگان به تصويب رسيد و طرح برجام بجاي نوبت سوم بررسي ، دستور کار اول جلسه امروز شد.
بنابر جمع بندي مذکرات هستهاي در لوزان، پس از توافق نهايي در کشورها ، برجام از 26 مهر روند اجرايي به خود مي گيرد؛ اين بودکه نمايندگان به بررسي خارج از دستور طرح، راي دادند.
اما مباحث اصلي نمايندگان وقتي اوج گرفت که بحث بر سر تصويب يا رد کليات طرح آغاز شد.
چهار تن از مخالفان طرحي که ارائه شده بود و پنج تن از موافقان آن ، ديدگاه هاي خود رابيان کردند ضمن اينکه چند تن از نمايندگان درخصوص مراعات آيين نامه وموارد ديگر تذکراتي داشتند.
مهمترين دليل مخالفت مخالفان طرح که البته برخي از آنها با اصل برجام مخالف نبودند عبارت بود از : کوتاهي دولت در ارائه لايحه، ناديده گرفتن گزارش کميسيون ويژه برجام مجلس که بيش از چهل روز درباره آن کار شده بود، مراعات نشدن حقوق ملت، تعهدات الزامي ايران، و در مقابل تعهدات قابل تفسير طرفهاي ديگر برجام .
آقايان بذرپاش، نادران ، زاکاني و طلا نمايندگان تهران چهار نماينده اي بودند که در مخالفت با کليات طرح يادشده سخنراني کردند.
اما موافقان طرح اجراي برجام همچون اقاي بروجردي معتقد هستند وقتي طرح هستهاي به قانون تبديل شد دولت مکلف است آن را اجرا کند بنابراين نصيحتنامه نيست بلکه الزام قانوني صورت ميگيرد.
حسيني ، قوامي ، جلالي ، نکو و بروجردي نمايندگان ميانه ، اسفراين ، شاهرود، رباط کريم و بروجرد نيز پنج نماينده اي بودند که در موافقت با کليات طرح اجراي برجام نطق کردند.
جلالي عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هم در موافقت طرح اجراي برجام گفت: در ابتدا من هم چندان اعتقاد به ارائه طرح هسته اي در مورد برجام نداشتم ولي دو نكته باعث شد كه اين طرح مطرح شود.
جلالي گفت: دليل نخست آنكه ما در گذشته برخي مصوبات داشتيم اگر آنها را لغو نكنيم در مغايرت با برجام است لذا بايد آنها تعيين تكليف شوند.
وي در مورد دليل دوم افزود: مسئله دوم بيان صريح رهبري است كه در چنين مسئله مهمي نمي شود آن را كنار گذاشت.
نماينده مردم شاهرود گفت: حتماً ما هم به دولت نقد داريم ، وضعيت امروز نتيجه سياست گذشته است.
بعد از سخنان موافقان و مخالفان - طرح اقدام متقابل و متناسب ايران در اجراي برجام - آقاي صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي به نمايندگي از دولت به دفاع از طرح پرداخت که در اين هنگام ، بلند شدن صداهاي مخالف و موافق بر سخنان صالحي تا حدودي غلبه کرد.
رئيس سازمان انرژي اتمي در اين جلسه با تاكيد بر اينکه برجام منافع و حاكميت ملي را حفظ خواهد كرد گفت: آنچه آنان ( غربي ها) مي خواستند محقق نشد آنان مي خواستند ايران در كلوپ فناوري هسته اي جهان نباشد كه شديم و خواسته هايمان را بر آنان تحميل كرديم.
وي افزود: رهبر معظم انقلاب تكليف ما را مشخص كرده اند و ما بايد به نحوي مذاكره مي کرديم كه هم عزت و اقتدارمان حفظ مي شد و هم فناوري هسته اي پابرجا مي ماند كه اينگونه شد.
صالحي اضافه كرد: اين مذاكرات در نهايت عزتمندي و اقتدار انجام شد و شهادت مي دهم كه تاريخ بعداً ثابت خواهد كرد كه در مذاكرات دست بالاتر را داشتيم.
معاون رئيس جمهور گفت: تنها محدوديت هايي که پذيرفتيم محدوديت هايي بود كه سر راه رفتن به سمت توليد بمب هسته اي است در حالي که بنا به فتواي رهبر معظم انقلاب هيچ گاه در پي آن نبوده ايم.
وي افزود: بر اين اساس هر محدوديتي بر سر اين راه گذاشته اند بگذار دلشان خوش باشد ربطي به ما ندارد اما غني سازي و تحقيق و توسعه ما باقي ماند و آب سنگين خواهيم داشت ما فروشنده آب سنگين و اورانيوم نيز خواهيم بود.
رئيس سازمان انرژي اتمي تاكيد كرد: اطمينان مي دهم برجام سند و تاج افتخار براي ملت خواهد بود و يقين بدانيم با آن، منافع و حاكميت ملي را حفظ خواهيم كرد.
بعد از سه ساعت و نيم مباحثه، در نهايت کليات - طرح اقدام متقابل و متناسب دولت ايران در برابر اجراي برجام - با 139 راي موافق، 100 راي مخالف و 12 راي ممتنع از مجموع 253 نماينده حاضر ، به تصويب رسيد.
جزئيات اين طرح نيز در جلسه علني سه شنبه 21 مهر مجلس بررسي خواهد شد.
* دو فوريت طرح هسته اي وقتي راي نياورد به کميسيون امنيت ملي ارجاع شد
بر اساس اين گزارش، نوذر شفيعي سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هفته گذشته با اشاره به تصويب کليات و جزئيات " طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام" با اکثريت آرا در تک جلسه روز 13 مهرماه اين کميسيون گفت: با تصويب اين طرح در صحن مجلس، پرونده اين طرح در حوزه تقنيني بسته مي شود.
کميسيون ويژه برجام پانزده نفره که کارش را از ماه قبل آغاز کرده بود 12 مهرماه پس از جلسات متعدد با تيم مذاکره کننده و همچنين صاحبنظران مسايل هسته اي ، اقتصادي ، سياسي و امنيتي ، گزارش 20 صفحه اي خود را آماده و تقديم نمايندگان در صحن علني کرد.
همزمان با اين گزارش جامع، طرح دو فوريتي تعدادي از نمايندگان تحت عنوان - اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام - به راي گذاشته شد که قيد دوفوريت آن راي نياورد ولي با موافقت نمايندگان به يک فوريت آن ( از مجموع 247 راي ماخوذه با 168 راي موافق ، 57 راي مخالف و 9 راي ممتنع)، به کميسيون امنيت ملي مجلس ارجاع ارجاع شد تا بررسي هاي جامع تري روي آن صورت گيرد. پيشنهاد دهنده اين طرح، علاءالدين بروجردي بود.
* گزارش کميسيون ويژه بررسي برجام چه بود؟
جمعبندي کلي گزارش 20 صفحه اي کميسيون ويژه بررسي برجام که روز يکشنبه 11 مهرماه در جلسه علني مجلس قرائت شد اين است که مجموعه نقاط ضعف برجام ( برنامه جامعه اقدام مشترک ) و قطعنامه 2231، محصول تلاش آمريکا براي تبديل کردن برجام به ابزاري براي مهار ايران و همچنين ايجاد زيرساختي براي نفوذ در کشور بوده است.
بررسيهاي کميسيون ويژه بررسي برجام در پنج جنبه حقوقي، علمي، فني و تحقيقاتي، دفاعي ـ امنيتي، اقتصادي بهويژه تحريمها و سياسي و عمومي صورت گرفته است. گرچه کميسيون، معتقد است که برجام، توافقي سياسي است اما ميگويد از جنبه حقوقي نقاط ضعفي دارد از جمله اينکه:
1- بر خلاف کشورهاي 1+5، تعهدات طرف ايراني روشن و صريح است و 1+5 مي تواند فورا تحريمها را عليه ايران بازگرداند، اما بازگشتپذيري براي ايران زمانبر است.
2- برخي از مهمترين حقوق ايران در بازه زماني بسيار طولاني محدود شده و تکاليف مضاعفي بر کشور بار شده است.
3- اگر بنا باشد روزي براي حل اختلاف به يک داور مراجعه کنيم، سازوکارها به گونهاي است که ايران در هيچ شکايتي برنده نخواهد بود.
در همين حال، 1) تاکيد بر حق غنيسازي در برجام و 2) لحن ملايمتر قطعنامه 2231 نسبت به قطعنامههاي پيشين و لغو شش قطعنامه قبلي شوراي امنيت در اين قطعنامه
از نقاط قوت حقوقي در توافق خوانده شده است.
اين کميسيون پس از بررسي هاي 40 روزه و در نهايت ارائه گزارش 20 صفحه اي خود، برجام را از جنبه علمي، فني و تحقيقاتي هم داراي نقاط ضعفي ميداند از جمله اينکه:
1- برنامه هستهاي ايران در يک تعليق حداقل 10 ساله فرو ميرود و برخي تعهدات بلندمدت، کشور را از حقوق آينده خود محروم کرده است.
2- تعهد درازمدت براي عدم ذخيرهسازي آب سنگين يا اينکه در آينده هم راکتور آب سنگين نخواهيم ساخت.
3- تغييرات فني ايجادشده در برنامه غنيسازي صنعتي و برنامه تحقيق و توسعه ايران، بازگشتپذيري برنامه هستهاي کشور را با آسيب مواجه کرده است.
4- محدوديت مرتبط با اقلام با کاربرد دوگانه، مانع پيشرفت ايران در علوم مختلف خواهد بود.
و در مقابل، کميسيون نقاط قوتي از جنبه علمي، فني و تحقيقاتي براي برجام قائل است که عبارتند از:
1- حفظ ويژگي آب سنگين بودن راکتور اراک و تأسيسات فردو
2- و ادامه برنامه تحقيق و توسعه غنيسازي ايران.
از نظر کميسيون ويژه بررسي برجام، دسترسي به تأسيسات نظامي و امکان درخواستهاي زيادهخواهانه آژانس از ضعف هاي اساسي در جنبه دفاعي - امنيتي است.
اعضاي کميسيون امکان تداوم برنامه موشکي ايران در آينده بدون هيچ محدوديتي را نقطه مثبت دفاعي - امنيتي برجام دانسته اند.
اما کميسيون ويژه بررسي برجام، رفع تحريم سوئيفت و رفع تحريمهاي نفتي را از منظر اقتصادي مثبت ارزيابي کرده است. در مقابل، نقاط ضعف اقتصادي برجام، بيشتر به حوزه برگشتپذيري تحريمها و رعايت نکردن اصل برابر نبودن تعهدات طرفين اعلام شده است به طوري که اين کميسيون تصريح کرد: جز در موارد معدود و بسيار کم اهميت، مفهوم لغو تحريم به معناي برچيده شدن زيرساخت قانوني تحريمها در برجام وجود ندارد.
کميسيون ويژه بررسي برجام، همچنين از جنبههاي سياسي و عمومي نيز به بررسي برجام پرداخته و اين مساله را از نقاط ضعف آن ميداند و معتقد است که برجام، در برخي مواد کليدي مبتني بر عدم اعتماد به آمريکا بنا نهاده نشده است و ايران دائماً در معرض تهديد ارجاع به شوراي امنيت قرار دارد.
کميسيون پيشنهادهايي هم درباره برجام داشته که قرار است نمايندگان هنگام بررسي برجام در مجلس درباره آنها هم تصميمگيري کنند.