پژوهشی در اخبار حوادث برای رسانه‌ها

‍ پژوهش خبری : اخبار حوادث به خاطر دارا بودن ارزش خبري برخورد هميشه مورد توجه بوده­ اند، جذابيت اين اخبار براي مخاطبان باعث مي­ شود تا کششي براي خواندن اين گونه اخبار و رويدادها وجود داشته باشد. واژه حوادث بار معنايي ويژه اي دارد، این واژه تداعي کننده قتل، سرقت، دزدي، خودکشي، تجاوز و کلاهبرداري و... است. رويدادهايي که في نفسه ضد ارزش و نامتعارف است، انتشار اخبار حوادث به حساسيت بالا نسبت به اين موضوعات از اهميت زيادي برخوردار است.

در خصوص اخبار حوادث چند نکته را باید مورد توجه قرار داد. به خاطر شیوه داستانی و دراماتیک اخبار حوادث مخاطب آن به جزييات خبر مي انديشد. اخبار حوادث با دارا بودن ارزش خبری درگیری یا برخورد، مخاطبان زیادی دارد و به عبارت دیگر جذابیت این اخبار باعث جلب توجه مخاطب است. نگاه رسانه محور به این اخبار پیگیری آنها را برای مخاطب مفید نمی داند و نگاه مخاطب محور مفید بودن و مضربودن آنها را به مخاطب واگذار می کند.

اما مسئله این است که آیا جنبه بدآموزی این اخبار غالب است یا این اخبار باعث هوشیاری می شود؟ نظریه های اولیه ارتباطات از قبیل نظریه کاشت از گربنر به عنوان نظریه ­های تاثير قدرتمند رسانه معروف شده ­اند که بر این اعتقاد هستند که محتوای خشونت آمیز رسانه­ ها بر روی مخاطب تاثیر می گذارد و ممکن است بر روحیه او اثر بگذارد و باعث ترویج خشونت و القای ناامنی از طریق رسانه­ ها شود. 

اما نظریه دریافت از استوارات هال که نظریه­ اي مخاطب محور است ضمن فعال دانستن مخاطب بر این معتقد است که محتوایی که توسط رسانه رمزگذاری می شود، ممکن است در زمان رمزگشایی به دلخواه مخاطب رمزگشایی شود.

از جنبه رسانه محوری اخبار حوادث بر عادي سازي پديده جرم، هنجارشکني، فرار متهمان، احساس ناامني، بد آموزي و فواید آن برگ برنده پليس در انعکاس حوادث، لازم بودن مقدار ترس و اضطراب ناشي از اخبار حوادث می نگرند.

اما در دیدگاه مخاطب محور اخبار حوادث در جلوگيري از ادامه جرم هاي سريالي، آشنايي جامعه با آسيب هاي مختلف اجتماعي و عوارض نامطلوب اجتماعي، آگاهي بخشي به مخاطبان، خنثي سازي عمليات رواني تيم بزهکاري و عامل پيشگيري از جرم و بازدارندگي موثر است.

به نظر می رسد نگاه مخاطب محور ضمن فعال نگریستن مخاطب در صورت ارتقا سواد رسانه ای مخاطب بر نگاه رسانه محوری برتری داشته باشد.

هادی البرزی/ پژوهشگر