کشتیرانی ایران پس از تحریم ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،‌ در تحریم کشتیرانی، بیشترین تحریم متوجه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شد و باتوجه به اینکه این شرکت با بهره مندی از ظرفیت های قانونی اروپا، لکه سیاه تحریم را از پیکره خود زدود  اما متاسفانه همچنان بنادر کشورهای اروپایی، اجازه ورود به کشتی های این شرکت را ندادند.

لغو تحریم های ظالمانه علیه صنعت حمل و نقل دریایی ایران از جمله بندهای برنامه جامع اقدام مشترک پس از جمع بندی هسته ای ایران با کشورهای گروه 1+5 است که با رفع تحریم ها، بستر مناسب برای توسعه این صنعت و بهره گیری از جدیدترین امکانات و تجهیزات روز در دنیا  دراین بخش فراهم خواهد شد.

براساس برنامه جامع اقدام مشترک، اتحادیه اروپا و امریکا و برخی از کشورهای بزرگ متعهد شده اند، همه تحریم های اقتصادی و مالی را که به بهانه برنامه هسته ای ایران وضع شده بود همزمان با اقدامات ایران در حوزه هسته ای لغو کنند که رفع تحریم های بخش کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل دریایی و علاوه بر آن صنعت هوانوردی کشور از جمله این دستاوردها است. 

مطابق برنامه جامع اقدام مشترک، تحریم ها و محدودیت های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا در بخش دریایی و بندری برای خرید ناوگان و تجهیزات مورد نیاز در حوزه دریایی کشور از شمول تحریم ها خارج می شوند.

با این فرصت می توان ضمن اقدام به نوسازی و بازسازی ناوگان حمل ونقل دریایی، جدیدترین تجهیزات مورد نیاز بنادر را تهیه و بهره گیری از فناوری های نوین را در بنادر به روز کرد. 

شرکت های کشتیرانی تجاری کشور طی سه قطعنامه شورای امنیت ، تحریم یکجانبه امریکا و اتحادیه اروپا با هدف خارج کردن خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از مسیرهای اصلی تجاری دنیا و از دست دادن سهم بازار حمل و نقل دریایی قرار گرفته و رکود اقتصاد بین المللی، از حجم تجارت جهانی و در نتیجه تقاضا را برای حمل کالا کم کرده و بر عملکرد بخش حمل و نقل دریایی کشورمان تبعات نامطلوبی زیادی گذاشته بود این مسائل سبب شده بود که شرکت های کشتیرانی برای حفظ تعادل مالی و توازن عملیاتی خود با دشواری های عدیده ای روبه رو شوند زیرا کاهش میزان بهره وری از ناوگان، موجب رسوب سرمایه ها و محدود شدن قلمرو فعالیت نیروی انسانی در این بخش شده است .

کارشناسان درباره آثار لغو تحریم ها معتقدند، علاوه بر آثاری که لغو این تحریم ها در اقبال مجدد صاحبان بار به استفاده از ناوگان کشتیرانی ایران و همچنین رونق دوباره فعالیت های این شرکت خواهد داشت، نتیجه قهری این حکم میتواند بازگشت کشتیرانی ناوگان این شرکت به بازارهای حمل و نقل اروپا باشد که به دلیل تحریم ها با محدودیت هایی مواجه شده بود.

بهزاد سیف الهی  کارشناس حمل و نقل دریایی گفت : همزمان با از سرگیری مذاکرات هسته ای در دو سال قبل خطوط کشتیرانی کانتینری بین المللی، آمادگی خود را برای حضور مجدد پس از قطع تحریم ها اعلام کردند.

به گفته وی، این شرکت ها برای این که سهم بیشتری از بازار آینده به دست آورند، تلاش کرده اند به شکل های مختلف ارتباطات خود را حفظ کنند که در این میان، شرکت های کشتیرانی آسیایی، بسیار فعال تر بوده اند.

سیف الهی افزود : این وضعیت نشانه خوبی برای آینده و بیانگر ظرفیت لازم برای توسعه مجدد فعالیت خطوط بین‌المللی به بنادر ایران و کاهش مجدد هزینه های حمل کالای تجاری ایران است.

حسین میرمحمدعلی عضو انجمن کشتیرانی  نیز با اشاره به استقبال همکاری خطوط کشتیرانی بین المللی با کشتیرانی ایران گفت: رفع تحریم های ظالمانه علیه ایران فرصت بزرگی برای صنعت حمل و نقل دریایی ایران برای بازگشت به روزهای اوج است .

* دوره جدید فعالیت شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی 

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز با لغو تحریم ها به دوران عادی فعالیت خود باز می شود و دوره جدیدی از فعالیت اش آغاز می شود.

مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران درباره دوره پساتحریم، گفت: مدت ها بود که منتظر چنین خبری بودیم که خوشبختانه جمع بندی هسته ای حاصل شد .

محمدحسین  داجمر افزود: خوشبختانه همان طور که متن جمع بندی نشان می دهد کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای کشتیرانی متعدد دیگری جزو موارد خروج از تحریم ها قرار گرفته اند و قطعا کشتیرانی می تواند به دوران عادی فعالیت خود بازگردد.

وی گفت: با توجه به اینکه مسائل سوئیفت و نقل و انتقال پول که مشکلات و هزینه های بسیاری را به کشور تحمیل می کرد خوشبختانه همه در متون توافق دیده شده است امیدواریم با رفع این مسائل و اجرایی شدن کامل توافق شاهد شکوفایی اقتصاد کشور ور فع بحران ها باشیم.

داجمر اظهار داشت : کشتیرانی جمهوری اسلامی پیش از تحریم ها سهم مناسبی از بازارهای بین الملل داشت و خط کانتینری مناسبی بین خاور دور و اروپا داشت و سهم قابل توجهی از خط کانتینری در کشورهای جنوب مدیترانه را داشتیم که همه به دلیل تحریم ها از بین رفته است.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: در این سالها نوع تجارت ما تغییر کرده است به گونه ای که زمانی آلمان در صدر فهرست تجارت خارجی ما بود اما سالهاست که چین جای آن را گرفته است که طبیعتا نوع تجارت ما با رفع تحریم ها تغییر خواهد کرد و پروژه های عمرانی به خصوص نفت و گاز و پتروشیمی و پالایشگاهی و ایجاد کارخانه های صنعتی برای خطوط جنرال کارگو رشد خواهد کرد.

مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران گفت: ما در این مدت فرصت خواهیم داشت تا خطوط قبلی خود به ویژه خطوط کانتینری و جنرال کارگو خود را فعال کنیم.

داجمر در زمینه آمادگی کشتیرانی برای دوران پسا تحریم ، گفت : در سال های گذشته به دلیل مسائل تحریم و رکود، بسیاری از طرح های حیاتی و صنعتی کشور متوقف مانده بود و در عمل  تجارت به سمت کالاهای مصرفی تغییر پیدا کرده بود که با برداشته شدن تحریم ها این شرایط تغییر خواهد کرد و تجارت حجم قابل توجهی خواهد داشت که متناسب با آن کشتیرانی باید آمادگی لازم برای ایفای نقش را داشته باشد.

وی تصریح کرد: حتی پیش از اغاز مذاکرات لوزان نیز بسیاری از شرکت ها و طرف های تجاری ما آمد و رفت خود را شروع کرده و ابراز علاقه خود برای مشارکت در سرمایه گذاری اعلام کرده اند. طبیعتا مدل تجارت به شکل سابق و حتی بهتر از آن بازخواهد گشت و ما هم این آمادگی را داریم که متناسب با شرایط حرکت کنیم.

* برنامه های جدید برای نوسازی ناوگان

حدود 40 کارخانه کشتی سازی فعال در کشور وجود دارد که توان بالقوه تولید این کارخانه ها در حدود 125 هزار CGT ( واحد اندازه گیری در کشتی سازی ) در سال است و از ابتدای سال 1380 تا انتهای سال 1392 حدود 250 فروند شناور سایز متوسط یعنی زیر پنج هزار CGT در داخل کشور، تحت نظارت موسسات رده بندی داخلی ساخته شده است.  

متوسط تولید داخل 19 فروند شناور در سال بوده و به عبارتی این کارخانجات در طی این سالها که دوران اوج ساخت کشتی جهان بوده است با 50 درصد ظرفیت فعالیت کرده اند حال فعالان این بخش می توانند با رهایی  این صنعت از انواع تحریم ها و بهره گیری از تجارب کشورهای فعال در این بخش ، ضمن ارتقا توان کشور در این بخش زمینه استفاده از 50 درصد بقیه را فراهم کرد. 

امروزه چین 34 درصد ، کره جنوبی 35 درصد و ژاپن 13 درصد از بازار سفارشات کشتی سازی دنیا را در اختیار دارند  در حال حاضر مجموع ظرفیت  کارخانه های کشتی سازی در جهان به حدود 45 میلیون CGT می رسد و حجم  سفارشات در سال 2013 میلادی بالغ بر 20 میلیون CGT بوده است.  

مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران درباره نوسازی ناوگان دریایی گفت : یکی از حرکت ها این است که قراردادهای کشتی هایی را که معلق شده بود ، احیا کنیم و به جریان بیندازیم که البته نوع کشتی ها با قبل تفاوت پیدا کرده است و حتما باید برنامه جدیدی برای نوسازی ناوگان داشته باشیم.

داجمر درباره مشکلاتی که ممکن است در داخل کشور فرا راه فعالیت شرکت کشتیرانی وجود داشته باشد ، افزود: در داخل هم امیدواریم با برنامه ریزی درست برای حل این مشکلات اقدام شود. 

وی  اظهار داشت : با توجه به بحث اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری تاکید داشتند و در برنامه ششم هم به آن اشاره شد ، نباید از توافقات و باز شدن درها فریب بخوریم و همه امکانات و توانمندی های داخلی خود را فراموش کنیم اگر این روحیه در مسئولان و در تصمیماتی که گرفته می شود وجود داشته باشد می توانیم در شرایط بحرانی از فرصت ها خود استفاده و ضعف های خود را رفع کنیم.

مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: اما اگر این بینش وبلند نظری در مسئولان و سیستم اجرایی نباشد ممکن است همان حربه هایی که در زمان تحریم به کمک ما آمد و توانست ما را از بحران عبور دهد باعث تضعیف شود که خسارت زیادی به کشور وارد خواهد شد. 

وی تاکید کرد: برای استقلال و وابسته نبودن باید بدانیم که دیگران ما را تحت فشار قرار می دهند اما اگر بدانند که با فشار آنها آسیب نمی بینیم راه دیگری را انتخاب می کنند.

* با همه فشار ها نتوانستند کشتیرانی را زمین گیر کنند

لغو نقل و انتقالات مالی بین اشخاص و نهادهای اروپایی - از جمله موسسات  مالی و اشخاص و نهادهای ایرانی ، صادرات تجهیزات و فناوری صنایع دریایی و هوایی و کمک به طراحی و ساخت کشتی های باری و تانکرهای نفتی از جمله مواردی است که اتحادیه اروپا در بخش صنعت حمل و نقل دریایی و هوایی کشور آن را برای صنعتگران ایرانی فراهم می کند .

در بخشی از برنامه جامع اقدام مشترک آمده است : بانک مرکزی جمهوری اسلامی 

ایران ، کشتیرانی جمهوری اسلامی ، شرکت ملی نفت ایران ، شرکت ملی نفتکش و

شرکت های تابعه ، هواپیمایی جمهوری اسلامی "هما" و بسیاری دیگر  از نهادها، بانک ها و موسسات کشورمان که در مجموع حدود 800 شخص حقیقی و حقوقی هستند از شمول تحریم ها خارج می شوند. 

همچنین خرید و فروش کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی ، خرید و فروش 

لوازم یدکی و تجهیزات کشتی ها و سایر وسایل حمل و نقل دریایی ، حمل تجهیزات کلیدی و فناوری برای تعمیر و نگهداری ، طراحی و ساخت کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی ، تعمیر و نگهداری یا بازسازی کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی و هرگونه عملیات مربوط به طراحی و ساخت کشتی های باری یا تانکرهای نفتی از دیگر موارد لغو تحریم ها در این زمینه است . 

تامین کشتی جهت ذخیره سازی یا انتقال نفت خام ، مشتقات نفتی ، گاز یا مشتقات آن ، محصولات پتروشیمی ، ارائه کلیه خدمات مرتبط با ثبت پرچم ، تعیین مشخصات فنی ، ثبت و شماره شناسائی در رابطه با تانکرهای نفتی و کشتی های باری، ارائه خدمات سوخت رسانی ، تدارکات و یا هرگونه خدمات بندری دیگر مربوط به کشتی های تحت مالکیت ایران از دیگر موارد تحریمی بود که شرکت های غربی بر شرکت های دریایی ایران طی چند سال گذشته تحمیل کردند.

مدیر عامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی  گفت: با توجه به اینکه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران سنگر حمل و نقل دریایی کشور را مدیریت می کند باید به گونه ای این مجموعه را تقویت کنیم که نظام و کشور و ملت ما از سنگر حمل و نقل دریایی آسیب نبینند. 

داجمر افزود : برغم اینکه کشتیرانی در صدر فهرست تحریم ها بود اما خوشبختانه آنها با همه فشار ها موفق نشدند کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را زمین گیر کنند و 

این سالها نه تنها کشتیرانی کوچکتر نشد بلکه بزرگتر و قوی تر هم شده است. 

مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران پیرامون گسترش فعالیت های کشتیرانی در طرح های توسعه ای نیز گفت: متاسفانه برخی نگاه ها در کشور به گونه ای است که اولویت را به شرکت هایی مانند کشتیرانی که در بحران ها همواره کمک حال کشور بوده است ،  نمی دهند و دیگران را ترجیح می دهند حتی اگر در سرمایه گذاری های داخلی اولویت را به کشتیرانی ندهند، این شرکت آسیب نمی بیند.

وی افزود : ناوگان تجاری کشور ،برنامه های قابل توجهی برای سرمایه گذاری در بنادر کشورهای خارجی ، بنادر خشک و بانکرینگ ( سوخت رسانی ) دارد.

کارشناسان می گویند :‌ صنعت حمل و نقل دریایی ایران همانگونه که پس از پایان دوران جنگ تحمیلی ، با اتکاء به خداوند متعال و بهره گیری از نیروهای متخصص توانست عملکرد مثبتی ارائه دهد و توانمندی های این صنعت را که در دوره تحریم ها تقویت شده است نباید نادیده گرفت.

این صنعت پس از رفع تحریم ها نیز با همان اقتدار می تواند به بازارهای رقابتی بازگردد و به نقطه اوج مجدد در دوران فعالیتش برسد و نقش مهمی در توسعه اقتصاد و تجارت بین الملل داشته باشد.

گزارش : برمک بیات