گفتگوي صريح با نخست وزير ترکيه
رجب طيب اردوغان نخست وزير ترکيه در جريان سفر به ايران با حضور در برنامه گفتگوي ويژه خبري شبکه دوم سيما، در گفتگويي صريح به پرسشهايي درباره چگونگي برقراري توازن ميان نقش هاي گوناگونش در مسائل مهم منطقه اي و بين المللي پاسخ گفت.
به گزارش خبرنگار واحد مرکزي خبر ، نخست وزير ترکيه در برنامه پنج شنبه شب گفتگوي ويژه خبري در پاسخ به اين پرسش که آيا در ملاقات سه روز پيش خود با باراک اوباما در سئول، اراده حل مشکل فعاليت صلح آميز هسته اي ايران را در او ديده است، گفت: با اوباما علاوه بر گفتگو درباره روابط دو جانبه درباره مسائل سوريه ،تحولات عراق و ايران نيز گفتگو کرديم .
اردوغان که از 9 سال پيش سکان دولت ترکيه را در دست دارد، افزود : در اين ديدار درباره ساخت نيروگاه هسته اي جديد و فعاليت هسته اي ايران ، پيشنهادي ارايه و خواسته شد در نشستي در استانبول درباره ان گفتگو شود .
از نخست وزير ترکيه سئوال شد شما دو سال پيش با آقاي لولا داسيلوا رئيس جمهور وقت برزيل در نشست سه جانبه اي در تهران تلاش زيادي کرديد تا سوخت راکتور تحقيقاتي تهران با مبادله تامين شود ، پيش از برگزاري اين نشست،اوباما با اين راه موافقت کرد اما پس از آن به وعده خود جامه عمل نپوشاند و آن را نپذيرفت ، آيا در جريان گفتگوهاي دو جانبه علت موافقت سپس مخالفت خود را به شما گفت؟
مرد شماره يک حزب عدالت و توسعه ترکيه در پاسخ اظهارداشت : در ملاقات اخير با اوباما به اين موضوعات پرداخته نشد ، نه به اين موضوع ايران و نه کره شمالي و اوباما هم وارد اين بحث نشد.
نخست وزير ترکيه افزود : در اين ملاقات موضوع اصلي، تروريسم هسته اي بود و درباره استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي هم بايد بگوييم اين حق طبيعي هر کشوري است و هيچ کس نمي تواند اين حق ملتها را سلب کند.
وي گفت : در جهان نيروگاههاي هسته اي مختلفي وجود دارد که براي توليد و تامين انرژي از آن استفاده مي شود اما ماجراي فوکوشيما و اتفاق نيروگاه هسته اي روسيه مسائل بزرگي هستند که در مقابل ما قرار دارند .
اردوغان اضافه کرد : در مقابل استفاده از انرژي فسيلي هم تبعات زيست محيطي خاص خود را دارد و نمي توان صرفا با آن ، انرژي مورد نياز جهان را تامين کرد بنابراين بايد راههاي تامين انرژي را متنوع کرد که از جمله آن استفاده از نيروگاههاي هسته اي است .
نخست وزير ترکيه در پاسخ به اين پرسش که آيا در نشست سئول که موضوع آن مقابله با تروريسم هسته اي بود اين موضوع هم مطرح شد که در 18 ماه گذشته 6 دانشمند هسته اي ايران بنابر اذعان رسانه هاي رژيم صهيونيستي بدست عوامل اين رژيم ترور شدند و بايد از آن جلوگيري کرد؟ وي اظهار داشت : در نشست سئول درباره کشور خاصي صحبت نشد، فقط درباره اصول و بايدها و نبايدها بحث و تبادل نظر و در بيانيه پاياني هم براين موضوع تاکيد شد .
اردوغان درباره موضعش در خصوص بيانيه 6 ماده اي کوفي عنان درباره تحولات سوريه که مورد قبول اين کشور هم واقع شده است، گفت : سوريه تاکنون چيزهاي زيادي را قبول کرده است ، حدود 17 هزار نفر سوري به کشور ما پناهنده و در اردوگاه هاي ما ساکن شده اند .
وي افزود : در ديدار اخير با پادشاه اردن نيز گفته شد، حدود 90 هزار پناهنده سوري در اين کشور به سرمي برند و معتقدم همه بايد به وظيفه انساني خود در قبال مردم سوريه که روابط اجتماعي با آنها داريم ، عمل کنيم.
نخست وزير ترکيه با بيان اينکه بايد به مطالبات ملتها توجه داشت، گفت : دولت سوريه صندوقهاي راي را در ميان مردم ببرد و اجازه تاسيس حزب به مردم بدهد که تنها حزب بعث نباشد و ما همکاري مشترک با ايران را براي کمک به دموکراسي در سوريه خواستاريم .
نخست وزير ترکيه در واکنش به اين پرسش که شما درباره اصلاحات سياسي انجام شده درسوريه از جمله برگزاري انتخابات با نظارت مراجع بين المللي و اصلاح قانون اساسي و قانون احزاب و همچنين محدود شدن دوره رياست جمهوري به دو دوره پي در پي و اينکه همين مقدار اصلاحات دربسياري از کشورهاي عربي مقابل سوريه انجام نشده است چه نظري داريد، گفت : معتقدم جمهوري ترکيه و حزب حاکم آن مخالف رژيم هاي مستبد و ديکتاتور است، اما اگر مردم در اين کشورها از وضع موجود راضي باشند ما با آنها مشکلي نداريم و معتقديم مداخلات خارجي هم نبايد باشد .
وي افزود:چند سال پيش با آقاي بشار اسد در حلب نشستي طولاني داشتيم و از وي خواستيم براي اجراي اصلاحات سياسي گامهايي بردارد که اگر به آن عمل مي کرد مي توانست شرايط بهتري از دموکراسي را در کشورش حاکم کند اما او نگران برخي چيزها بود و به برخي مسائل هم اطمينان نداشت .
اردوغان در پاسخ به اينکه ترکيه در برخي موارد در مقابل برخي کردها قهر آميز و با خشونت رفتار مي کند و آنها را تروريست و مخالف حکومت قانوني ترکيه مي داند آيا شما اين حق را براي دولت سوريه قائل هستيد که با مخالفان خود برخورد مشابه کند؟ گفت: دولت ترکيه با شبکه تروريستي که مقابل جهان قرار دارد مبارزه مي کند .
اردوغان افزود : ما مجبوريم با پ.ک.ک مبارزه کنيم در شبکه تروريستي فقط کردها حضور ندارند بلکه عربها ، اروپاييها و ايرانيها هم هستند.
به اردوغان گفته شد شما در فوريه سال گذشته جمله اي گفتيد که در ايران هم بازتاب گسترده اي داشت و آن اينکه نبايد بگذاريم ماجراي کربلا در بحرين تکرار شود و لشکرکشي کشورهاي خارجي به بحرين را محکوم کرديد آيا دراين مدت با دولت سعودي و بحرين براي برگزاري انتخابات آزاد و عادلانه در بحرين هم گفتگو داشتيد ؟ وي در پاسخ گفت: نيروهاي عربستاني در چارچوب توافقنامه شوراي همکاري خليج فارس وارد بحرين شدند و در بحرين انتخابات برگزار و پارلمان تشکيل شد در اين حال، برخي مردم همچنان معترض هستند و ما با عربستان سعودي در اين باره گفتگو کرديم و آنها گفتند هدفشان مداخله در بحرين نيست.
از نخست وزير ترکيه سوال شد در چارچوب قواعد حاکم بر شوراي همکاري خليج فارس مقرر شد اگر کشوري مورد تهاجم خارجي قرار بگيرد به او کمک نظامي شود در حاليکه در بحرين تهاجم خارجي صورت نگرفته بلکه مردم به حکومت اعتراض دارند نظر شما چيست؟ وي در پاسخ گفت : در اين باره اطلاعات جديدي ندارم و معتقدم در بحرين مسئله خاصي نيست .
رهبر حزب عدالت و توسعه ترکيه در ادامه گفتگوي ويژه خبري درباره اظهارات اخير البرادعي دبيرکل پيشين آژانس بين المللي انرژي اتمي در مصاحبه با يک روزنامه آلماني که در آن به وجود 250 کلاهک هسته اي در اسرائيل اشاره داشت واينکه آيا براي عاري شدن خاورميانه ازسلاح هسته اي طرحي براي همکاري کشورهاي اسلامي وجود دارد که رژيم صهيونيستي مجبور شود دست از سلاح هاي هسته اي خود بردارد گفت : من فکر نمي کنم اسرائيل اينقدر کلاهک هسته اي داشته باشد اما اينکه اسرائيل داراي کلاهک هسته اي است شکي نيست و من در اين باره جدي ترين مبارزه را داشتم و با آمريکا و روسيه و کشورهاي غربي نيز در اين باره ديدارهايي انجام شد .
وي افزود : وقتي موضوع ايران هم مطرح شد باز از آن دفاع کردم و حکومت ايران هم اين موضوع را مي داند اما روابط غرب با اسرائيل متاسفانه خيلي متفاوت است و غرب حقوق بين المللي را در اين باره ناديده مي گيرد از جمله درباره 9 هموطن ما که بدست نظاميان رژيم صهيونيستي در آبهاي بين المللي شهيد شدند.
اردوغان با تاکيد بر اينکه کشورهاي غربي همواره دوگانه عمل کرده اند، اظهارداشت : اين موضوع را به آقاي اوباما هم گفتيم که يکي از 9 شهيد هموطن ما تبعه آمريکاست چرا از حقوق وي دفاع نمي کنيد؟ و او جوابي نداشت .
وي افزود : من به اوباما گفتم که ايران مي گويد دين ما اجازه داشتن سلاح هسته اي را نمي دهد و به او گفتم که ايران،ترکيه و برزيل درباره غني سازي اورانيوم بيانيه اي سه جانبه امضاء کردند و من اميدوارم دور جديد گفتگو درباره فعاليت صلح اميز هسته اي ايران در استانبول از سر گرفته شود .
نخست وزير ترکيه در پاسخ به پرسشي ديگر مبني بر اينکه حدود 2 سال پيش، 9 نفر از اتباع ترکيه براي شکسته شدن محاصره غزه شهيد شدند و بيش از يک سال است که مبارک سرنگون شده چرا هنوز غزه از جمله از سوي دولت مصر در محاصره است، گفت : محاصره غزه به اسرائيل مربوط است و همه اينها قابل حل است و به کساني که در صدد آشتي ما با اسرائيل برآمده اند گفته ايم که ما براي آشتي سه شرط داريم نخست اينکه اسرائيل از ترکيه عذرخواهي کند و ديگر اينکه اسرائيل به خانواده شهداي ما غرامت دهد و محاصره و تحريم فلسطين هم پايان يابد .
نخست وزير ترکيه در پاسخ به اين پرسش که آيا تضميني وجود دارد که اطلاعات سامانه موشکي که در چارچوب ناتو در ترکيه مستقر شده و بر اساس اطلاعات منتشر شده ظاهراً هدفش در درجه اول روسيه و ايران است در اختيار رژيم صهيونيستي قرار نگيرد اظهارداشت : اين يک سامانه دفاعي است و سلاح ، موشک و حمله اي در کارنيست البته اين سامانه قبلا هم مستقر بود که برچيده شد و مجددا بر پا شده است اما دوستان ايراني ما به عنوان يک تهديد به آن مي نگرند درحاليکه اين يک سامانه تدافعي است نه تهاجمي .
اردوغان افزود : ترکيه تنها کشور اسلامي عضو ناتو است واين به نفع ماست و براساس توافقنامه اي که با ناتو داشتيم قرار است اطلاعات اين سامانه فقط در اختيار کشورهاي عضو ناتو قرار گيرد چنانچه به شروط عمل نشود و اطلاعات آن دراختيار کشور ثالث قرار گيرد ما مي توانيم بخواهيم که اين سامانه برچيده شود .
نخست وزير ترکيه در پايان گفتگوي ويژه خبري، تعميق روابط و تداوم اتحاد و انسجام با جمهوري اسلامي ايران را خواستار شد.