پذیره‌نویسی اوراق به قیمت بازار در فرابورس

به گزارش واحد مرکزی خبر، علیرضا توکلی با اشاره به اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات فرابورس گفت: اجازه پذیره‌نویسی اوراق بهادار با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، صکوک اجاره و صکوک مرابحه به قیمت بازار داده شده است و برای اولین بار می‌توانیم اوراقی را زیر 100 هزار تومان یا با ارقامی متفاوت از 100 هزار تومان پذیره‌نویسی کنیم.
وی افزود: در کمیته فقهی سازمان بورس نزدیک به 6 ماه جلسات متعددی برگزار و مدل‌های مختلفی بررسی شد تا در نهایت از میان مدل‌های موجود، ثبت سفارش به قیمت بازار بدون اشکال شناخته شد و این امکان را برای بازار فرابورس فراهم  کرد تا برای اولین بار پذیره‌نویسی اوراق را به شیوه جدیدی انجام دهد.
وی با اشاره به فصل 22 دستورالعمل معاملات اوراق بهادار در فرابورس که به موضوع عرضه اوراق تامین مالی در بازار ابزارهای نوین مالی اختصاص دارد، یادآور شد: در این فصل، پذیره نویسی به قیمت بازار با روش ثبت سفارش تشریح شده و برای پذیره‌نویسی اوراق شخصی به نام مدیر عرضه معرفی شده است که مدیر عرضه اوراق وظیفه دارد تاریخ و ساعت آغاز و پایان دوره ثبت سفارش و همچنین کف و دامنه قیمت ثبت سفارش را اعلام کند.
توکلی اظهار داشت : فعالان بازار و سرمایه‌گذاران در دوره مشخص شده می‌توانند حجم و مظنه مورد نظر خود را در سامانه معاملات وارد ‌کنند و این حجم و مظنه برای کل بازار تا پایان دوره ثبت سفارش به صورت مخفی باقی خواهد ماند.
قیمت عرضه چگونه مشخص می‌شود؟
وی همچنین با اشاره به بند 2 ماده 139 دستورالعمل نحوه معاملات فرابورس که چگونگی تعیین قیمت عرضه را مشخص کرده است، تصریح کرد : در پایان دوره ثبت سفارش، مدیر عرضه باید سفارش‌ها را بررسی ‌کند و چنانچه حجم سفارش‌ها بالاتر از 80 درصد کل اوراق منتشره باشد، تخصیص بر مبنای قیمت عرضه انجام می‌گیرد. قیمت عرضه هم بر اساس مقررات بالاترین قیمتی است که در آن امکان معامله 80 درصد کل اوراق قابل عرضه وجود داشته باشد و 20 درصد باقیمانده را هم متعهد پذیره‌نویسی خریداری می‌ کند.
توکلی گفت : نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که پس از کشف «قیمت عرضه»، اوراق به تمام متقاضیان با یک قیمت که همان قیمت عرضه خواهد بود، تخصیص داده خواهد شد و حتی سرمایه‌گذارانی که قیمت‌های بالاتری را نیز در سفارش‌های خود اعلام کرده بودند، اوراق را با قیمت عرضه که کمتر از قیمت پیشنهادی آنهاست ، خریداری خواهند کرد و بنابر این سرمایه‌گذاران نباید به هیچ وجه نگران درج قیمت‌های بالا در هنگام صدور قیمت مظنه باشند.
وی افزود: سرمایه‌گذاران باید به این نکته نیز توجه کنند که چنانچه برخی از آنها قیمت‌های بسیار پایینی را برای درخواست‌های خود تعیین کنند، احتمال دارد اوراقی به آنها تخصیص داده نشود زیرا در فرآیند کشف قیمت، قیمتی به عنوان قیمت عرضه کشف خواهد شد که در آن قیمت 80 درصد اوراق به متقاضیان تخصیص یابد.
وقتی عرضه و تقاضا هماهنگ نباشد
رئیس اداره ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران در بخش دیگری از سخنان خود به حالت‌هایی که ممکن است در زمان ثبت سفارش و پس از بررسی سفارش‌ها به‌وجود اید ، اشاره کرد و ادامه داد: چنانچه حجم تقاضاهای ثبت شده در یک قیمت مشخص، بیشتر از حجم اوراق باشد، عمل تسهیم به نسبت انجام می‌گیرد و به کل متقاضیان به نسبت معینی از حجم درخواست آنها اوراق تخصیص خواهد یافت؛ اما چنانچه مظنه‌ های خرید در قیمت‌های متفاوتی ثبت شده باشد ، قیمت عرضه به نحوی تعیین می‌شود که در آن قیمت امکان معامله 80 درصد کل اوراق وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه در این حالت بقیه سرمایه‌گذاران می‌توانند در قیمت عرضه تعیین شده، اوراق مد نظر را خریداری کنند، ادامه داد: اگر حجم تقاضا کمتر از حجم اوراق قابل عرضه باشد، در این صورت یا متعهد پذیره‌نویسی باید خرید آنها را تقبل کند و یا اینکه از مدیر عرضه بخواهد عمل ثبت سفارش را به‌منظور رسیدن به تعادل فقط یکبار دیگر با اصلاح رقم کف قیمت ثبت سفارش که قاعدتا پایین‌تر از رقم قبلی خواهد بود، انجام دهد. در این مرحله اگر مجددا تقاضا کمتر از حجم اوراق باشد، متعهد پذیره‌نویسی باید بقیه اوراق را با همان کف قیمتی که اعلام کرده است، خریداری کند.
* جذابیت‌های پذیره‌نویسی به قیمت بازار
توکلی در باره اینکه دستورالعمل جدید بر مبنای چه نیازی در بازار تدوین شده است ، گفت : با توجه به تورم بالای 20 درصد، نرخ 20 درصدی سود اوراق برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست و از سوی دیگر محدودیت‌های قانونی، اجازه انتشار اوراق با سود بیشتر از 20 درصد را به سازمان بورس نداده است و حتی اگر این امکان هم وجود داشته باشد که بتوان اوراقی با نرخ بالاتر منتشر کرد، هیچ‌گاه نمی‌توان تعیین کرد که چه عددی دقیقا می‌تواند توقع بازار را برآورده کند.
وی با بیان اینکه تعیین هر نرخی به‌عنوان مثال 23 درصد از آنجا که به‌صورت دستوری خواهد بود، نمی‌تواند نرخ موثر و دقیق بازار را افشا کند، افزود: با این روش تمام نیروهای عرضه و تقاضا در یک قیمت مشخص به هم خواهد رسید و بر مبنای آن قیمت نیز می‌توان نرخ سود مؤثر بازار را استخراج کرد. همچنین در روش جدید به‌دلیل قیمت معاملاتی پایین‌تر، سود موثر سرمایه‌گذاران افزایش می یابد و سرمایه‌گذاران با خرید اوراق به کسر، بازده بالاتری را کسب خواهند کرد.
به گفته رئیس اداره ابزارهای نوین مالی فرابورس، رقم‌های تعیین شده برای کف قیمت پذیره‌نویسی در سود اوراق یا مبلغ اسمی اوراق ، در سررسید تغییری ایجاد نخواهد کرد و این ارقام به همان شیوه قبلی پرداخت خواهد شد.
وی تشریح کرد: به عنوان نمونه ممکن است اوراقی در بازار عرضه و به قیمت 98 هزار تومان کشف قیمت ‌شود؛ در واقع پذیره‌نویسی با این قیمت انجام می‌گیرد اما برگه های سود سه ماهه معادل 5 هزار تومان به همه سرمایه‌گذاران پرداخت خواهد شد و همچنین در زمان سررسید اوراق، ناشر موظف است که همانند سابق مبلغ 100 هزار تومان را به سرمایه گذاران پرداخت کند.