دوغارون تایباد، دروازه تجارت به بازار ۳۰ میلیون نفری افغانستان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، ایران در یکی از راهبردی‌ترین مناطق جهان به نام خاورمیانه واقع شده است؛ جایی که محل ذخیره انبوهی از منابع نفتی و گازی، حلقه اتصال قاره‌های آسیا، اروپا و آفریقا و محل تردد بیشترین حجم ناوگان دریایی یعنی تنگه هرمز، باب المندب، بسفر و آبراهه سوئز است.

ایران همچنین محل اتصال مهم‌ترین مناطق آسیا یعنی آسیای میانه، شبه قاره هند، فلات آناتولی، قفقاز و شبه جزیره عربستان است؛ از این رو نقش ۱۳ استان مرزی کشور پررنگ می‌شود.

بعد از تهران به عنوان پایتخت و مرکز سیاسی و اقتصادی کشور، استان خراسان رضوی اهمیت ویژه‌ای از لحاظ فرهنگی، زیارتی، اقتصادی و حتی بین المللی دارد به نحوی که از امکانات زیرساختی مانند راه آهن و فرودگاه برخوردار است، نمایندگی‌های خارجی از قبیل کنسولگری‌های افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، ترکیه و تاجیکستان و دفتر سازمان ملل در مشهد مستقرند و سالیانه از تعداد زیادی زائر داخلی و خارجی پذیرایی می‌کند.

منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون یکی از مهم‌ترین دروازه‌ها در مسیر‌های ترانزیتی مهم جهان از جمله کریدور حمل و نقل اروپا-قفقاز-آسیا، کریدور ۱۶ هزار کیلومتری جاده ابریشم، کریدور ریلی تار و بزرگراه آسیایی به حساب می‌آید.

لایحه قانون ایجاد منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون در نقطه صفر مرزی خراسان رضوی با افغانستان در شهریورماه ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در مهرماه همان سال، رئیس جمهور دولت سیزدهم این قانون را جهت اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.

این کانون اقتصادی با هدف تسهیل سرمایه گذاری و با رویکرد بازار هدف یعنی کشور ۳۰ میلیون نفری افغانستان فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و امروزه مرز دوغارون، مهم‌ترین مرز صادراتی جمهوری اسلامی ایران و مهم‌ترین گذرگاه کشور افغانستان برای ارتباط با اروپا و کشور‌های حوزه خلیج فارس است.

۲۴۵ هکتار زمین آماده سرمایه‌گذاری در مرحله نخست

مدیر اجرایی منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون می‌گوید: منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون در مجموع هشت هزار و ۷۰۰ هکتار مساحت دارد که در مرحله نخست اجرایی آن ۲۴۵ هکتار زمین آماده هر گونه سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی از سوی متقاضیان است.

محسن پوراحمدی ادامه می‌دهد: مناطق آزاد تجاری از قید برخی قوانین اقتصادی رها هستند که یکی از آنها ارائه معافیت مالیاتی به مدت ۲۵ سال به سرمایه گذاران است.

وی بیان می‌کند: معافیت از عوارض گمرکی و قوانین صادرات و واردات، وجود قانون کار اختصاصی، همکاری با کشور‌های همسایه، ایجاد مناطق آزاد تجاری مشترک، امکان واردات کالای خام و فرآوری آن در محدوده منطقه آزاد و استقلال مدیریتی از جمله مزایای موجود در مناطق آزاد هستند.

مدیر اجرایی منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون تصریح می‌کند: همچنین می‌توان در مناطق آزاد بانک فراساحلی و مرکز مبادلات پولی با کد سوئیفت ایجاد کرد و پروژه‌ها با منابع مالی خارجی و ارزی تامین اعتبار می‌شوند.

پوراحمدی خاطرنشان می‌کند: دوغارون تنها منطقه آزاد در کشور است که به علت تراز تجاری مثبت، از قانون مالیات بر ارزش افزوده معاف است.

حضور در بازار‌های جهانی از مهمترین اهداف منطقه آزاد تجاری دوغارون

فرماندار تایباد گفت: ایجاد منطقه آزاد تجاری دوغارون و فراهم شدن زیرساخت‌های لازم در آن باید برای رونق اقتصاد و معیشت خانواده‌های مرزنشین مفید و سودمند باشد که این خود موجب تامین امنیت پایدار در مرز‌های این نقطه از کشور را در پی خواهد داشت.

مهدی شیردل افزود: حضور در بازار‌های جهانی از طریق افغانستان از مهمترین اهداف ایجاد منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون است که برای تحقق این مهم باید از همه ظرفیت‌های موجود استفاده کرد و این می‌تواند به افزایش سطح مبادلات ایران با کشور‌های همسایه بیانجامد.

وی گفت: کشاورزان و فعالان اقتصادی باید از فرصت موجود در منطقه آزاد دوغارون باهدف رونق بخش اقتصاد نهایت استفاده را داشته باشند که این خود در درازمدت شکوفایی خطه مرزی تایباد را رقم خواهد زد و اشتغال پایدار را به همراه خواهد داشت.

فرماندار تایباد ادامه داد: مرز دوغارون فرصتی طلایی برای حضور سرمایه گذاران داخلی و خارجی در این کانون اقتصادی است که زیرساخت‌های موجود در آن باید تقویت شود و استفاده از دانش فنی، تجربیات صاحبنظران و نخبه‌های علمی نقش زیادی در توسعه روابط ایران و افغانستان در بخش‌های مختلف دارد.

سرمایه‌گذاری مشترک در منطقه آزاد دوغارون تسهیل می‌شود

استاندار خراسان رضوی هم در سفر به شهرستان تایباد گفت: یکی از ویژگی‌های مثبت منطقه آزاد تجاری-صنعتی دوغارون سهولت در سرمایه‌گذاری مشترک با افغانستان و افزایش تعاملات اقتصادی بدون ضوابط و مقررات سخت است.

غلامحسین مظفری افزود: مرز زمینی دوغارون یکی از اصلی‌ترین گذرگاه‌های ایران و افغانستان است و عمده صادرات، واردات و ترانزیت کالا میان دو کشور از این مسیر انجام می‌شود.

استاندار خراسان رضوی گفت: ساختار مرز دوغارون در قالب منطقه آزاد تجاری سازماندهی می‌شود و باید تلاش کرد تا از ظرفیت نیرو‌های بومی در این کانون تجاری به‌کارگیری شود.

مظفری بیان کرد: بخش خصوصی در این مرز بین‌المللی سرمایه‌گذاری‌های مطلوبی کرده و فعالیت بخش دولتی هم نسبت به سال‌های گذشته ارتقا و توسعه‌یافته است.

افزایش درآمد پایدار و جلوگیری از مهاجرت جوانان

یک کارشناس امور اقتصادی می‌گوید: منطقه آزاد تجاری دوغارون با توجه به بازار مستعد افغانستان فرصت خوبی برای ایجاد تحول در منطقه مرزی تایباد است که این فرصت می‌تواند از طریق اشتغالزایی، منجر به درآمد پایدار شود و از مهاجرت جوانان و افزایش فقر جلوگیری کند.

وحید تعقیبی افزود: سهم بخشی به نیرو‌های بومی از اشتغال در این منطقه آزاد تجاری و ارائه امتیاز ورود کالا به کشور توسط ساکنان محدوده منطقه آزاد می‌تواند معیشت اهالی مرزنشین را نیز ارتقا دهد. 

وی گفت: افغانستان در حال حاضر همه کالا‌های ایرانی را خریدار است و اختصاص تسهیلات برای احداث کارخانه‌های تولید مواد غذایی و بهداشتی می‌تواند سهم اهالی را از مزیت‌های منطقه آزاد تجاری دوغارون افزایش دهد.

لزوم ایجاد مسیر‌های ریلی و فرودگاه در تایباد

این کارشناس اقتصاد بیان می‌کند: اگر مسیر ریلی مشهد-دوغارون با سرمایه دولت به سامان برسد و فرودگاه با ظرفیت حداقل دو پرواز در هفته ساخته شود، انگیزه برای رفت‌وآمد سرمایه گذاران و بازرگانان مضاعف خواهد شد.

تعقیبی تصریح کرد: منطقه آزاد تجاری دوغارون به دلیل استقرار در منطقه‌ای محروم، فاقد زیر ساخت‌های لازم است که  عدم مشارکت بالای نیرو‌های بومی در فعالیت‌های کلان اقتصادی و فقدان برنامه از سوی دولت برای ارتقا این شرایط، از جمله چالش‌های این منطقه آزاد تجاری است.

وی افزود: باید از طریق جذب مشارکت مرزنشینان با تاسیس شرکت‌های مختلف و دخیل دادن آنان در صادرات و واردات کالا از این چالش‌ها عبور کرد.

کارشناس امور اقتصادی می‌گوید: همچنین سرمایه گذاری برای تحول در مبلمان مناطق مرزی، ساخت هتل و امکانات اقامتی، راه اندازی زیرساخت‌های تفریحی و استقرار دانشگاه‌ها می‌تواند چالش‌ها را کمتر کند. 

تعقیبی خاطرنشان می‌کند: ایجاد منطقه آزاد تجاری دوغارون باید باعث گشایش معیشتی در زندگی مردم مرزنشین تایباد شود و شرایط را برای تحول عمیق اقتصادی در این منطقه و خراسان رضوی فراهم کند.

در مجموع مناطق ویژه اقتصادی و آزاد تجاری-صنعتی با هدف بهبود رفاه اجتماعی همه جانبه و رقابت در بازار‌های جهانی تاسیس شده‌اند و برای تاثیرگذاری بهینه نیازمند همگرایی و یکپارچگی هستند.
 
موقعیت جغرافیایی مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی، وجود قوانین تسهیل کننده بازرگانی مانند ترخیص سریع و کم هزینه کالا‌های وارداتی و صادراتی و همچنین رسیدگی سریع به درخواست‌های مربوط به سرمایه گذاری، این مناطق را به مناطق استراتژیکی برای تسریع تعاملات تجاری بین‌المللی و رونق اقتصادی بدل کرده است.

نویسنده: امیرحسین چاریاری خبرنگار صداوسیما شهرستان تایباد