برای تحقق رشد اقتصادی ۸ درصد به ۲۰۰ میلیارد دلار نیاز داریم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، آقایان عبدالله سهرابی مشاور وزیر خارجه و سفیر پیشین ایران در قطر و امیرحسین عرب پور کارشناس دیپلماسی اقتصادی در برنامه میز اقتصاد به موضوع ظرفیت‌های آسیا برای توسعه تجارت خارجی ایران پرداختند . 

سؤال: آقای سهرابی، مجمع گفتگو‌های همکاری‌های آسیایی از نظر اقتصادی و تجارت بین الملل چه جایگاهی دارد و چقدر اهمیت دارد؟
سهرابی: آنچه واقعیت دارد، ده سال آینده، آسیا قدرت اول اقتصاد دنیا خواهد شد. با توجه به شرایط جمعیت، ژئوپولوتیک، فرصت ها، منابع انسانی، منابع سرشار نفتی، گازی و استعداد‌های فراوانی که در این قاره وجود دارد، حتماً یک نقطه چالشی هم برای استکبار خواهد شد. طبیعی است که غرب و امریکا هم برای اینها برنامه دارند مخصوصاً در استراتژی که هم ترامپ و هم همکار ایشان طراحی کرده اند، بیشتر با آسیا اینها کار خواهند داشت. طبیعی است که رقیب اول چین خواهد بود و  بعدسراغ کره، ژاپن و ایران که امروز در غرب آسیا به دلیل موقعیت ژئوپولوتیک و ژئواستراتژیکی که دارد دلیل حضور منابع سرشار گازی و نفتی، طبیعی است که نقش برجسته ایران بر کسی پوشیده نیست. به همین دلیل کشور‌های منطقه و به ویژه در دولت سیزدهم شهید رئیسی، موضوع کار با همسایگان در اولویت اول دولت آقای رئیسی قرار گرفت و شهید امیرعبداللهیان آن چیزی که رسماً اعلام کرده بود که سیاست خارجی متوازن و دیپلماسی، فعال، پویا و هوشمند، طبیعی است که اقتصاد حرف اول را می‌زند. اگر اقتصاد قوی داشته باشیم، به راحتی و با سرفرازی می‌توانیم در صحنه‌های بین المللی قدرت چانه زنی داشته باشیم و به همین دلیل امروز در مدت کوتاهی که از دولت چهاردهم می‌گذرد، رئیس جمهور سومین سفر رسمی اش را به دوحه خواهد داشت که اگر فرصت باشد یک مقداری به موضوع خود شرایط کشور قطر با توجه به اینکه ما تجربه‌ای در منطقه داریم، عرض می‌کنم.

سؤال: ابتدا به مجمع گفتگوی همکاری؟ نگاه کنیم، بعد حتماً به روابطمان با قطر هم می‌پردازیم. آقای عرب پور، این مجمع چه هدفی را دنبال می‌کند؟
عرب پور: ما در مجمع گفتگو‌های همکاری‌های آسیایی اگر بخواهیم خوب تحلیل کنیم، ابتدا به تاریخچه آن یک نگاهی بیندازیم. این مجمع سال ۲۰۰۲ به پیشنهاد نخست وزیر تایلند تأسیس شد. هدفی که این مجمع دنبال می‌کرد در مورد توسعه همکاری‌های کشور‌های آسیایی بود و اینکه بتوانند کشور‌های آسیایی را در بحث توسعه پایدار، حوزه سرمایه گذاری‌های مشترک، کاهش فقر در کشور‌های آسیایی قدم‌های بزرگی برداشته شود. یک هدف بزرگی را این مجمع دنبال می‌کند، اینکه سازوکار‌هایی که ما در آسیا داریم، مثل اکو، مثل اتحادیه اوراسیا، شورای همکاری‌های خلیج فارس، یعنی هر نوع نهادی که در دل آسیا است، اینها بتوانند ادغام شوند و در یک نهاد بزرگ‌تر مثل اتحادیه اروپا، ما در آسیا یک همچنین اتحادیه‌ای داشته باشیم که فعلاً مسیر مسیر طولانی است، الان اسم آن است مجمع گفتگوی همکاری‌های آسیایی یا‌ای سی دی؛ بنابراین ما در این مجمع چندین هدف دنبال می‌شود که در اجلاس قطر بحث هوش مصنوعی، تجارت الکترونیک و سرمایه گذاری‌های مشترک را دنبال می‌کند. این نشان می‌دهد که اقتصاد و همکاری‌های تجاری، اولویت کشور‌های آسیایی شده است و امیدواریم در اجلاس سران هم که فردا در دوحه برگزار خواهد شد، آقای رئیس جمهور به نکات اقتصادی بپردازند. به ویژه الان در شرایطی که دست جمهوری اسلامی ایران در مذاکره پر است. یعنی حمله موفقیت آمیز موشکی دیشب یک ابهت و یک اقتداری را برای جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین المللی رقم زده است که ما می‌توانیم این را در مذاکرات اقتصادی نقد کنیم. یعنی الان ما می‌توانیم پیشنهاد بدهیم و باید همین توصیه به کشور‌های آسیایی و کشور‌های اسلامی که خیلی از آنها در این مجمع هستند، داده شود، برای قطع همکاری اقتصادی با رژیم صهیونیستی. الان باید اولویت مذاکرات کشور ما در دوحه، بحث قطع یا کاهش شدید همکاری‌های اقتصادی کشور‌های آسیایی و به ویژه کشور‌های اسلامی با رژیم صهیونیستی باشد تا دایره انزوای رژیم صهیونیستی بیشتر تعیین شود.   اما اگر ما بخواهیم به فراتر از این موضوع هم بپردازیم، یک نکته مهم حوزه خود سرمایه گذاری‌های مشترک است که در اولویت این اجلاس هم است. کشور‌هایی که در مجمع همکاری‌های آسیایی هستند، ظرفیت‌های زیادی در سرمایه گذاری مشترک دارند در حوزه‌های مختلف، از کشاورزی گرفته تا انرژی، انرژی‌های نو، بحث دانش بنیان‌ها که جزء مزیت‌های نسبی جمهوری اسلامی ایران. یعنی ما  الان اگر بخواهیم تمرکز و توجه کنیم حتماً باید مزیت محصولات دانش بنیان و صادرات محصولات دانش بنیان خودمان را در میز مذاکره مطرح کنیم و به این مسئله بپردازیم.

سؤال: یعنی جا‌هایی که ظرفیت داریم و توانمندیمان بیشتر است؟
عرب پور: بله مثلاً دانش بنیان ها. فراموش نکنیم همانطور که در گزارش هم اشاره شد، اردیبهشت امسال اجلاس اتاق‌های بازرگانی مجمع همکاری‌های آسیایی یا‌ ای سی دی در اصفهان برگزار شد. یعنی میزبان اصفهان بود، خود بنده در این اجلاس حضور داشتم، اجلاس بسیار موفقیت آمیزی بود.

سؤال: چطور موفقیت آمیز بود؟
عرب پور: از این جهت که چندین پنل در این اجلاس مطرح شد که اینها اولویت‌های اقتصادی بخش خصوصی مجمع همکاری‌های آسیایی شکل گرفت. از امنیت غذایی کشاورزی گرفته تا گردشگردی، سرمایه گذاری‌های مشترک، توسعه پایدار و محصولات دانش بنیان. اینها مواردی است که بخش خصوصی ما هم می‌تواند به جد همکاری کند و یک ابتکاری که آنجا پیشنهاد داده شد و امیدوارم در مذاکرات آقای رئیس جمهور هم پیگیری شود میزبانی دائمی اصفهان به عنوان دبیرخانه اجلاس اتاق‌های بازرگانی مجمع‌ای سی دی، این برای ما دستاورد بزرگی است که ما به صورت دائمی میزبان یکی از حوزه‌های‌ای سی دی که می‌توانیم یکی از اتاق‌های بازرگانی را نام ببریم باشیم. یک ابتکار برای ما است، چون مدت یکساله ریاست ایران در‌ای سی دی، فردا تمام می‌شود یعنی ما ریاست را به قطر ر ا تحویل می‌دهیم و دوران ریاست قطر شروع می‌شود.

سؤال: آن جوری کاملاً بخش خصوصی آنجا می‌تواند میدان دار شود؟
عرب پور: بله ما بخش خصوصی را حداقل در ایران و در اصفهان که این میزبانی برگزار شد، یک مزیتی هم شد به ویژه یکی از موضوعات اصلی گردشگردی بود و اصفهان به عنوان قطب گردشگری ایران توانست این مسئله را جزء اولویت‌های خودش قرار بدهد.

سوال: چالش‌ها و موانع بر سر توسعه روابط اقتصادی در آسیا را شما چه می‌دانید و چه مواردی است؟
سهرابی: اولا تشکر می‌کنیم از نکاتی که برادر عزیزمان آقای عرب پور اشاره کردند یک ظرفیت‌هایی در داخل کشورمان در جمهوری اسلامی داریم یکسری ظرفیت‌ها به صورت مشترک است ما منابع انرژی و نفت و گاز را داریم به عنوان یک سرمایه اصلی، اما بالاتر از این منابع انسانی، سرمایه‌های فکری در حوزه‌های نانو، فناوری، زیست فناوری و مجموعه ۸ هزار و ۴۰۰ شرکتی که به صورت استارتاپ‌ها در صندوق نوآوری شکوفایی آقای رئیس جمهور آنجا قرار دارند من فکر می‌کنم فرصت خوبی است در این نشست‌ها شاید در نشست‌ها خیلی به کار‌های اساسی شاید از نظر شکلی و قالب و چارچوب و تفاهم نامه و یادداشت مثلا توافقات امضا بشود ولی آن چیزی که مهم است در داخل کشور باید یک اراده جمعی باید ایجاد شود با حذف قوانین دست و پاگیر در کنار ظرفیت‌های دیگری ما داریم که شاید خیلی از کشور‌ها نداشته باشند موضوع ترانزیت و موقعیت ژئوپلتیکی ایران به نظرم یک فرصت طلایی است در حوزه پزشکی و دستیابی به دارو‌های پیشرفته دارو‌های ضدسرطان این‌ها یک فرصتی است که شاید کشور‌های همسایه به ویژه کشور‌های حوزه خلیج فارس که برای درمان بیشتر به کشور‌های اروپایی و تایلند و جا‌های دیگر می‌روند یک فرصتی است برای بعضی از استان‌های ما مثل اصفهان در حوزه گردشگری استان فارس پزشکی استان خراسان رضوی به عنوان هم فرصت زیارتی علی بن موسی الرضا علیه السلام و درمانی که مثلا بیماران عراقی به صورت سالیانه در کنار کار‌های زیارتی دارند انجام می‌دهند یک فرصت طلایی است برای جمهوری اسلامی لازمه اش این است که ساز و کار‌ها در داخل با حذف قوانین دست و پاگیر فرصت را فراهم بکند ما بالاخره یک واقعیتی است ما الان در شرایط سخت تحریم هستیم ما در شرایط سخت تحریمی توانستیم صادرات نفتمان را که در دولت یازدهم و دوازدهم به ۱۱۰ هزار بشکه رسید به نزدیک به یک میلیون و هفتصد هشتصد هزار بشکه برسانیم و شاید الان یک خرده بیشتر شده پس برای تلاش در این فرصت در این شرایطی که دولت چهاردهم تشکیل شده که شعار اصلی آقای دکتر پزشکیان هم همچون رئیس جمهور شهیدمان کار با همسایگان است ببینید کشور‌های همسایه خودشان یکسری نشست ها، اجتماعات، گفتگو‌ها و تجمعات داخلی دارند مثلا بعد از انقلاب شورای همکاری خلیج فارس یک ساز و کاری دارد که همه فعالیت هایش از امنیتی، از اقتصادی، از گمرک، از کنسولی، بخش‌های مختلف با خودش یک اتحادیه دارد همان جور که آقای رئیس جمهور در نیویورک اشاره کردند چرا ما مثل اتحادیه اروپا نمی‌توانیم به یک پول واحد دست پیدا کنیم در آسیا آیا قدرت اول آینده اقتصاد آسیا نخواهد بود آیا توانایی داریم؟ بله داریم ولی سهم ما امروز سهم جمهوری اسلامی از اقتصاد با همسایگان چقدر است دو درصد است خب این خیلی عدد پایینی است باتوجه به شرایطی که در داخل کشور و فرصت‌های چهار فصلی آب و هوا در حوزه‌های مختلف است به نظرم با کشور‌های همسایه فرصت طلایی است که با حوزه خلیج فارس یک جور با جمهوری‌های آسیای میانه با اوراسیا اشاره کردند باتوجه به نشست‌های توافق‌هایی که در اوراسیا نمی‌دانم عضویت ما در بریکس و سازمان‌های دیگر اینها فرصت‌های بسیار خوبی است امروز این فرصت برای جمهوری اسلامی ایجاد شده که بتواند در این هم آورد‌ها در این نشست‌ها اقتصاد خودش را سازماندهی کند و بتواند آرامش مردم را در عرضه خدمات درآمد مناسب با کیفیت هم شرایط زیست محیطی مان را باید داشته باشیم هم با توجه به کاهش نزولات آسمانی فرصتی است ما باید برای این برنامه داشته باشیم.

سوال: همین برنامه‌ای که آقای سهرابی به آن اشاره می‌کنید این فرصت‌هایی که به هر حال وجود دارد و این ظرفیت‌هایی که وجود دارد در داخل کشور باید چه اتفاقی بیفتد از این ظرفیت‌ها بشود استفاده کرد.
سهرابی: ببینید آنچه واقعیت دارد ما در ارتباط با کار همسایگان در وزارت خارجه ستاد هماهنگی روابط اقتصاد خارجی داریم کمیسیون‌های مشترک متعلق به هر کدام از وزارتخانه هاست ما مهمترین و اصلی‌ترین مانعمان این است که دستگاه‌ها با وزارت خارجه هنوز آن سازماندهی جدی که با محوریت وزارت خارجه کار بیرونی انجام بشود این نیاز به قدری به آموزش لازم دارد که بتوانیم این را دریابیم ببینید ما در کشور مثل قطر کشور خیلی کوچکی است یک نفر فرمانده است یک نفر حرف می‌زند یک دستور صادر می‌شود وزارتخانه‌ها اجرا می‌کنند ما دستگاه‌های مختلفمان اگر مجلس که یک فرصت طلایی است وظیفه نظارتی اش را درست نظارت بکند در مصوبات در صدور قوانین در سازماندهی وزارتخانه‌ها به نظرمن فرصت طلایی است فرصت فراوانی ما داریم ظرفیت‌های نهفته‌ای مهمترین موضوع در این شرایط به اعتقاد بنده به عنوان یک کارشناس ناچیز حوزه خلیج فارس و با ۴۰ سال و فعالیت در وزارت خارجه توجه جدی به بخش خصوصی است. ما هنوز به یقین نرسیدیم که بخش خصوصی ما می‌تواند ببینید ما در شرایطی که امروز قرار داریم رشد اقتصادیمان خوشبینانه سه و هشت دهم درصد است ما بار‌ها این را در جلسات در حضور آقای رئیس جمهور شهید دیگر وزرا مسئولان جا‌های مختلف در مجلس شورای اسلامی این را مطرح کردیم ما برای رسیدن به افق هشت درصد که در برنامه هفتم تاکید مقام معظم رهبری همه مقامات کشور دارند اشاره می‌کنند ما به صورت متوسط سالیانه نیاز به جذب ۲۰۰ میلیارد دلار پول داریم سرمایه داریم نه اینکه برویم خام فروشی کنیم ما بالاخره ۲۰۰ میلیارد دلار از بیرون باید وارد شود کی باید این را وارد کند کی این پول را به ما خواهد داد ما هیچ امیدی از هیچ کشوری نداریم، اما ظرفیت‌های پنهان داریم یکی اش ایرانیان خارج از کشور است که مسئولیتش تا چند روز قبلش با خود بنده بود که ما می‌توانیم با این بسترسازی و تغییر رویکرد و رفتار‌ها و تغییر ادراک رئیس جمهور شهید رئیسی در شورای عالی ایرانیان به عنوان رئیس داشتن امیدواریم که در این دولت هم شاهد تحقق باشیم.

سوال: به هر حال در برنامه هفتم هم رهبری دیپلماسی اقتصادی برعهده وزارت امورخارجه گذاشته شده اینکه وزارت امورخارجه چه اقداماتی باید انجام بدهد.
آقای عرب پور چه اقداماتی در داخل کشور باید اتفاق بیفتد تا این ظرفیت‌هایی که در آسیا و در کشور‌های همسایه ما وجود دارد بتواند شکوفا شود و ما بتوانیم از این ظرفیت‌ها برای توسعه روابطمان استفاده کنیم به خصوص روابط اقتصادی؟
عرب پور: ما ابتدا بحث شناسایی ظرفیت‌های خودمان و ظرفیت‌های آسیا را باید در دستورکار قرار بدهیم یعنی وقتی برای مثال به بخش خصوصی صحبت می‌کنیم که مثلا با کشور‌های آسیایی وارد یک تعامل جدی شوند خیلی هایشان باز درست کشور‌های آسیایی را نمی‌شناسند یعنی ما یک لایحه همسایگان داریم که درست است یعنی اولویت قطعی ما سیاست همسایگی است و کار با همسایگانمان، لایه بعد از همسایگان عمدتا می‌شود کشور‌های آسیایی که به نوعی می‌رود به سمت شرق آسیا جنوب شرق آسیا اکثرشان در همین مجمع گفتگو‌های آسیایی هستند ما بسیاری از ظرفیت‌های آنها را نمی‌شناسیم این ابتدا باید ظرفیت‌های آنها شناخته شود کار ویژه اتاق‌های بازرگانی مراکز پژوهشی راهبردی دولت این است که به صورت دستورکار اینها به تجار ما به بخش خصوصی داده می‌شود. دومین کاری باید صورت بگیرد بحث اسناد راهبردی است ما وقتی صحبت از توسعه روابط با کشور‌های آسیایی می‌کنیم باید ببینیم چقدر توانستیم وارد راهبرد بشویم با این کشور‌ها صرفا تا الان نوع همکاری‌های ما یک همکاری‌های جاری بوده یک همکاری‌هایی که روتین نام می‌برند اصطلاحا حالا یک مقداری کالا صادر کنیم کالا وارد کنیم نگاه راهبردی به تعاملات اقتصادی با آسیا نداشتیم درست گفتند آینده و نظم آینده که نظم آسیایی است این حرف ما نیست این حرف خود اندیشمندان غربی هم است که نظم جدید جهانی نظمی است که آسیا محور خواهد بود خب ما الان چقدر نگاه راهبردی داریم به این بحث نظم جدید جهانی آسیامحور و چقدر توانستیم اسناد راهبردی را تدوین کنیم. وظیفه مجلس می‌شود برای همین قوانینی که ما را به سمت اسناد راهبردی ببرد اسناد بلندمدت ببرد مثل سند همکاری‌های جامع بلندمدت ایران و چین یعنی مثل همچین سندی که یک بعدش همکاری جامع است ما فقط تک بعدی نگاه نمی‌کنیم روابطمان را با آسیا و کشور‌های آسیایی و دوم بلندمدت است با تغییر دولت‌ها با تغییر فضا‌های بین المللی روابط ما دچار چالش نمی‌شود باید برویم به سمت اسناد راهبردی کارویژه‌های مشخصی صورت بگیرد کارگروه‌هایی برای هر کشور آسیایی این را باید ما بدانیم همه کشور‌های آسیایی ظرفیت‌های منحصر به فردی دارند مثلا همین کشور‌های شرق و جنوب شرق آسیا که مسلمان هم آنها هستند مثل مالزی، اندونزی، سنگاپور، اینها ظرفیت‌های گسترده‌ای دارند روابطشان هم از لحاظ سیاسی با ما خوب است، اما از لحاظ اقتصادی چقدر توانستیم استفاده کنیم نوع حجم تجارت خارجی مان نشان می‌دهد خب این برای ما یک گواه است که باید به سمت یکسری اسناد راهبردی جدی برویم کارگروه‌های تخصصی برای هر کشور آسیایی شکل بگیرد با ابتکار وارد مذاکرات بشویم رئیس جمهور ما در اجلاس‌های مختلف حتی وزیرخارجه با پیشنهاد ابتکار برود که ما مجمع گفتگوی همکاری‌های آسیایی را از یک مجمع گفتگومحور که حالا اسمش است به یک اتحادیه قوی به یک سازمان و به یک پیمان محکم تبدیل کنیم تا زمانی که ما برنامه دقیق و راهبردی نداشته باشیم صرف یکسری اجلاس‌هایی باشد که با سخنرانی‌های روتین تمام می‌شود و به نتیجه نخواهد رسید این مجمع‌ای سی دی،‌ای سی دی خواهد ماند.

سوال: الان از همه این باید‌هایی که شما گفتید چقدرش مهیاست آیا ما به این سمت حرکت کردیم؟ خیلی ساده اش بخواهیم نگاه کنیم الان از رایزنان بازرگانی که در کشور‌های مختلف داریم چقدر استفاده می‌کنیم پایشی بکنیم ببینیم در آن کشور‌هایی که ما رایزن بازرگانی داریم آیا روابط اقتصادی ما آنجا شکوفا شده آنجا افزایش پیدا کرده به نسبت جا‌هایی که رایزن نداریم.
عرب پور: این نکته نکته درستی است تعداد رایزنان بازرگانی ما که متاسفانه تا چند سال پیش به پانزده بیست تا هم نمی‌رسید یعنی یک ضعف بزرگ بود که اکثرا کشور‌های همسایه بودند آمار‌های تجارت خارجی مان نشان می‌دهد که جا‌هایی که رایزن بازرگانی داشتیم رشد تجارت خارجی هم داشتیم و ما باید تعداد رایزنانمان را هم در برنامه دولت قبلی هم بود که ما به بالای ۵۰ رایزن یعنی ۵۰ کشور تقریبا ما رایزن داشته باشیم که این بحث نظام روابط اقتصادی و تجاری کشور ما با کشور هدف یک نظم و سیاقی پیدا بکند ما الان در حوزه رایزنان بازرگانی دچار ضعفیم مشکل بودجه داریم یعنی اینها اگر بنشینیم پای حرف سازمان توسعه تجارت که متولی اعزام رایزنان بازرگانی است این چالش‌ها را خواهند گفت مجلس باید حتما کمک بکند.

سوال: و این که آن رایزن آیا کار بازرگانی آنجا ؟ 
عرب پور: آن بحث ارزیابی باید صورت بگیرد آیا ارزیابی جدی باید صورت بگیرد آیا رایزنان ما دارند وظیفه خودشان را عمل می‌کنند یا متاسفانه گزارش‌هایی داشتیم که وارد حتی دلال بازی هم شدند که انگار یعنی کسب و کار شخصی شده به جای اینکه ماموریت وظیفه کشور را دنبال بکنند آن نیاز به یک ساز و کار جدی دارد که من به نظرم کاری که ما باید حتما در داخل کشور صورت بدهیم که آقای دکتر سهرابی هم گفتند متولی گری دقیق دیپلماسی اقتصادی است وقتی ما می‌گوییم رایزن مشکل داریم می‌گوییم سازمان توسعه تجارت، وزارت خارجه می‌گوید دیگر دستگاه‌ها با ما خیلی کار نمی‌کنند در عین حال در برنامه هفتم گفته شده رهبری دیپلماسی اقتصادی برعهده وزارت خارجه است اینجا باید یک ساختار نهادی یک نگاشت نهادی جدیدی را راه اندازی کنیم که پیشنهادهایش هم است اگر فرصت شد.

سوال: آقای سهرابی در برنامه هفتم رهبری دیپلماسی اقتصادی برعهده وزارت امورخارجه است شما هم که مشاور وزیرامورخارجه هستید آیا در مورد این برنامه ریزی خاصی صورت گرفته تا الان؟
سهرابی: در مجلس دوازدهم در مجلس یازدهم یکسری مصوباتی روز‌های پایانی داشتند برای تقویت بخشی به حوزه معاونت دیپلماسی اقتصادی که ماموریت اصلی با وزارت خارجه خواهد بود آنجا را به عنوان سازمان پیشنهاد شده ما چند دستگاه موازی داریم که در سرفرماندهی وزارت خارجه به ما کمک می‌کنند بعضی جا‌ها هماهنگ عمل نمی‌شود مثلا سازمان سرمایه گذاری اقتصادی وزارت کمک‌های خارجی وزارت اقتصاد و دارایی سازمان توسعه تجارت خارجی و در خیلی از دستگاه‌ها معاونت‌های بین الملل داریم در وزارتخانه‌ها سازمان‌های مختلفی داریم در وزارت نفت معاونت بین الملل داریم معمولا آنچه تجربه نشان می‌دهد شاید خیلی خوب نباشد، اما وزارت نفت همیشه معمولا حسابش را جدا نگه می‌داشته است همیشه هم پاسخگوی خوبی به مجلس نبوده است بار‌ها و بار‌ها در مجلس به نظرم اینها زمانش دیگر گذشته الان فرصت خوبی است که رفاقت را جایگزین رقابت کنیم تعامل را در تقابل جایگزین کنیم یک فرصت طلایی است باتوجه به این که دولتی تشکیل شده که قرار است که همه جانبه از همه ظرفیت‌ها استفاده بشود فرصت طلایی است مجلس با یک قانون گذاری درستی که اولین موضوع همان جور که اشاره کردید ما می‌خواهیم اقتصاد قوی داشته باشیم وزارت خارجه قرار است فرماندهی کند با چه ابزاری با کدام منبع با کدام مصوبه با کدام اجازه‌هایی که به وزارت خارجه ما از حیث منابع انسانی به شدت الان در مضیقه ایم خیلی از دستگاه‌ها هم این جوری است به نظرم اولین ماموریت این است که کارشناسان مجرب کم هم نداریم الان ببینید در کشوری مثل ترکیه سه هزار و ۸۰۰ رایزن اقتصادی دارند ۴۰۰ نفرشان کارمند وزارت خارجه اند بنده اینها را رفته ام از نزدیک دقیق بررسی کردم ماموریتی از طرف شهید امیرعبداللهیان من به چهار پنج کشور امریکای لاتین رفتم برزیل، شیلی، آرژانتین، اروگوئه و بولیوی و از نزدیک ما شاهد بودیم مثلا کشوری مثل برزیل بیش از ۲۷۰ میلیون  محصول کشاورزی دارد تولید می‌کند ما الان چه جوری با آنها داریم کار می‌کنیم آیا استفاده از ابزار‌های نوین است یا نه یک بخشیش بله شیوه تهاتر است آن چیزی که مقدمه‌ای می‌تواند باشد برای رسیدن به پول یا یک اتحادیه جایگزین این مجمع‌های گفتگو‌های آسیایی بشود به نظر من همین مسایل است ما الان کشور‌های همسایه هایمان چقدر کار‌های اقتصادی فعالیت‌های اقتصادی دارند با ترکیه روابطمان چقدر است با عراق چقدر است هفت میلیارد دلار با ترکیه ده تا دوازده تا با امارات یک چیزی حدود بیست، بیست و یک، یک خرده بالا پایین دارد یک بخشیش خارج از سیستم یک بخشیش در سیستم دارد عمل می‌شود با کشوری مثل قطر زیر ۱۵۰ میلیون دلار است با افغانستان در دولت قبل سه میلیارد و بیست میلیون دلار بود امروز شد یک و هفتصد هشتصد ما بالاخره این ظرفیت‌هایی که کشور‌های همسایه حالا یک بخشی به خاطر تحریم هاست شاید ما سخت است برایمان ولی کشوری مثل افغانستان الان عضویت دارد به راحتی می‌تواند بخشی از کالا‌های ما را ببرند بیرون تاجر‌های افغانی کم تجارت نمی‌کنند در امارات چرا کشور‌ها الان دارند گزینش می‌کنند ترکیه تجار افغانی خوب را دارد گلچین می‌کند می‌برد خدمات می‌دهد ما باید رفتارمان را عضو کنیم در بحث سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های خارجی وزارت اقتصاد و دارایی که کار‌های خوبی شروع شده بیشتر الان متمرکز شده اند مثلا روی فعالیت‌های مثلا صرافی‌ها اینها یک بخش کار است ما از ظرفیت‌های تهاتر پول واحد حتی کشور‌های دوجانب الان ما مثلا با روسیه داریم چکار می‌کنیم چرا بقیه کشور‌ها نمی‌توانیم چرا با امارات نمی‌توانیم با درهم خوب کار کنیم در صرافی‌ها روش جاریمان الان درهم است، اما اینکه ما دلار را بخواهیم حذف کنیم که یکی از سیاست‌های اصلی است و خیلی از کشور‌ها شاید امروز رویشان نمی‌شود ولی امروز قطعا بدانید در آینده آسیا به این نتیجه خواهد رسید که پول واحد داشته باشد به نظرم فرصت بسیار خوبی است این مجمع و این نشست‌های این چنینی که شاید ظرف چند روز آینده هم سفر قریب الوقوع امیر قطر هم به تهران خواهیم داشت اینها دارند تلاش می‌کنند من خاطرم است در جریان مقدمه بیداری اسلامی در دیداری که امیر سابق قطر ما خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم ایشان انتهای جلسه خصوصی فرمودند که امام خامنه‌ای شما ما را نصیحت کنید مقام معظم رهبری یک جمله کلیدی فرمودند که ایشان وقتی از جلسه آمد بیرون اصلا حالتش یک حالت غیرعادی شد آقا فرمودند من یک جمله برای شما و دوستانتان در منطقه دارم اعتمادتان را به خدا بیشتر کنید امروز قطری‌ها به این یقین می‌رسند که این جوری پای قصه غزه می‌ایستند آیا بقیه کشور‌ها هم خوب این وظیفه ماست این ظرفیت‌های دیپلماسی است که باید وزارت خارجه بجنبد و استفاده بکند و ارتباطات و تعاملات را بسترساز جاده صاف کن راه باز کن است .

سوال: شما تجربه هم دارید سفیر جمهوری اسلامی ایران بودید در قطر دیپلماسی انجام می‌شود به هر حال رئیس جمهور سفر‌های متعددی دارد و در آن سفر‌ها قرارداد‌ها و تفاهم‌های بسیاری انجام می‌شود چرا اینها محقق نمی‌شود؟
سهرابی: ببینید اشاره کردم لا به لای گفته هایم کوله باری از یادداشت‌های تفاهم امروز در ذخیره اسناد وزارت خارجه وجود دارد شهید رئیسی یک روزی جلسه خصوصی داشتند با معاون اول معاونت اقتصادی ما بعضی از آقایان گفتند این همه ما رفتیم یادداشت تفاهم امضا کردیم گیر کار کجاهاست این نکته‌ای که گفتم ببینید دستگاه‌ها باید از این پوسته فعلی باید خارج شوند رفتار باید عوض شود قانون نیاز داریم ببینید ما تاجر ما بخش خصوصی را همراه وزیرخارجه می‌فرستیم می‌رود در یک کشور قرارداد می‌بندد مثلا هفته‌ای ۲۰ تن تخم مرغ مثلا ما صادر کنیم به یک کشور همسایه یک ذره عقب جلو می‌شود جوجه یکروزه مشکل پیدا می‌کند شب می‌خوابیم صبح بلند می‌شویم می‌گوییم از امشب صادرات تخم مرغ ممنوع شد پدر تاجر درمی آید ما معلوم است که افق خوب نمی‌بینیم نکته‌ای که آقای عرب پور اشاره کردند ببینید ما باید برنامه داشته باشیم راهبرد چه جوری باید تعریف شود ما قرار نیست که یکروزه یک ماهه و شش ماهه دیگر مسئله مان حل شود ما در درازمدت نیازی به اقتصاد قوی داریم یک روزی به تعبیر مقام معظم رهبری نفت و گاز پایان خواهد یافت ما باید چکار کنیم از الان باید به فکر باشیم چرا دستورکار هوش مصنوعی گذاشتند شما ببینید کره ای‌ها با اماراتی‌ها چکار می‌کنند وزیر خانم به عنوان وزیر هوش مصنوعی در امارات به کار گرفته می‌شود ما این کار را جلوتر شروع کردیم ولی نماد ندارد باید بجنبیم مثلا الان در رمزارز‌ها چقدر دوستانمان دارند کار می‌کنند تا چند وقت قبل ما مشکل داشتیم اصلا این به عنوان یک ابزار می‌تواند برای اقتصاد ما استفاده شود یا نه هنوز دوگانه برخورد می‌کردیم مجلس می‌رفتیم یک جور شورای امنیت می‌رفتیم اینها دیگه باید الان دیگه وقتشه باید بنشینیم جدی به یک عزم ملی یک جایگاه بخش خصوصی باید جدی دیده شود قوانین اصلاح شود استارتاپ‌ها جوانان متخصصان سرمایه گذاران و قانون جذب سرمایه گذاری را باید اصلاح کنیم شما الان ما در قانونی داریم خیلی از کسانی که به ما مراجعه می‌کنند وقتی این‌ها را توضیح می‌دهیم می‌گویند ما خبر نداریم کی باید اینها را خبر بدهد کی مسئول است یک تاجر خارجی می‌خواهد وارد ایران شود اومد در فرودگاه مهرآباد وارد شد در فرودگاه امام وارد شد می‌خواهد برود یک شرکت درست کند به کی باید مراجعه کند اینها این‌ها چیز‌هایی است که اطلاع رسانی‌ها خوب نیست بله درگاه اصلی ما سفارتخانه هاست اشاره شد ما در انتهای قبل از دولت سیزدهم کل آمار رایزن‌های تجاری ما به عنوان رایزنان بازرگانی شد یک دانه رایزن با داد و هوار شد شش تا هفت تا الان شد بیست و خرده ای، ما هر سفارتخانه حداقل ببینید ما داریم در کشور‌ها کار می‌کنیم مثلا کشور ترکیه زمانی که من در قطر بودم ۲۷ تا کارشناس اقتصادی داشت ما یک کارشناس داشتیم اون هم کارشناس اقتصادی وزارت خارجه بود رایزن تجاری نبود ببینید معمولا رایزنان اقتصادی در سازمان توسعه تجارت با معرفی وزارت صمت به وزارت خارجه روند را طی می‌کند با حکم وزیرخارجه می‌شود رایزن پاسپورت می‌گیرد می‌رود برای فعالیت بیرونی خب این زمانبر است این است که می‌گویم ما باید خودمان را باید سبک بکنیم و با همکاری، همفکری، کمک مجلس، اصلاح قانون سرعت بگیریم برای رسیدن به بازار‌های متنوع کشورها.

سوال: صحبت‌های وزیر سابق نیروی کشورمان را داشتم نگاه می‌کردم در نامه کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور مواردی را مطرح کرده بود مثلا اتصال الکتریکی شبکه برق است دو کشور توسعه روابط در بخش آی سی تی خدمات بندی حمل و نقل دریایی و خیلی موارد دیگر گردشگری صنایع دستی و از این موارد و آرزو کرده بودند که اینها به هر حال به نتیجه برسد، آقای عرب پور چرا همین سوالی که از آقای سهرابی هم پرسیدم چرا اینها معمولا به نتیجه نمی‌رسد آن تفاهماتی که انجام می‌شود مشکل کجاست؟
عرب پور: مشکل اصلی ضمانت اجرای این توافقات من یک مثال می‌زنم، چون اینها همه در دل کمیسیون مشترک است بهتر در جریان باشید.

سوال: یک دقیقه اگر بگویید.
سهرابی: کمیسیون‌های مشترک اقتصادی ما که هر کدام از وزارتخانه‌ها با یک کشور هستند ما آنجا می‌رویم توافقاتی می‌بندیم در همه حوزه‌ها مثلا همین وزیر نیروی ما آمده مواردی گفته که شاید خیلی هم مربوط به وزارت نیرو هم نیست ولی خب به نوعی به عهده وزارت نیرو گذاشته شده است این کمیسیون‌ها وقتی تمام می‌شود این مصوبات می‌آید داخل کشور و در داخل کشور باید پیگیری شود آنجا این مسائل کم کم گم می‌شود یعنی چیزی که آقای دکتر سهرابی گفتند همین است یعنی الان ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجه وزارت خارجه که می‌آید جمع می‌کند در معاونت‌های بین الملل دستگاه‌ها را که آقا باهم بنشینیم آقای مثلا وزارت نفت این بند از مصوبه کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و قطر در مورد تو است چکار داری می‌کنی آن گوش می‌دهد می‌بینید کی دارد بهش می‌گوید مثلا معاون دیپلماسی اقتصادی وزیرخارجه دارد به معاون وزیر نفت می‌گوید چه جوری می‌تواند از لحاظ اجرایی پیوست داشته باشد به چه دلیل باید تبعیت کند از این جهت می‌گوید ما باید یک تغییری در ساختار بدهیم تا زمانی که ساختار نماینده دیپلماسی اقتصادی ما یک همچنین تشتتی دارد معاونت دیپلماسی اقتصادی در وزارت خارجه است سازمان توسعه تجارت وزارت صمت است سازمان سرمایه گذاری خارجی وزارت اقتصاد است بعد معاونت‌های بین الملل هر وزارتخانه هم که داستان خودشان را دارند مسیر خودشان را دنبال می‌کنند و بالای سرش یک شخصیتی مثل رئیس جمهور یا معاون اول رئیس جمهور نیست خوب کسی تبعیتی نخواهد کرد ما باید این مسائل نهادی را حتما اصلاح کنیم.

سوال: خیلی متشکرم. امیدوارم به هر حال توافقاتی که صورت می‌گیرد در سفر مقامات کشورمان به نتیجه برسد و افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی بینجامد و تنها راهش هم این است که ما برنامه داشته باشیم برای اجرای این توافقات.