پخش زنده
امروز: -
در صف اول مطرح شد؛
هدف صنعت فضایی ایران رسیدن به منظومه‌های ماهواره‌ای است
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فضایی ایران گفت: در برنامه هفتم بر ساخت و توسعه سی ماهواره تاکید شده و در دولت چهاردهم، شتاب بیشتر برای رسیدن به منظومه‌های ماهواره‌ای یک ضرورت محسوب می‌شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شبکه خبر در برنامه صف اول شنبه بیست وچهارم شهریور موضوع برنامه‌های دولت چهاردهم در حوزه فضایی را با حسن سالاریه معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فضایی ایران بررسی کرده است.شرح این گفتگو:
مقدمه مجری: ماهواره بر قائم صد در مدار ۵۵۰ کیلومتری قرار گرفت این ماهواره بر تحقیقاتی گروه صنایع الکترونیک ایران با همکاری پژوهشگاه هوا و فضا وشرکت‌های خصوصی دانش بنیان ساخته اند، وزن ماهواره ۶۰ کیلوگرم است و ماموریت اصلی آن آزمایش سامانه‌های سخت افزاری و نرم افزاری برای اثبات فناوری مانور مداری در فضاست.
ارزیابی زیرسامانه پیش رانش گاز سرد در سامانه‌های فضایی و عملکرد زیرسامانه‌های ناوبری و کنترل وضعیت از ماموریت‌های فرعی ماهواره چمران یک به شمار می‌رود.
در صف اول نگاهی داریم به ماهواره چمران یک و آن چه که در دولت چهاردهم در حوزه فضایی قرار است دنبال شود با حضور آقای دکتر حسن سالاریه معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فضایی ایران، پرتاب موفقیت آمیز ماهواره چمران یک را تبریک می‌گوییم، ماموریت‌های این ماهواره بر را بفرمایید.
سالاریه: ماهواره چمران یک، ماهواره تحقیقاتی است از مجموعه صاایران از مجموعه‌های وزارت دفاع و مجموعه‌هایی از هوا فضا هم کمک کردند و پروژه‌های فضایی به صورت مشترک همکاری می‌شود و مجموعه‌های مختلف با هم همکاری می‌کنند و بخش‌های خصوصی و بخش‌های پژوهشی و بخش‌های دولتی.
ماهواره بر قائم ۱۰۰ که دومین پرتاب موفق خودش را به انجام رساند و این اتفاق مهمی است در کنار خود پرتاب ماهواره چمران یک که دومین پرتاب موفق عملیاتی مداری نوید بخش یک اتفاق مهم است که پرتابگر‌های ما در حوزه صنعت فضایی به ویژه پرتابگر سوخت جامد در حال تثیبت و قابلیت اطمینان بالاست که بر رونق اقتصاد فضایی اثربخش خواهد بود.
یکی از برنامه‌های دولت چهاردهم آقای هاشمی بحث توسعه فضایی را تاکید دارند، یکی از برنامه‌های شان در ارائه به مجلس همین بوده است و ما از حوزه تحقیق و توسعه خارج شده و برسیم به مرحله ارائه خدمات و درآمدزایی از صنعت فضایی که جزئیات بیشتر را توضیح می‌دهم.
ماهواره چمران یک، قابلیت‌های مانور مداری دارد، وقتی که ماهواره در مدار خاصی قرار می‌گیرد اگر بتوانیم به صورت کاملا اختیاری موقعیت مداری اش را تغییر دهیم و اصلاح کنیم و از یک نقطه به نقطه دیگری جابه جا کنیم می‌گوییم ما قابلیت مانور مداری داریم.
سوال: بعد از پرتاب این مراحل را طی کند؟
سالاریه: بله این مهم با داشتن زیرسیستم کنترل وضعیت دقیق سامانه‌های هدایت و ناوبری دقیق برای ماهواره، پیشرانه‌های مناسب برای ماهواره و الگوریتم‌ها و نرم افزار‌های مناسب برای این کار میسر است.تا قبل ازاین خیلی از ماهواره ها که کار پیشرانش داشتند و کار مداری می‌کردند، موقعیت مداری خودشان را تغییر می‌دادند، اما در مسیر و در راستای اصلاح مداری و نگه داشتن موقعیت خودشان در یک وضعیت خاص.
اما اینجا بحث جابه جایی ماهواره در مدار را داریم، جابه جایی اختیاری، تغییر فاز ماهواره و حتی تغییر شیب مداری ماهواره، کجا خیلی کاربرد دارد و استفاده می‌شود؟ عمده کاربرد اینها در بحث منظومه سازی است، علاوه بر بحث حفظ موقعیت مداری و بحث اصلاح مداری که برای ماهواره مهم است. یعنی دوره تناوب ماهواره مهم است یکی از کاربرد‌ها در توسعه منظومه‌های ماهواره است، پارسال پرتاب ماهواره مهتاب را داشتیم که این پرتاب‌های چند گانه در آینده هم دنبال می‌شود در دولت چهاردهم، باز در همایش ها و مورد تاکید وزیر محترم دولت چهاردهم آقای دکتر هاشمی بوده است که ما باید برویم به سمت منظومه سازی در برنامه هفتم توسعه.
در برنامه هفتم پیشرفت و بحث رسیدن به منظومه ماهواره‌ای و ساخت و توسعه سی ماهواره تاکید شده است که عمده اینها به صورت منظومه‌ای کار شود.
یعنی پرتاب چندگانه داریم که اینها زمانی به صورت عملیاتی آورده دارد که ماهواره‌ها موقعیت نسبی شان نسبت به همدیگر تنظیم و اصلاح کنند، وقتی سه ماهواره با هم تزریق می‌شود باید موقعیت مداری شان را نسبت به همدیگر جابه جا کنند و در فواصل مناسبی نسبت به هم قرار گیرد.
چون عملیات منظومه کردن ماهواره‌ها به درستی انجام شود و این قابلیت چگونه قابل حصول است زمانی که این پتانسیل و این دانش را در مرحله عملیاتی در مدار تست کرده باشیم.
ماهواره چمران یک، یکی از گام‌های مهم و اساسی در این مسیر است، پس یکی از کاربرد‌ها می‌شود اصلاح و تغییر عامدانه و اختیار موقعیت مداری ماهواره که کاربردش کجا می‌شود، می‌شود منظومه‌های ماهواره‌ای، کاربرد‌های دیگری هم دارد.
سوال: از ابتدا این روند را پیش بینی کردید که پرتاب صورت گیرد بعد تغییر مسیر می‌دهد؟
سالاریه: به تدریج از ماهواره ارتباط می‌گیریم و الان ماهواره در حال پایدارسازی هست، براساس اولین رد‌ه های ماهواره پایدارسازی در مسیر خوبی در حال انجام هست و انجام شده است، گام بعدی نشانه روی ماهواره و گام بعدی تست زیرسیستم‌های مختلف تعیین موقعیت و تعیین مدار و جهت یابی و موقعیت یابی ماهواره است و بعد از آن به سمت مانور‌های مداری و تک تک زیرسیستم تست شده و به مرحله اصلی که این عملیات تست شود که بار‌ها و بار‌ها تست شده تا به تثبیت برسد.
در فضا این ویژگی هست که ما هر اتفاقی که می‌خواهیم بیافتد معمولا با ماهواره‌های ساده‌تر و نمونه‌های تحقیقاتی آزمایشگاهی تست می‌کنیم در زمین و این اتفاقات در زمین کفایت نمی‌کند و باید ماهواره در شرایط واقعی فضا قرار گیرد که دینامیک ماهواره در شرایط ماورای جو که شرایط سختی است به دلیل انواع و اقسام بحث‌های تشعشعی باید این ماموریت را انجام بدهد که اگر به انجام برساند ما زیرسیستم‌های مختلف آن را تست کرده و الگوریتمش تست شود در ماهواره‌های دیگر به راحتی قابل استفاده است.
این در طی روز‌های آتی به تدریج یک برنامه تستی از آن‌هاست. عمر عملیاتی ماهواره حدود یک سال پیش بینی کردیم و شاید بیشتر شود، عمر مداری بیشتر است ولی عمر عملیاتی و فرآیند‌های ماه‌های آتی به تدریج انواع و اقسام تست‌های مربوطه را انجام می‌دهیم.
یکی از کاربرد‌های آن این بود، یکی دیگر از کاربرد‌های مهم بحث ساخت سازه‌های بزرگ فضایی است که باز به همچین تکنولوژی نیاز داریم، ماهواره‌های بزرگ و ایستگاه‌های فضایی و ... اینها به صورت یکپارچه ساخته نمی‌شود در روی زمین و بعد پرتاب شوند اغلب در فضا به تدریج ساخته می‌شوند و عملیات مونتاژ در فضا انجام می‌شود و تکنولوژی مربوط به مانور دقیق مداری و اختیاری نیاز است.
یعنی بتوانیم ماهواره موقعیت مداری اش را جابه جا کنیم که براساس آن گرانش ماهواره دوران می‌کند دور زمین که بتوانیم با اختیاری موقعیتش را اصلاح کنیم که سازه‌های بزرگ در کنار هم، اجزایش را مونتاژ کرده و برسیم به یک سازه غول پیکر که این یک تکنولوژی مهم است.
تصویربرداری از اشیا فضایی و جمع کردن زباله‌های فضایی و یک شی فضایی اختیاری و کنترل شده جابه جا کنیم و به یک شی فضایی دیگر نزدیک کنیم برای بحث جمع آوری زباله موضوع پرکاربردی است که همه اینها لازمه اش انجام تست‌های متعددی هست در مدار که ماهواره چمران یک بخشی از این تست‌ها در طی ماه‌های آتی که ما از این ماهواره استفاده می‌کنیم برای ما انجام می‌دهد و این تکنولوژی در فضا نهادینه می‌کند.
سوال: برخی از داده‌های دریافت شده است؟
سالاریه: ماهواره چمران در ارتفاع ۵۵۰ قرار گرفته است و حول و حوش مداری اش حدود نود تا صد دقیقه است و معمولا به صورت روزمره یک رد قالب روز و یک رد قالب شب داریم.
بعضی وقت‌ها رد قالب روز می‌شود دو رد متوالی که دو رد متوالی از روی ایران می‌توانیم ارتباط بگیریم، اگر ایستگاه‌های دیگر در جا‌های دیگر دنیا داشته باشیم که می‌توانیم ارتباطات بیشتری بگیریم که اگر رد حوالی ۹ و نیم و ده صبح، شب هم به همین صورت ساعت ۱۰ تا ۱۱ در این حول و حوش ارتباط با ماهواره داریم که در این ارتباطات ما داده‌های ماهواره را تخلیه کرده و می‌گیریم و فرامین جدید را برای ماهواره ارسال می‌کنیم و این فرآیندی است که به صورت روتین در ماه‌های آتی انجام می‌شود.
هم داده‌های سلامت ماهواره و زیرسیستم‌ها مهم است، در درجه اول برای ما مهم است که زیرسیستم‌های ماهواره سالم باشد و درست کار کند و بعد ماموریت ماهواره است که چه کاری باید انجام دهد.
سوال: چیزی که ما امروز شاهد پرتاب موفقیت آمیز بودیم این مدل ارتقای یافته روش‌های قبلی است یا نه یک اقدام کاملا جدید است با این ویژگی‌هایی که توضیح دادید.
سالاریه: ما در ماهواره دیگر این پیشرانه‌ها را داشتیم ولی نه با این هدف، با این جزئیات بدهیم، به هر حال همه ماهواره که تا الان پرتاب کردیم کما بیش زیرسیستم‌های مختلفی مثل توان، ارتباط داده، ارسال داده، دریافت داده، کامپیوتر پرواز و ... را داشته اند و بالاخره الگوریتم‌هایی که در این ماهواره قرار گرفته و تست‌هایی که قرار است که انجام شود ویژگی خاص خودش را دارد.
مشابه اش در ماهواره دیگر، اگر چه زیرسیستم‌هایی را به صورت تکراری داشتیم ولی الگوریتم‌های برای نخستین بار تست می‌شود.
در ماهواره‌های دیگر بحث اصلاح مداری را داشتیم ولی نه با این اقتضائات توضیح داده شده.
سوال: درباره اهمیت آزمایش امروز یا پرتاب موفقیت آمیز امروز وارد موضوع کاربرد‌های این ماهواره شدید، ما را این آزمایش موفقیت آمیز در چه جایگاهی در عرصه جهانی قرار می‌دهد؟
سالاریه: ماهواره‌ها با این قابلیت نداشتند و ما به جد دنبال توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای هستیم و در دولت چهاردهم تاکید روی این قضیه با شتاب بیشتر و تاکید خود وزیر هستیم و در برنامه هایشان در مجلس ارائه دادند و داشتن این قابلیت برای رسیدن به منظومه‌های ماهواره‌ای یک ضرورت محسوب می‌شود.
سوال: کشور‌های دیگری که این فناوری را دارند کدام هستند؟
سالاریه: کشور‌هایی که سازنده جدی ماهواره هستند، آمریکایی ها، چینی‌ها، انگلیسی‌ها و ما سازنده ماهواره بودیم ولی این سطح از تکنولوژی و این نوع تست و آزمون را نکردیم و الان قرار است که انجام بدیم.
ان شاءالله این بخش از تکنولوژی فضایی در محصولات فضایی ما به بهترین وجه تست شده و عملیاتی شود و من بعد استفاده شود، ما اگر داریم فکر می‌کنیم به سمت منظومه‌های ماهواره‌ای ضرورت دارد داشتن همچین تکنولوژی و فضای ماورای جو شلوغ می‌شود، ماهواره‌های متعددی در بالای جو هستند و کشور‌های مختلف در این حوزه کار می‌کنند، قابلیت مانور مداری دقیق اساسا برای مدیریت ترافیک فضایی است که امر ضروری محسوب می‌شود.
به هر حال با وجود یک فضای ماورای جوی شلوغ که چند هزار ماهواره وجود دارد و شلوغ‌تر می‌شود و کشورما اگر در این قضیه بخواهد کوتاهی کند یا به موقع تکنولوژی را حاصل نکند این جا می‌ماند و دردسر می‌شود.
سوال: هم جامی ماند و هم جا ندارد.
سالاریه: مدیریت فضایی همچنین تکنولوژی را نیاز دارد.
سوال: ماهواره‌های قبلی که پرتاب شده با احتساب آن چه اتفاق افتاده است، الان در صنعت و دانش فضایی ما در رتبه دهم جهان قرار داریم؟
سالاریه: رتبه بندی از شاخص‌های مختلفی بحث می‌شود، یک وقت راجع به صنعت بومی فضایی صحبت می‌کنم، تاکید بیشتر روی دانش و صنعت بومی فضایی است که ما تمام مولفه‌های فضایی اعم از پایگاه پرتاب، ماهواره سازی، پرتابگر به صورت بومی داشته باشیم و کل چرخه بومی باشد.
در حوزه اقتصاد فضا ما باید به جد کار کنیم، ما الان باید مرحله تحقیق و توسعه مان را با سرعت خوبی طی کنیم و این از برنامه‌های جدی دولت چهاردهم است و رساندن صنعت فضایی به مرحله شکوفایی و ارائه خدمات و بهره وری.در حوزه اقتصاد فضا نیاز جدی به کار داریم.
سوال: یک تعریف بیشتری نسبت به آن چه که اشاره کردید در حوزه اقتصاد فضایی داشته باشید؟
سالاریه: الان ماهواره‌های تحقیقاتی زیادی می‌سازیم و پرتابگر‌ها را به تثبیت برسانیم و پرتاب‌های متعددی برنامه ریزی و ماهواره‌های متعددی در حال ساخت و در برنامه ده ساله و در برنامه پیشرفت هفتم هم هست و زمانی ما می‌توانیم که در واقع به خودمان ببالیم و اینها همه اش خوشحالی دارد، ما زمانی می‌رسیم به موفقیت کامل که ما از اینها بتوانیم کسب درآمد کنیم.
سوال: اینها مقدمه‌ای است که ما را به یک جهش به نقطه اقتصاد فضایی برساند؟
سالاریه: ما باید از داده‌های فضایی در حوزه‌های مختلف استفاده کنیم و این استفاده باید همه گیرتر و فراگیرتر شود و مستقیم در مدیریت داده و در مدیریت بخش‌های مختلف کشور اعم از کشاورزی، محیط زیست و ... داده‌های فضایی استفاده و همه گیر و فراگیر شود.
باید صنعت فضایی ارائه خدمات به کشور‌های دیگر بدهد، باید ماهواره‌های مورد نیاز خودمان از مرحله تحقیقات رد شود و به محور عملیاتی در مدار برسیم.
سوال: چقدر فاصله داریم؟
سالاریه: فاصله تعدادی است، نمی‌توانیم بگوییم چند سال، هرچقدر تعداد بالاتر برود، روی افزایش در دولت چهاردهم تاکید داریم، در تعداد ساخت ماهواره‌های در حال ساخت و افزایش پرتاب تاکید داریم و مرحله تحقیق و توسعه طی کرده و با تکرار و هر پرتاب برای ما یک آورده است.
وقتی پرتاب امروز را که به دست توانای محققین ما در نیروی هوا فضای سپاه انجام شد با پرتاب قبلی مقایسه کنیم این پرتاب امروز به لحاظ کیفیت، به لحاظ نظم و قابلیت که ویژگی‌های فنی زیادی است بالاتر بوده است از پرتاب قبلی.
پرتاب بعدی قطعا بهتر خواهد بود و برای پرتاب بعدی برنامه ریزی داریم که از پایگاه فضایی چابهار که انجام دهیم که پایگاه چابهار یک پایگاه استراتژیک است.
سوال: چه زمانی خواهد بود؟
سالاریه: پیش بینی است که از اواخر امسال پرتاب در پایگاه چابهار قابلیت انجام داشته باشد، البته این پایگاه فاز‌های متعددی دارد و جزو برنامه‌های جدی دولت چهاردهم است که پیگیری شود هم فاز‌های بعدی و بهره برداری صحیح از این فاز و هم اقتصادی کردن این بهره برداری.
با افزایش تعداد ماهواره‌هایی که ساخته می‌شود و تست شان در فضا یک محصول برای این که برسد به مرحله عملیاتی باید تست‌های متعددی انجام شود در فضا تست‌های خوبی انجام می‌شود و هر تست برای ما آورده زیادی دارد و اشکالات ما در می‌آید و اگر تعداد تکرار بالا رود با نواخت بیشتر و با آهنگ بیشتری انجام شود می‌توانیم قول دهیم ظرف چند سال می‌توانیم جزو کشور‌های صادرکننده محصولات فضایی باشیم و دور از دسترس نیست.
پرتاب گر‌های ما، مثل قائم صد به یک وضعیت خوب و ثبیت شده می‌رسد و ماهواره‌ها هم همین طور، صنعت ماهواره منتسب به ۱۵ – ۲۰ سال قبل الان کیفیت و در بی خطا بودن ماهواره‌ها اوضاع بهتری داریم و دانشمندان ما حرفه ای‌تر عمل کرده و نویدبخش این است که خیلی سریع، بخش خصوصی مان خیلی خوب پیش می‌رود.یکی از مولفه‌های اقتصاد فضا فعال کردن بخش خصوصی است.
سوال: خیلی دخیل بودند در پرتاب امروز؟
سالاریه: بله، در پرتاب‌های قبلی هم دخیل بودند در پارس یک هم دخیل بودند یکی از مولفه‌های فعال سازی اقتصاد فضا فعال کردن بخش خصوصی است، کشوری که بخواهد در صنعت فضا پیشرفت کند بدون فعال کردن بخش خصوصی برایش فراهم نیست.
برنامه‌های جدی را در دولت چهاردهم دنبال می‌کنیم که ماهواره‌هایی را در حال جمع کردن داریم با بخش خصوصی ولی به این اکتفا نمی‌کنیم و بسیاری از پروژه‌ها که در حال تعریف هستیم و در حال آماده سازی در مناقصه هستیم در حال هدف گذاری برای بخش خصوصی هستیم.
یک جمع قابل توجهی از شرکت‌های بخش خصوصی با معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری جمع آوری می‌شود برای رشد بهتر صنعت فضایی، دولتی‌ها و خصوصی‌ها با هم رقابت کرده و محصولاتی که ریسک بالاتری دارد و پیچیدگی‌های بالاتری دارد و به لحاظ ارزش اقتصادی بخش خصوصی به آن سخت ورود می‌کند، طبیعتا دولت وظیفه پیگیری دارد و محصولاتی که به تثبیت بیشتر رسیدند و آماده بهره برداری هستند بخش خصوصی انجام می‌دهد.
امسال ان شاءالله سال خوبی برای پرتاب‌های بخش خصوصی خواهیم داشت..
سوال: با آن چه که توضیح دادید می‌شود امیدوار بود براساس تکالیف برنامه هفتم زودتر از موعد زمانی به سرانجام برسد این اقتصاد فضایی؟
سالاریه: شخصاً خیلی خوشبین هستم به هر حال اتفاقات خوبی دارد رقم می‌خورد مجموعه‌های خیلی خوبی شکل گرفته و انشاالله عزم دولت چهاردهم هم به تسریع این فرایند هست و انشاالله این تسریع و در عین حال بخش خصوصی برای کیفیت بخشی افزایش کیفیت توسعه بیشتر کمک می‌کند.
سوال: و بیشتر می‌خواهم توضیح بدهید که هم بخش خصوصی ما و هم شرکت‌های دانش بنیان ما در این صنعت الان دارای چه ظرفیتی هستند؟
سالاریه:ما الان در ساخت بسیاری از زیر سیستم‌ها خدا را شکر از بخش خصوصی از ظرفیت بخش خصوصی استفاده می‌کنیم عمدتاً دولتی‌های ما مجموعه صاایران است وزارت دفاع که در ماهواره یک نقش داشتند مجموعه پژوهشگاه فضایی پژوهشگاه هوا و فضا عموماً این دوستان رفته‌اند دنبال جمع کردن سیستم طراحی کلان جمع کردن سیستم بسیاری از زیر سیستم‌ها و تجهیزات و المان‌ها به بخش خصوصی واگذار می‌شود بنابراین یک شبکه خیلی خوبی از بخش خصوصی در حال شکل‌گیری است وجود داشته و این دارد بزرگتر هم می‌شود علاوه بر آن که برای ما این خیلی مهم است که بخش خصوصی ما در سیستم سازی و سامانه سازی ورود کرده و سامانه‌های متعددی را الان در حال ساخت دارد و عرض کردم طراحی ما این است که در آینده نزدیک تعداد اینها هم افزایش پیدا کند با این کار هم رقابت به وجود می‌آید هم اقتصاد فضا شکل می‌گیرد، چون به هر حال بخش خصوصی مسیر خودش را برای صادرات باز می‌کند مسیر خودش را هم نیرو‌های نخبه ما بهتر جذب می‌شوند، چون بخش خصوصی ما در جذب نخبگان تجربه نشان داده که به مراتب بهتر از ما دولتی‌ها عمل می‌کنند، اما ما باید زمینه چینی کنیم برای اینها ما در دولت باید برویم به سمت توسعه زیرساخت و تسریع فرایند اتمام زیرساخت‌هایی که الان در حال ساخت و توسعه داریم و بهبود زیرساخت‌ها یعنی کیفیت زیرساخت‌هایمان را باید افزایش بدهیم حالا آزمایشگاه‌ها از بحث پایگاه پرتاب است و ... و میدان را برای بخش خصوصی فراهم کنیم علاوه بر آن بر بحث برداشتن ریسک از روی خصوصی به هر حال حوزه‌های فضایی حوزه‌های پرریسکی هستند خیلی پرتاب‌های بین‌المللی را نگاه کنیم می‌بینیم که یک پرتابگر که سال‌ها رویش کار شده در یک فرایندی پرتاب ناموفق است خب این در پرتاب‌های خارجی هم است ما در مجموعه داخلی ما داریم ماهواره‌هایمان به همین صورت دولت باید برود به این سمت که این سازوکار‌ها را فراهم کند که ما انشاالله در دولت چهاردهم به جد در مسیر توسعه اقتصاد فضایی این مسیر را هم انشاالله در حال برنامه‌ریزی داریم و هموار کردن یعنی برداشتن ریسک از روی بخش خصوصی.
سوال: قبل از اینکه گزارش را ببینیم یک پرانتز می‌خواهم باز کنم یک نکته کوتاهی را توضیح بفرمایید در خلال صحبت به ماهواره اشاره کردید، اما ماهواره بر و منظومه خیلی کوتاه می‌فرمایید که تفاوت هر کدام از اینها چیست و منظومه به چه معنا است؟
سالاریه:ببینید منظومه عملاً می‌شود مجموعه‌ای از ماهواره‌ها که در ارتباط با برخی از اهداف تعیین شده دارند عمل می‌کنند دو تا سه تا ماهواره در کنار هم وقتی عمل می‌کنند به شرط اینکه ماموریتشان با هم ارتباط داشته باشد و ماموریت مشابهی را دنبال بکنند و ارتباط معناداری به صورت سیستمی بینشان وجود داشته باشد یک منظومه ماهواره‌ای را می‌سازند و این ماموریت می‌تواند به نوعی بینشان تقسیم شود این یک منظومه ماهواره‌ای درست می‌کند برای ما تک ماهواره‌ای که مشخص است پرتابگر هم که ماهواره را در مدار قرار می‌دهد که ما در همه این زمینه‌ها الان فعال هستیم و جز برنامه‌های جدیمان است هم در ساخت ماهواره‌ها به ویژه ماهواره‌هایی با قابلیت‌های بالاتر و کیفیت بهتر الان پروژه‌های متعددی در حال ساخت داریم که افزایش پیدا می‌کند و تعدادشان هم به سرعت باید طی شود و مراحل توسعه و پرتابش انجام شود در بحث منظومه سازی از ظرفیت بخش خصوصی خیلی خوب داریم استفاده می‌کنیم و همینطور که عرض کردم پروژه‌های در حال اجرا داریم و پروژه‌های دیگری هم در حال طراحی برای برگزاری مناقصه و فعال کردن بخش خصوصی.
سوال: آقای دکتر ماهواره پارس ۱ جزو ماهواره‌های سنجشی است دیگر درست است؟
سالاریه:بله
سوال:یعنی چی سنجشی؟
سالاریه: ببینید ماهواره سنجشی معمولاً ماهواره‌هایی هستند که برای تصویربرداری و داده برداری از سطح زمین استفاده می‌شوند که حالا به دو دسته خیلی کلی تقسیم می‌شوند ماهواره سنجشی اپتیکی که تصاویر در واقع مختلف در طیف‌های مختلف تصویر به عنوان خروجی می‌گیرند تصویری که قابل رویت و دیدن است به صورت معمول حالا به زبان خیلی ساده بگوییم و ماهواره‌های راداری که ما همین الان.
سوال:چمران راداری بود؟
سالاریه: نه چمران یک ماهواره تحقیقاتی برای تست مداری بود اصلاً محموله سنجشی نداشت آن برای تست یک سری زیر سیستم‌ها بود محموله‌های سنجشی اپتیکی داریم و راداری که خیلی پرکاربرد هستند خیلی ساده نگاه کنیم که آنها هم باز انواع و اقسام دارند البته ماهواره پارس جزو ماهواره‌های سنجشی اپتیکی بود که باز تاکید کنم ماهواره‌های نسل‌های جدیدی از همین ماهواره را در حال توسعه داریم خود ماهواره پارس ۱ نمونه ارتقا یافته‌اش الان در حال توسعه است و دارد کارهایش انجام می‌شود انشاالله به زودی به اتمام می‌رسد بر اساس تجربیاتی که از پارس یک نمونه اول داشتیم که پرتاب شد گفتند که چقدر این اثر دارد این پرتاب‌هایی که انجام می‌شود و آن خروجی که ما از اینها می‌گیریم نمونه بعدی را با کیفیت بهتر و با قابلیت بهتری داریم می‌سازیم یک نسل جدیدتری ماهواره پارس ۲ را داریم که دقت تصویربرداری از ۴ متر است که در حال ساخت است و انشاالله به زودی به اتمام می‌رسد و می‌رود برای پرتاب ماهواره پارس ۳ را داریم به دقت تصویربرداری ۲ متر که این هم باز در همین دولت در حال کار است با شدت و انشاالله آن هم پیگیری می‌شود ظرف چند سال آینده به اتمام می‌رسد و پرتاب می‌شود ماهواره‌های راداری را داریم ماهواره راداری با دقت ۵۰ متر که اینها دیگر تصویر اپتیکی نیستند اینها از طیف‌های دیگری تصویربرداری می‌کنند یعنی داده برداری می‌کنند راداری هستند و ۵۰ متر با رزولیشن ۵۰ متر و ۲۰ متر که همه اینها در حال کار است انواع و اقسام علاوه بر آن ماهواره‌های سنجشی داریم که بخش خصوصی ما دارد کار می‌کند و حالا داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم برای طراحی مناقصه‌های جدید و واگذاری پروژه جدید برای بخش خصوصی در همین ماهواره سنجشی به هر حال مسیر ماهواره سنجشی دارد با شدت و با سرعت خوبی می‌رود جلو.
سوال: برنامه ویژه هم دارد در توسعه این بخش؟
سالاریه: بله برنامه ویژه هم دارد ما تمام برنامه‌هایمان طبق برنامه ۱۰ ساله فضایی از برنامه اصلی تا برنامه ۱۰ ساله هم برنامه توسعه هفتم و ۵ ساله پیشرفت ۵ ساله و هفتم طراحی شده.
سوال: ۱۰ ساله از کی تا کی است؟
سالاریه: ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰ و برنامه پیشرفت هفتم هم مبتنی بر همان برنامه طراحی شده یعنی اهداف به هم منطبق هستند که ماهواره سنجشی هم آنجا انواع و اقسامش کلاس‌هایش و دقت‌های مختلف یک برنامه‌ای است که به هر حال داریم دنبال می‌کنیم، چون حوزه فضایی یک حوزه مقطعی نیست نباید حوزه فضایی را مقطعی نگاه کنیم حوزه‌های تکنولوژیک یک حوزه‌هایی هستند که باید در طول سنوات ادامه پیدا بکنند ما یک ماهواره ممکن است سه سال ۴ سال ۵ سال بعضاً ساختش چه ایرانی و چه خارجی فرقی نمی‌کند طول بکشد ساختش نتیجه‌اش بعد از اینکه پرتاب شد در می‌آید تیم‌های تحقیقاتی باید نتیجه را در بیاورند و اصلاحش کنند نمونه‌های بعدی را بسازند نمونه‌های ارتقا یافته را بسازند همین موارد مشابه برای برنامه‌های مخابراتی هم وجود دارد که حالا مفصل است همانطور که عرض کردم ما یکی از برنامه‌های جدی که داریم در دولت چهاردهم دنبال می‌کنیم افزایش تعداد ماهواره‌هایی است که داریم می‌سازیم این افزایش همانطور که عرض کردم مقدمه‌ای بر رسیدن به آن اقتصاد فضا است توسعه فناوری و رساندنش به یک بلوغی که با قابلیت اعتماد برود برسد به جایی که ما بتوانیم بهره‌برداری اقتصادی کنیم از محصول.
سوال: یک نکته اینکه در حوزه زیرساخت‌ها مثل آزمایشگاه و پایگاه پرتاب اولاً الان در چه شرایطی قرار داریم و دوم اینکه دولت چهاردهم برای توسعه این بخش چه برنامه‌ای را در دستور کار دارد؟
سالاریه: بسیار سوال خوبی است ما در توسعه زیرساخت که جزو تکالیف خودمان می‌دانیم و باز از موضوعاتی است که مقطعی بهش نگاه نمی‌کنیم ما کل منافع ملی و کشور را بهش نگاه می‌کنیم برنامه‌های متعددی داریم توسعه آزمایشگاه را داریم آزمایشگاه کلاس یک تن ما با جدیت دارد دنبال می‌شود بسیار آزمایشگاه مهم و ضروری است برای حوزه صنعت فضایی ما که پیش بینی ما این است که در همین دولت انشاالله قبل از اینکه اصلاً دولت به پایان برسد این آزمایشگاه بهره‌برداری شود در سالی که در پیش داریم همین امسال انشاالله زیرساخت‌های فیزیکی‌اش به پایان می‌رسد تجهیزاتی و سایر امکانات و مواردش هم در طی یکی دو سال آینده این به انجام می‌رسد که یک زیرساخت بسیار حیاتی است برای کشور در زمینه پایگاه فضایی اشاره کردم پایگاه چابهار را ما داریم که بسیار برای ما باز یک نقطه حیاتی و مهم است به دلیل اینکه ما اگر بخواهیم به بحث حرفه‌ای در فضا برسیم باید امکان قرار دادن ماهواره‌ها در شیب‌های مختلف مداری را داشته باشیم ماهواره سنجشی که ماهواره بر خارجی مان را پرتاب کرد نیاز دارند که معمولاً در مدار‌های خورشید آهنگ قرار بگیرند و این مهم از طریق پایگاه چابهار برای ما میسر است.
سوال: خورشید آهنگ به چه معنا است؟
سالاریه: خورشید آهنگ شیب مداری و زاویه مداری بدین گونه است که در واقع در نقطه‌ای که می‌خواهیم تصویربرداری کنیم حالا خیلی ساده بگوییم و نخواهیم وارد ادبیات فنی شویم من همواره ماهواره را در ساعت به خصوصی که بهترین وضعیت نوردهی را دارد در آن نقطه مد نظر که مثلاً فضای ایران باشد دارم البته می‌گویم یک بحث فنی مفصلی دارد ماهواره و حرکت خورشید با هم هماهنگ می‌شوند مثل خورشید آهنگ بهش می‌گویند و این برای ما یک مزیت خیلی مهمی می‌دهد آن هم در زمینه گرفتن وضعیت نوردهی بسیار مناسبی که ما داریم برای اینطور ماهواره‌ها بنابراین در نقاط مختلف مدار که حرکت می‌کند این با حرکت خورشید با حرکت نسبی خورشید هماهنگ می‌شود این مسئله مهم هم در پایگاه چابهار برای ما امکان‌پذیر است، چون شیب مداری به گونه‌ای است که ما می‌توانیم از پایگاه چابهار این را انجام بدهیم این را عرض کردم فاز‌های مختلف دارد که در همین دولت هم دنبال می‌کنیم انشاالله.
سوال: چابهار را اشاره کردید تا پایان سال ؟
سالاریه: بله به بهره‌برداری انشاالله می‌رسانیم و اولین پرتاب‌ها آنجا قابلیت انجام خواهد داشت.
سوال:در موضوع پرتاب‌های بین‌المللی هم بفرمایید که چه برنامه‌ای دنبال می‌شود؟
سالاریه:به هر حال ضرورت دارد با توجه به اینکه ما ماهواره‌های متعددی در سال‌های مختلف ساختیم و در حال ساخت است و پرتاب‌هایی که نیاز داریم هم از ظرفیت پرتاب داخل استفاده کنیم و هم از ظرفیت پرتاب‌های خارجی استفاده کنیم برخی از ماهواره‌ها به لحاظ جرمی به گونه‌ای هستند که الان ما باید از پرتابگر‌های خارجی استفاده کنیم با توجه به این کلاس جرمی که دارند با توجه به نقطه مداری که برای ما مد نظر است وضعیت مداری که برای ما مد نظر است قرار بگیرد امسال هم پیش بینی شده که ما پرتاب‌های خارجی داشته باشیم هم به زودی جا‌های مختلف هم مصاحبه شده ماهواره کوثر را داریم که ماهواره توسعه پیدا کرده توسط بخش خصوصی است توسط پرتابگر خارجی پرتاب می‌شود و همچنین ماهواره طلوع و پایا و ماهواره ظفر ۲ که اینها هم امسال انشاالله اگر تاخیر در پرتاب اتفاق نیفتد توسط پرتابگر‌های خارجی پرتاب می‌شود باز اینها یک گام‌های مهمی هست که به لحاظ فناوری ماهواره ما را جلو می‌اندازد، چون می‌توانیم زیر سیستم‌های مختلف ماهواره را با این کار تست کنیم و محک بخورد ماهواره‌های ما در مدار برای توسعه فناوری ماهواره.
سوال: آقای دکتر درباره کاربرد تصاویر ماهواره‌ای نکته تکمیلی دارید بفرمایید؟
سالاریه: به هر حال ما داده‌های ماهواره‌ای از جمله تصاویر را برای بسیاری از صنایع و حوزه‌های مختلف در حوزه نقشه برداری در حوزه کاداس بحث‌های مربوط به کشاورزی محیط زیست بحث‌های مربوط به پایش منابع طبیعی آلایندگی‌ها و ... می‌توانیم استفاده کنیم و خوب جزو مجموعه اقداماتی است که سال‌ها روی آن کار شده و ما برای اینکه بتوانیم به اقتصاد فضای شکوفا برسیم در نهایت باید این داده‌ها را استفاده کنیم برنامه خوبی را در واقع وزارت ارتباطات در حال پیگیری است که مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش بنیان انشاالله بیایند داده‌های فضایی در اختیار قرار بگیرد داده‌های ماهواره در اختیارشان قرار بگیرد و گزارش‌های حرفه‌ای یا داده‌های ارزش افزوده داده‌های ارزش افزوده به این مفهوم که صرف تصویر خام دیگر مورد استفاده قرار نگیرد بلکه یک دانشی اضافه شود به آن تصویر و آن دانش مورد استفاده آن صنایع و کاربران نهایی ما قرار بگیرد که انشاالله این هم در طی ماه‌های آینده اعلام عمومی می‌شود مجموعه شرکت‌هایی که در این زمینه فعال هستند درگیر این کار خواهند شد.
سوال: انشاالله بسیار خوب یکی دیگر از موضوعاتی که در دولت جدید می‌خواهیم بفرمایید که چه برنامه‌ای را دنبال خواهید کرد درباره پرتابگر‌های فضایی است که هم چه وضعیتی الان دارد و هم اینکه برای توسعه چه برنامه‌ای را دنبال می‌کنید؟
سالاریه: ما به جد توسعه پرتابگر‌های سوخت جامدمان را داریم دنبال می‌کنیم این را هوافضای سپاه در این قضیه ماموریت دارد پرتابگر قائم ۱۰۰ رسیده به شرایط بسیار خوبی ما کلاس‌های سنگین‌تری از این پرتابگر را در واقع محققین هوافضای سپاه در حال پیگیری دارند مطابق برنامه ۱۰ ساله مطابق برنامه هفتم پیشرفت کشور قائم ۱۰۵، ۱۲۰ موضوعاتی است که همین الان در حال کار است و به زودی تست‌های زیرمدار اینها شروع می‌شود پرتابگر سوخت مایع ما که محققین وزارت دفاع در سازمان صنایع وافضای ما دارند کار می‌کنند سال گذشته ما پرتاب موفقیت آمیز ماهواره بر سیمرغ را داشتیم که این حتماً باید تکرار شود و برسد به یک تثبیت فناوری برسد به یک قابلیت اعتماد خوب به زودی ما یک پرتابی را خواهیم داشت توسط ماهواره بر سیمرغ توسعه بلوک‌های انتقال مداری‌مان را داریم که مجموعه پژوهشگاه فضایی ما دارد در این حوزه کار می‌کنند با هماهنگی و همکاری با همکاران وزارت دفاع و البته نیرو هوافضای سپاه این بلوک‌ها انتقال مداری برای افزایش ارتفاع مداری مورد استفاده قرار می‌گیرند در کنار سایر پرتابگر‌های ما که باز یک گام بزرگی است و همچنین پرتابگر‌های سنگین‌تر ما مثل پرتابگر سریر که در واقع قبلاً هم راجع به آن مصاحبه‌ای شده کار‌های طراحیش به انجام رسیده و انشاالله باید تست‌های زیرمداریش انشاالله به زودی انجام شود و شروع شود که محققین ما در سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع دارند در این حوزه کار می‌کنند و ما انشاالله در گام اول باید پرتابگرهایمان مرحله تحقیق و توسعه را خیلی سریع طی بکنند با افزایش پرتاب‌ها برسند به مرحله تثبیت و افزایش قابلیت اطمینان و در گام دوم افزایش جرمی که می‌توانند در مدار بگذارند با موتور‌های بزرگتر و کلاس سنگین‌تر تمام این مسیر را که خدمت شما توضیح دادم چه پرتابگر سوخت جامد و چه پرتابگر سوخت مایع دقیقاً مرتبط با همین برنامه و همین اصل هستند که خدمتتان عرض کردم.
سوال: اگر که علاوه بر آن چیزی که بیان کردید در طول گفتگو نکته‌ای باقی مانده در خدمتتان هستیم؟
سالاریه:به هر حال مسیر توسعه فضایی برای کشور یک باید است یعنی واقعیت این است که در آینده نزدیک کشوری که صنعت فضایی در آن رونق پیدا نکرده باشد و دسترسی نداشته باشد به راحتی به مدار‌ها، نمی‌توانیم بگوییم که کشوری است که در مدیریت کشور پیشرفته و به روز است ما هم از داده‌های فضایی باید استفاده بکنیم و باید با توجه به شرایط خاصی که داریم شرایطی که تحریم‌ها بر ما تحمیل کرده خیلی سریع در واقع دانش بومی فناوری بومی خودمان را در این صنعت توسعه بدهیم در دولت چهاردهم و برنامه‌هایی را هم برای توسعه علوم و اکتشافات فضایی داریم دنبال می‌کنیم با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها که به هر حال این هم گرچه شاید الان شاید یک مقدار زود باشد بگوییم که حالا ما نیاز داشته باشیم به این صنعت ولی نگاه به آینده است تاکید می‌کنم ما در آینده نزدیک بسیار نزدیک‌تر از آنچه که فکر می‌کنیم کشور‌ها در این قضیه سهم خواهی خواهند کرد از فضا. کشور‌هایی که الان صاحب صنعت تکنولوژی فضایی هستند دارند سهم خودشان را از دارایی فضایی بالا می‌برند از سایر منابع فضایی دارند استفاده می‌کنند و شروع کرده‌اند و ما هم در این قضیه نباید عقب بمانیم.
نظر شما