سندروم خشکی چشم از عارضه تا درمان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای کهگیلویه و بویراحمد، این اختلال زمانی بروز پیدا می‌کند که به دلایل مختلف، میزان ترشح اشک کاهش پیدا می‌کند. یا اینکه اشک موجود در چشم به دلایل مختلف محیطی، بیماری ها، استفاده از برخی دارو‌ها و علت‌هایی از این قبیل، سریع‌تر از حالت عادی تبخیر می‌شود.

اغلب این بیماری در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است. 

شایع‌ترین علامت‌های تشخیصی بروز سندرم خشکی چشم شامل سوزش، خارش، خشک شدن، احساس ناراحتی یا داشتن زخم یا گرد و غبار در چشم، حس چسبندگی پلک ها، قرمزی چشم، حساس شدن چشم به نور، باد یا دود است.

احساس ناراحتی و سوزش در صورت نگاه کردن حتی کوتاه مدت به تلفن همراه، رایانه یا تلویزیون یا مطالعه، حس دشواری در باز نگه داشتن چشم، احساس ناراحتی و سوزش در حین استفاده از لنز، تاری دید به ویژه در نور کم، درد در چشم در هنگام مطالعه یا کار کردن با تلفن همراه، چسبیدن پلک‌ها یا داشتن ترشحات چسبناک به ویژه صبح‌ها و هنگام بیدار شدن از خواب، دو بینی و سردرد، مهم‌ترین علت‌های خشکی چشم است.

به طور کلی هر عاملی که باعث کاهش تولید یا تغییر کیفیت اشک شود می‌تواند خشکی چشم را در پی داشته باشد، اما مهم‌ترین عوامل ایجاد خشکی چشم شامل موارد زیر است:

بالارفتن سن: با بالا رفتن سن، مقدار ترشح لایه آبکی اشک کم می‌شود. به علاوه همانطور که در افراد مسن چربی پوست کم و کمتر و پوست خشک می‌شود، در چشم نیز میزان ترشح چربی کم و در نتیجه مقدار تبخیر لایه آبکی بیشتر می‌شود. کاهش تولید چربی و افزایش تبخیر لایه آبکی اشک، علت بروز خشکی چشم در اکثر افراد مسن است.

عوامل محیطی: در محیط‌های گرم و خشک میزان تبخیر لایه آبکی اشک زیاد می‌شود. همچنین قرار گرفتن در معرض باد شدید و یا هوای سرد و خشک ارتفاعات نیز می‌تواند بدتر شدن خشکی چشم را در پی داشته باشد. استفاده از وسایل گرمازا (مثل بخاری و شومینه) و نیز قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و دود (به خصوص دود سیگار) از دیگر عوامل موثر در تشدید خشکی چشم است.

کار چشمی طولانی مدت: پلک زدن متناوب برای پخش شدن لایه اشک بر روی چشم ضروری است. در مواردی که فرد برای مدت طولانی به چیزی خیره شود و پلک نزند (مثل کار با رایانه، خیره شدن به تلویزیون یا مطالعه و حین رانندگی) علائم خشکی چشم ظاهر می‌شود.

داروها: بسیاری از دارو‌ها می‌تواند باعث کم شدن ترشح اشک و ایجاد خشکی چشم شود که مهمترین آنها شامل دارو‌های ضد فشار خون، دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌های قلبی و آنتی هیستامین ها، قرص‌های جلوگیری از بارداری، بسیاری از قطره‌های چشمی، به ‏ویژه آنهایی است که برای درمان آب سیاه، استفاده می‌شود.

تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی به علت تغییر در میزان چربی لایه اشکی می‌توانند باعث خشکی چشم شود.

بیماری ‏ها: بیماری‌های مختلفی مانند اختلال در عملکرد تیروئید و برخی از بیماری‌های سیستم ایمنی (مثل شوگرن و لوپوس) می‏تواند باعث ایجاد خشکی چشم شود.

مشکلات تغذیه ای: کمبود ویتامین A می‌تواند به موارد شدید و خطرناک خشکی چشم منجر شود.

التهاب لبه پلک‏ها (بلفاریت): این بیماری با تغییر در چربی لایه اشکی باعث بدتر شدن خشکی چشم می‌شود.

بسته نشدن پلک ‏ها: به هر دلیلی پلک‏‌ها درست بسته نشود، مقدار تبخیر اشک زیاد و فرد با خشکی چشم مواجه می‌شود. کم پلک زدن می‌تواند منجر به تبخیر لایه اشکی چشم و خشکی چشم شود.

در مواردی مانند هنگام مطالعه، هنگام کار با رایانه و تلفن همراه، رانندگی و بیماری پارکینسون، فرد ممکن است کمتر پلک بزند.

استفاده از لنز‌های تماسی: استفاده از لنز چشمی (کانتکت لنزها) یکی از علت‌های شایع خشکی چشم است. لنز‌های تماسی مثل یک اسفنج، لایه آبکی اشک را جذب می‏کند و باعث بروز این عارضه می‌شود. به علاوه استفاده از لنز تماسی باعث کم شدن حس قرنیه و کاهش پلک زدن می‏شود و همین مورد، تولید و پخش شدن اشک را با مشکل مواجه می‏کند.

باید توجه داشت که مشکلات ناشی از خشکی چشم ممکن است بسیار خفیف یا بسیار شدید باشد. در موارد خیلی خفیف، عمل به توصیه‌های کلی پزشک باعث بهبود علائم می‌شود؛ اما در موارد شدیدتر ممکن است به اقدامات مختلف درمانی نیاز باشد.