پیشگیری، مهم ترین راهبرد سازمان مدیریت بحران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، برنامه صف اول شبکه خبر با حضور میهمان برنامه، آقای محمدحسن نامی - رئیس سازمان مدیریت بحران کشور ، به بررسی عملکرد سازمان مدیریت بحران پرداخت.

مقدمه مجری: میهمان ما مقابل دوربین قرار می‌گیرند تا در مورد سیاست‌ها راهبرد‌ها و البته تصمیم‌هایی صحبت کنند که بی تردید روی زندگی و آینده همه مردم ایران موثر هست، به دلیل این که ایران از نظر جغرافیایی بر روی هم گسل زلزله قرار دارد و هم در حوزه بحران‌های طبیعی یکی از بحران خیزترین کشور‌ها است از جهت سیل، از جهت رانش زمین، از جهت موضوعات مختلفی که وجود دارد، میهمان این برنامه رئیس سازمان مدیریت بحران کشور هستند که وظیفه هم آمادگی، پیشگیری و کمک رسانی اولیه و البته بازسازی مناطقی را بر عهده دارند که بعد از وقوع هر بحرانی دچار آسیب می‌شوند. 

سوال: قبل از این که وارد موضوعات مربوط به کار خودتان بشویم اصلا بحران به چه چیزی می‌گویند؟ 

نامی: هر چیز که از شرایط عادی و معمولی و روزانه خودش و آن طوری که به صورت رسمی و به صورت عادی انجام می‌شود خارج شود تبدیل به بحران می‌شود، فرض کنید در خانه‌ای سیل می‌آید می‌رود اگر یک زمانی دبی ورودی به این رودخانه ....... زیاد بشود از آن حالت مناطقی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ایجاد بحران می‌کند. اگر به یک آتش سوزی حتی که جزء سوانح انسان ساخت است، به نوعی باشد که منطقه‌ای را به خطر بیاندازد یا آتش سوزی مرتع، جنگل که می‌تواند مناطق مسکونی را تحت تاثیر قرار بدهد یا این که درخت‌های ما را، گا‌ها مرتع می‌سوزد ولی برای ما درخت‌ها، مثلا جنگل بلوط برای ما خیلی مهم است، ما عموما در نیمه اول سال آتش سوزی مرتعی را داریم که از ۲۸ فروردین گذشته تا حدود ۶ روز پیش ما ۴۶۱ مورد آتش سوزی در استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و برخی از مناطق دیگر، جا‌های دیگر داشتیم کوچک بود، این‌ها حجمشان زیاد بود، این خیلی مهم است که ما بتوانیم به موقع عمل بکنیم، به هر صورت این مناطق مرتعی ما و به ویژه جنگل‌های ما. ما در نیمه اول سال بیشتر آتش سوزی‌های مرتعی را داریم، در نیمه دوم سال آتش سوزی‌های جنگلی را داریم که برگ‌های درختان می‌آیند ... اجازه بدهید من در مورد آتش سوزی بگویم، اول این که ما بایستی از ملت عزیز تقاضا بکنیم که به حفظ این فضای سبز باید کمک بکنند چرا؟ حضرتعالی خودتان یک ژئوپلیسین هستید می‌گوییم که از بعد از دوره کرونا که دوره پساکرونا شروع شده، قلمرو‌های ژئوپلیتیکی بر اساس حفظ فضای سبز و توسعه آن شکل می‌گیرد، شما ببینید در یک منطقه‌ای را در ذهن تان داشته باشید اگر فضای سبز نباشد مردم آنجا نمی‌مانند می‌روند تا یک جایی به فضای سبز برسند و یک فضایی باشد که بتوانند زندگی کنند. این حفظ فضای سبز و توسعه آن برای آینده ما و بقای کشور ما بسیار مهم است، ما دیدیم در جا‌هایی که نیست این فضای سبز، الان حتی مثلا ما در این چند سال گذشته از شرق کشورمان، از جنوب کشور، ما یکسری رانش جمعیت داشتیم به شمال کشور، برای چه می‌روند؟ برای این که بتوانند به یک فضای سبز برسند، ما الان تلاش مان بر این است که این فضای موجود را حفظ کنیم و ضمنا توسعه بدهیم، بر همین اساس حضرت اقا دستور دادند به مدت ۴ سال هر سال ۲۵۰ میلیون اصل نهال آن هم بایستی تلاش بشود نهال مثمر که امسال تا مهر ما بایستی این ۲۵۰ میلیون را برای امسال که شروع سال اول بود تحویل بدهیم. این خیلی مهم است، ولی مردم عزیز ما بدانند که اگر بدانند که این فضای سبز و توسعه آن چقدر در آینده زندگی نسل آینده ما و نسل موجود موثر هست، حتما همه می‌رفتیم که این را توسعه بدهیم. حتی خیرین محترم، مثلا خیرین سلامت، خیرین مدرسه ساز، خیرین آب را ما تشکیل دادیم، همه می‌آمدند در این زمینه یعنی در تمام توانشان را برای توسعه فضای سبز می‌گذاشتند و این برای ما مهم است که این فضا را حفظ بکنیم، چرا اگر نباشد زندگی برای نفس کشیدن بشر با مشکل مواجه می‌شود، ظرف ۵ ماه و ۱۰ روز گذشته چندصد میلیون هکتار از فضای جنگلی و مرتعی جهان متاسفانه سوخته، دیدیم آمریکا، کانادا، الان ترکیه کنار دست ما، فرانسه، ما ناراحت هستیم که دارد می‌سوزد، همچنین قسمتی از کشور خودمان، الان ترکیه سه روز است در حال آتش سوزی است و این خیلی بد هست که این فضا آتش بگیرد، چون این‌ها برای ما اکسیژن تولید می‌کنند همه باید تلاش کنیم جلوگیری کنیم، چند تقاضا هم از مردم عزیز داریم. 

سوال: قبل از این که وارد این بحث بشویم، واژه بحران در گروه‌های مختلف، معانی مختلفی دارد، یعنی آنهایی که کارشناس روابط بین الملل هستند می‌گویند اگر منافع ملی یک کشور به صورت آنی تهدید بشود، بحران است. آنهایی که در حوزه روزنامه نگاری مثل ما هستند و خبرنگار هستند می‌گوییم اگر از حالت عادی خارج بشود یعنی حتی آب بیاید در خیابان را بگیرد و یک ترافیکی ایجاد بشود، آن را بحران تلقی می‌کنند و طبعا یکسری موضوعات هم بحران‌های دست ساز هست، مثل آتش سوزی و این‌ها، یکسری هم بحران‌های طبیعی هست مثل سیل و زلزله و این‌ها که البته بسیاری از این‌ها قابل پیش بینی هست، به صورت مشخص شما مسئولیت کدامیک از این بحران‌ها را دارید؟ 

نامی: ما چند دسته مخاطره یا سوانح انسان ساخت را داریم، یکی مخاطرات طبیعی مثل همین طور که شما فرمودید سیل‌ها، زلزله، فرونشست، رانش زمین، زمین لغزش، موج گرما، این چند وقت داشتیم، موج سرما، خشکسالی، سرمازدگی، ریزگرد، صاعقه، بیماری‌های اپیدمی دام و انسان، همین جور تا برویم جلو، هر کدام این‌ها اگر پیشگیری نشود می‌تواند به یک بحران ختم بشود، اگر اجازه بفرمایید من در مورد زلزله بگویم، همین طور که شما فرمودید حدود ۶۲ تا ۶۴ درصد از فضای جغرافیایی ما یا روی خط گسل هست یا در حرائم گسل قرار دارد، چه می‌تواند از این پیشگیری کند؟ ما بیاییم ساخت و سازهایمان را، اماکن مسکونی و اقتصادی مان، همه مراکز مان را تا ۸ ریشتر کاری بکنیم که مقاومت پیدا بکند یعنی مصالح ساختمانی و سازه مان را بیاییم مطمئن شویم که تا ۸ ریشتر مقاوم است دیگر آن زمان برای ما زلزله بلا نیست بلکه پدیده است، اماکن حساس، حیاتی، مهم و قابل حفاظت تا ۱۰ ریشتر، بعضی از اماکن خدمات عمومی مثل بیمارستان‌ها را باید بین ۹ تا ۱۰ باشد، یعنی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، مراکز خدمات عمومی مثل آتش نشانی‌ها و مراکز انبار تغذیه‌ای که انسان دارد، این‌ها بایستی بالاتر از ۸ باشد، اگر شما این کار را کردید دیگر بلا نیست، چرا؟ ما یک تحقیقی کردیم در مورد خود زلزله، ۲۲۰ سال گذشته را بررسی کردیم دیدیم در این ۲۲۰ سال گذشته در جغرافیای ایران، زلزله زیاد آمده، ۱۲ زلزله آمده که بالای ۷ ریشتر بوده و آخرین آن ۷ و ۷ دهم بوده است، پس ما اگر آمدیم که این را به ۸ رساندیم دیگر ایمنی مردم هست و این را هم در نظر داشته باشیم مخصوصا مسئولین محترم در همه زمینه‌ها که این اگر نکنیم ثروت مردم را نمی‌توانیم حفظ کنیم، جان مردم را نمی‌توانیم حفظ کنیم، بایستی در این زمینه تلاش کنیم که خوشبختانه درمورد ساخت و ساز‌ها و ساخت و ساز‌های قدیمی که مخصوصا ساختمان‌های بلند مرتبه را الان با ۵ هزار و خورده‌ای ساختمان بلند مرتبه شناسایی کردیم و بایستی من این جا از قوه قضائیه به ویژه معاون پیشگیری قوه آقای دکتر جهانگیر و همچنین دادستان محترم کشور و معاون دادستان آقای دکتر ترکی، تشکر بکنم که واقعا پای کار هستند، می‌آیند کمک می‌کنند، ما از این به بعد ببینیم ساختمانی به صورت همین مقاومت ۸ ریشتر ساخته نمی‌شود جلوگیری می‌شود، حتما برخورد قانونی می‌شود و همه عزیزانی که در صحنه ساخت و ساز هستند، من از آنها خواهش می‌کنم بخاطر این که آینده خودشان را به خطر نیاندازند، حتما ساختمان‌هایی که می‌سازند مقاوم با این اصول و پیوست بحرانی درست کنند. 

سوال: ما با تازه‌ترین بحرانی که نه فقط کشورما بلکه دنیا با آن دست به گریبان هست و آن هم گرمای بی سابقه کره زمین که سبب تغییر اقلیم در دنیا شده از جمله در ایران. همکاران من گزارشی تهیه کردند این گزارش را می‌بینیم و راجع به این موضوع هم با هم بحث می‌کنیم. 
پخش گزارش 

سوال: گزارش را دیدیم تقریبا همه جای دنیا الان دچار یک تغییر اقلیمی شده که آتش سوزی‌ها و گرمای بی سابقه در کره زمین شاهد آن هستیم، چرا شما اطلاعیه دادید چند روز پیش مبنی بر بحرانی شدن گرما؟ 

نامی: همین طور که در همین گزارش دیدیم، ۴ سازمان بین المللی هواشناسی ماه جاری میلادی را بعنوان گرم‌ترین ماه در طول دوران گذشته از آن یاد کردند، یعنی از زمان ثبت داده‌های هواشناسی این ماه اولین سالی بود که این قدر گرم شده بود، حتی یک سازمان هواشناسی اروپا آمده گفته که به دلیل قرار گرفتن گنبد حرارتی در خاورمیانه به ویژه فضای ایران ۱۵ شهر گرم جهان را که معرفی کرده سه تا شهر‌های ما در ردیف یک، دو، سه، یعنی شامل دزفول، امیدیه و طبس، این سه تا اول و دوم و سوم هستند، شهر‌های نهم، دهم، یازدهم باز اهواز، خاش و آبادان بودند یعنی اینقدر امسال ایران به لحاظ حرارتی تحت تاثیر قرار بود که البته این قرار گرفتن گنبد آهنین دلایل بسیاری دارد یکی گاز‌های گلخانه‌ای است کشور‌های صنعتی در این زمینه بیشتر مسئولیت پذیر باید باشند، بیشترین گاز‌های گلخانه‌ای را آمریکا، چین، کشور‌های صنعتی، ژاپن، کره جنوبی، آلمان و بقیه و حتی ما هم سهمی داریم، کشور خودمان بخاطر سوخت‌های فسیلی به دلیل داشتن خودرو ما بیشتر ما هم خودمان هم سهم داریم، این یک روشی است که باید این را کم بکنند یا برای آن فکری بکنند یا این کشور‌هایی که به لحاظ تولید گاز‌های گلخانه‌ای در آمد سرشاری برخوردار هستند مثل آمریکا، چین و بقیه کشور‌ها، بیایند سهمی داشته باشند در توسعه فضای سبز که بتوانند از این روش یک مقدار تاثیر این گاز‌های گلخانه‌ای را کم کنند. 

سوال: این‌ها در چارچوب آن توافق کیوتو این مسئولیت را پذیرفتند، اما ظاهرا هیچ موقع عمل نکردند به ویژه ایالات متحده عمل نکرد. 

نامی: بله، یک مورد دیگر هم هست بعضی از کشور‌ها مخصوصا آمریکا، تابش امواج مغناطیس به لایه یونسفر خودش باعث گرم شدن می‌شود چرا؟ وقتی امواج می‌خورد به لایه یونسفر، لایه یونسفر جزء ۷ لایه کره زمین هست که این‌ها محافظ زمین هستند، این لایه دارد بار الکتریسیته وقتی امواج الکترومغناطیس به آن خورده می‌شود آن قسمت لایه گداخته می‌شود به سرعت آن را بر می‌گرداند که الان موجب ۲۷ اقدام می‌شود، این بایستی سازمان‌های بین المللی که ما خیلی هم نشست داشتیم با این‌ها، بایستی جلوگیری کنند، چون بالاخره بایستی ما زمین را رعایت حالش را بکنیم که این زمین برای زندگی بشر دائما بتواند خدمات بدهد به بشر، یکی این که مردم بایستی با طبیعت مهربان باشند، طبیعت با ما مهربان است ولی ما با آنها خیلی نامهربان هستیم، اما در مورد آتش سوزی ما از عزیزان می‌خواهیم اگر غذایی درست کردید، می‌خواهید بخورید آتش را خاموش کن و برو، خیلی جا‌ها این آتش بوده، باد می‌زند، سریع یک منطقه را به آتش می‌کشاند، این‌ها واقعا از این موارد الی ماشاالله ما داریم، شیشه‌هایی پرت می‌کنند ته آن می‌تواند به صورت ذره بین باشد حتی گرما هم بی تاثیر نیست گا‌ها انسان‌ها بی توجه هستند، من دقتم بر این است که ما بتوانیم این فضای منطقه‌ای، نشستی داشتیم با کشور‌های همجوار و سازمان‌های بین المللی که هر چه بتوانیم زمینه‌های همکاری مان را بیشتر بکنیم حداقل در منطقه غرب آسیا یک همگرایی باشد برای جلوگیری از تبدیل شدن به بحران‌هایی که می‌تواند برای ما آسیب بسیاری به همراه داشته باشد. 

سوال: شما فرمودید که در اطلاعیه‌ای که فشار روی نیروگاه‌ها زیاد شده به دلیل گرما، منظور شما نیروگاه‌های تولید برق است؟ 

نامی: بله، من ابتدا جا دارد از همه عزیزان مان، از خود آقای مهندس مهراویان وزیر محترم نیرو و همه عزیزان مان که در این نیروگاه‌های تولید انرژی حتی سد‌ها تشکر و قدردانی بکنم که در این یک ماه تلاش شبانه روزی داشتند تا توانستند این جریان انتقال انرژی و تولید آن را به خوبی انجام بدهند واقعا در شرایط سختی بودند، چون هر یک درجه‌ای که هوا می‌رفت حتی می‌گفتند هزار، من می‌گفتم بالای هزار مگاوات تحمیل می‌شد به این دستگاه‌ها. 

نرخ فرونشست زمین در کشور زیاد است

سوال: یعنی به اندازه یک نیروگاه اتمی بوشهر 

نامی: بله، این که عزیزان خوب تلاش کردند، شاید گرما بی سابقه بود یعنی عرض کردم، در صد سال گذشته چنین گرمایی ما نداشتیم، صد سال قبل از آن هیچ مدارکی وجود ندارد و ثبت نیست که ببینیم که بوده یا نه، نبوده عموما، چون جهان هر چه به جلوتر می‌رود گرم‌تر می‌شود با این شرایط ما بایستی خیلی خودمان رعایت بکنیم، بدانیم که هر برقی را و هر دستگاهی از آن طرف یک مقدار سوخت‌های فسیلی و بقیه کمک می‌کند که هوا را گرمتر بکند و این را بدانیم که ما هر یک متر زمینی را که می‌پوشانیم یعنی با شیشه، با آهن، با فلز، با آسفالت، کمک می‌کنیم به گرم شدن زمین، شما می‌بینید مثلا تهرانی که الان همین جا که شما تشریف دارید، این‌ها همه کوچه باغ بوده همه پر درخت بوده الان تبدیل شده به کوچه‌های ساختمان‌های سربه فلک کشیده، اگر انتظار داریم که طبیعت با ما مهربان باشد بایستی دقت بکنیم در ساخت و سازهایمان، بایستی دقت بکنیم در توسعه فضای سبزمان، اگر مردم می‌دانستند که ما الان جهان با ۳۴ چالش جدی روبرو است حداقل ۴ تای آن تغییر اقلیم است، بیابان زایی هست، کم شدن آب به ویژه کم شدن آب شیرین و این توسعه به قول معروف ریزگرد‌ها که می‌تواند برای ما خیلی آسیب باشد، همه کمک می‌کردیم، حتی من می‌گویم که شاید اگر همه انسان‌ها به صورت خوبی درک می‌کردند، مثلا جنابعالی می‌خواستید در هفت روز هفته هفت نوبت دوش بگیرید می‌گفتید من دوتا دوش نمی‌گیرم پنج تای آن را سعی می‌کنم صرفه جویی کنم اگر کشاورزان عزیز ما می‌دانستند که این آبی که از زیر زمین برداشت می‌کنند و این سفره‌ها را خالی می‌کنیم چه خطری برای آینده دارد، حتما دقت می‌کردند هر جوری شده به سمت کشت گلخانه‌ای یا کشت هیدروفونیک که به مراتب مصرف آب را کم می‌کند تولید را بیشتر می‌کند سلامت محصول را بیشتر می‌کند، در مورد فرونشست هم بگویم، نرخ فرونشست الان در کشور ما زیاد است. 

سوال: الان بیشتر کجا‌ها تعطیل می‌شود؟ 

نامی: نرخ فرونشست مخصوصا در اروپا را می‌گوییم حداکثر سه میلیمتر است ولی در کشور ما ۱۸ میلیمتر است و در برخی از جا‌ها مثل دشت برخوار اصفهان نرخ فرونشست به ۲۴ میلیمتر می‌رسد بسیار خطرناک است، مشهد، یزد، جنوب تهران، چرا؟ چون مصرف آب که در تهران بیشتر می‌شود، سد‌های ما قرار بود راهبرد ما که ۷۵ درصد آب سد اضافه کنیم، ۵ تا سدی که هست ماملو، لتیان، لار، امیرکبیر، طالقان و ۲۵ درصد هم آب چاه، این الان برعکس شده از بس مصرف زیاد است و هر روز وزارت نیرو، هر سال تعدادی چاه اضافه می‌کند، شما این آب را که بالا آوردید، آن زیر خالی می‌شود، چرا خداوند این کره زمین را یک رادیاتور طبیعی هم کنارش قرار داده، داخل رادیات چه بود؟ آب بود، نفت هست، گاز هست، آن معادن هست و جنس بعضی از کانی‌ها، این‌ها را بشر به سرعت دارد تخلیه می‌کند، داخل زمین که گرما هست این هم به پوسته منتقل می‌شود و ما باید دقت کنیم. در فرونشست اینگونه است که عزیزان باید دقت بکنیم، گفته می‌شود وقتی ما بیش از ۲۰ درصد از آب‌های زیرزمینی مان را برداشت می‌کنیم در حقیقت رسیدیم به خط قرمز، ما الان در بعضی جا‌ها عبو رکردیم و دیدیم کشوری مثل اندونزی حتی مجبور شد پایتخت خود را عوض کند، چون بیشتر چاه زدند و آب را بالا کشیدند و دارد می‌رود پایین، آنجا هم نرخ فرونشست بسیار است. 

سوال: اندونزی که باران‌های سیل آسا می‌آید در وسط تقریبا آب هست. 

نامی: ما الان خودمان هم باران داریم ما اگر بخواهیم جلوگیری بکنیم از فرونشست کارمان چیست؟ وقتی آب را بالا آوردیم، سفره‌های زیرزمینی خالی شدند، آبخوان‌ها اصطلاحا، این آبخوان خالی شد، آبخوان تا سه چهار سال می‌ماند، اگر آب داشته باشد بریزیم پر می‌شود خطر این کم می‌شود، ولی وقتی نباشد مرگ آبخوان‌ها هم فرا می‌رسد یعنی فرومی ریزد، این در چه صورتی است که ما آبخیزداری را انجام داده باشیم، آبخوان داری را انجام داده باشیم، آبخیزداری در بالادست، آبخوان داری در بخش میانی، زیرمجموعه آبخوان داری پخش سیلاب و زدن چاه نیمه‌ها برای انتقال آب بیشتر و الان هم ... پس برویم سراغ سد‌های زیرزمینی به دو منظور، یکی آب تبخیر نشود، چون در تابستان شما هر آبی را که به سطح بیاورید نزدیک به یک سوم آن تبخیر می‌شود. 

سوال: یعنی چه؟ استفاده از قنات و این‌ها منظور شما است؟ 

نامی: تغییراتی که این چاه‌های عمیق را زدند، سفره‌های آنها را، چون دائم پایین رفته، آب می‌کشد پایین، ما دیدیم سال ۹۸ وقتی تالاب گاوخونی در اصفهان پرآب شد، آن منطقه پر آب شد بسیاری از خدمات حتی در فواصل بسیار دور دوباره فعال شدند و آب دادند. این نظم الان به هم خورده، چون یک نفر چاه می‌زند در عمق که به آب برسد این آب آبخوان‌هایی که تغذیه می‌کنند این قنوات را، پایین می‌رود و دیگر آبی نمی‌ماند، قنوات ما این حالت را دارد، ولی عرض من این است که ما بایستی این جا یک فکر بکنیم، یا آبخیزداری را کامل کنیم، چون آبخیزداری هم خاک را حفظ می‌کند و هم آب را حفظ می‌کند، آب و خاک دو عنصر بسیار مهم است و حیاتی است، ما برای بوجود آوردن یک سانتیمتر مکعب یا یک متر مکعب خاک نیاز داریم به ۸۰۰ سال و بالاتر زمان، حضرت اقا هم فرمودند که ما آب را امکان دارد از کشور دیگر و از جای دیگر وارد کنیم ولی خاک را که نمی‌توانیم وارد کنیم، در مورد این کار ما الان ۲۳ میلیون هکتار تا حالا آبخیزداری و آبخوان داری انجام دادیم چیزی حدود ۹۴ میلیون هکتار مانده، بایستی عزیزان، مسئولین برای این امر واقعا دقت کنند، این مهم‌ترین مخاطره طبیعی الان برای ما سیلاب هست، بعد از آن زلزله است، نظر من این است که ظرف یک سال می‌شود این را انجام داد، چون ما یک کاری را می‌خواهیم با سرعت انجام بدهیم فرض کنید اتوبان تهران – قم را بده به یک شرکت ده سال طول می‌کشد ولی این را به قطعات ۱۰ کیلومتر تبدیل کنید می‌توانید زمان آن را پایین‌تر بیاورید، این آبخیزداری برای ما مهم‌ترین امر است که بتوانیم آب و خاک را. ضمنا رودخانه هایمان را، ما در کشور ۱۴۴ هزار و ۶۱۰ کیلومتر رودخانه داریم که ۸ هزار و ۴۲۰ کیلومتر آن یا ۶۲۰ کیلومتر آن از کجا عبور می‌کند؟ از مناطق مسکونی شهری به روستایی، این‌ها بایستی برویم دنبال این که یک الگوی یک رودخانه مطلوب، رودخانه مطلوب چیست؟ اولا اصلاح مسیر باشد، آب دائما از مرکز بیاید، برید بندی بشود که این رودخانه عمیق نشود دائما، برید همین سیل بند‌های عرضی را که بر اساس شیب رودخانه هر ۵ درجه می‌رود نیم متر بالاتر، ساحل سازی شود، زیر پل‌ها رادیان بندی بشود که این آورده‌هایی هم که می‌آورند با خودشان ما بتوانیم جلوگیری کنیم، مثلا سد امیرکبیر الان نزدیک به یک چهارم آن را حجمش را ... چرا؟ آورده‌ها آمده رودخانه برید بندی نشده، بایستی ما دقت کنیم این موارد را تا بتوانیم پیشگیری بکنیم، پیشگیری مهم‌ترین بحثی است که در حوزه بحران هست و اگر جنابعالی ملاحظه بفرمایید در قانون مدیریت بحران تمام سیاست‌های ابلاغی حضرت اقا در مورد بحران روح حاکم بر آن پیشگیری است ما به پیشگیری بایستی خیلی اهمیت بدهیم، پیشگیری نیاز به برنامه دارد در برنامه هفتم هم برای ما ندیدند، من این را خدمت شما عرض کنم، از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل، ۱۲۳ کشور موضوع بحران و پیشگیری به عنوان راهبردی‌ترین و اصلی‌ترین موضوع کشور است، ما هم باید به این سمت برویم و دقت کنیم که در حالی که ۹۳ کشور از این ۱۲۰ کشور میزان مخاطرات طبیعی کمتر از ما است یعنی پایین‌تر از ما قرار دارند، این امر امر مهمی است، نمایندگان محترم مجلس ما، مسئولین دولت ما، مردم عزیز ما، بایستی به این امر عنایت ویژه‌ای داشته باشند. 

سوال: ما از یک طرف می‌گوییم کمبود نزولات آسمانی را داریم، از دیگر سو سیل‌های بنیان کن می‌آید و گاهی اوقات چند روز بخشی از کشور را دچار مشکل می‌کند، خانه‌ها را ویران می‌کند، مزارع را از بین می‌برد این‌ها، همکاران من گزارشی تهیه کردند در مورد سیل و وقوع آن در برخی از مناطق کشور، ابتدا می‌بینیم بعد راجع به آن صحبت می‌کنیم که چه باید کرد برای مقابله با این موضوعی که به نظر می‌رسد طبق گفته شما قابل پیشگیری هم هست. 
پخش گزارش

سوال: در گزارش حکایت از این دارد که هر جایی که آبخیزداری به صورت خوب اجرا شده میزان خسارت ناشی از سیل به شدت کاهش پیدا کرده چرا این فراگیر نمی‌شود جا‌هایی که شما به عنوان یک کسی که در حوزه جغرافیای کشور مسلط هستید و سال‌ها در این حوزه کار کردید می‌دانید که کجا‌ها نقاط بحرانی است و سیل خیز است چرا این عملیات آبخیزداری صورت نمی‌گیرد.

نامی: همان طوری که جناب‌عالی فرمودین آقای دکتر وحیدی وزیر محترم کشور که خودشان واقعاً پیشتاز هستند در این زمینه خیلی حساس بودند نسبت به بحران، تمامی مخاطرات طبیعی که انسان ساز است خودشان شاید نفر اول بودند.
در آنجا ایشان قرارگاهی در این جهت تشکیل دادند که ما بتوانیم با همکاری این قرارگاه توسعه روستایی بتوانیم این باقیمانده را یعنی سی یک استان را ظرف یکسال با بودجه‌ای حدود سی هزار میلیارد تومان انجام دهیم ظرف یک سال این کار امکان پذیر است ولی خوب حوزه‌های جغرافیای متفاوت است جمهوری اسلامی ایران یک کشور بسیار پهناور است با وسعت یک میلیون و هشتصد و هفتاد و سه هزار و نهصد و پنجاه و نه کیلومتر است حوزه‌های جغرافی متفاوت، طراحی آبخیزداری هم باید متفاوت باشد مثلاً در حوزه مثل استان سیستان و بلوچستان یکی از مهم‌ترین استان‌ها و ارزنده‌ترین استان‌های ماست آبخیزداری در آنجا مثلاً به استان کردستان به استان آذربایجان کاملاً. چون فضای جغرافیا و ژئومورفوژی زمین متفاوت است برای همه اینها طرح تهیه شده و اینجا من از مجلس محترم از نمایندگان عزیز ملت بزرگ ایران تقاضا می‌کنم به این طرح توجه بکنند این را بگذارند در اولویت بدانند که چه قدر پیشگیری می‌کند یک حفظ جان مردم دوم حفظ ثروت مردم.
در سیل مردادماه گذشته که آن توده مانسون وارد کشورمان شد ما تقریباً حدود بیست و نه هزار خانه تخریبی داشتیم.

سوال: در سیستان و بلوچستان؟

نامی: خیر در همه کشور، چون همه جا را تحت تاثیر قرار داد حتی روستای اطراف تهران را، امامزاده داوود خیلی جا‌ها که اصلاً ما فکرش را نمی‌کردیم.

سوال: البته آن بهقدری ویرانگر بوده که این حتی کشور‌های حاشیه خلیج فارس مثل امارات آب آمد گرفت و خیابان‌ها را.

نامی: بله این این صد و هفتاد و نه هزار هکتار باغات و زمین‌های کشاورزی، هشت هزار و دویست کیلومتر شبکه‌های ارتباطی ما همه مثل حالا راه، برق و گاز تخریب شد هزار و هفتصد و هفتاد و شش استخر پرورش ماهی را آب برد با ماهی آن، هزار و نهصد و شصت یک خودرو را آب برد و خیلی چیز‌های دیگر خسارات سنگینی بود خوب ما اگر آبخیز داری انجام بدهیم خیلی می‌تواند از خسارات جلوگیری کند ولی برای ما جان مردم هست.

دویست و پنجاه و یک هزار و نود و دو میلیارد تومان خسارت در سه سال گذشته

سوال: خوب ما بعد از وقوع هر حادثه‌ای از جمله سیل می‌آییم یک پول زیادی را به آسیب‌دیدگان می‌پردازیم هم مزارع و کشتزار‌هایی که از بین می‌روند و هم خودرو ها، خانه‌ها و ابنیه و ساختمان‌ها و جا‌های دولتی و غیر دولتی چرا این صرف پیشگیری نمی‌شود و شما به عنوان کسی که مسئولیت مدیریت بحران کشور را دارید در این زمین به صورت مشخص چه انتظاری دارید؟

نامی: عرض کردم آقای دکتر وحیدی گردش کار گرفتند خدمت خدا رحمت کند آقای شهید رئیسی راهبرد خاصی داشتند گفتند که سعی کنید که این تخریبی‌ها را بهتر از گذشته بسازید امروز سعی کنید مردم در این زمین آسیب نبینند من قبلش اینجا عرض بکنم جواب سؤال شما را ما یک راهبردی هم داریم که خیلی از مخاطرات طبیعی و سوانح انسان ساخت که رخ می‌دهد تا آنجایی که می‌شود مردم اون منطقه را اذهان شان را مشوش نکنیم من مثال می‌زنم نام نمی‌برم از آن شهرستان مثلاً تانکر صبح می‌رفته ساعت پنج صبح با بیست و چهار هزار لیتر گازوئیل چپ شد توی رودخانه این رودخانه مستقیم می‌رفت به یک سدی می‌ریخت که آب منطقه شهر مرکز استان را تهیه می‌کرد اینکه شب ساعت حدود پنج، پنج و نیم بود به من زنگ زدند که آقا این چپ شده چی‌کار بکنیم من گفتم بلافاصله کاه بریزید تا سرعتش را کند بکنیم خوشبختانه هم کاه ریختتد سریع تا ما از تهران فرستادیم شما فکر کن اگر ما آنجا یک مصاحبه می‌کردیم اگر دقت کنید یک نفر مصاحبه می‌کرد مردم چی نگران می‌شدند، چون آب شرب شان بود از این موارد این هم یک راهبردی بود که هم آقای دکتر وحیدی هم خدا رحمت کند شهید رئیسی را خیلی تاکید داشتند، اما در مورد آبخیزداری گردش کار گرفتیم آقای دکتر رئیسی هم دستور داد سازمان برنامه و بودجه ندادند در حالی که پول بیشتری .. ما الان این مبلغ دویست و پنجاه و یک هزار و نود و دو میلیارد تومان ما در این سه سال خسارت دادیم در حالی که خیلی کمتر می‌شود پیشگیری کرد خیلی خسارتش کمتر است اگر ما همین طوری که شما فرمودید نکته درستی هم اشاره فرمودید چرا قبلش پیش گیری نکنیم خوب این هم بایستی هم عزیزانمان در دولت جدید در دولت آقای دکتر پزشکیان توجه خاصی داشته باشند و هم سازمان برنامه و بودجه بدانند که اینجا یکی از موارد مهمی هستش که دوتا عامل بسیار ارزنده یکی جان مردم یکی حفظ دارایی‌های مردم وظیفه ماست بایستی ما تلاشمان را بکنیم حداکثر تفکرات مان این گونه باشد که هر کاری بکنیم که این خدای نکرده خطری برای مردم و خطری برای جغرافیایی که بایستی در آن زندگی کنیم به وجود نیاید.

سوال: گاهی اوقات این تجاوز بشر به حیطه طبیعی هست که سبب ایجاد بحران شده مثلاً یک جا رودخونه بود الان بارش کم شده ولی مردم رفتند در مسیل خانه ساختند حالا به مجرد اینکه بارانی می‌آید، می‌آید خانه‌ها را تخریب می‌کند این تقصیر باران نیست، تقصیر آن کسانی هست که آمدند اینجا وزارت کشور یا شهرداری‌ها چه مسئولیتی در قبال این موضوع دارندکه اجازه ندهند یک همچین اتفاقاتی بیفتد؟

نامی: البته عرض کردم ما اون صد و چهل و چهار هزار و ششصد و ده کیلومتری که قسمت عمده ایش حدود هشت هزار به بالا از مناطق شهری و روستایی عبور می‌کند وزارت نیرو الان پیشگیری خوبی می‌کند همان‌طور که شما فرمودید بسیاری از انسان‌ها اینجا که آب برده و یا در بستر رودخانه است بستر منظور جایی‌که که دیگر آب می‌آید یا در حریم رودخانه است ما برای این‌ها برنامه‌ای نوشتیم که این عزیزانی که امروزه در بستر رودخانه اول و در حریم رودخانه هست باید تخلیه بکند هر رودخانه‌ای براساس دبی ورودی آب یک عرض بستری دارد یک عرض حریمی دارد دو طرف این اگر رعایت نمی‌شود همیشه در خطر هستیم این دست‌کاری بشر که شما فرمودید من می‌خواستم مثالی بزنم خدمت شما، حالا باز در یک منطقه از تهران سال گذشته غرب سد کرج یک مرتبه البته به ما گفته بودند که شرق تهران آماده باشید ولی یک دفعه باران آمد این باران به‌گونه‌ای بود که این قدر با خودش آورده آورد یک چیزی حدود بیست و یک میلیون تن آورده آورد تمام تونل‌ها را پر کرد.

سوال: گل و لای؟

نامی: بله گل و لای و سنگ و اینها، بین تونل شماره یک الف و شماره یک ب حدود تقریبی پنج میلیون تن یا شش میلیون تن آورد به فاصله بیست متری در جلوی تاج سد کرج که جریان آب به تهران قطع شد جریان آب به کرج قطع شد.
مستحضرید که سد کرج ده و نیم متر بر ثانیه آب برای تصفیه خانه شماره شش غرب تهران و پنج و نیم متر بر ثانیه برای کرج می‌رود خوب آن شب ایستادیم تا صبح مخصوصا عزیزانمان در آب منطقه‌ای شهرستان کرج و تهران همه دستگاه‌ها را آوردند ولی ببینید چی بوده علتش به خاطر این که یک سری شرکت‌ها به خاطر این که از این سنگ‌ها که برای حیاط میسازند و بغل دیوار میگذارند تمام منطقه را زیر و رو کرده بودند اینکه جناب‌عالی می‌فرمایید بایستی قانونی داشته باشیم که هیچ کس اجازه نداشته باشد یک بیل بدون اجازه به زمین به منابع طبیعی فرو بکند شما خودتان در مسیر که رفتید برای مسافرت این را دیدید و دنبال یک قانون دیگر هم باید باشیم که این قانون این زمین‌های کشاورزی ما رفته رفته دارد خورد و خوردتر می‌شود یعنی این کشاورزی با این اهمیت که می‌تواند منبع درآمد بسیاری برای کشور ما باشد هرچه به تیکه‌های کوچیک‌تر تبدیل بشود کارایی اش کمتر می‌شود در برخی از کشور‌های پیرامون ما مثل ترکیه قانونی دارند که حتی زمین کشاورزی، مراکز خدماتی، صنعتی به ارث برسد هم قابل تقسیم نیست ما از این خیلی آسیب می‌بینیم حالا فرصت نیست من اینجا خیلی خدمت تان عرض بکنم که چرا من این مطلب را می‌گوییم حتی ما تقاضایمان از دولت محترم این است که لایحه بدهد به مجلس، بررسی بکند چرا زمین‌های ما هر روز کوچیک و کوچیکتر بشود خوب ما می‌دانیم که کارایی و بهره‌دهی اش کم می‌شود عرضم این است که همه برمی‌گردد به عملکرد انسان، انسان که میخواهد روی این فضای زندگی بکند مخصوصا سرزمین ایران که بسیار سرزمین ارزنده‌ای است تلاش می‌کنیم که منابع طبیعی مان را آسیب نزنیم ضمن اینکه که گردشگران در این آینده جهان که می‌تواند مهم‌ترین بخش اقتصادی دنیا به یک کشور باشد نمی آیند مراکز صنعتی را ببینید می‌روند جایی که آن طبیعتش را حفظ کرده، دیدید که دوره کرونا آن سیاه چادری که در کهگیلویه و بویر احمد زده بود، همیشه گردشگر در رزرو داشت که بیایند آنجا را ببینند.

سوال:جناب دکتر خوب بسیاری از کشور‌ها همه خانه‌ها و ماشین‌ها، تمام امکانات و تجهیزات بیمه می‌شوند و طبعا هم اگر خدای ناکرده یک اتفاقی بیفتد بیمه خسارت را می‌پردازد ولی هنوز به نظر می‌رسد صنعت بیمه در ایران فراگیر نشده و به همین دلیل گاهی اوقات یک اتفاقی که می‌افتد دولت مسئولیت پرداخت خسارت‌ها را بر عهده می‌گیرد و این کار بسیار دشواری است برای دولت الان چه جوری است یعنی وقتی که یک اتفاقی می‌افتد آیا به موقع دولت این هزینه‌ها را پرداخت می‌کند؟

نامی: همان‌طوری که فرمودید بحث مهمی است که ما کاری بکنیم که اگر کسی آسیب دید خانه‌اش تخریب دید دیگر دنبال این بدو‌ها نباشد، البته الان عرض کردم این مبلغی که دویست و پنجاه و یک هزار میلیارد تومان در قالب هم تملک، کمک بلاعوض و تسهیلات دادیم اینجا یک صندوق سوانح داریم که ما در وزارت اقتصاد هست که هر ساله سهم کوچکی از مردم کنترل برقشان کم میشود می‌ریزد در این صندوق تا صد هزار تومان را دولت میدهد که این عزیزان در موقعی که مشکلی پیش می‌آید ساخت‌وسازی، مثلاً خونه تخریب می‌شود کمک می‌کند ولی این کافی نیست یا باید این سهم را بالا ببریم و دولت سهمش را زیادتر بکند که بتواند یک خانه‌ای که تخریب می‌شود بگوییم با سیصد میلیون، سیصد پنجاه میلیون درست نمی‌شود پول بیشتری می‌خواهد که این را الان دولت میپردازد بیشترش را و ما برای اینکه این دو فراگیر بکنیم بایستی در این زمینه ما طرح هم دادیم هم به مجلس محترم دادیم اگر آن طرح فراگیر بشود ما مثلاً در همین برای صندوق کشاورزی بیست پنج و هزار میلیارد تومان جهاد کشاورزی صندوق بیمه کشاورزی دادیم خوب داریم کار می‌کنیم، اما من یک نکته را اشاره بکنم که بایستی یک همگرایی خوبی که الان ما در این دوره شاهدش بودیم بین مسئولین سازمان‌هایی که درگیر بحران هستند وقتی ما صحبت از بحران می‌کنیم، بحران نه سازمان مدیریت بحران همه این سازمان‌هاست اعم از سازمان هلال احمر، اورژانس فرض بفرمایید بسیج مخصوصاً ارتش، سپاه البته آن‌ها اینقدر قدرتمند هستند که هر کدومشان یک بحران بسیار عظیمی هم بیاید خود آنها به تنهایی هر نیرو می‌تواند این بحران را خودش بازسازی و بازتوانی هم آمادگی پاسخ را انجام بدهد ولی خوب بعضی از سازمان‌های ما پیشتاز هستند مثل سازمان هلال احمر در همه جا مخصوصاً از زمانی که برادر عزیزمان آقای دکتر کولیوند آمده واقعاً این سازمان تحول عجیبی درونش شده.

پیشگیری، مهم ترین راهبرد سازمان مدیریت بحران

سوال: الان مهم‌ترین راهبرد‌های سال جاری سازمان مدیریت بحران کشور چی هست؟

نامی: اساساً مهم‌ترین راهبرد ما پیشگیری هستش و هوشمند کردن سازمان و هوشمند کردن سازمان‌هایی که پیوسته هستند مثلا شما در مورد رودخانه فرمودید ما از وزارت محترم نیرو خواستیم که تمام این صدو چهل و چهار هزار و ششصد و ده کیلومتر رودخانه را به صورت یک لایه اطلاعاتی به ما بدهد ما در این سامانه قرار بدهیم که مردم ببینند اگر یک جایی هستند بدانند که در بستر هستند این لایه، لایه‌ای است که بایستی به رویت مردم گذاشته بشود. یا مثلاً گسل‌ها، وزارت راه و شهرسازی وظیفه دارد لایحه گسل‌ها را به صورت بگذارد از این صد و سی و دو تا لایه دوتا که مهم‌تر است که مردم ببینند کجا روی گسل هستند و خودشان هم دقت کنند و یا در حریم گسل هستند، چون بحث زندگی خودشان هستش یکی خونه میسازد می‌خواهد خانواده‌ها و دارایی اش را بیاورد اینجا.