لزوم دسته‌بندی دانشگاه‌ها دردولت چهاردهم بر اساس اهداف‌

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی،مهدی پناهی  مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه فردوسی مشهد گفت: یکی از راهکار‌ها برای حل مشکلات کشور و آموزش عالی این است که دولت دانشگاه‌ها را بر اساس اهداف ملی، منطقه‌ای، محلی و مهارتی در چهار سطح دسته‌بندی کند.

وی افزود: وزارت علوم در دو دهه گذشته بسیار بی‌رویه گسترش پیدا کرده و با وجود عریض و طویل شدن این وزراتخانه، قوانین و ضوابط همه دانشگاه‌ها و آموزش عالی تقریبا مشابه یکدیگر است. وزارت علوم برای سیاست‌گذاری، بین دانشگاه‌های برتر و موسسات آموزش عالی با استاندارد‌های بسیار پایین تفاوت چندانی قائل نمی‌شود و تقریبا همه این مجموعه‌ها در جهت انجام اهداف مشابهی گام برمی‌دارند.

پناهی گفت: این موضوع باعث افت شدید کیفیت آموزشی وزارت علوم شده و در دولت جدید نیاز است با هدف کیفی‌سازی آموزش عالی، نسبت به مجوز‌های داده شده بازنگری سختگیرانه و بدون ملاحظات سیاسی انجام شود.

وی اضافه کرد: از دیگر مشکلات آموزش عالی کشور، ماموریت‌گرا نبودن دانشگاه‌ها از بالادست است، در حقیقت ماموریت ویژه‌ای به هیچ دانشگاهی محول نشده که البته وزارت علوم در حال تلاش است یک سری ماموریت‌های استانی به دانشگاه‌ها بدهد، اما باید ماموریت‌های مشخص طوری به دانشگاه‌ها تکلیف شود که پس از مدتی نسبت به ماموریت‌های محول‌شده پاسخگو باشند.

مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه فردوسی ادامه داد: هم اکنون دانشگاه‌ها بر اساس تخصص‌ها و زمینه‌های پژوهشی مورد علاقه اعضای هیات علمی خود فعالیت می‌کنند که ممکن است خروجی این پژوهش‌ها در راستای اهداف کلان کشور نباشد. حاصل این نوع پژوهش‌ها عمدتا منجر به انتشار مقالاتی می‌شود که از لحاظ موضوعی پراکنده است و در اکثر اوقات همگرا نیستند و با وجود کمیت بالای انتشارات حتی در بهترین نشریات بین‌المللی، منجر به خلق فناوری در داخل و رفع نیاز‌های کشور نمی‌شوند.

پناهی با بیان اینکه همچنین مهاجرت نخبگان نیز از دیگر مشکلات اساسی کشور است، عنوان کرد: متاسفانه بخشی از افراد کارآمد را به دلیل دستمزد‌های پایین نسبت به استاندارد‌های بین‌المللی از دست می‌دهیم و با وجود همه حمایت‌هایی که به خصوص از سمت بنیاد ملی نخبگان انجام می‌شود، همچنان جذابیت بالایی برای جذب نخبگان ایرانی، خصوصا فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های تراز اول دنیا جهت عضویت در هیات علمی دانشگاه‌های کشور وجود ندارد.

وی با بیان اینکه پیشنهاد من برای دولت این است که دانشگاه‌ها در چهار سطح دسته‌بندی شوند، گفت: در این دسته‌بندی، باید سطح اول شامل دانشگاه‌های برتر کشور با اهداف کلان ملی و بین‌المللی شود. در حقیقت این دانشگاه‌ها ستون‌های اصلی و مرجع علم و فناوری کشور هستند و به تبع آن، سطح دستمزد اعضای هیات علمی این دانشگاه‌ها باید هم‌تراز یا خیلی نزدیک به دانشگاه‌های ممتاز اروپا و آمریکا باشد. فراهم کردن تجهیزات آزمایشگاهی به‌روز، حمایت‌های ویژه از نخبگان، اختصاص بودجه پژوهشی و تامین این خدمات از صندوق توسعه ملی باید انجام شود و طبیعتا دولت نیز بایدانتظارات بالایی از این دانشگاه‌ها در بحث مرجعیت علمی و خلق فناوری و ثروت برای کشور داشته باشد.

عضو هیات علمی گروه مهندسی شیمی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: در سطح دوم، باید دانشگاه‌ها با اهداف منطقه‌ای حضور داشته باشند و نیاز‌های منطقه‌ای را پاسخ دهند. همچنین در سطح سوم باید دانشگاه‌های با اهداف محلی و در سطح چهارم دانشگاه‌های با اهداف مهارتی و کاربردی جای گیرند. در حال حاضر همه این دانشگاه‌ها در سرتاسر کشور وجود دارند و تنها نیاز به سطح‌بندی، استانداردسازی و تعیین ماموریت بر اساس سطح فعالیت است.

وی گفت: استاندارد‌ها باید بسیار سختگیرانه وضع شود که نتیجه آن، خیل عظیم فارغ‌التحصیلان بی‌کیفیت نشود.

پناهی با بیان اینکه از دیگر مشکلاتی که دانشگاه‌ها با آن روبه‌رو هستند مسئله مقاله‌محوری است، عنوان کرد: دانشگاه‌ها باید از مقاله‌محوری به سوی دستاوردمحوری و مسئله‌محوری حرکت کنند. در دو دهه گذشته تاکید بسیار زیادی بر انتشار مقالات بوده که خوشبختانه در سیاست‌های بالادستی این رویه در حال تغییر است، اما باز هم جای حمایت‌های ویژه وجود دارد. دانشگاه‌های سطح یک و دو به‌طور ویژه باید به سمت دستاوردمحوری حرکت کنند.

وی با تاکید بر اینکه به حمایت‌های ویژه بنیاد علمی ایران نیاز داریم، بیان کرد: متاسفانه علوم پایه در دو دهه گذشته بسیار ضعیف شده است و عموما دانش‌آموزان با بنیه علمی ضعیف‌تر وارد این رشته‌ها می‌شوند و طبیعتا همین افراد در آینده پژوهش‌های بنیادین را انجام خواهند داد و توقع نمی‌رود این افراد با بنیه علمی ضعیف بتوانند در سطح مورد انتظار پاسخگوی نیاز‌های کشور باشند. بنیاد علم ایران در پژوهش‌های علوم پایه و بنیادین نقش بسیار موثری دارد تا دانش‌آموزان برای ورود به‌ای رشته‌ها ترغیب شوند.