استفاده از مواد نگهدارنده مصنوعی و تهدید سلامت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز فارس،کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز گفت:برای دستیابی به غذای سالم با ماندگاری بالا، از روش‌های مختلفی مانند نگهدارنده‌های مواد غذایی استفاده می‌شود. جلوگیری از فساد مواد غذایی همیشه با روش‌های فیزیکی امکان پذیر نیست؛ به همین دلیل برای جلوگیری از تغییرات ناخواسته در محصولات، از مواد نگهدارنده مجاز استفاده می‌شود.
الهام باباعلی افزود: استفاده نکردن از نگهدارنده ها، خطر افزایش مسمومیت غذایی و فساد آنها به دلیل رشد میکروارگانیسم‌ها را در پی دارد.
وی ادامه داد:نگهدارنده‌های مصنوعی اغلب بی خطر در نظر گرفته می‌شود، اما بعضی از آنها دارای اثرات جانبی منفی و سرطان زا و سمی برای انسان است. البته توجه به این نکته ضروری است که این خطرات در صورت استفاده طولانی مدت و بیش از حد مجاز در مصرف کننده ایجاد می‌شود.
کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز گفت:در ادامه عوارض ناشی از نگهدارنده‌ها را با هم مرور می‌کنیم:
نیترات‌ها و نیتریت ها: نیتریت سدیم یک ماده نگهدارنده است که در گوشت، ژامبون، سوسیس، کالباس، هات داگ و بیکن برای جلوگیری از مسمومیت غذایی استفاده می‌شود. این ماده می‌تواند از رشد باکتری‌های عامل بوتولیسم جلوگیری می‌کند، نیترات به تنهایی خطرناک نیست، اما به آسانی در حرارت بالا به نیتریت تبدیل شده و در اثر ترکیب با آمین‌های مواد غذایی به نیتروز آمین تبدیل می‌شود که سرطان زا است.
نیترات به هموگلوبین (ترکیبی که اکسیژن را در خون به بافت‌های بدن می‌برد) متصل می‌شود و منجر به هموگلوبین تغییر یافته شیمیایی (مت هموگلوبین) می‌شود که اکسیژن رسانی به بافت‌ها را مختل می‌کند و در نتیجه رنگ پوست آبی می‌شود.
سولفیت ها: سولفیت‌ها از جمله مواد نگهدارنده رایجی است که در میوه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و ممکن است عوارضی مانند سردرد، تپش قلب، واکنش‌های آلرژیک، آسم، سرطان و موارد مشابه را به همراه داشته باشد. حدود سه تا ۱۰ درصد از افراد مبتلا به آسم، با گرفتن سولفیت دچار علائم نامساعد می‌شوند. به همین دلیل در مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که غلظت سولفیت بیشتر از ppm۱۰ است، باید روی برچسب محصول درج شود.
بنزوات ها: بنزوات‌ها به عنوان یک نگهدارنده ضد میکروبی در نوشیدنی‌های اسیدی مانند نوشابه و آبمیوه، سس و ترشی‌ها استفاده می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد این نگهدارنده می‌تواند آلرژی‌هایی مانند بثورات پوستی و آسم را تحریک کند و همچنین تصور می‌شود که باعث آسیب مغزی می‌شود.
مونوسدیم گلوتامات: به عنوان تشدیدکننده طعم به مواد غذایی اضافه می‌شود. سردرد، تعریق، قرمزی پوست، حالت تهوع و ضعف از جمله عوارضی است که می‌تواند پس از مصرف مواد غذایی حاوی مونوسدیم گلوتامات رخ دهد.
سوربات، اسید سوربیک: به عنوان یک نگهدارنده ضد میکروبی به مواد غذایی افزوده می‌شود. اسیدسوربیک در انواع زیادی از مواد غذایی نظیر نوشیدنی‌های غیرالکلی، آب انگور، میوه‌های خشک و سبزی ها، محصولات لبنی، محصولات نانوایی، شیرینی و شربت استفاده می‌شود. واکنش به سوربات‌ها نادر است، اما عوارضی مانند کهیر و درماتیت تماسی در اثر مصرف این مواد گزارش شده است.
باباعلی گفت:مطالعات مختلف صورت گرفته نشان داده است که افزودنی‌های غذایی مورد استفاده در صد‌ها غذا و نوشیدنی کودکان می‌تواند باعث عصبانیت و رفتار‌های مخرب شود. باید یادآور شد شناسایی عوارض جانبی ناشی از مواد نگهدارنده بسیار دشوار است، زیرا اغلب به صورت دیرهنگام یا غیر اختصاصی رخ می‌دهد؛ بنابراین توصیه می‌شود از استفاده طولانی مدت از مواد نگهدارنده پرهیز کنیم.