قائم مقام دبیر شورای نگهبان:
فقط شورای نگهبان تصمیمگیر نهایی درباره صلاحیت داوطلبان انتخابات است
قائم مقام دبیر شورای نگهبان در پاسخ به این پرسش که آیا در جایی خارج از جلسات رسمی شورای نگهبان درباره برخی از داوطلبان کاندیداتوری تصمیم گیری میشود؟ گفت: تصمیم گیری در هیچ جای دیگری بجز شورای نگهبان انجام نمیشود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سیامک رهپیک، قائم مقام دبیر شورای نگهبان، با حضور در شبکه خبر، درباره فرآیند رسیدگی به صلاحیت نامزدها در شورای نگهبان توضیحاتی ارائه کرد.
سوال: آقای ره پیک قدم اول برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را چطور دیدید؟
ره پیک: انتخابات این دوره در یک شرایط خاصی درحال برگزاری است و ما به دلیل حادثه تلخی که اتفاق افتاد و رئیس جمهور محترم شهید و همراهانشان از دست ما رفتند و بر اساس قانون اساسی باید انتخابات را در مدتی محدود برگزار میکردیم. در یک مدت محدود و کسانی که در این امر دخالت داشتند به سرعت هماهنگیها را انجام دادند، چون ما در فاصله ۵۰ روز باید همه این کارها را انجام بدهیم و طبق قانون اساسی باید برسیم به انتخاب رئیس جمهور دستگاه اجرایی و سایر دستگاههایی که دخالت دارند در فرایندها و شورای نگهبان به سرعت با همدیگر تشکیل جلسه دادند، مذاکرات را انجام دادند، مقدمات را انجام دادند و الحمدلله در برنامهریزی که انجام دادند و مواردی که تعیین کردند موفق عمل کردند تا این مرحله که واقع شدیم مرحله بررسی صلاحیتها که شورای نگهبان طبق قانون ۵ روز مهلت داشت برای بررسی و اگر نیاز داشت میتوانست تا ۵ روز دیگر این را تمدید کند، با توجه به محدودیتهایی که ما از جهت زمانی داشتیم تلاش کردیم که از ۵ روز دوم به حداقل اکتفا کنیم و با جلسات فشردهای که داشتیم بتوانیم زودتر نتیجه را اعلام کنیم که خوشبختانه این اتفاق افتاد و خوشبختانه با توجه به اجرای مصوبه شورای نگهبان بر اساس سیاستهای کلی شرایط و معیارهای داوطلبان برای انتخابات ریاست جمهوری تعیین شد ابلاغ شد، وزارت کشور هم در ثبت نام اینها را مورد توجه قرار داد و تعداد ۸۰ نفر کسانی که داوطلب شدند کسانی بودند که طبق آن مصوبه شرایطی را داشتند از جمله سوابق اجرایی و مسئولیتها و مدیریتهایی که داشتند.
عدم احراز صلاحیت به معنای نقص افراد نیست
سوال: و سن و سال و موفق شد این قانون که دیگر راه را برای هرکسی باز نگذارد؟
ره پیک: این قانون باعث شد که از سالهایی که ۲ هزار نفر ثبت نامی داشتیم به تعداد ۸۰ نفر رسیدیم. از همه کسانی که مشارکت کردند و خود را در معرض ثبتنام و ارزیابیها قرار دادند، تشکر میکنم این حرکت خوبی بود که به شروع انتخابات رونق دادند و شروع بسیار خوبی بود که ۸۰ نفر از مسئولان فعلی و سابق وارد صحنه شدند؛ طبق قانون تعداد محدودی از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت شدند و این هیچ به معنای تنقیص افرادی که احراز صلاحیت شدند، نیست چراکه کسانی که در این مسابقه شرکت کردند کسانی هستند که شایستگیهای خوبی دارند و الان یا در گذشته مسئولیتهایی بر عهده دارند و داشتند و در این رقابت هم شرکت کردند؛ از همه دوستان و همکارانی که در بخش اجرا و نظارت و سایر بخشها و دستگاههای انتظامی و امنیتی تلاش کردند که تا به این مرحله البته کار به نتیجه برسد، بدون هیچ وقفهای و بدون هیچ مشکلی این کار انجام شد از همه این عزیزان تشکر میکنیم. انشاالله این کار از این به بعد هم ادامه دارد که نزدیکترین مرحله تبلیغات است و صدا و سیما نقش فوق العادهای در این امر دارد.
رای هر یک از اعضای شورای نگهبان مستقل از دیگری است
سوال: لطفا درباره روال بررسی صلاحیتها یا احراز صلاحیتها بیشتر توضیح بدهید.
ره پیک:در بحث انتخابات نظارت بر عهده شورای نگهبان است یک بخشی از این انتخابات بخش صلاحیتها است طبق قوانین هم در مجلس و هم در ریاست جمهوری و هم در خبرگان این جزئی از انتخابات است ، مشابه کاری که در شورای نگهبان در بررسی صلاحیتها انجام میشود در جاهای دیگر نیز قابل مشاهده است؛ مثلاً در بحث انتخابات، نظارت در انتخابات بر عهده شورای نگهبان است و بخشی از این نظارت بررسی صلاحیتهای داوطلبان انتخاباتهای ریاستجمهوری و مجلس شورای اسلامی است. در انتخابات ریاست جمهوری بر اساس قانون اساسی تطبیق و احراز شرایط بر عهده شورای نگهبان است و ما در انتخابات ریاست جمهوری شورای نگهبان مستقیماً به بررسی صلاحیت داوطلبان میپردازد چراکه اولاً در قانون به این موضوع تصریح شده است و ثانیاً نیز این موضوع مهم است. ما سلسله شرایط داریم و داوطلب داریم که بر اساس مستندات و مدارکی که داریم ویژگیهایی داریم؛ قانون شورای نگهبان را موظف کرده است که اگر فردی خود را در معرض نامزدی انتخابات قرار داد، شورای نگهبان شرایط او را بررسی کند و وضعیت داوطلب را با تمام مستندات و اطلاعاتی که اظهار کرده یا بدست آمده تطبیق دهد؛ وضعیت با شرایط تطبیق داشته باشد، اگر مصداق داشته باشد، شرایط را احراز کردیم و اگر مصداق نداشته باشد، شرایط را احراز نمیکنیم. شاید دانستن این خصوصیات به ایجاد اطمینان بیشتر کنم کند؛ اولاً اعضای شورای نگهبان در ادوار مختلف هر کس بصورت مستقل صحبت و اعلام نظر میکند؛ بحث صورت میگیرد اما در نهایت بعد از اتمام مرحله بررسی و تحلیل هر کسی مستقلاً درباره او اظهار نظر میکند هر عضوی یک حق رای دارد و رای هیچ کسی به دیگری وابستگی ندارد.
سوال: یعنی هر اسمی آمد وسط تک تک ۱۲ نفر دربارهاش صحبت میکنند؟
ره پیک: بله میتوانند صحبت کنند اظهار نظر بکنند بعد از اینکه کفایت مذاکرات اعلام شد که دیگر بحث اضافهای ما نداریم هر عضوی اعم از فقهای محترم حقوقدانان محترم یک حق رای دارند به صورت مستقل و هیچکس رای ش هیچ وابستگی به رای دیگری ندارد، یعنی این حق را قانون داده و اعضای شورای نگهبان این حق را دارند این استقلال رای بسیار مهم است.
سوال:در این دوره ۸۰ نفر نام نویسی کردهاند و ابراز تمایل یا داوطلب شدهاند برای انتخابات این ۸۰ نفر را طبعاً شما دونه به دونه بررسی نمیکنید؟
ره پیک: چرا ما این ۸۰ نفر را تک تک مطرح کردیم.
سوال: یعنی تک تک اسم میبرید؟
ره پیک: ممکن است باشد ممکن است این هم نباشد، ولی تک تک کسانی که داوطلب بودند و ثبت نام کردند یعنی ثبت نامشان پذیرفته شد.
سوال: میخواهم بگویم که در جایی خارج از جلسه رسمی شورای نگهبان درباره بعضی از اینها تصمیم گیری میشود که خوب اینها بدیهی است که اینها رجل سیاسی نیستند؟
ره پیک: تصمیم گیری در هیچ جا صورت نمیگیرد در جای دیگر حوزههای کارشناسی مستندات را آماده میکنند، اما هیچکس هیچ اظهار نظری راجع به داوطلبان نمیکند این اظهار نظر در هیچ مرحلهای به جز شورای نگهبان صورت نمیگیرد این ۸۰ نفر هم تک تک مطرح شدهاند پرونده هر کسی ممکن است که پرونده خیلی سادهای بوده پیچیدگی نداشته مطرح شده و پروندهای هم ممکن بوده پیچیدگی داشته و وقت زیادی گرفته ولی مطرح شده.
برای هر ۸۰ داوطلب رأیگیری بهصورت مخفیانه انجام شده است
سوال: چه نفیاً چه اثباتاً یعنی بعضیها اینقدر بدیهی است که مثلاً ایشان همه روی آن اتفاق نظر دارند که رجل سیاسی نیست؟
ره پیک: بله به هر حال ببینید بحث میشود راجع به مثلاً فرض کنید یک شرط مهم که رجل سیاسی است مدیریت و سوابق تصمیم گیری ممکن است آسانتر باشد، اما پرونده مطرح شده این ۸۰ نفر برای تک تک پروندهها آراء مخفی توزیع شده برگههای آرا توزیع شده و راجع به این ۸۰ نفر تک تک هر یک از اعضا به صورت مخفیانه رای دادهاند هر کسی رایش مستقل است بدون اینکه کسی نسبت به رای او اطلاعی داشته باشد هر کسی رای داده و بعد از اینکه رای گیری تمام شد راجع به هر شخص رای که شمارش شده، طبق قاعده اگر کسی حداقل ۷ رای برای احراز داشته باشد ما او را احراز کردیم صلاحیتش را احراز کردیم، اگر کمتر از این باشد صلاحیتش احراز نشده، یعنی این اتفاق افتاده در این فرصت کوتاه با جلسات متعددی که گذاشته شد تمام این داوطلبان بدون استثنا به همین شکل اقدام شد رای گیری صورت گرفته و نتیجهای که اعلام شده حاصل این فرایند است.
سوال: درباره چند نفر بحث به صورت جدی مطرح بوده؟
ره پیک: تعداد زیادی.
سوال: مثلاً صحبت ۲۰ نفر است ۳۰ نفر است؟
ره پیک: حالا من نمیتوانم به صورت دقیق به شما بگویم.
سوال: ۱۵ نفر؟
ره پیک: بیش از اینها بوده.
سوال: چند ساعت جلسه داشتید؟
ره پیک: ما در این ۵ روز در بعضی از روزها صبح بعداز ظهر و حتی شب جلسه داشتیم، به طوری که تقریباً همه فقهای محترم، چون غالباً در قم سکونت دارند چند شب ماندند در تهران برای اینکه ما صبح جلسه داشتیم تا دیر وقت هم جلسه داشتیم، بررسی میکردیم دیگر حضور داشتند با وقت گذاری زیاد که این کار انجام شود.
سوال: قانون پیش بینی نکرده که اگر داوطلبی اعتراضی داشته باشد به احراز نشدن صلاحیت یا رد صلاحیتش بتواند اعتراض کند؟
ره پیک: در ریاست جمهوری اعتراض در این مرحله پیش بینی نشده حالا در مراحل بعدی که فرایندهای انتخاباتی حالا اعم از انتخابات نحوه برگزاری آنجا یک مهلتی برای اعتراض تعیین شده.
شرایط عینی و کیفی اصل قانون اساسی برای تایید صلاحیت ریاست جمهوری
سوال: این مخفی بودن تبدیل نشود به یک امر سلیقهای که فرضاً اگر که افراد به هر دلیلی اصلاً موافق یک جریان سیاسی نیستند یا یک فرد از نظر موضعگیریهایش یا گرایشهای سیاسی اش نیستند با او مخالفت کنند بدون اینکه از این دلایل در واقع داشته باشند؟
ره پیک: ببینید این شرایطی که در اصل ۱۱۵ آمده اگر از یک جهتی بخواهیم تقسیم بکنیم اینها دو دسته هستند یک سری شرایط شرایط عینی هست اینها با یک مدرکی احراز میشود مثل همین مثلاً داشتن تابعیت بر فرض این مدرک میخواهد بعضی از اینها شرایط کیفی است اینها نیازمند به بررسی و تحلیل دارد. در سیاستهای کلی انتخابات یکی از بندها اشاره داشتند که شورای نگهبان معیارها و ملاکهای رجل سیاسی و مذهبی و مدیر و مدبر را اعلام بکند تعریف کند و اینها را اعلام بکند شورای نگهبان در چند مرحله در سال ۹۲ و ۹۶ و در سال ۱۴۰۰ این کار را انجام داد در سال ۹۲ به یک دلیلی خودش آمد اقدام کرد که اینها را روشنتر بکند شبیه یک آیین نامهای برای خود شورای نگهبان، بعد که سیاستهای ۹۵ ابلاغ شد پیرو آن این چهار عنوان را رجل سیاسی، مذهبی، مدیر، مدبر را تعریف کرد و برخی از شاخصها و ملاکها را اشاره کرد که این تبدیل شد به مصوبهای بر اساس آن سیاستها، آن جا برای بعضی از امور کیفی مثل مدیر بودن شاخصهایی تعریف شد مانند همین که الان اشاره شد مثلاً چند سال سابقه مدیریت داشته باشد، کار اجرایی داشته باشد این یکی از شاخصهای مدیریت بود یا مثلاً برای بحث توانایی مدیریت یا بعضی از شرایط دیگر شاخصهایی از جمله مثلاً محدودهای برای سن تعیین شده یا مدرک تحصیلی، اینشاخصهها از نظر شورای نگهبان راههایی است که میتواند به ما نشان بدهد که کسی از این راهها میتواند خودش را نشان بدهد که آن عناوین را دارد یعنی وقتی کسی مثلاً یک دوره وزارت را دیده، یک دوره حداقل ۴ -۵ ساله مسئولیت اجرایی داشته این شخص اشارهای را به ما نشان میدهد که من حائز آن شرایط میتوانم باشم، این میشود آن شرایط اولیه کاری که بر اساس سیاستها شورای نگهبان انجام داد و در سال ۱۴۰۰ در ثبت نام اجرا شد، اما چون بار اول بود اشکالاتی داشت و الان در این دوره با دقت بیشتری اجرا شد، این شرایط شد شرایط اولیه ثبت نام یعنی ما در ابتدا ممیزی میکنیم بعضی از افرادی که این شرایط اولیه را ندارند تقریباً میشود گفت که نمیتوانند آن عناوین را احراز کنند مثلاً کسی که حداقل ۴ سال در یک مسئولیتی نبوده نمیتواند مدیریت در سطح ریاست جمهوری داشته باشد، الان این شرایط عینی با توجه به مصوبه بیشتر شده است یعنی بحث تابعیت، سن، مدرک تحصیلی، سوابق کاری و یک سری موانع مانند بعضی از محکومیتها که عینی هستند و میشود هنگام ثبت نام، مدارک اینها را ارائه کرد بگوییم مانعی نداریم مثلاً گواهی عدم سوء پیشینه بیاورند و یا بگوییم از جهت مدرک تحصیلی ما مشکلی نداریم مدرکش را بیاورد و از این قبیل ۵، ۶ مدرک عینی وجود دارد که اینها بخشی از آن شرایط را به ما نشان میدهند؛ بنابراین الان در ثبت نام این اتفاق افتاده که تعدادی از شرایط عینی وجود دارد که با این ثبت نام صورت میگیرد و بخشی که کیفیتر است میآید در شورای نگهبان و مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد با توجه به مستندات و شرایط، بنابراین ما الان این دو دسته شرایط را داریم و به هر دو دسته این شرایط رسیدگی میشود بخشی در ابتدای ثبت نام برای ثبت نام داوطلبان، بعد از این که ثبت نام صورت گرفت مرحله بررسی کیفی است که شورای نگهبان انجام میدهد.
سوال: دو نفر که هر دو سابقه وزارت داشتند سوء پیشینه هم نداشتند شرایط اولیهای که کیفی نیست را ظاهراً دارند، از این جا به بعد درباره چه چیز از آنها بحث میشود؟
ره پیک: کسی که این شرط را ندارد اصلاً نمیتواند وارد این حوزه بشود، کسی که این شرط را دارد میتواند وارد این بررسی شود یعنی حالا اگر کسی مثلاً در یک وزارتخانهای سابقه وزارت دارد میتواند ثبت نام کند که خودش را در معرض بررسی قرار دهد ولی اگر مثلا کسی ۴ سال در وزارتخانهای بوده لزوماً رجل سیاسی و مذهبی نیست حالا غیر از این شاخصهای دیگری داریم یعنی آن مدیر و مدبر بودن، ممکن است کسی ۴ سال در وزارت بوده، اما تدبیر او احراز نشود، بحث امانت و امانتداری و شروط مختلفی که آنجا وجود دارد این یک ممیزی اولیه است برای اینکه جلوگیری کنیم از آن حجم ثبت نامهای بیرویه ضمن این که این نشانهای برای داشتن آن شرایط هم میتواند باشد، اما لزوماً بین ۴ سال سابقهای که عرض میکنیم با آن عناوین مثل رجل سیاسی مذهبی که باید احراز شود لزوماً رابطه مستقیم به این معنا برقرار نیست ولی خیلی در ثبت نام کمک میکند.
سوال: آیا اینها قابلیت این را دارد که کمیتر بشود؟
ره پیک: ممکن است در مراحل بعدی مثلاً ما در این مرحله احساس کردیم که میشود یک جاهایی از این مصوبه را اصلاحاتی کنیم که موثرتر باشد.
سوال: از شائبههایی که شنیده میشود در فضاهای مختلف، نخبگان میگویند، در فضای مجازی درباره آن صحبت میشود این است که در دو دوره متوالی بعضاً که همین حالا هم مصداقش در این دوره وجود دارد یک نامزد رد صلاحیت شده، دور بعد تایید صلاحیت میشود و نامزد دیگری که تایید صلاحیت شده در این دوره رد صلاحیت شده، درباره دومی که مثلاً بگوییم یک نفر تایید شد و بعد دور بعد رد شد ممکن است شما بگویید در این ۴ سال یک اتفاقی افتاد یک کاری کرد یا اطلاعاتی از او به ما رسید ولی درباره اولی چه میشود گفت که کسی بیاید و رد بشود، اما ۴ سال بعد شما به این نتیجه برسید که تایید شود؟
ره پیک: من در مورد مصادیق کاری ندارم، اما در مورد موضوع، مثلاً ما هم در انتخابات مجلس حالا ریاست جمهوری کمتر مصادیق دارد ولی اتفاق میافتد ولی در مجلس، چون حجم بیشتر است بیشتر اتفاق میافتد.
سوال: نه، همین ریاست جمهوری؟
ره پیک: بله مصادیق دیگری ممکن است باشد ولی من از جهت گستردگی عرض میکنم من مثال عرض کنم ممکن است کسی یک رای محکومیت دارد که در دوره اول که قانون گفته محکومیت این مانع است حتی مثلاً در بعضی از قوانین محکومیت قطعی هم نگفته یعنی محکومیت بدوی هم مانع است بعد در این مرحله، چون آن محکومیت وجود دارد طبق قانون باید عمل کنید و نمیتوانید صلاحیت بدهید، اما ممکن است یک ماه یا ۶ ماه یا ۴ سال بعد رسیدگیهای بعدی انجام شده تجدید نظر رفته یا اعاده دادرسی شده در مراحل بالاتر و رفع محکومیت از او شده است ما داشتیم از این نوع و مصادیق کاملاً برایم روشن است که در دوره بعد کسی این را آورده است یا مثلاً در جرائم انتخاباتی کسی آمده گفتند شما جرم انتخاباتی انجام دادید در مراحلی بوده که طبق قانون مانع بوده مثلاً ادعای تخلف انتخاباتی، جعل در انتخابات امثال اینها بوده دور بعد که آمده حکم برائت گرفته و آمده، در حوزههای دیگر هم ممکن است این اتفاقات بیفتد. مثلاً گزارشی بوده که آن گزارش مانع بوده بعداً اعلام کردند که آن گزارش صحیح نبوده است در یک دورهای طبق آن عمل کردند بعد که آن موضوع اصلاً منتفی شده بنابراین تغییر کرد؛ لذا این هم امکانپذیر است.
سوال: ممکن است دلیلش آن چیزی که گفتید نباشد و صرفاً تشخیص اعضای حاضر شورای نگهبان نسبت به اعضای سابق نسبت به همان صلاحیتهای کیفی آن افراد باشد.
ره پیک: وقتی که کسی سابقهای دارد بالاخره یک قاعده حقوقی فقهی است کسی که قبلاً مثلاً در دادگاهی رسیدگی شده مستنداتی برایش وجود داشته فرض بر این است که به مستندات رسیدگی شده و توجه شده و بر اساس آن رای صادر شده است آن خودش یک ملاک و منبع است و به راحتی نمیشود از آن دست کشید یعنی به صرف این که الان مثلاً قاضی دادگاه عوض شده که ما نمیتوانیم بگوییم رای که صادر کردید بیاعتبار است، اگر ما یک سابقهای از کسی داریم و به همان ترتیب که عرض کردم حداقل ۷ نفر مثلاً رای به تایید دادند یا تعدادی آمدند این را احراز نکردند سابقه خودش یک دلیل است که در دوره بعد حتماً به آن توجه میشود، حتماً درست است که مثلاً ما میگوییم در ریاست جمهوری هر داوطلبی بیاید چه سابقه تایید داشته باشد، چه سابقه عدم احراز داشته باشد و چه اصلاً سابقه نداشته باشد و اولین بار است که میآید ما موظف هستیم رسیدگی کنیم به پرونده، اما اگر کسی سابقه دارد حتماً آن سابقه مورد توجه قرار میگیرد؛ بنابراین باید ببینیم که علت چه بوده است بالاخره آن سابقه مورد توجه بوده به همین ترتیبی که گفتیم رای گرفته شده بالاخره در شورا یک فقیهی، حقوقدانی وقتی اظهار نظر میکند بی دلیل که اظهار نظر نمیکند دلیل داشته آن باید بررسی بشود. عرض کردم ممکن است بررسی کنند ببینند آن دوره آنها طبق ضوابط به آن دلیل توجه کردند فقط معلوم شد در این دوره آن دلیل، دلیل درستی نبوده است مرجعی که دلیل را فرستاده میگوید درست نبوده است، اما این طور نیست آنقدر سیال باشد که من بگویم قبلیها این جور کردند و حالا به من ربطی ندارد حتماً آن سوابق جزو ضروریات است اگر کسی سابقه دارد باید بررسی شود.
در بررسی صلاحیتها مصلحتاندیشی صورت نمیگیرد
سوال: شورای نگهبان برای بررسی این صلاحیتها فقط سوابق فرد به فرد هر کدام را جداگانه بررسی میکند و در نهایت رای گیری میکند و یک نتیجهای معلوم میشود یا اینکه به مسائلی نظیر این که ترکیب این افراد و این داوطلبان چگونه است هم توجه میکند؟ آیا به این مسائل هم توجه میشود یا خیر شما میآید از شماره ۱ تا مثلاً ۸۰ دانه دانه بررسی میکنه رای گیری میکنید فارغ از اینکه آخرش چه در میآید.
ره پیک: بله همینطور است ما طبق قانون هیچ تکلیف و وظیفه و اختیاری نداریم که بخواهیم غیر از خود فرد تصور دیگری از جمع داشته باشیم ببینیم حالا مثلاً جمع چه میشود و این نوع مصلحت اندیشی یا به طور کلی مصلحتاندیشی در مقابل قانون غیر از آن مصلحتی که خود قانون دارد جزو وظایف ما نیست که بخواهیم به ترکیب و چینش، لذا شما میبینید مثلاً در دورهای ترکیبی از نتیجه و برآیند کار حاصل میشود که ممکن است بعضیها بگویند مثلاً فرض بفرمایید در این دوره یک طیفی کمتر مورد توجه بوده، در یک دورهای میگویند نه حالا مثلاً خیلی از طیفها مورد توجه نبودند ما چند ابزار داریم یک ابزار این است که عدهای آمدند ثبت نام کردند ما دیگر خارج از اینها که نمیتوانیم بررسی کنیم جمعیتی که ما بررسی میکنیم این تعداد است و طبق قانون هر شخصی باید ما وقتی میگوییم رجل سیاسی مذهبی ناظر به فرد است، مدیر و مدبر ناظر به فرد است عنوانی نداریم که حالا مثلاً یک ممیزی در جمع هم بکنید ببینید اینها در جمع چه میشود؛ لذا ما تک تک افراد را بررسی میکنیم اگر مثلاً این سبدی که ما در ابتدا داریم بررسی میکنیم سبد فراگیری باشد باید احتمال بدهیم که نتیجه هم یک نتیجه فراگیر خواهد بود، سبد که محدود میشود مثلاً فرض کنید ما که در ثبت نام دخالتی نداریم کسانی که ثبت نام کردند فرض بفرمایید غالب آنها مربوط به یک جناح یا گروهی هستند باید انتظار داشته باشیم که نتیجه هم تابع همین باشد ولی حالا نه موقع ثبت نام تعداد زیادی، گروههای مختلف افراد و سلیقههای مختلف میآیند باز باید احتمال بدهیم که نتیجه هم تابع این است یک ترکیب مثلاً متنوعتری ممکن است پیدا شود ولی ما دخالتی در آن ترکیب نداریم.
سوال: ما چه ساختارهای مشابهی در کشورهای دیگر داریم برای احراز صلاحیت داوطلبان مثل ریاست جمهوری ممکن است ساختار رسمی وجود داشته باشد یا نهادی و فرایندی باشد به نحوی که کشوری از ورود کسانی که ممکن است به آن ساختار و به آنها حاکمیت و به آن آرمانهای سیاسی و ایدئولوژیک و ... آسیب بزنند جلوگیری کند.
ره پیک: اینها در کشورها خیلی متنوع است البته ساختارهای غیر رسمی در بعضی از کشورها وجود دارد که معمولاً به ویژه مانند ریاست جمهوری کسانی که میآیند به این مراتب میرسند باید در ساختار غیر رسمی یعنی غیر حاکمیتی مثل احزاب باید وارد شوند و داخل این ساختار رشد کنند و بیایند از آن طریق وارد این صحنه بشوند. خیلی از این ممیزیها آن جا انجام میشود یعنی افرادی که آن جا سابقه دارند شناخته شده هستند و مراحل را طی کردند وارد میشوند؛ لذا شما در بعضی از کشورها میبینید مثلاً دو یا سه حزب است اینها در واقع هر کدام نمایندهای دارند که وارد میشود. در ساختارهای رسمی هم متنوع است بعضی از ساختارها در قوه قضاییه متمرکز شده که قوه قضاییه این وظیفه را بر عهده دارد بخشی از قوه قضاییه در بعضی جاها ممکن است نهادی که تحت عنوان دادگاه قانون اساسی شناخته میشود این کار را انجام دهد، بعضی از ساختارها یک بخشی از قوه مجریه این کار را انجام میدهد یا بخشی از قوه مقننه ممیزی را انجام میدهد، بعضی از شرایط هم مشترک است مثلاً فرض بفرمایید که موانعی که من عرض کردم مثل محکومیتها، بعضی از جرائم اینها در اغلب کشورها جزو موانع شرکت در رقابتهای مهم است بعضی جاها کارهای دیگری هم انجام میدهند مثل این که فرض کنید کسی میخواهد در این صحنه وارد شود حتماً باید تایید تعدادی از افراد برجسته را داشته باشد ۱۰۰ نفر، ۲۰۰ نفر او را تایید کنند تا بتواند وارد این صحنه بشود، اشکال خیلی متنوع است ولی به هر حال به ویژه در این سمتهای مهم به شکلهای مختلف ممیزیهای صورت میگیرد که افرادی که وارد این صحنه میشوند از جهت وفاداری به آن نظام و ارزشهای نظام مورد توجه قرار بگیرند.
سوال: در سیاستهای کلی انتخابات که به تنفیذ و تایید رهبر انقلاب رسیده و دستورش را خود ایشان صادر کردند به دو کلمه اشاره شده در عملکرد شورای نگهبان یکی این که شورای نگهبان مستند عمل کند و دوم این که پاسخگو باشد. برای تحقق این دو سیاست چه کردید و چه خواهید کرد؟
ره پیک: در انتخابات مختلف چه مجلس و چه ریاست جمهوری، در خبرگان هم همینطور است البته آن جا بررسی صلاحیت با فقهای محترم است ما تمام بررسیهایمان به صورت مستند است یعنی هر کسی که وارد میشود در هر کدام از این انتخابات که عرض کردم پرونده مشخصی دارد این پروندهها حاوی اطلاعات مختلفی است که اینها مستند قضاوت ارزیابی و بررسی است و در موارد مختلف با توجه به نوع انتخابات و قانونی که بر آن انتخابات حاکم بوده این مستندات مورد استفاده قرار میگیرند هم مورد استفاده برای بررسی صلاحیتها اعضای شورای نگهبان، یک بخشی ممکن است در مجلس هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات و بخش دیگر که مورد استفاده قرار میگیرد آنجایی است که در آن مواردی که امکان اعتراض و درخواستی وجود دارد با این مستندات باید پاسخگو بود و دلیل آن تصمیم و ارزیابی را ارائه کرد.
سوال: سخنگوی شورای نگهبان در جریان رسیدگی به صلاحیتها اعلام کردند که همه طیفهای سیاسی نامزد خواهند داشت الان به نظر شما این اتفاق افتاده است؟
ره پیک: البته این تعریف همه طیفها اگر طیفهای اصلی را در نظر بگیرید من فکر میکنم این نتیجه یکی از بررسی صلاحیتها حاصل شده یک بخش قابل توجهی را در بر میگیرد، بله من فکر میکنم حالا به تعبیر همه، چون این طیفها خیلی متنوع است ولی به نظرم میآید که ۶ نفری که انتخاب شدند میتوانند بخشهای زیادی از جامعه را نمایندگی کنند.
سوال: از حالا به بعد چه برنامهای برای برگزاری درست و سالم انتخابات دارید؟ کار شما تمام نشده از حالا به بعد هم برای برگزاری سالم انتخابات مسئولیتهایی به دوش شورای نگهبان گذاشته شده است.
ره پیک: شورای نگهبان ناظر انتخابات است همه مراحل تا آن جا که اسمش انتخابات است شورای نگهبان نظارت میکند، ما وارد مرحله تبلیغات میشویم احتمالاً از فردا ممکن است، چون ما زودتر اعلام کردیم تبلیغات هم یک روز زودتر اعلام میشود. در تبلیغات البته قوه قضاییه دخالت دارد، بعضی از نهادهای دیگر دخالت دارند، کمیسیون تبلیغات است که دخالت میکند و شورای نگهبان حاضر بر انتخابات است آن جا هم شورای نگهبان هم به صورت ایجابی و هم سلبی نظارت میکند ایجابی از این جهت که نظارت میکند توصیههایی دارد، توجه میکند ممکن است تذکری بدهد جاهایی هم خدای نکرده اگر کسی تخلف خلاف قانون واضح و روشن باشد امکان اینکه شورای نگهبان وارد شود و بخواهد با او برخورد کند وجود دارد. بعضی از تخلفات هم در قانون معرفی شده جرم است که آن را هم قوه قضاییه باید رسیدگی کند ممکن است ما اعلام کنیم یا کس دیگری اعلام کند. بعد از مرحله تبلیغات هم ما حالت سکونی داریم، بعد از آن برگزاری انتخابات را داریم روز برگزاری هم بسیار مهم است ناظران ما آن جا حضور دارند اعم از داخل شعب، خارج از شعب در سطوح مختلف نظارت میکنند که انشاالله کار اجرا دقیق برگزار شود اگر در همین مرحله اول کار تمام شد که نتایج را ما در اعلامش نظارت میکنیم و اعلام میشود، اگر نیاز بود که به مرحله دوم کشیده شود در هفته بعد انتخابات در مرحله دوم برگزار خواهد شد و همین روش نظارت اعمال میشود تا آن جایی که ما صحت انتخابات را تایید کنیم.
سوال: آیا بر شفافیت مالی کاندیداها و نامزدهای انتخابات هم شما نظارتی دارید؟
ره پیک: آن چه که در قانون آمده که چگونه خرج کنند، چه چیزهایی تخلف حساب میشود، چه چیزی خرید رای حساب میشود، آن چه که در قانون آمده شورای نگهبان نظارت میکند البته عرض میکنم دستگاههای دیگر هم هستند و وظایفی دارند و باید آنها هم انجام بدهند.