تامین نیاز‌های بنیادی روانی لازمه رشد و خودشکوفایی دختران

 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، قدسیه حکیم‌زاده با تبریک سالروز ولادت حضرت معصومه (س) و روز دختران، گفت: این روز با هدف گرامی داشتن مقام دختران این مرز و بوم و سرلوحه قرار دادن حضرت معصومه (س) به عنوان اسوه اخلاق و پاکدامنی و مهربانی نام‌گذاری شده است.

 

وی افزود: داشتن فرزند دختر یکی از بزرگترین نعمت‌هایی است که خداوند نصیب بندگانش کرده است و البته یکی از بزرگترین دغدغه‌های خانواده‌های امروزی نیز تامین، حفظ و ارتقای سلامت روانی دختران است.

 

 

حکیم زاده ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی، سلامت روان را حالتی تعریف می‌کند که فرد در فکر و عمل استقلال دارد و احساس رشد، شکوفایی، توانمندی و موثر بودن کند و به طور کل از زندگی خود رضایت دارد. به طور حتم یک انسان مضطرب، افسرده، غمگین و نگران نمی‌تواند سلامت روان مطلوبی داشته باشد.

 

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان اضافه کرد: نظریه‌های روان‌شناسی رشد و شخصیتف تعاریف متنوعی از سلامت روان را ارائه کرده‌اند، اما نقطه اشتراکی که بین آنها وجود دارد این است که بیشتر این نظریه‌ها، رشد و سلامت روان شخص را نیازمحور توصیف کرده‌اند یعنی تامین و ارضای نیاز‌های بنیادی فرد، موجب رشد و سلامت روان او می‌شود.

 

وی می‌گوید: لازمه یک شخصیت سالم در دختران، تامین سه نیاز بنیادی روانی است که شامل نیاز به ارتباط موثر و تعلق، آزادی و شایستگی است. همه دختران از بدو تولد میل به دوست داشتن و مورد پذیرش قرار گرفتن دارند. نیاز به آزادی و خودمختاری نیز یکی از مهم‌ترین نیاز‌های دختران است تا بتوانند بر رفتار و عملکرد خود کنترل داشته باشند و احساس استقلال کنند. همچنین دختران به احساس ارزشمندی و شایستگی نیاز دارند.

 

حکیم زاده گفت: بر اساس نظریه‌های روان‌شناسی اگر این سه نیاز به درستی تامین شود، فرد در حالتی از سلامت روان قرار خواهد گرفت که لازمه رشد و خودشکوفایی است.

 

 

وی افزود: طبق پژوهش‌های انجام‌شده، دختران در خانواده‌های با روش‌های فرزندپروری مستبدانه و با روش‌های بسیار محدودکننده، از لحاظ سلامت روان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و اختلالاتی همچون اضطراب و افسردگی در آنها مشاهده می‌شود.

 

حکیم‌زاده گفت: سلامت روان حق دختران است؛ حقی که در کنوانسیون حقوق کودک به آن تاکید شده است. الگوی کلی روان‌شناسی، نداشتن سلامت روان را به دلیل نوع ارتباطی می‌داند که با کودک برقرار می‌شود. اگر این ارتباط، ارتباطی یاری‌بخش باشد و فرصت تامین نیاز‌های بنیادی را فراهم کند، در این شرایط فرد سلامت روان را تجربه می‌کند.

 

وی افزود: اگر ما به فرزند دخترمان عشق بدون شرط بورزیم و هیجان مثبت را در او فعال کنیم، جنبه‌های مثبت و منفی او را بپذیریم، به او اجازه حرف زدن و اظهار نظر بدهیم و در مورد انتخاب‌ها و پیامد‌های انتخاب‌هایش با او صحبت کنیم، احساس رضایت و شادکامی در او ایجاد خواهد شد.

 

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: اگر به جای تحمیل و اجبار کردن هر چیزی، به دختران حق انتخاب و پذیرش مسئولیت آن آموزش داده شود و او را از  پیامد‌ها و رفتار‌های خود آگاه کنیم، آنها احساس استقلال و اختیار می‌کنند. همچنین اگر به دختران، بدون قضاوت و سرزنش اجازه تجربه موفقیت و شکست داده شود، آنها احساس ارزشمندی و شایستگی می‌کنند و این، زمینه‌ساز سلامت روان آنها در آینده خواهد شد.

 

 

وی می‌گوید: برای ساخت آینده بهتر برای دختران، یادگیری مهارت‌های زندگی بسیار الزامی است. مهارت‌های فردی ذاتی نیستند بلکه قابل کسب شدن هستند. لازم است دختران در هر موقعیتی، برای رشد و کمال خود مهارت‌های فردی را شناسایی کنند و نخستین گام برای شناخت این مهارت‌ها، مطالعه کردن و آگاه شدن است.

 

قدسیه حکیم‌زاده گفت: مهارت‌های فردی در چهار دسته جای می‌گیرند؛ نخستین دسته، توانایی‌ها هستند و دومین دسته، تفکرات و ذهن افراد است. احساس‌ها و هیجان‌هایی که در نوع ارتباط با دیگران تاثیر می‌گذارد و کمک می‌کند انسان بهتری داشته باشد در دسته سوم جای می‌گیرند و دسته چهارم سلامتی است که زنان و دختران باید به این دسته بیشتر توجه کنند.

 

 

وی افزود: داشتن هدف، خودانگیختگی، ارتباط موثر و سلامت از فاکتور‌هایی هستند که در مجموعه مهارت‌های فردی جای می‌گیرند و در این بین، سلامت مهم‌ترین فاکتور است.

 

حکیم زاده اضافه کرد: یکی از مولفه‌های اصلی سلامت دختران، احساس خودکارآمدی آنان است که به عنوان اعتقاد فرد به توانایی پاسخ دادن به یک موقعیت خاص تعریف می‌شود؛ به گونه‌ای که افراد با باور‌های خودکارآمدی پایین، موقعیت‌های بسیار معمولی را اضطراب‌آور ارزیابی می‌کنند و سریع‌تر دچار احساس درماندگی و ناتوانی می‌شوند و قادر نیستند که رویداد‌های زندگی خود را تحت کنترل و نفوذ داشته باشند.

 

وی ادامه داد: بنابراین پرداختن به عوامل موثر در بهداشت روانی دختران امروز و مادران توانمند فردا و چگونگی برخورد با آنها، ارتقای سواد سلامت روان آنها و مجهز کردن آنها به مهارت‌های زندگی از ضروریات و اولویت‌ها به شمار می‌آید.