نگهداری از ۳ هزار ۵۰۰نسخه قرآن چاپی ارزشمند در کتابخانه مرکزی آستان قدس

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز خراسان رضوی،احمد لایق، مسئول مخزن چاپی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: بر اساس اسناد و مستندات موجود، در سال ۱۳۰۱ هجری قمری حدود ۲۰۰ نسخه قرآن چاپ سنگی و سربی در این کتابخانه وجود داشته است. 

وی افزود: از آن زمان تاکنون به دلیل همجواری مجموعه‌های نفیس و بی‌بدیل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با روضه منور رضوی، قرآن‌های نمونه چاپی فراوانی از طریق خرید، وقف و اهدا به این مجموعه اضافه می‌شود تا جایی که اکنون بیش از ۳۵۰۰ نسخه قرآن مترجم و غیرمترجم در این گنجینه گرانسنگ معنوی گردآوری شده است. 

لایق گفت: با افزایش تعداد قرآن‌های چاپی کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی، در اوایل دهه ۸۰ شمسی، قرآن‌های چاپ سنگی به مرکز نسخ خطی این آستان مقدس و قرآن‌های زبان‌های دیگر به تالار کتاب‌های خارجی کتابخانه منتقل شده و سایر قرآن‌ها نیز در مخزن چاپی این کتابخانه سازماندهی می‌شود.

مسئول مخزن چاپی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی افزود: قرآن‌هایی در اندازه‌های مختلف در قطع‌های رحلی، سلطانی، جیبی، وزیری، رقعی، جانمازی، عمامه‌ای، پالتویی و طوماری در مخزن چاپی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی قابل رؤیت است. 

وی گفت: همچنین انواع خطوط همچون نسخ عربی، ایرانی، عثمانی، پاکستانی، مغربی، نستعلیق، ریحان، کوفی، ثلث و به تازگی خطوط رایانه‌ای را می‌توان در قرآن‌های چاپی این گنجینه ارزشمند مشاهده کرد. 

لایق افزود: در این میان، برخی از خطوط مانند خط ریحان که شبیه به خط مُحَقَّق است و بیشتر در نسخ خطی و بین سده‌های سوم تا پنجم هجری در کنار خط کوفی برای نگارش متن قرآن به کار می‌رفتند، در مسیر تاریخ دگرگون شدن خط به تدریج کاربرد خود را از دست داده است.

وی گفت: برای تجلید این مجموعه قرآنی نیز از مقوای سخت، چوب، چرم، صدف و سنگ مرمر  با انواع طرح و نقش‌های هنری زیبا و مناسب با آیات وحی استفاده شده است البته قرآن‌هایی با جلد چرم نیز در این مجموعه به چشم می‌خورد. 

لایق افزود: همچنین برای تزیین و تذهیب جلد و صفحات قرآن‌ها از نقوش کتیبه، شمسه، ترنج و سرترنج و تصاویر گل و برگ ختایی و اسلیمی استفاده شده است و علاوه‌بر تنوع جلدها، برخی از قرآن‌ها داخل صندوقچه مخصوص همان قرآن نیز نگهداری می‌شود.

مسئول مخزن چاپی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: امسال در راستای سهولت دسترسی به اطلاعات دقیق این منابع ارزشمند و نفیس، ایجاد تغییر اساسی در سازماندهی و نوع فهرست‌نویسی قرآن‌ها در دستور کار قرار دارد، همچنین پس از بررسی دقیق هر یک از قرآن‌ها، دوباره آنها مشابه نسخه‌های خطی فهرست‌نگاری خواهد شد.

همچنین لایق گفت: «قرآن معتمدی» به عنوان یکی از قدیمی‌ترین قرآن‌های چاپ سربی ایران در این مجموعه نفیس نگهداری می‌شود. این قرآن در سال ۱۲۴۲ قمری مقارن با سال ۱۲۰۵ شمسی منتشر شده است.

وی از قرآن ۱۴ سطری چاپ سال ۱۲۴۶ قمری به عنوان یکی دیگر از آثار نفیس این مجموعه نام برد و افزود: مجموعه قرآن‌های چاپ سنگی مربوط به دوره قاجار (۱۲۵۰ تا ۱۲۹۰ قمری) نیز در قسمت چاپ سنگی مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی نگهداری می‌شود.