نوروزخوانان، نوید دهنده بهار

نوروزخوانان، نوید دهنده بهار

گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران، همه ساله در آستانه فرا رسیدن سال نو، قاصدانی هستند که نوید سال جدید را می‌دهند و بوی بهار را به مردم هدیه می‌دهند.

نوروزخوانان، قاصدانی هستند که کوچه به کوچه روستا‌ها و شهر‌ها می‌گردند و خبر از تحولی بزرگ در زندگی می‌دهند. آنها آمدن بهار را فریاد می‌زنند و مردم را به جشن و پایکوبی و شاد بودن دعوت می‌کنند.

نوروز خوانی از جمله آیین‌های دیرینه ایران‌زمین به شمار می‌آید که تا هزار سال پیش در تمام نقاط ایران اجرا می‌شد. اکنون این آیین را می‌توان در روز‌های پایانی سال و در برخی از مناطق البرز شمالی و جنوبی به‌صورت محدود مشاهده کرد. نوروزخوانان در این روز‌ها با چوب‌دستی بر دست و کوله‌پشتی بر پشت، در شهر و روستا می‌گردند و با اشعاری آهنگین، آمدن بهار و فصل نو را به مردم نوید می‌دهند و از آنان، مژدگانی و عیدی دریافت می‌کنند.

در حال حاضر، هرچند نوروز خوانی گاه به‌صورت نمادین به نمایش در می‌آید؛ اما همچنان و به‌ویژه در روستا‌های دور افتاده مازندران و گیلان، این آیین تقریبا با همان سبک و سیاق گذشته و در مواردی با تغییرات امروزی اجرا می‌شود. آیین نوروز خوانی استان گلستان نیز در سال ۱۳۹۶ خورشیدی در فهرست میراث ناملموس ایران به ثبت رسید.

نوروز خوانی، نوروزی یا بهارخوانی از جمله آیین‌های باستانی ایران‌زمین است که بیش از هزار سال قدمت دارد و بنا بر برخی مستندات، به ایران قبل از اسلام و زمان ظهور زرتشت برمی‌گردد. از این مراسم با عناوین دیگری، چون نوروز نو سال، امام خوانی، ساونگ خوانی، بهارخوانی، نوروزنامه و تعزیه بهاری نیز در گوشه و کنار ایران نام می‌برند.

مراسم نوروز خوانی در تمام نقاط کشور به‌طور معمول از نیمه دوم اسفندماه آغاز می‌شود؛ اما برخی مدت زمان اجرای آن را در مناطق مختلف، متفاوت تخمین می‌زنند. طی این روز‌ها، نوروزخوانان دوره‌گرد در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر و روستا می‌گردند و با خواندن اشعاری آهنگین، فرا رسیدن نوروز و آغاز فصل بهار را مژده می‌دهند و از ساکنان هر دیار، مژدگانی دریافت می‌کنند.

آیین نوروز خوانی در واقع، نوعی آوازخوانی بهارانه به شمار می‌آید که زمانی در تمام نقاط کشور رواج داشت و اشخاصی تحت عنوان «نوروزخوان» آمدن بهار را با شعر و آواز نوید می‌دادند. خاستگاه سنت دیرینه نوروز خوانی را مناطق البرز شمالی معرفی می‌کنند و همچنان، این مراسم به‌صورت محدود در روز‌های پایانی سال در استان‌های مازندران و گیلان اجرا می‌شود.

سیده جکیمه موسوی و گزارش نوروزخوانی از روستای کردخیل ساری: