حمایت از مصرف کننده واقعی، هدف نهایی تخصیص یارانه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما شبکه خبر در برنامه بالاتر سه شنبه ۲۲ اسفند به موضوع بررسی طرح تخصیص یارانه به مصرف کننده نهایی اختصاص داشت و میزبان سیداحسان قاضی زاده هاشمی - منتخب مردم فریمان و سرخس (مخالف وضعیت موجود و موافق پرداخت به شیوه‌ای که خودشان می‌گویند) و آقای علیرضا عباسی منتخب مردم کرج، اشتهارد و فردیس (بعنوان موافق پرداخت یارانه کالا‌های اساسی به مصرف کننده نهایی) بود.

مقدمه مجری: پایه و منشا تحول در کشور انتخابات است این تاکید رهبر انقلاب بود برای صاحبان دیدگاه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی و فرهنگی که به گفته ایشان حرف از تحول می‌زدند، زمانی که نامزد‌ها با دیدگاه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی وارد کارزار انتخاباتی مجلس شدند، صدا و سیما تلاش کرد با پرسش این سوال در ویدئو‌های انتخاباتی نامزد‌ها که با تخصیص یارانه به مصرف کننده نهایی به جای زنجیره‌ی تولید موافقند یا نه؟ به مردم کمک کند تا با شناخت بیشتری پای صندوق‌های رای بیایند موضوعی که نمایندگان مجلس درباره آن نگاه‌های مختلفی دارند و در این برنامه موافقان و مخالفان موضوعی که خدمت شما عرض کردم با هم مناظره‌ای را خواهند داشت که دعوت می‌کنم تا پایان ما را همراهی بفرمایید.

سوال: آقای قاضی زاده هاشمی بفرمایید اساسا مخالفت شما با پرداخت یارانه به مصرف کننده نهایی از کجا می‌آید؟

قاضی زاده هاشمی: ما بحث را باید یک مقداری محتوایی‌تر شروع بکنیم تا بعد انشاالله بتوانیم به نتیجه خوب کارشناسی برسیم، پرداخت یارانه‌ها از زمان بحث تصویب قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹ بنا شد با یک هدف گیری مشخصی شکل بگیرد، در آن زمان منابع ویژه‌ای از محل درآمد حذف یارانه‌ها پدید آمد، نظام توزیع آن ریخته شد، سهمی قرار شد یارانه مستقیم پرداخت بشود، بخشی از آن برای دهک‌های کم درآمد جامعه، اقشار آسیب پذیر، عزیزان مان که تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام و سازمان بهزیستی هستند، بخشی از آن قرار شد که بیاید برای یارانه‌ی بخش تولید، یارانه‌ی حوزه بخش دارو، حمایت از حوزه‌ی بخش کشاورزی و حمایت‌هایی که از اقشار آسیب پذیر در یک روندی شکل بگیرد. اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها همه ساله آمد در تبصره‌های بودجه خودش را نشان داد، معروف به تبصره‌ی ۱۴ که ما اعدادی داشتیم از اعداد ۱۰۰ همت، ۲۶۰ همت تا ۶۵۰ همت، یارانه‌هایی که در قالب‌های مختلف می‌آمد توزیع می‌شد و پایه‌ی منابع درآمد‌های جدول تبصره‌ی ۱۴ هم مشخص بود، فروش داخلی سوخت و انرژی بود، صادرات گاز مان بود، صادرات میعانات گازی مان بود، فرآورده هایمان بود، صادرات حوزه بخش انرژی مان بود، چه منابع فروش داخلی، چه منابع فروش خارجی می‌آمد تجمیع می‌شد و در قالب جدول منابع درآمدی تبصره‌ی ۱۴ خودش را نشان می‌داد مصارف آن هم همه ساله با همین شرایط نگاشته می‌شد، دولت در طول زمان باید می‌آمد و این بحث هدفمندی یارانه‌ها را به سامان می‌رساند، یعنی میل می‌شد به اقشار کم درآمد جامعه و اقشار پردرآمد جامعه، یارانه کمتری را برخوردار می‌شدند. آن دهک‌های بالای درآمدی ما احکام سالیانه داشتیم سه دهک بالای درآمدی حذف بشود، اما این اتفاق در طول عملکرد دولت‌ها عملا نیفتاد، بخشی اگر خاطرتان باشد یک زمانی خوداظهاری می‌کردند، داوطلبانه یارانه شان را حذف کردند، آن تعداد شاید تعداد خیلی اکثریتی نبود یک درصد جزئی بود، بعد از آن می‌گفتند که بر اساس داده‌های مربوط به اطلاعات عمومی مالی فرد در واقع، یارانه هایشان حذف می‌شد، اما الان یک بخش عمده‌ای از کشور ما یارانه بگیرند و این یارانه گرفتند دارد حفظ می‌شود ارزش ریال به علت بالارفتن نرخ تورمی که ما همه ساله داشتیم، جهش زیاد نرخ ارز، آن زمانی که قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹ اجرا شد، قیمت دلار ۱۲۰۰ تومان بود، ۱۱۵۰-۱۲۰۰ تومان بود، الان قیمت دلار در بازار چقدر است؟ آن زمان یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ شروع شد، ارزش یارانه متناسب با آن در قالب طرح‌های معیشتی، اخیرا فجرانه، حوزه‌های مختلف حمایتی که دولت دارد انجام می‌دهد، متناسب نبود، دولت آمد در حوزه‌ی نرخ سوخت یک یارانه پنهانی را داد، نرخ سوخت متناسب در آن شرایط افزایش پیدا نکرد، اما به جای آن آمد نرخ ارز را بعنوان یک کار جبرانی در واقع عملا نرخ ارز بیش از ۵۰ برابر ظرف سال ۸۹ تا الان که ما ۱۴۰۲ هستیم افزایش پیدا کرد. این عدم توازن‌ها، این ناترازی‌ها، این شرایط در واقع باعث شده اتفاقا به اقشار ضعیف جامعه فشار اقتصادی بیشتر و میزان بهره مندی از یارانه برای اقشار قوی‌تر جامعه بالاتر بشود و یارانه‌ی پنهانی که ما فقط الان در حوزه‌ی انرژی، در حوزه‌ی سوخت، در حوزه‌ی گاز، چه در بخش تولید، مصرف بیش از صد میلیارد دلار در سال برآورد بشود و شما نمی‌توانید الان به چه سیاستی برسید که بگویید من می‌خواهم کل یارانه‌های پنهان را حذف کنم همه‌ی اینها را بیایم بگذارم روی یارانه نقدی، اثر تورمی آن چه می‌شود؟ اثر تورمی چه کسی می‌تواند تضمین بکند؟

سوال: آقای عباسی شما موافق پرداخت یارانه به مصرف کننده نهایی هستید، علت آن چیست؟

عباسی: تشکرمی کنم از ملت شریف ایران بخاطر حضور آگاهانه و به موقع شان در انتخابات دوازدهمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی که بسیاری از نقشه‌هایی که دشمنان کشیده بودند با این حضور آگاهانه و به موقع خنثی شد. در رابطه با سوالی که شما فرمودید من از این جا بحث را شروع کنم، وقتی ما می‌گوییم هدفمندی یارانه‌ها، یعنی ما یکسری یارانه داریم می‌دهیم علی الظاهر این یارانه‌ها به آن هدفی که باید برسد نرسیده ما می‌خواهیم هدفمندش کنیم پس دنبال این هستیم که این یارانه‌ها به آن اقشار و هدف مورد نظری که ما داریم سرایت کند، ما وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم که در سالیان سال که این یارانه‌ها پرداخت شده آن طور که باید و شاید آن عدالت در این پرداخت صورت نگرفته است، ما الان امسال در بودجه ۱۴۰۳ مصوب کردیم ۱۵ میلیارد دلار برای فقط کالا‌های اساسی، من کاری به سوخت و اینها فعلا ندارم، فقط کالای اساسی ۱۵ میلیارد دلار، اگر با آن ارز ۴۲۰۰ بگیریم، اگر با ارز ۲۸۵۰۰ بگیریم، مابه التفاوتی که اتفاق می‌افتد با ۴۲۰۰ می‌شود ۷۵۰ هزار میلیارد تومان با ۲۸۵۰۰ که امروز حسب می‌شود حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان، این ۳۰۰ هزار میلیارد تومان آیا توزیع مناسبی بین دهک‌های مختلف دارد یا ندارد؟ ما یک قسمت عمده این ۱۵ میلیارد دلار را به نهاده‌های دامی مان می‌دهیم به طور مثال، نهاده دامی که می‌آید می‌شود ۲ و نیم میلیون تن مرغ تولیدی کشور، شما نگاه کنید الان اگر تمام جوانب آن رعایت شود، نظارت‌ها اتفاق بیفتد و همه‌ی اینها اتفاق بیفتد، دهک ۱۰ ما با دهک یک ما سرانه‌ی مصرف مرغش چقدر است؟ بعضی جا‌ها به ۴ برابر ۵ برابر این تفاوت می‌رسد یعنی ما داریم به دهک بالای مان که پردرآمدترین دهک جامعه هست، داریم چند برابر نسبت به دهک پایین مان داریم یارانه پرداخت می‌کنیم، این یک قسمت. اگر ما دنبال عدالت اجتماعی هستیم عدالت اجتماعی یعنی این منابعی که ما داریم توزیع بشود بین همه مردم و بعضی وقت‌ها بعضی موضوعات مطرح می‌شود ممکن است مردم مطلع نباشند از بعضی، این بحث یک بحث کارشناسی است ما با آقای دکتر قاضی زاده با هم دوست و همکار هستیم هیچ اختلاف نظری هم نداریم در موضوعات ولی در این قسمت، این که ما بیاییم یک کار ژورنالیستی انجام بدهیم در کشور بعضی موضوعات را مطرح کنیم یکی کامل مخالف است یکی کامل موافق است و یک دو قطبی در جامعه ایجاد کنیم این دو قطبی‌ها برای مردم چیزی از درون آن در نمی‌آید من خواهشم این است از صدا و سیما اگر ورود می‌کند به این قسمت ما بیاییم بحث کارشناسی داشته باشیم.

سوال: بحث مان کارشناسی است.

عباسی: این که در انتخابات یک عده می‌آیند با برداشتن این علم مثلا یک رایی کسب کنند یک عده با برداشتن این علم یک رایی کسب کنند این خیلی زیبنده نیست دو قطبی‌هایی ایجاد بشود درزمان انتخابات و بعد یک دفعه مردم هم بیایند بر اساس این دو قطبی‌ها به صورتی که تبیین نشده، به صورتی که تبیین نشده ...

سوال: ما میهمانان مان منتخبین مردم هستند رای هایشان را کسب کردند.

عباسی: من قبل از آن را دارم می‌گویم در ایام انتخابات مثلا دو هفته سه هفته یک ماه پیش این موضوع خیلی در محافل مختلف مطرح می‌شد بنابراین ما بیاییم ببینیم هدف ما چیست هدف ما این است که تولیدمان یک تولید پایدار باشد مردم مان هم دسترسی به این کالا‌ها با قیمت مناسب داشته باشند هدف این است، هدف این نیست که ما بیاییم یارانه را بدهیم، تولید کننده‌ی ما ناراضی باشد، مصرف کننده ما هم ناراضی، شما بروید نظرسنجی کنید ببینید که چقدر از مردم از این سبک پرداخت یارانه‌ای که الان وجود دارد که حالا الان ترکیبی شده، موافقند چقدر مخالفند، ولی یک عده‌ای که این وسط ممکن است منافعی داشته باشند و آن منافع پنهان باشد شاید من و شما آن منافع را ندانیم اصلا این منافع پنهان دارد، اینها دنبال این هستند که این اتفاق بیفتد انشاالله در ادامه بحث بیشتر به آن می‌پردازیم.

سوال: آقای قاضی زاده هاشمی شما هم نظرتان این است که به این شکل عمل کنیم یعنی ما مثلا اگر در حوزه‌ی مرغ الان داریم به اول زنجیره یارانه می‌دهیم در وسط زنجیره یارانه می‌دهیم به مصرف کننده هم به یک نحوی داریم پرداخت می‌کنیم این را کلا بگذاریم برای مصرف کننده نهایی؟ 

قاضی زاده هاشمی: من البته در تکمیل صحبت همکارم اشاره کنم که واقعیت ما یک بحث کارشناسی داریم، مثل آن بحث قبلی هم که من خدمت شما رسیدم، ما نمی‌توانیم بگوییم نه موافق مطلق داریم و نه مخالف مطلق داریم یک بحث ترکیبی داریم، شرایط اقتصاد کشور ما و جامعه‌ی ما، شرایطی نیست که بگوییم الا و لابد این، الا و لابد آن، چون هر یک از اینها یک لوازمی دارد یک مراحلی دارد، ممکن است شما تمام مراحل آن را نداشته باشید ما اتفاقا قائلیم یارانه مشخص بشود و اقشاری که واقعا قشر هدف هستند مستقیم هدفگذاری بشود، در واقع می‌گوییم یارانه اصابت بشود در نقطه‌ی هدف خودش، یعنی در آن نقطه‌ی هدف خودش بنشیند، آن اثرگذاری را شما در مردم ببینید، این اثرگذاری باید یک اثرگذاری عینی، قابل حس و ملموس باشد، اما چرا چنین چیزی قابل حس و ملموس نیست؟ چون ما سیاست‌های اقتصادی را بعضا به کار بستیم که این سیاست گذاری‌ها جور دیگری عزیزان مان فکر می‌کردند در اتاق‌های فکر، در حوزه‌های اندیشه ورزی، اما بازار ما یک پیام و سیگنال دیگری داده، اصولا داده‌های اقتصادی ما مولفه هایش می‌آید کف بازار اتفاقات دیگری می‌افتد، الان چرا مردم خیلی جا‌ها اتکاءشان نسبت به اخبار اقتصادی بیش از آن که مثلا ۴ تا کارشناس بیایند نظر بدهند می‌گویند ما می‌رویم اخبار اقتصادی را در بازار ببینیم چه خبر است؟ در میادین میوه و تره بار، در بازار‌های روز، در عرصه‌ی کف جامعه ببینیم چه خبر است، چون اتفاق اقتصادی در آنجا عملا خودش را نشان میدهد، نه این که ما مثلا در ۴ تا اتاق دربسته بگوییم ما این سیاست اقتصادی را می‌خواهیم اعمال بکنیم مردم همه شما آن را گوش بدهید و اعمال و اجرا بکنید، اقتصاد کشور ما پایه اش یک پایه‌ی مردمی با حتی مدل‌های اقتصادی دیگر متفاوت است. در مورد بحث یک سیاستی به کار بسته شد حذف ارز ۴۲۰۰، در همین حوزه‌ی بخش جهاد کشاورزی، شما دیدید که قرار شد این ۴۲۰۰ بشود ۲۸۵۰۰ در خیلی جا‌ها، همین الان ما چند نوع نرخ ارز داریم؟ ۲۸۵۰۰ داریم ۴۰ تومانی داریم، ۴۱ داریم، یک نرخ‌ای تی اس محاسباتی داریم، دو درصد مثلا دولت می‌گوییم شما دو درصد زیر قیمت روز بازار یا ارز بازار آزاد داریم و جالب است ارز ۴۲۰۰ هم داریم، خب شما حذف ارز ۴۲۰۰، ۲۸۵۰۰، تالار دومی، بعد این تالار دوم نرخ‌ای تی اس که می‌آید دو درصد، شما حداقل ۴-۵ نرخ ارز دارید، بین هر یک از اینها نگاه بکنید رانت وجود دارد، یعنی چه کسی بیاید از این ارز استفاده کند؟ از ارز دیگری استفاده کند یا از ارز دیگری؟ چقدر شما تولید پرونده‌های قضایی دارید؟ همین اتفاقاتی که در خود جهاد کشاورزی افتاد، بهرحال چقدر افرادی الان در جایگاه اتهامی قرار گرفتند؟ شاید پرونده‌هایی که بخواهد رسیدگی شود با این وضعیت حوزه‌ی ارز تا ۱۰-۱۵ سال دیگر ما از این دست پرونده‌ها داشته باشیم چرا باید این پرونده‌ها اصولا تولید بشود؟ بخاطر وجود فضای رانت، پس یک نقشی که ما واقعا باید ایفا بکنیم بعنوان تصمیمات اساسی در مجلس، این تفاوت‌ها را باید از بین ببریم، برای ایجاد، برای حذف این تفاوت‌ها ما نیازمند شفافیت هستیم، ما در عرصه‌ی اقتصادی نیازمند شفافیت مالی از زمان خرید یک خوراک تولیدی، خوراک کارخانجات، خوراک واحد مرغداری، خوراک واحد دامداری، کارخانه‌های صنعتی مان، بخش تولیدمان، حتی تهیه‌ی مایحتاجی که نیازمند حوزه‌های مختلف از مواد اولیه گرفته تا زنجیره نهایی، آیا این شفافیت وجود دارد از حلقه‌ی اول تا حلقه‌ی آخر؟ بعد می‌آید در عرصه‌ی بازار، ما بازار الان منافع بسیاری از این حوزه‌ی یارانه‌ای مان را در واقع عمده فروش‌ها و خرده فروش‌ها حالا نمی‌خواهیم تعبیر دلال به کار ببریم، عمده فروش و خرده فروش در واقع دارد می‌برد، یعنی یک بخشی از این حوزه‌ی حمایت می‌آید در این بخش واسطه گری، می‌آید در این بخش واسطه گری و آنها در واقع منافع درآمدی دارند، در همان حذف قرار شد ۲۸۵۰۰ بشود به میزان کافی نهاده دامی توزیع بشود، آیا الان دامداران ما از نحوه‌ی توزیع نهاده‌های دامی راضی هستند؟ آیا به دامدار خرد ما می‌رسد؟ آیا دامدار کارت که قرار شد برای دامداران ما اجرا بشود درست اجرا شد؟ آیا به همه‌ی آنها میزان تسهیلات واقعی رسید؟ شاید در یک بازه سه ماهه، شش ماهه یک اتفاقات خوبی افتاد، اما دوباره یک روندی متوقف شد یعنی یک سیاست یارانه‌ای اجرا شد تا سه ماه حرف آن زده شد و شعار آن داده شد و بعد یک دفعه‌ای قطع شد، همین الان ما چرا باید قیمت گوشت در بازارمان کیلویی بالای ۷۰۰-۸۰۰ تومان باشد؟ این اثر آن سیاست اعمال شده در سه سال پیش است که اثر وضعی خودش را به تناسب نشان می‌دهد الان شما می‌آید فشار روی اقشار ضعیف، حالا این را من بعنوان یک سیاست یارانه‌ای می‌خواهم عرض بکنم، حالا ما چه بکنیم؟ پیشنهاد داریم برای آن هم، حالا آن را هم انشاالله در بخش بعدی به آن اشاره خواهیم کرد.

سوال: آقای عباسی، آقای قاضی زاده اشاره کردند که ما وقتی ارز ۴۲۰۰ را داشتیم یعنی نخواستیم به اول زنجیره یارانه را پرداخت کنیم اشاره کردند که الان یک مشکلاتی وجود دارد طبیعتا هدف این بود که به مصرف کننده نهایی چیزی که شما معتقد به آن هستید اتفاق بیفتد، اما نیفتاد شما کماکان می‌فرمایید که چگونه باید بهرحال اگر دولت قرار است یارانه‌ای بپردازد چگونه این کار را بکند ضمن پاسخ به نکته‌ای که آقای قاضی زاده اشاره کردند.

عباسی: من یک مطلب را عرض کنم خدمت شما و آن این که ما در کشورمان کلا ۲۰ هزار هکتار کشت سویا داریم، ۲۰ هزار هکتار، از هر هکتار هم دو تن برداشت محصول داریم، یعنی ما کل تولید داخل مان در رابطه با سویا ۴۰ هزار تن است، نیازمان چقدر است؟ بین ۳ تا ۴ میلیون تن، ببینید ما به تمام سویای وارداتی کشورمان ارز آن زمان ۴۲۰۰ دادیم الان ۲۸۵۰۰ دادیم و دولت هم اعلام کرده که شما باید این را با قیمت مثلا ۲۱ هزار تومان عرضه کنید در سیستم بازارگاه به تولید کنندگان مان، شما بروید ببینید امروز مرغداران ما با قیمت ۲۱ هزار تومان می‌توانند سویا تامین کنند یا نه؟ یا چه درصدی شان می‌توانند تامین کنند؟ ایراد اینجاست ما تمام آن را با ارز ترجیحی آوردیم چه آن زمان ۴۲۰۰ و چه الان ۲۸۵۰۰، ایراد کجاست؟ ایراد این است که یک عده‌ای این وسط دنبال تلاطم در بازارند تا در این تلاطم بتوانند استفاده شان را ببرند مثلا شما در نظر بگیریم ارز امروز قرار است تامین شود و تخصیص داده شود می‌شود یک هفته‌ی دیگر، این یک هفته‌ی دیگر وقتی مرغدار ما، جوجه ریزی کرده و امروز نیاز به سویا دارد وقتی سویای آن تامین نمی‌شود مجبور است برود بازار آزاد و در بازار آزاد خرید کند، آیا بازار آزاد قیمت ۲۱ هزار تومان است؟ نه، وقتی به او می‌دهند که این از آن زمان گذشته، این هم مجبور است برود در بازار آزاد عرضه کند آن وقت نمی‌آید با قیمت ۲۱ هزار تومان عرضه کند می‌رود با قیمت ۳۷ هزار تومان عرضه می‌کند یعنی همین طوری دارد یک دلالی، یک واسطه گری، یک رانتی اتفاق می‌افتد، پس لوازمی دارد و لوازمش این است که نظارت کامل وجود داشته باشد، نه این که ما بیاییم برای یک مجموعه‌ی خاصی یک حاشیه‌ی سودی، یک رانتی، یک انحصاری ایجاد کنیم، بعد بگوییم چرا مشکل ایجاد شد؟ نه مشکل اگر ما درست پیش برویم حل می‌شود، ولی به شرط این که ما این مشکل را برطرف کنیم، نظر من این است که ما می‌توانیم به مصرف کننده نهایی مان در عین آن عدالت اجتماعی که عرض کردم برسانیم حتی بیشتر هم خواستیم، بیاییم دهک‌ها را هم عوض کنیم بگوییم آقا دهکی که کم درآمدند حتی بیشتر به آن تعلق بگیرد و دهکی که پردآمدند کمتر، نه که مثل الان برعکس بشود، ولی لوازم نظارتی آن باید وجود داشته باشد، اگر ما این نظارت را داشته باشیم من نظر واضحم را قبلا هم گفتم الان هم می‌گویم اگر صفر تا صد نظارت کامل داشته باشیم بهترین سبک حمایت از تولید است، دادن این یارانه به تولید کننده است ولی، چون این نظارت درست نیست و درست اتفاق نمی‌افتد باید این را اصلاح کنیم و به مصرف کننده نهایی بدهیم، چون آن قسمت‌ها ...

سوال: یعنی تولید کننده و وارد کننده یارانه‌ای نگیرد و بدهیم به مصرف کننده، چون نظارت نداریم اگر نظارت مان قوی شد به مصرف کننده نهایی ندهیم و بدهیم به وارد کننده؟

عباسی: با قیمت تمام شده بله، نظارت اگر بکنیم بله به وارد کننده هم بدهیم ولی نظارت کنیم با آن قیمتی که می‌خواهیم دست مصرف کننده مان برسد ولی امروز نمی‌رسد یعنی ما هم داریم آن یارانه را پرداخت می‌کنیم، تولید کننده ما گلایه‌مند است و مصرف کننده مان هم گلایه‌مند است پس این جا باید برویم اصلاح کنیم این را توقف نباید در آن بکنیم اگر این اتفاق نیفتد مطمئنا کل کشور متضرر خواهد شد.

سوال: اقای هاشمی شما الان به این معتقدید؟ یعنی دقیقا اگر شما در مجلس دوازدهم قرار باشد که تصمیم گیرنده باشید قانون را تغییر بدهید یا بخواهید از دولت بخواهید این تغییرات را ایجاد بکند الان شما معتقد به این هستید که این یارانه از وارد کننده، از تولید کننده برداشته شود برسد به دست دهک‌هایی که نیازمندند یا نه کماکان با این وضعیت فعلی برویم یا نه؟ نظارت‌ها را قوی کنیم و بدهیم به دست تولید کننده و وارد کننده؟

قاضی زاده هاشمی: ما واقعیت تجربه این شده که نظارت‌ها هیچ وقت نظارت‌های قوی نبوده، من یک نمونه عینی مثال می‌زنم، بحث نان، ما خیلی کشور‌های دنیا دارند راجع به نان یارانه می‌دهند، یعنی راجع به نان و شیر الان حتی در اروپا هم یارانه دارد داده می‌شود، فقط نان، نه محصولات کیک و کلوچه و شیرینی و ماکارونی و اینها.

سوال: به چه صورت؟

قاضی زاده هاشمی: به صورت مستقیم نان و شیر، شیر فقط خود شیر نه لبنیات یعنی این دو کالا کالایی است که تقریبا در قالب کشور‌های دنیا، بنده خودم با توجه به تجربه‌ی کار و خدمتی که داشتم، این را خدمت شما عرض می‌کنم در بسیاری از کشور‌های دنیا فقط دو کالای نان و شیر یارانه کامل به صورت کامل توسط دولت می‌گیرند و دولت‌ها هم حمایت می‌کنند.

سوال: مشخصا سوالم این است که مثلا معاف از مالیاتند؟ یارانه نقدی می‌گیرند؟ یارانه کالایی می‌گیرند؟

قاضی زاده هاشمی: بله، نه برایشان مالیات ارزش افزوده رقم مالیاتی، یارانه کامل می‌گیرند، نرخ حمایتی به صورت کامل دارند، خرید یعنی برای این که آن خرید حمایتی توسط مردم برای نان شکل بگیرد برای گندم وجود دارد، این بحث الان تثبیت شده است.

سوال: برای مردم و یا برای تولید کننده شان است؟

قاضی زاده هاشمی: منافع آن به مردم شان می‌رسد از تولید کنندگانشان خرید حمایتی می‌کنند مثل الان خرید تضمینی که ما راجع به گندم داریم در کشورمان، این خرید حمایت از مردم است، حالا شما همین بحث آرد را شما ببینید آیا نظارت بر نانوایی‌های ما به معنی واقعی وجود دارد؟ چرا الان ما این وضع را داریم آیا شما می‌توانید سر هر نانوایی دو تا مامور کنترلی بگذارید؟ آیا صرفا با سامانه شما می‌توانید در مورد بحث‌های اجرایی آن دارم خدمت شما می‌گویم، در مورد نان ما باید یک حمایت عام به کار ببندیم یعنی این تفاوت‌ها اگر دولت بیاید یک حمایت عام را در حوزه‌ی نان به کار ببندد می‌تواند بگوید من از نان و شیر به صورت عام می‌آیم حمایت کامل می‌کنم، خرید حمایتی می‌کنم، اما در مورد بسیاری از موضوعات دیگر ما باید سامانه هایمان شفاف باشد، تجربه‌های دنیا، ما الان قانون داریم، من یک مقدار مصداقی‌تر می‌گویم، شما نگاه کنید قانون پایانه‌های فروشگاهی ما داریم اصل مشکل ما در اجرا است، اصل مشکلات ما در اجرا است، اگر شفافیت مالی وجود داشته باشد، تمام فروشگاه‌های کشور ما از آن مغازه‌ای که در نقطه‌ی صفر مرزی ما یک بطری آب معدنی می‌فروشد، ثبت بشود من قاضی زاده آمدم یک بطری آب معدنی از صفر مرزی خریدم، ما باید داده هایمان در سامانه‌های اطلاعاتی مان، کارت‌های بانکی مان، میزات خریدمان، اتصال آن به سامانه فروشگاهی مان، فروشگاههایمان به سامانه‌ی مودیان مالیاتی و بعد از آن بحث قانون جامع تجارتی که ما داریم سامانه‌ی قانون جامع تجارت، یعنی تطابق سامانه‌ها، بعد راجع به تطابق سامانه‌ها دهک بندی‌ها الان ما داریم، سامانه‌های مختلفی، من این را اشاره کنم مدل دنیا به چه صورت است.

سوال: مشخصا برای این که بحث مان صورت بندی بشود برای مصداقی این بود که الان مثلا ما مرغ را اشاره کردند داریم به تولید کننده واردکننده داریم یارانه می‌دهیم به مردم هم یارانه می‌دهیم

قاضی زاده هاشمی: این حل مقطعی آن است ما اگر بخواهیم حل اساسی بکنیم اجرای قانون این است که ما اولا داده‌های همه‌ی ایرانیان تطابق داده بشود، اموال، دارایی‌ها، ملک دارد، زمین دارد، خانه دارد، مسکن دارد، دارد، ندارد، چه میزان دارد؟ میزان حقوق، دستمزد، سرپرست خانوار و کل اجزاء خانوار، بیاید بگوید آقا سبد درآمدی و منابع درآمدی این خانواده چه هست؟ این در چه رده‌ای قرار می‌گیرد؟ آیا مشمول حمایت هست یا نیست؟ بعد بیاید این اثر خودش را در خرید بانکی و کارت پول و در واقع کارت بانکی خودش و حساب بانکی خودش نشان بدهد و برود نهایت پایانه‌ی فروشگاهی تطابق بدهد، اگر این زنجیره که البته در کشور ما خوب گفته شده آقا ما مشکلاتی داریم در حوزه‌ی فناوری اطلاعات، ما باید این زنجیره را کامل بکنیم، اگر این زنجیره را کامل کردیم آن فرد اقشار پایین جامعه چرا نباید برود یک نان با یک قیمت یارانه‌ای ولو با نرخ حمایتی بیشتری دریافت بکند.

سؤال: پس شما معتقدید که به انتهای زنجیره کمک شود؟
سید احسان قاضی زاده هاشمی؛ منتخب مردم فریمان و سرخس: بله، به شرط این که ما این زنجیره...
سؤال: یعنی مثلاً همین مرغی که صحبت کردید....
قاضی زاده هاشمی: آن مرغ برای آن دهک است، الان شد بحث کالابرگ الکترونیک، دولت چه کار می‌کند؟ دولت می‌گوید من برای چند کالا می‌آیم کالابرگ می‌دهم، اما، چون زنجیره‌های قبلی دولت کامل نیست، نمی‌داند الان چه کسی در چه دهک واقعی وجود دارد، چه منبع درآمدی دارد، آیا مشمول این حمایت به صورت مطلق می‌شود یا نمی‌شود؛ مشکل در آن مقدمات و لایه‌های قبلی آن است. ما همیشه آمدیم برای حل مسأله گفتیم حالا بیاییم مثلاً دو کیلو برنج، دو کیلو روغن و دو کیلو مرغ مثلاً بدهیم، آن وارد کننده هم برود رانت خود را استفاده کند، آن اتفاقات هم بیفتد، الان ما یک فضای هرج و مرجی داریم، همان شرایطی که الان خودتان می‌بینید و به چه صورت است، بازار آزاد هم از نرخ خودش تبعیت می‌کند، آن نرخ را می‌آید با نرخ خودش، چه مرغ، چه گوشت، چه سایر کالاها.
سؤال: آقای عباسی؟ 
علیرضا عباسی؛ منتخب مردم کرج، اشتهارد و فردیس: من مجدد تأکید کنم روی موضوع قبلی.
مجری: الان آقای هاشمی با شما تقریباً دارند هم‌نظر می‌شوند. چون مخالف ثبت نام کرده بودند. 
قاضی زاده هاشمی: نه، ما ثبت نام، ما از اول بحث کارشناسی داریم. موافق، مخالف نداریم؛ این یک، ما باید در واقع برویم بر روی این موضوع صحبت کنیم که چطور می‌توانیم بهترین خدمت با همان نگاه عدالت اجتماعی به مردم برسد.
سؤال: که از نظر شما این بود که به اول زنجیره یا کلاً زنجیره پرداخت نشود برود به دست مصرف کننده نهایی با شفافیت مالی.
قاضی زاده هاشمی: بله، شفافیت مالی ورودی و خروجی در سیستم‌مان.
عباسی: ما هدف‌مان حمایت از تولید است و حمایت از مصرف کننده به صورت هم‌زمان، من یک مثالی عرض کنم؛ ما یک قانونی را در مجلس یازدهم مصوب کردیم، جزو قوانین خوبی بود که کمیسیون کشاورزی و دوستان صحن مجلس کمک کردند تصویب شد؛ اصلاح شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی است. من یک نمونه اش را در این قسمت عرض کنم. ما عرض ۴۲۰۰ به گندم می‌دادیم و گندم را مثلاً از آرژانتین، اوکراین، روسیه و استرالیا می‌خریدیم، قیمت ۳۰۰ دلار در هر تن. وقتی ۳۰۰ دلار در هر تن می‌خریم، وقتی مسئول ما این را محاسبه می‌کند با ۴۲۰۰، قیمت این می‌شود ۱۲۰۰ تومان، بعد از تولید کنندگان خودمان هم می‌خواهد منت هم می‌گذارد می‌گوید ۱۵۰۰ می‌خرم، در صورتی که این دارد یارانه می‌دهد به آن خارجی؛ اینجا تولید نابود می‌شود. چه شد؟ ماحصلش این شد که در سال آخر دولت گذشته ما تولید گندم‌مان رسید به چهار و نیم میلیون تن، هفت میلیون تن گندم وارد کردیم. ولی با این اصلاحی که ما انجام دادیم، گفتیم شما می‌خواهید این خرید را انجام دهید، خرید باید با قیمت واقعی باشد، قیمت جهانی و داخلی‌اش را ببینید، تورم را ببینید، همه اینها و قیمت رسید باز هم به قیمتی که معادل قیمت خارجی بود و حمایت از تولیدمان، اینجا یارانه بدهیم، کمک کنیم ولی نتیجه چه شد؟ نتیجه شد سال گذشته ۱۰ و نیم میلیون تن گندم از کشاورزان. چهار و نیم میلیون تن شد ۱۰ و نیم میلیون تن و یک میلیون تن واردات. ما به دو میلیون نرسیدیم، کمتر از دو میلیون، حالا یک یا یک و نیم میلیون تن؛ این حمایت از تولید است. حالا ما اینجا می‌خواهیم کود شیمیایی بدهیم به تولید کننده‌مان، کود شیمیایی که انتظارمان این است که تولید را ببرد بالا، چه اتفاقی افتاد؟ ما سالانه حدود چهار و نیم میلیون تن کود نیاز داریم که سه میلیون تن آن، کود ازته است، بقیه‌اش کود پتاسه و فسفره است، وقتی ما می‌آییم کود را می‌دهیم و می‌خواهیم الگوی کشت هم پیاده کنیم، برویم کالای اساسی تولید کنیم، سبزی و صیفی نرویم تولید کنیم که بعد گندم را وارد کنیم. می‌گوید این گندمی که می‌خواهم وارد کنیم کودشیمیایی رایانه‌ای به تولیدکننده می‌دهیم که تولیدکننده ما این را بدهد به زمینش، تولیدش برود بالا، ما واردات‌مان کم شود. این کودی که دادیم، نصف این کود از چرخه مصرف خارج شد، چرا؟ رفت برای مزارعی که سبزی و صیفی کشت می‌دهند، گندم ما افت کرد. وقتی این اتفاق می‌افتد، ما بیاییم بگوییم به ازای کاری که سال گذشته انجام شد، قیمت گندم به طور مثال ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان. هزار تومان بابت تحولی هر کیلو گندم برای سم و کود به تولیدکننده می‌دهیم، یعنی باز به تولید کننده دادیم، ولی آخرین حلقه تولید. یعنی گندم را تحویل بده، بگیر؛ نه این که شما کود را به او تحویل دهی و گندم را تحویل نگیری. هر موقع آورد در سیلو گندم را تحویل داد، به ازای هر کیلو، حالا اینجا تصمیم بگیریم به ازای هر کیلو؛ هزار تومان، دوهزار تومان، سه‌هزار؛ هر چقدر می‌خواهیم کمک کنیم. این را اینجا بدهیم که حمایت از تولیدمان شود و این گندم هم دولت دارد خریداری می‌کند و دولت می‌آید در نانوایی‌ها با یک قیمت تضمین شده، خودش به مردم می‌دهد. قیمت بالا نمی‌رود، دولت دارد آن جا آن یارانه را می‌دهد ولی اینجا هدر نمی‌رود؛ بنابراین ما باید برویم به این سمت که برنامه‌ها را بچینیم، قوانین و نظارت را درست انجام دهیم که تولیدمان لطمه نخورد.
سؤال: مدلی که برای یارانه آرد و نان داریم از نظر شما مطلوب است؟
عباسی: این می‌تواند مناسب باشد، ولی به شرطی که قیمت گندم به نانوایی ما یک قیمت تمام شده باشد، مثلاًَ اگر به طور مثال اگر گندم را دولت می‌خرد ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان، آردش می‌کند، آن ریزش‌های آن هست، آردش می‌شود کیلو ۲۰ هزار تومان، ۲۰ هزار تومان به نانوایی تحویل می‌دهد، ولی به مردم همان مثلاً نان سنگک سه هزار تومان، چهارهزار تومان، آن جا حساب می‌کند، یعنی به تعدادی که به مردم داد؛ برایش، نه این که کیسه آردش را از چرخه مصرف مردم خارج کند. ما سالانه یک میلیارد دلار صادرات شیرینی‌جات داریم، آیا ما قرار است به آن صادرات شیرینی‌جات‌مان هم ارز ترجیحی دهیم؟ آن شیرینی‌جات ما؛ آردش یارانه‌ای بوده، شکرش یارانه‌ای بوده، روغنش یارانه‌ای بوده، خامه‌اش هم یارانه‌ای بوده، یعنی چه، ما داریم به آن خارجی یارانه می‌دهیم، یا روغنی که ما سالانه چند میلیارد دلار وارد می‌کنیم، حالا با تدابیری که بوده آمده در داخل کشور در کارخانه‌های روغن‌کشی‌مان دانه روغنی آمده روغن هم نیامده، امارات کشاورزی دارد که روغن تولید کند؟ نه، امارات می‌رود از آرژانتین و برزیل دانه روغنی می‌خرد ولی با ارز؛ یعنی با همان قیمت ۵۰۰ دلار در هر تن می‌خرد می‌آورد در کشورش روغنش را می‌کشد صادر می‌کند. ما چه کار می‌کنیم؟ ما می‌آمدیم دانه روغنی را با همان قیمتی که امارات می‌خرد، ما هم می‌خریم ولی با ارز چه؟ با ارز ۴۲۰۰ بعد می‌آوریم داخل کشورمان روغنش را می‌گیریم یک مقداری را می‌دهیم به مردم، یک  مقدارش را به کشور‌های همسایه‌مان تا عمق ۳۰۰ کیلومتری که هیچ، تا اروپا هم داریم روغن صادر می‌کنیم.
قاضی زاده هاشمی: الان فکر می‌کنید وجود ندارد؟
عباسی: نه، می‌خواهم بگویم که الان هم تفاوت قیمت، چون تفاوت قیمت دارد...
مجری: من خواستم همین را بپرسم که ۲۸ و ۵۰۰ هم تقریباً یک چیزی مشابه همین است الان.
عباسی: همین الان هم تفاوت دارد. ما می‌گوییم که اگر بتوانیم این تفاوت را به حداقل برسانیم، آن ما‌به‌التفاوت را به مردم بدهیم یا به تولیدکننده نهایی، بگوییم آقا شما یک کیلو مرغی که تحویل کشتارگاه دادید، این قدر یارانه تحویل می‌گیرید، نه این که در فرایند زنجیره تولید، نهاده‌اش خرید و فروش می‌شود. من یک روزی بندر امام خمینی ماهشهر رفته بودم، این را بگویم بد نیست، کامیون‌هایی که از بندر امام خمینی ماهشهر بارگیری می‌کردند می‌آمدند بیرون، این سرعت‌گیر‌هایی که در مسیر بود، یک بالا و پایین ماشین می‌پرید، دو کیلو نهاده از آن می‌ریخت، اصلاً سرقفلی دارد آن‌جا، نهاده را جمع می‌کنند با یک قیمت عجیب و غریبی به فروش می‌رسانند. اینها چیز‌هایی است که ما باید برای آن برنامه...، ما قرار است این یارانه را بدهیم به مردم حتی به دهک‌های کم درآمدمان نه این که بیاییم یک حاشیه‌ای برای یک عده درست کنیم و آنها ببرند و بعد هم بیاییم در کشور یک دوگانه درست کنیم. این دوگانه نیست، یک کار کارشناسی است. ما به نفع مردم باید به یک جمع بندی برسیم.
سؤال: آقای قاضی زاده هاشمی الان شما موافق مدلی هستید که آقای عباسی به آن اشاره می‌کنند یعنی یک جایی مثل آرد و نان ما هم به تولیدکننده یارانه بپردازیم و هم به مردم؟ 
قاضی زاده هاشمی: من برای کالا‌های اساسی و محصولات گفتم مثل نان و شیر، این امر یک امر کاملاً متعارفی است. 
سؤال: یارانه دادن و ندادنش نه، یارانه دادنش و چگونه دادن آن.
قاضی زاده هاشمی: یک سیاست حمایت عمومی به سیاست حمایت اجتماعی است، به نظرم آن بحث حمایت عمومی، راجع به بسیاری از کالا‌ها و محصولات دیگر ما تا زمانی که آن شفافیت را به صورت کامل ایجاد نکنیم، شما مثلاً الان راجع به سوخت ما داریم یارانه می‌دهیم، ما همین الان داریم بنزین وارد می‌کنیم و بنزین را داریم با یک نرخ ارزانی توزیع می‌کنیم. آیا الان مثل همان زمان می‌توانیم بگوییم نرخ بنزین، یک نرخ آزادی محاسبه شود؟ چه اتفاقی می‌افتد؟ چه کسی حتی مسئولیتش را حاضر است بپذیرد؟ راجع به بسیاری از موضوعات؛ این است. شما الان قیمت بنزین را با قیمت آب معدنی مقایسه کنید. قیمت گازوئیل را محاسبه کنید. مثل همان بحث ارز ۴۲۰۰ است و ارز ۴۲۰۰ قرار بود فقط روی بحث کالا‌های اساسی یا در حوزه مواد غذایی اثر بگذارد، به صورت خاص، ولی شما می‌بینید روی کالا‌های دیگر هم اثر گذاشت. روی کالای ساختمانی، لباس و پوشاک اثر گذاشت. ما یک اقتصاد دومینوواری داریم نمی‌توانیم یک حکم یک جمله‌ای برای هم چیز بگوییم و یک حکم صادر کنیم. پس ما اگر می‌خواهیم راجع به قیمت سوخت، نهاده، کالا‌های مختلف؛ اینها اثر‌های وضعی دارند، روی تمام کالا‌های اساسی دیگر و داریم همین الان سالی بالای صد میلیارد دلار یارانه داده می‌شود. چرا؟ اگر سؤال واقعاً این باشد الان صنایع 
سؤال: یارانه پنهان را می‌فرمایید؟
قاضی زاده هاشمی: بله، یارانه پنهان. صنایع نفت و گاز ما چرا باید وزیر نفت بیایند بگویند ما کف ۸۰ میلیارد دلار نیازمند سرمایه گذاری جدید هستیم. باید این صنعت روی پای خود بچرخد. این صنعت باید روپا باشد که همین میزان تولید را حفظ کند و الا مستهلک می‌شود در بستر زمان. پس، اما آیا کسی هست مسئولیت حذف یارانه‌ها را قبول کند بگوید من همه اینها را می‌روم حذف می‌کنم یارانه‌های پنهان را، همه را می‌دهم به مصرف کننده نهایی؟ اگر واقعاً...
مجری: بحث‌مان بیشتر یارانه مثلاً مرغ، گوشت و لبنیات بود. 
قاضی زاده هاشمی: آن هم مصداق همین است. شما الان آیا حذف ارز ۴۲۰۰، حالا ما گندم را آقای عباسی اشاره کردند، چون گندم تولید داخل است. ما خیلی نهاده‌های دامی خود سویا را اشاره کردند، چقدر داریم جو وارد می‌کنیم؟ چه حجمی داریم جو وارد می‌کنیم؟ چه حجمی داریم ما خوراک دام وارد می‌کنیم؟ آیا می‌توانیم جواب همان بحث کود که اشاره کردند، ما الان واحد‌های تولید کودمان بعضاً راه نمی‌افتد، چون نان منافع خیلی‌ها در واردات کود است. این را اشاره کنم؛ ما راجع به این موضوع همان زمان اتفاقاتی که اگر افتاد، درست مدیریت، چون ما وقتی شفافیت نداشته باشیم، نهاده وقتی وارد هم کنیم، نهاده به دست دامدار خرد شما؛ مکانیزم توزیعش دچار مشکل است. ما همان زمان دو سال پیش در ایام کرونا ما کلی در همان استان خودمان در خراسان، پرونده‌های قضایی برای همین شرکت‌های توزیع و شبکه‌های مختلف شرکت‌های توزیع در روستا‌ها ایجاد شد برای نحوه توزیع نهاده دامی.
سؤال: این اختلاف وجود نداشته باشد اساساً که شما به آن می‌گویید رانت است، اگر اساساً این وجود نداشته باشد فکر نمی‌کنید که به صورت خودکار آن شفافیت ایجاد می‌شود؟
قاضی زاده هاشمی: یعنی تا رده روستا، تا رده دهیاری‌های روستایی تا رده های...، همه دنبال این بودند که یک امتیازی بگیرند. آمار دام مشخص نبود، گفتند آمار دامپزشکی بعد برای آن نقض شد، تعدادی پروانه تعداد دام داشتند؛ ۵۰۰ تا گفتند مثلاً این ۵۰ تا فقط دام زنده دارد، کلی حرف و حدیث. وقتی شما یک امتیازی به عنوان رانت می‌آید از آن سرچشمه تا می‌رود در آن روستایی و دام‌دار خردی که می‌خواهد توزیع شود، شما نحوه توزیع آن، مدیریت نشود و این توزیع، درست مدیریت نشود، بعد شما می‌گویید که این رانت به چه افرادی رسید، به چه لایه‌هایی رسید، بعد شما می‌گویید ما کل این را حذف کنیم به مصرف کننده. نهایت قیمت خود دام آیا از قیمت آن نهاده یارانه‌ای تبعیت کرد؟ نه قیمت گوشت و مرغ؛ خودش را با بازار آزاد؛ بازار آن را تنظیم می‌کند. یعنی بازار در یک...
مجری: خودتان اشاره کردید که ما ندهیم به تولیدکننده یعنی به این شیوه‌ای که الان انجام می‌دهیم نباشد.
قاضی زاده هاشمی: گفتم ما زمانی می‌توانیم بدهیم به تولیدکننده که تمام این سامانه‌ها شفافیت گردش مالی داشته باشد، تولید کننده فقط بزرگ تولید کننده نباشد. دام‌دار، مرغ‌دار، گاوداری‌های ما بگوییم مثلاً گاوداری‌های صنعتی بالای مثلاً ۵۰۰ رأس، بگوییم بالای هزار رأسی. بگوییم این میزانش، این میزان بیشتر بهره‌مند شود. آن فردی که ولو در داخل روستای خودش ۵۰ تا دام سبک دارد، اصلاً شما می‌بینید کل این نهاد حمایتی آیا به دام‌دار خرده‌پای ما رسیده؟ باور کنید بالغ بر ۸۰ درصدشان می‌گویند ما بهره‌مند نشدیم. یعنی این چیزی است که در همین، نه فکر کنید موضوع مربوط به الان و شش ماه پیش و یک سال پیش است. در این چند ساله ما این سیاستی که به کار بسته شده، خرده‌پا‌ها کاملاً کنار زده شدند. 
سؤال: آقای عباسی؟
عباسی: دو نکته در صحبت‌های آقای قاضی زاده بود، من اینها را روشن کنم. ما سال ۹۷ به دلیل آن تلاطم ارزی که وجود داشت و بحث برجام و اتفاقاتی که افتاد، تصمیم این شد که یک ارز تثبیت شده ۴۲۰۰ را به یک سری نهادها، آن هم در حد، اولش که همه بود، بعد کم شد، پنج قلم، من از آن جا می‌گویم. سال ۹۷ که این اتفاق افتاد، قیمت مرغ حدود پنج هزار تومان بود، در عرض سه سال که این اجرا شد، قیمت مرغ شد ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان. ببینید ما ۴۲۰۰ می‌دهیم ولی قیمت مرغ هم چهار برابر شده، پس این که ما بگوییم که اگر این ارز را دادیم قیمت تغییر نمی‌کند، چرا؟ چون ما باید این را برای مردم روشن کنیم. ببینید حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت مرغ؛ نهاده دامی‌اش است که با ارز دارد داخل کشور می‌آید. پس ما این را داریم تأمین می‌کنیم، ۳۵ درصد، ۴۰ درصد دیگرش؛ همه چیز‌هایی که داخل کشور است؛ از حقوق کارگرش گرفته، اجاره اش گرفته و مسائل دیگر، پس این تأثیر می‌گذارد.
قاضی زاده هاشمی: به درصد خودش و چندصد درصدی. 

عباسی: بله، و این که ما سالانه هم یک تورمی داشتیم، این که شما اشاره کردید که همه کالا‌ها قرار بود پنج قلم کالا، ولی همه گران شد، همه تورم ۳۰ تا ۴۰ درصد ثابت کشور است، آن را که حذف نکردیم. ما می‌گوییم روغنی که مثال می‌زنم، روغنی که یک بطری آن را مردم می‌خریدند مثلاً ۱۵ هزار تومان، شد چه؟ شد ۶۰ هزار تومان، چند برابر؟ حالا همه جا می‌گویند روغن ۴۰۰ درصد قیمتش رفت بالا، بله رفت، ولی در دل آن ۳۰۰ هزار تومانی که به مردم دادند یا ۴۰۰ تومان، ۴۵ هزار تومان آن بابت روغن بود. حالا این اتفاق افتاد. شما بروید روغن را ببینید در این دو سال بعد از سیاستی که حذف ارز ترجیحی بود، چقدر قیمتش فرق کرده؟ قیمت روغن تغییر آن‌چنانی نکرده است. در این‌جا تثبیت داشتیم ما. باید برویم به این سمت، این را برای مردم درست بگوییم، تبیین کنیم، بگوییم این قدرش محصول تورم سالیانه بود که مگر مثلاً ما پتروشیمی را توانستیم که آن تورمی که دارد جلویش را بگیریم؟ قیمت افزایش حقوق را توانستیم بگیریم؟ افزایش کارگر را توانستیم بگیریم؟ اینها که نبوده که، این اتفاق افتاده و این همه می‌شود چه؟ آن تورم سالیانه‌ای که وجود داشته است. ما الان نگاه کنید سال ۱۴۰۰، ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ این سه سال قبل از ارز ترجیحی و بعد از ارز ترجیحی یک تورم، حالا من متخصص اقتصاد هم نیستم، خیلی این چیز‌ها را وارد نیستم در آن، ولی عدد و رقمی که می‌آید بیرون، متوسط یک ۴۰ درصد ما تورم قبل از ارز ترجیحی، حین ارز ترجیحی و بعدش داشتیم؛ در این سه تا چهار سال. نیاییم بگوییم که همه چیز گران شد، همه چیز گران نشد، آن چیز‌هایی که به اصطلاح ارز ترجیحی شاملش بود مثل روغن که کامل از آن بیرون آمد؛ ثابت شده، یک جایی مثل مرغ که ۳۰ درصدش غیر از آن است، یک قیمت دیگر افتاده در آن و بقیه چیز‌ها هم تورم سالانه بوده است. این را برای مردم روشن کنیم. دنبال یک سیاست درستی باشیم که هم از مردم، هم تولیدکننده و مصرف کننده‌مان حمایت کنیم؛ بنابراین اگر ما دنبال، چون بعضی وقت‌ها بحث دلار‌زدایی مطرح می‌شود، درست است سیاست خوبی هم هست. ما نباید اقتصادمان را به دلار وابسته کنیم. اگر ما دنبال دلارزدایی هستیم، اول باید تولید داخل خودمان را تقویت کنیم. من مثال گندم را زدم برای شما. 

قاضی زاده هاشمی: گندم صفر تا صدش تولید....

عباسی: می‌خواهم بگویم که سال قبلش هفت و نیم میلیون تن واردات داشتیم. 

قاضی زاده هاشمی: بله، آن با سیاست قیمتی می‌شود.

عباسی: هفت و نیم میلیون تن، اگر ما بیاییم در قسمت دیگر بهره‌وری را افزایش دهیم و زمین‌هایی که زیر کشت گندم هستند را یک کمی آزاد کنیم یا به اصطلاح سبزی و صیفی که تولید می‌کنیم، ببریم در گلخانه یک سری زمین را آزاد کنیم، جومان را هم می‌توانیم تأمین کنیم. از دیم مان استفاده کنیم، جومان را هم می‌توانیم سفت کنیم؛ بنابراین اینجا به سمت دلارزدایی اگر ما دنبال این هستیم، شعار که من شما را عرض نمی‌کنم، بیرون دارد این مطالب عرض می‌شود. دلارزدایی خیلی خوب است ولی دلارزدایی به شرطی که اقتصاد داخل خودمان و تولید داخل را قویت کنیم و نظارت هم اگر کامل انجام دادیم، من موافقم با شما، با بقیه دوستان هم اگر نظارت صفر تا صد تأمین شد، اصلاً به تولید کننده یارانه بدهیم، ولی به شرط این که از اول تا آخر این را رصد کنیم برسد سر سفره مردم. آخرین نکته را این قسمت عرض کنم. سال ۱۴۰۰ وقتی مرغ تلاطم پیدا کرد و دولت قبل، قرارگاه مرغ تشکیل داد. با این که ارز ۴۲۰۰ می‌داد، ما در استان البرز با بچه‌های بسیج صحبت کردیم که از آن ترمینالی که این مرغ می‌آید در آن جا دپو می‌شود، می‌خواهد توزیع شود، حتی هر ماشین سردخانه‌ای که می‌رود، بچه‌های بسیج همراهش برود تا آخر توزیع کند. این سبکش است؟ این که نمی‌شود. ما باید این را درست کنیم یک طوری.
قاضی زاده هاشمی: من اتفاقاً قائلم که این صحبت، آن طرف چه شد؟ شما ببینید این وابستگی بخش کشاورزی و قضایی کشور به دلار بیشتر شده، یعنی شما در حوزه بله گندم، چون کاملاً تولید داخل است، خرید حمایتی و خرید تضمینی، اما آیا وابستگی‌ها کمتر شده؟ خیر، بیشتر شده. چرا بیشتر شده؟ چون سیاست اتفاقاً توجه به توان داخل...، چرا همین تسهیلات نیامد برای توسعه کشت گلخانه ای؟ چرا برای توسعه استخر‌های کشاورزی؟ چرا همین الان تبصره ۱۸ که باید برود برای تولید بخش کشاورزی، پرداخت نشده؟ چرا باید حمایتی که از کشت گلخانه‌ای و مدرنیزاسیون، از لوله گذاری، سیاست‌های آب و خاک، آبیاری تحت فشار، آبیاری کم فشار صورت بگیرد، نگرفته است؟ چرا همه رفته برای وارد کردن جسارتاً جو، سویا، حتی محصولات دیگر. من تمامی اینها، چون ما رفتیم حتی در بازار، در بخش جهاد کشاورزی، قسمت شیرینش در حوزه بازرگانی و این که به شما چقدر ارز تخصیص بگیرد؟ چه میزان وارد شود؟ آن وزارتخانه عملاً شده وزارت واردات محصولات. ما روی این قضیه صحبت داریم و البته من بگویم تا زمانی که برویم روی کودمان برویم دنبال واردات، روی محصولات برویم واردات، وضع قیمت مرغ‌مان بیشتر از ۴۰ تا ۵۰ درصد اثر گذاشته است. مردم کف بازار قیمت چند برابری دیدند، اما در حوزه‌های دیگر هم هست.