پخش زنده
امروز: -
گلایه منظور از افزایش هزینه‌های جدید در بودجه ۱۴۰۳
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: برآورد‌های ما نشان می‌دهد که حداقل ۴۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه‌های جدیدی در مجلس تعریف شده که منابعی برای تأمین ۴۰۰ هزار میلیارد تومان حداقلی، پیش بینی نکردیم و مجلس هم در این ارتباط، درآمد‌ها و منابع جدیدی را شناسایی نکرده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، جمعه شب، برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر ، انضباط مالی و اصلاح ساختار بودجه را با حضور آقای داوود منظور ، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه بررسی کرد.
مقدمه مجری: به گفته معاون اجرایی رئیس جمهور، در سفر آقای رئیسی به هرمزگان از ۱۰۵ هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی و اقتصادی بهره برداری شده است. رئیس سازمان برنامه و بودجه هم گفته اولویت دولت سیزدهم تکمیل طرح‌های عمرانی نیمه تمام است.
در برنامه گفتگوی ویژه خبری به زمان و مبلغ واریز عیدی کارکنان دولت و بررسی اقداماتی مانند اجرای حساب واحد خزانه، اصلاح ساختار بودجه و تکمیل طرح‌های عمرانی خواهیم پرداخت.
سوال: آقای دکتر منظور ابتدا از اقداماتی که دولت برای اصلاح ساختار بودجه انجام داده شروع کنیم، بفرمائید اجرای حساب واحد خزانه چه کمکی به انضباط مالی و اصلاحات ساختار بودجه در دولت سیزدهم کرده است؟
منظور: دهه مبارک فجر و عید انقلاب اسلامی را در چهل و پنجمین سالگرد انقلاب شکوهمند اسلامی کشور تبریک عرض می‌کنم. کاری که دولت انجام داد در بودجه ۱۴۰۳، این بود که ما تلاش کردیم یک گام به طرف عملیاتی شدن بیشتر اصلاح ساختار بودجه، آن گونه‌ای که مقام معظم رهبری تکلیف کرده بودند حرکت کنیم، شاید مهمترین اصلاح ساختاری که ما در بودجه باید انجام دهیم اتکا بودجه به منابع پایدار است و جدا شدن تدریجی از بودجه نفتی و درآمد‌های نفتی، ما اعتقاد داریم که درآمد‌ها و منابع نفتی متعلق به نسل‌های آینده است و بنابراین باید به تدریج اینها را هدایت کنیم به صندوق توسعه ملی و با مولدسازی آنها بتوانیم برای آینده منابع خوبی را انشاالله تامین و تجهیز کنیم، اما در همین ارتباط ما در بودجه ۱۴۰۳، میزان اتکای دولت را به درآمد‌های نفتی کاهش محسوسی دادیم به طوری که تراز عملیاتی بودجه از ۴۵۰ هزار میلیارد تومان که منفی بودبه حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان منفی کاهش یافت یعنی ما توانستیم تراز عملیاتی را تقریبا یک سوم کاهش دهیم، منفی بودنش را، تراز عملیاتی هم یعنی تفاوت درآمد‌های عملیاتی و جاری دولت با هزینه‌های جاری دولت، هرچقدر که این فاصله بیشتر باشد ما مجبور هستیم که برویم به طرف دارایی‌های سرمایه‌ای و یا به طرف دارایی‌های مالی و از آن محل بودجه را تامین کنیم، خرسند هستیم که این گامی که الان برداشته شده به ما این اطمینان را می‌دهد که بتوانیم در ۲ یا سه گام دیگر به تدریج بودجه جاری دولت را براساس درآمد‌های پایدار داخلی از جمله درآمد‌های مالیاتی، حقوق مالکانه دولت در معادن، حقوق مالکانه دولت در ارتباطات، سایر درآمد‌های دولت از منابع مختلف، از جمله سود سهام دولت و الی آخر اینها را بتوانیم تامین کنیم، اما نکته دیگری که ما در اصلاح ساختار بودجه به طرف آن حرکت کردیم، اجتناب از کسری بودجه پنهان بود، معمولا در تنظیم بودجه تلاش میشود که بودجه تراز شود یعنی مصارف را با منابع به گونه‌ای اینها را با همدیگر معادل کنیم، ما در این دوره تلاش کردیم که منابع را آن گونه که اتفاق می‌افتد ابتدا برآورد کنیم و بعد به هزینه‌ها بپردازیم یعنی اصل تقدم درآمد‌ها بر هزینه‌ها.
سوال: یعنی درآمد‌های واقعی که باید دیده شود.
منظور: یعنی تلاش کنیم که درآمد‌ها کاملا واقعی دیده شود و چیزی را بیش برآورد نکنیم یعنی معنی اش این است که هزینه‌ها در طرف دوم بودجه که یک طرف درآمد‌ها و منابع، یک طرف هزینه‌ها تحقق پیدا می‌کنند، منابع دولت تحقق پیدا نمی‌کند و این خود به خود به کسری در سال آینده در عمل تبدیل میشود. ما برای این که این اتفاق نیفتد درآمد‌ها را خیلی واقعی و شفاف دیدیم، به عنوان مثال ما درآمد‌های نفتی سال آینده را نسبت به بودجه امسال کاهش دادیم نه تنها افزایش ندادیم بلکه کاهش دادیم، چون اعتقاد داریم که آن میزانی که امسال پیش بینی شد قابل تحقق نبود یا درآمد‌های حاصل از واگذاری دارایی‌ها و شرکت‌های دولت، ما این را کاهش جدی دادیم، درآمد حاصل از مولدسازی اموال دولت را کاهش محسوسی دادیم به عنوان مثال ما در سال جاری در بودجه حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از واگذاری دارایی سهام دولت و مولدسازی اموال دولت را پیش بینی کردیم، اما در عمل آن چه که اتفاق افتاده کمتر از ۴۰ هزار میلیارد تومان است این عملا به ناترازی بودجه‌ای تبدیل میشود برای این که این اتفاقات سال بعد تکرار نشود ما ابتدا منابع را دقیق و شفاف آن گونه که فکر می‌کنیم و با همکارانمان در وزارتخانه‌های مختلف بررسی کردیم دقیق اینها را شناسایی کردیم و هزینه‌ها را بر همین اساس دیدیم و به همین جهت هم ما در ارتباط با رشد هزینه ها، امسال قدری در واقع این نرخ‌های رشد را پایین عملا برآورد کردیم به جهت این که درآمدهایمان را واقعی‌تر دیدیم، این مسئله البته در مجلس قدری توسط نمایندگان محترم مورد تغییر قرار گرفته یعنی الان آن چه که نمایندگان در مجلس تصویب کردند هزینه‌های ما را به گونه‌ای افزایش دادند که ما در منابع پایدار قابل تحقق نمی‌بینیم یعنی آن چه که الان در مجلس اضافه شده برآورد‌های ما نشان می‌دهد که حداقل ۴۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه‌های جدیدی در مجلس تعریف شده که این ۴۰۰ هزار میلیارد تومان حداقلی که عرض می‌کنم ما در طرف منابع برای آنها پیش بینی نکردیم و مجلس هم در این ارتباط درآمد‌ها و منابع جدیدی را شناسایی نکرده است.
سوال: مثل همین تبصره‌های چهار، هفت، ۱۴ و ۱۵
منظور: بله، تبصره چهار، ۱۵، هشت در تمام این تبصره‌ها ما شاهد این هستیم که افزایش‌هایی در هزینه‌ها عملا تصویب شده که من به مصادیق نمی‌خواهم ورود کنم در مجلس اینها را گفتیم و الان هم داریم موضوع را دنبال می‌کنیم، لذا ما اعتقاد داریم که در طرف هزینه‌ها باید کاملا متناسب با منابع و درآمدهایمان حرکت کنیم والا در سال آینده هزینه‌ها قطعی است و درآمد‌ها تحقق پیدا نمی‌کند و ما دچار کسری می‌شویم، همین امسال من خدمت شما به عنوان نمونه عرض کنم، ببینید آن چه که تحقق پیدا کرده از منابع درآمدی ما، نمونه هایش را خدمت شما عرض کردم درآمد واگذاری سهام تحقق پیدا نکرده، درآمد مولدسازی ما آن گونه که پیش بینی شده تحقق نیافته، درآمد حاصل از حقوق مالکانه دولت در معادن به قدری که ما پیش بینی کردیم اتفاق نیفتاده است، درآمد نفت هم همچنین، ما الان میزان تحقق درآمدهایمان به گونه‌ای است که یک بخشی از درآمد‌های اصلی دولت عملا حاصل نشده است و ما ناچار شدیم که درطرف هزینه‌ها از طریق ابزار تخصیص، عمل کنیم یعنی جا‌هایی را ما هزینه‌ها را تخصیص ندادیم، کمتر از آن چه که پیش بینی شده بود اعتبار تخصیص یافته و بودجه اجرا شده است، این درحالی است که دولت تمام تلاشش را کرده که منابع درآمدی خودش را امسال افزایش دهد ما تا همین ده ماهه اول امسال نسبت به ده ماهه اول سال گذشته منابع درآمدی مان و تحقق منابع دولت ۴۰ درصد رشد کرده است، با وجود این ۴۰ درصد رشد باز درآمد‌های ما به اندازی‌ای نبوده که بتواند پوشش بدهد تمام هزینه‌ها و لذا بخشی از هزینه‌های ما عملا تحقق نیافته که قسمتی از آنها هم برمی گردد به اجرای طرح‌های سرمایه گذاری، طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای دولت و یک بخشی هم در هزینه‌های جاری، بنابراین ما در بودجه امسال سختگیری‌هایی کردیم برای این که بودجه را بدون کسری عبور دهیم یعنی ما نمی‌توانیم برای دولت ایجاد بدهی کنیم، ایجاد کسری کنیم لذا در اندازه‌ای که درآمد‌های ما تحقق پیدا کرده، ما سعی کردیم با ابزار تخصیص هزینه‌ها را هم مدیریت کنیم که دچار کسری در عمل نشویم.
سوال: در خبر‌های آذرماه داشتیم حدود ۷۰ درصد بودجه محقق شد و شما گفته بودید که تا ۸۰-۹۰ درصد ظاهرا تا پایان سال امکان محقق شدنش هست.
منظور: بله ببینید، اینها با هم متفاوت است، ما به عنوان مثال در بخشی از درآمدهایمان درآمد‌های مالیاتی تحققمان بالای ۹۵ درصد است یا در ارتباط با حقوق معادن، تحقق ما حدود ۶۰ درصد است، در ارتباط با درآمد‌های گمرکی، حقوق گمرکی تحقق ما ۴۸ درصد است و به همین ترتیب انواع مختلف منابع و درآمد‌های ما درصد تحققشان با هم متفاوت است ولی سرجمع تحقق درآمد‌ها و منابع ما امسال در ده ماهه نسبت به سال گذشته علیرغم همه این نکاتی که بنده عرض کردم ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
سوال: برسیم به اجرای قانون حساب واحد خزانه چقدر اجرای این قانون به انضباط مالی کمک کرده است؟
منظور: یکی از کارهای خیلی خوبی که ما به اتفاق وزارت اقتصاد و دارایی و در یک مرحله‌ای سازمان امور استخدامی انجام دادیم این بوده که حرکت کنیم به طرف نظام یک پارچه مدیریت مالی دولت، این نظام یک پارچه یا هوشمندسازی بودجه‌ای اقتضایش این است که ما دقیقا بتوانیم جریانات بودجه‌ای را از زمانی که منابع را تخصیص می‌دهیم تا زمانی که آن منابع هزینه میشود بتوانیم ردیابی کنیم یعنی بدانیم که این پولی که تخصیص یافته الان در چه مرحله‌ای و در کدام حساب است و در چه مرحله‌ای از پرداخت قرار گرفته است، گاهی ما کنترل که می‌کردیم می‌دیدیم در حساب به عنوان مثال یک شرکت مادر تخصصی، در مجموع ۵ هزار میلیارد تومان، ۴ هزار میلیارد تومان بیشتر و کمتر موجودی باقی مانده و در حالی که هنوز پیمانکارانی بودند و طرح‌هایی بودند که تخصیص‌های خودشان را در ازای صورت حساب‌هایی که فرستاده بودند دریافت نمی‌کردند، این لازمه اش این بود که ما انضباط مالی را افزایش دهیم، نظارت سازمان برنامه و خزانه داری را روی هزینه کرد اعتبارات بتوانیم افزایش دهیم، ابزار این کار اولا این بود که ما حساب واحد خزانه داشته باشیم یعنی هر دستگاه اجرایی که از بودجه دولت استفاده می‌کند باید همه منابعش برود در یک حساب واحد و از آن حساب واحد تمام پرداخت‌ها انجام شود. قبلا این طور بود که دستگاه‌ها می‌توانستند در بانک‌های مختلف حساب باز کنند، گاهی اوقات یک دستگاه ممکن بود که چند ده حساب داشته باشد و ردگیری این حساب‌های مختلف هم عملا کار آسانی نبود، به ویژه برای ما در سازمان برنامه، البته دیوان محاسبات و دیگران ابزار‌های نظارتی بیشتری داشتند می‌توانستند اینها را بهتر پایش کنند، اما الان خوشبختانه همه دستگاه‌ها آمدند به حساب واحد و یک تعداد دستگاه هم باقی مانده که آنها هم دارند، می‌آیند به ویژه در دانشگاه ها، در بودجه سال آینده هم باز یک تکلیفی گذاشتیم و آنجا هم تصویب شده که همه آن حساب‌های باقیمانده هم اینها باید منتقل بشود به حساب واحد خزانه نزد بانک مرکزی، به این ترتیب این اشراف اطلاعاتی، شکل میگیرد، ما جریان پول را می‌توانیم کاملا رصد بکنیم و ببینیم که هر دستگاهی در چه مرحله‌ای از هزینه کرد منابع و تخصیص‌های خودش قرارد ارد، در کنار این یک رویکرد دیگری که داریم دنبال می‌کنیم، پرداخت به ذینفع نهایی است، یعنی این که ما داریم به این سمت می‌رویم که اعتبارات دستگاه‌ها را به دستگاه اعلام می‌کنیم، دستگاه براساس آن اعتبارات اعلامی ذینفعانی که باید به آنها پرداخت انجام بگیرد، آنها را معرفی می‌کنند و پرداخت به صورت متمرکز در وجه ذینفع نهایی انجام میگیرد، ما این مرحله الان در ارتباط با حقوق و دستمزد انجام دادیم، یعنی الان این ۲ ماهی که گذشته تمام پرداخت‌های ما به کارکنان دولت به طور کامل به صورت متمرکز در قالب ذینفع نهایی انجام شد.
سوال: الان جایی هست که ذینفع نهایی همچنان مدت مدیدی دریافت کند؟
منظور: در حقوق و دستمزد دیگر این طور نیست.
سوال: اگر جایی باشد؟ سازمانی و نهادی آن پرسنل و کارکنانشان چطور می‌توانند اطلاع بدهند؟
منظور: ما این را اصلا خودمان اطلاع دادیم، ببینید در این مرحله نکته مهم این است که دستگاه‌ها قبل از اینکه ما پرداخت را بخواهیم انجام بدهیم، باید اطلاعات ذینفعان و گیرندگان وجوه را بگذارند روی سامانه، ما روی این سامانه کنترل می‌کنیم آیا احکام درست تنظیم شده؟ آیا مبالغی که نباید در حکم وارد بشود، اینها به احکام اضافه شده یا نشده؟ چون گاهی اوقات دستگاه‌های مجوز‌های خاصی می‌گرفتند با این مجوزها در احکام تصرفاتی می‌شد که ما به عنوان سازمان برنامه از او اطلاعی نداشتیم، سازمان امور استخدامی اطلاعی نداشت، الان دستگاه‌ها مثلا تا بیستم هر ماه، باید تمام اطلاعات حقوق بگیران خودشان را به احکامشان را بارگذاری بکنند و ما می‌توانیم قبل از پرداخت کنترل بکنیم که آیا دقیقا ذینفع براساس همان موازین و دستورالعمل‌ها و ضوابط تعیین شده حقوقشان را دریافت می‌کنند یا خیر؟ لذا این مرحله انجام شده، یک مرحله هم که ما الان انجام دادیم، در ارتباط با تبصره ۱۴ امسال پرداخت طرح دارویار است، الان ما در دارویار هم پرداخت‌هایی که انجام می‌دهیم، داریم مستقیم پرداخت می‌کنیم در وجه آن داروخانه‌هایی که طلبکار شده اند، یا در وجه شرکت‌های پخش دارویی که طلبکار شده اند، بنابراین این یارانه دارو مستقیم می‌رود در اختیار کسی که ذینفع آن یارانه است، قرار میگیرد، این رویکرد همانطوری که عرض کردم به معنی شفافیت بیشتر، به معنی انضباط بیشتر، و به معنی درواقع نظارت و کنترل دقیق تراست.
سوال: برای این نظارت و کنترل دقیق‌تر روی همین سازمان‌ها و دستگاه‌ها هم با توجه به اینکه منابع درآمدی مختلفی هم این سازمان‌ها دارند ممکن است که پرداخت‌هایی داشته باشند که مستقیم و یا با بازه زمانی طولانی به آن ذینفع نهایی برسد، برای کنترل این بخش یعنی خارج از آن احکام رسمی که شما تا بیستم رصد و پایش می‌کنید، برای آن چه پیش بینی درنظر دارید؟
منظور: ببینید ما پرداخت به ذینفع نهایی را در ارتباط با منابع بودجه عمومی داریم انجام می‌دهیم، برخی از دستگاه‌ها درآمد‌های اختصاصی دارند که آن درآمد‌های اختصاصی را ما در بودجه سال بعد هم نوشتیم، اینها دیگر نیازی به تخصیص نباید داشته باشند، یعنی صرفا به میزانی که درآمد اختصاصی به خزانه واریز میشود، باید اینها با تاییدبر گردد در اختیار همان دستگاه قرار بگیرد، لذا ما نسبت به درآمد‌های اختصاصی که عموما به عنوان دانشگاه‌ها دارند، یا بیمارستان‌ها دارند، ما متعرض آنها نمی‌شویم، آنها درآمد‌های خودشان است، طبق ضوابط خودشان هزینه می‌کنند.
سوال: اتفاقا به نظرمی رسد اگر بشود رصد و پایشی هم در آن حوزه داشت، یک مفری است به هرحال و آن جا ممکن است به ذینفع نهایی آن طوری که بایسته نه شایسته است، حق و حقوقش نرسید و ممکن است خیلی از دستگاه‌ها و نهاد‌ها بیایند و سلیقه‌ای عمل کنند با توجه به این که خیلی از نهاد ها درآمدزا هستند پیش بینی دارید برای آینده؟
منظور: عرض کردم درآمد‌های اختصاصی برای هزینه‌های خود دستگاه است.
سوال: هزینه‌ها از بودجه‌ای که مصوب دارند مصرف می‌کنند؟
منظور: نه، دستگاه‌ها یک هزینه‌هایی دارند که از بودجه دریافت نمی‌کنند، مثلا فرض بکنید در بیمارستان، بیمارستان هزینه غذا می‌دهد، به پیمانکار غذا پرداخت می‌کند، خب این را از کجا پرداخت می‌کند، یا مثلا به نیرو‌های شرکتی خودش پرداخت می‌کند، به نیرو‌های طرحی پرداخت می‌کند، اینها از محل منابع خودش انجام میشود.
سوال: یا هزینه‌های جاری؟
منظور: اینها جزو، هزینه‌های جاری بیمارستان را آنی که حقوق و دستمزد هست و کارکنان دولت هستند، خب آنها هم می‌آید در چارچوب بودجه عمومی و ذینفع نهایی قرار میگیرد، اما عرض کردم درآمد اختصاصی دستگاه‌ها را ما درواقع مداخله‌ای در آنها نمی‌توانیم بکنیم و نباید هم بکنیم، یعنی اینها منابعی است که خود دستگاه اختیارات دارد که آنها را هزینه بکند.
سوال: راجع به خود همین پرداخت به ذینفع نهایی فکر می‌کنید تا کی کامل و صددرصد عملیاتی بشود؟
منظور: الان تقریبا بخش عمده اش انجام گرفته، مرحله بعدی موضوع پیمانکاران است، یعنی ما الان داریم سامانه هایمان را نهایی می‌کنیم که بتوانیم پرداخت بودجه‌های عمرانی و بودجه تملک دارایی سرمایه‌ای را هم از طریق ذینفع نهایی اجرا بکنیم.
سوال: در کنار این حساب واحد ریالی، قانون پیش بینی حساب واحد ارزی را هم داشت چه برنامه‌ای برای این اتفاق دارید؟
منظور: ما حساب ارزی را با توجه به اینکه بودجه ما بودجه ریالی است، حساب ارزی درواقع تحت ضوابط خاص خودش برای دستگاه‌هایی که نیاز داشته باشند که خرید ارزی انجام بدهند با همکاری بانک مرکزی عملا اتفاق می‌افتد، قطعا در آنجا هم بانک مرکزی برای هر دستگاهی که عملا مراودات بین المللی و خارجی داشته باشد، حساب‌های مربوط را تشکیل می‌دهد.
سوال: شما در فرمایشات خود اشاره کردید به کاهش وابستگی بودجه به نفت و سال‌های سال است که این موضوع هم مورد توجه است، بفرمایید دقیقا چه اقداماتی را پیش رو دارید که وابستگی بودجه به نفت کاهش پیدا کند؟
منظور: ما باید برویم به طرف تنوع بخشی به منابع درآمدی دولت، یکی از تنوع بخشی‌هایی که ما انجام می‌دهیم، این است که بتوانیم عملا مالیات را به صورت عادلانه‌تر و مالیات را براساس سامانه‌ها و مالیات را براساس شفافیت بیشتر دریافت بکنیم، این گام حتما کمک می‌کند که ما درآمد‌های مالیاتی بهتر و عادلانه تری را وصول بکنیم. اجرای قانون پایانه‌های فروشگاه‌ها که الان از ابتدای سال وارد مرحله جدی خواهد شد، از ابتدای سال آینده، قطعا یک گام بسیار مهمی است به طرف اصلاح و شیوه‌های دریافت مالیات ارزش افزوده، و رابطه‌ای که بین سازمان امور مالیاتی و دولت و کسانی که مالیات‌های ارزش افزوده را دریافت می‌کنند، یعنی فعالان اقتصادی دریافت کننده مالیات ارزش‌های افزوده برقرار خواهد شد، نکته دیگر این است که ما تلاش مان این خواهد بود که از مشارکت عمومی- خصوصی در اجرای طرح‌ها بیشتر استفاده بکنیم، مشارکت عمومی خصوصی بدین معناست که ما طرح‌ها را حتی الامکان به سمتی ببریم که دولت بخشی از هزینه‌های طرح را تامین بکند و بخش خصوصی، بخش اصلی هزینه‌ها را تامین بکند و ما بتوانیم وقتی که طرح تکمیل میشود خرید خدمت بکنیم از کسی که طرح را اجرا می‌کند، به عنوان مثال ما در ارتباط با آب شیرین کن ها، در ارتباط با تصفیه خانه‌های فاضلاب، تصفیه خانه‌های آب، در مورد راه ها، در موارد زیادی و حتی در مورد بیمارستان ها، می‌توانیم با این شیوه عمل بکنیم، یعنی به جای این که دولت را درگیر در سرمایه گذاری و بهره برداری بکنیم، دولت را به عنوان خریدار خدمت قرار بدهیم، عملا عملیات توسط بخش غیردولتی انجام بشود و خرید خدمت توسط دولت، راهکار‌های دیگری هم برای این که ما به طرف بودجه بدون نفت حرکت بکنیم وجود دارد، مهمترین آنها مولدسازی درآمد‌ها و منابع دارائی دولت است، ما الان در دولت دارایی‌های زیادی داریم که البته از سال گذشته شروع شده، امسال هم گام‌های خوبی برداشته شده ولی ما اعتقاد داریم که هنوز بخش اصلی دارائی‌های دولت باقی مانده که اینها را هم با توجه به شناسایی‌هایی که الان انجام گرفته به تدریج می‌رویم به طرف مولد سازی و ورود اینها به چرخه جریان مالی دولت.
سوال: آقای منظور یکی از اولویت‌های دولت سیزدهم، همانطوری که هم شما اشاره داشتید و هم رئیس جمهور محترم، تکمیل طرح‌های عمرانی نیمه تمام بوده، بفرمایید که در سال آینده چقدر به این سمت خواهید رفت و چه بودجه‌ای را افزایش دادید برای تکمیل طرح‌های عمرانی؟
منظور: ما در دولت بنایمان این است که حتی الامکان طرح‌های جدید کمتر شروع بکنیم، الا براساس ضرورت و امسال تعداد مجوز‌هایی که ما برای شروع طرح‌های جدید صادر کردیم، تعدادش به کمتر از ۲۰ طرح اس.، یعنی باوجود همه درخواست‌ها وفشار‌هایی که وجود داشته که ما طرح جدید را تصویب بکنیم و اصطلاحا مجوز ماده ۲۳ قانون تنظیم را صادر بکنیم که بتوانند آنها بیایند به پیوست بودجه اضافه بشوند ما حقیقتا مقاومت زیادی کردیم و صرفا در موارد خیلی درواقع اضطراری اینها را ما پذیرفتیم که تعدادشان نسبت به سال‌های قبل به شدت کاهش پیدا کرده، حتی این مواردی هم که الان تصویب کردیم و می‌خواهیم جدیدا اضافه بکنیم، اینهایی است که طرح‌های مشارکتی است، یعنی طرح‌هایی که بخشی از تامین مالیش توسط دولت انجام میگیرد، بخش دیگری توسط اشخاص ثالث باید انجام بگیرد.
سوال: میشود مثال بزنید؟
منظور: مثلا بیمارستان ها.
سوال: مثلا بیمارستان حضرت امام خمینی توی شهریار به این شیوه تکمیل شد بعد از ۳۴ سال؟
منظور: آن بیمارستان که دولتی است.
سوال:، اما ما بیمارستان نیمه تمامی داریم که حضرت عالی می‌فرمایید که با مشارکت بخش خصوصی می‌خواهید تکمیل کنید؟ از آن شیوه خیرین ۵۰ -۵۰ استفاده می‌کنید؟
منظور: ۲ تا موضوع است، اینها را از هم جدا بکنید، یک طرح‌های جدیدی که می‌خواست شروع بشود، ما ترجیح مان این است که طرح‌های جدیدی که شروع می‌کنیم، حتما یک طرف مشارکت هم داشته باشد، مثلا فرض بفرمایید که اگر بیمارستان جدیدی می‌خواهیم احداث بکنیم، حتما ۳۰ درصد- ۴۰ درصد بیمارستان را یک خیری یا مجموعه‌ای از خیران بپذیرند که آنها انجام بدهند و مابقی را دولت تکمیل می‌کند، در مورد مدارس الان بخش بزرگی از مدارس ما با همین شیوه دارد، انجام میگیرد، یعنی ما امسال مدارسی که افتتاح کردیم و بهره برداری کردیم، بخش عمده‌ای از آنها اکثریت آنها مدارسی بوده که خیران مثلا ۴۰ تا ۵۰ درصدش را انجام دادند و مابقی را دولت آمده تکمیل کرده، مدارس خیرساز، همین الان حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان ما مدرسه خیرساز نیمه تمام داریم، یعنی مدارسی که اینها بخش خیرساز تمام شده، حالا دولت باید ۱۲ هزار میلیارد تومان منابع بیاورد که آنها را تکمیل بکند، لذا ما الان اولویت مان این است که این مدارس خیرساز، ساختمان‌های حتی دانشگاه ها، ساختمان‌های دانشکده‌های پزشکی، خیلی از اینها الان توسط خیران احداث شده، یا به طور کامل یا به صورت درصدی و سهمی، و دولت هم دارد در آنها مشارکت می‌کند، در مورد آزادراه ها، ما آزادراه‌ها را عمدتا با طرح‌های مشارکتی جلو می‌بریم، یعنی بخش غیردولتی می‌آید، در قالب یک طرح مشارکت با دولت بخشی را دولت تامین می‌کند و بخشی را سرمایه گذار، حالا یا از محل منابع بانکی، یا سایر منابعی که خودش تامین می‌کند و این آزادراه را تکمیل می‌کند، الان الگوی ما این است که بیشتر حرکت کنیم به طرف طرح‌های مشارکتی.
سوال: آن سرمایه گذار از کجا منتفع میشود؟ چون ما در حوزه حمل و نقل و راه‌ها شاید بیشترین طرح‌های نیمه تمام را بیش از ۶۰ هزار طرح‌های نیمه تمام در این حوزه داریم میزان مشارکت به چه صورت است که آن سرمایه گذار هم منتفع بشود؟
منظور: بعد مالی دارد، مثلا بزرگراه‌ها براساس یک مدل مالی محاسبه میشود که این سرمایه گذار چقدر اگر آورده بیاورد در چه دوره‌ای از بهره برداری، اگر این بزرگراه را بهره برداری بکند و عوارض بزرگ راه را دریافت بکند، می‌تواند بازگشت سرمایه و سود خودش را دریافت بکند و این به صورت اقتصادی بازیافت بشود.
سوال: خیلی سخت است، الان خیلی از سرمایه گذار‌ها برای همین حضور و مشارکتشان گله مندند از این قیمت گذاری‌های دستوری، از آن چیزی که برایشان شاید به صرفه نباشد، ببینید در حوزه بهداشت و درمان، یا بحث آموزش خیلی از خیران با نیت خیرخواهانه می‌آیند و ۵۰ درصد ساختمان را می‌سازند، دولت می‌آید کمک می‌کند و تجهیزات را در اختیارشان قرار می‌دهد، یکسری طرح‌های عمرانی به این شکل که فرض کنید راه‌ها است و حوزه حمل و نقل، یک مقدار باید یک جذابیتی ایجاد کرد برای آن سرمایه گذار که بیاید و کنار دولت و آن مشارکت را به خوبی انجام بدهد.
منظور: بله فرمایش شما درست است، ما داریم به این سمت حرکت می‌کنیم، یعنی ما حتما باید جذابیت‌های لازم را ایجاد بکنیم، باید سرمایه گذار به اطمینان برسد، سودآور باشد تا بیاید مشارکت بکند، بنابراین ما اینها را در مدل مالی و الگوی مالی که محاسبه می‌کنیم، به گونه‌ای باید محاسبات ما، نرخ تعرفه ها، نرخ عوارض، میزان سرمایه گذاری و میزان مشارکت این را باید به گونه‌ای تنظیم بکنیم که این سودآوری اتفاق بیفتد و الا طبعا سرمایه گذار این انگیزه را پیدا نمی‌کند، حتی در مورد بیمارستان ها، یعنی اگر یک کسی می‌آید در یک بیمارستانی مشارکت می‌کند، یا این است که واقعا از باب یک کار خیری این کار را می‌کند، چشم داشتی ندارد، یا نه می‌خواهد این را به عنوان یک کار اقتصادی انجام بدهد، اگر به عنوان کار اقتصادی هم انجام می‌دهد ما حتما باید در تعرفه گذاری‌های مان برای خدمت پزشکی به گونه‌ای عمل بکنیم که این سرمایه گذاری که انجام میگیرد، بازگشتش این سرمایه گذاری را سودآور بکند.
سوال: شما اشاره کردید به نظرهای میدانی که برای طرح‌های عمرانی و تکمیل آنها جزو اولویت هایتان است و خب سفر‌های استانی متعدد هیئت دولت، خود شما، آقای رئیس جمهور حضور در کنار مردم و بازدید از این طرح‌های عمرانی چقدر به تکمیل آن ها کمک کرده است؟
منظور: ما اعتقاد داریم همه اعضای دولت باید ارتباط نزدیکی با حوزه عملیات داشته باشند و الان این اتفاق کاملا دارد، می افتد یعنی ملاحظه کنید دائما وزرای ما، اعضای دولت دائما در استان ها در رفت و آمد هستند و نظارت می کنند و پیگیری می کنند، طرح ها و پروژه هایی را که در حوزه ماموریت آن ها تعریف شده است، سازمان برنامه هم که عملا نقش نظارت عملیاتی بر طرح های تملک را به ویژه برعهده دارد، این نقش را الان خیلی فعال تر دارد بازی می کند. یعنی ما ضمن این که امور تخصصی مان ، همکاران ما ، روسای امور و کارشناسان ما دائما در طرح ها رفت و آمد می کنند و درصد پیشرفت را کنترل می کنند، درصد پیشرفت فیزیکی را با درصد تخصیص های ریالی این ها را تطبیق می کنند. علاوه بر این ها خود معاونان سازمان و خود بنده، بنده در این مدت ۱۰ ماهی که در سازمان توفیق حضور داشتم، بیشتر از 12 استان را رفتم وطرح های مهمشان را بازدید کردم. بعضا طرح های مهم افتتاح شده و طرح های مهم را صرفا رفتیم و در محیط عملیات نظارت کردیم و مسائل طرح را از زبان پیمانکار، از زبان دستگاه اجرایی و آن ارکان اجرای طرح شنیدیم. علاوه بر این ما در تعاملاتمان با استان ها جلسات خیلی منظمی داریم با استاندارها یعنی الان در سازمان برنامه، استانداران با معاونانشان تشریف می آورند و سازمان هم با همه تیمش حضور پیدا می کنند. جلسات سه ساعته، چهارساعته در مورد مسائل استان گفتگو می کنیم و همین اتفاق در مورد دستگاه های اجرایی هم می افتد، سازمان برنامه خودش را متعهد می داند که مسائل مربوط به دستگاه های اجرایی و مسائل مربوط به استان ها را و دستگاه های استانی را به گونه ای رتق و فتق کند که این دستگاه ها بتوانند کارشان را به خوبی انجام دهند و به تعهدات و ماموریت ها و برنامه ریزی ها و اهداف کمی که برایشان تعریف شده بتوانند دست بایند اما در عین حال سازمان برنامه یکی از ماموریت های مهمش کنترل شاخص های کلیدی است. یعنی ما کنترل می کنیم که آیا به عنوان مثال میزان تخت بیمارستانی در استان ها نسبت به یکدیگر چگونه است، آیا یک استان از شاخص تخت بیمارستانی مناسبی برخوردار است یا نیست، اگر نیست آن استان باید طرح های احداث بیمارستانی بیشتری در آن جا اتفاق بیفتد یا مثلا نگاه می کنیم میزان سرانه دانش آموزی را در استان های مختلف، سرانه برخورداری از کلاس دانش آموزی را در استان های مختلف، سرانه مربوط به برخورداری از جاده و ریل را در استان های مختلف،بنابراین سازمان برنامه، مسئولیتش این است که یک تعادل و توازن بین استانی برقرار کند، استان هایی که از شاخص های پایین تری برخوردار هستند ما باید آن ها را تقویت کنیم و به شاخص های متوسط کشور نزدیک کنیم. این یکی از کارهای مهم و ماموریت های مهمی است که ما در زمان تنظیم بودجه، در زمان تنظیم برنامه های پنج ساله به آن ها می پردازیم، برنامه پنج ساله هفتم هم با همین رویکرد یعنی عدالت بین استانی و پیشرفت مبتنی بر عدالت، عملا تنظیم شد لایحه و خوشبختانه در مجلس هم کار تصویب آن تمام شده و شورای نگهبان هم یک دور این را رسیدگی کرده نظرات را دادند. الان هم در رفت و برگشت است تا بتوانیم در اولین فرصت ما شاهد قانون برنامه پنجساله هفتم باشیم که البته قانون برنامه ششم عملا تبدیل شد به یک برنامه هفت ساله. یعنی برنامه هفتم قدری با تاخیر عملا تنظیم شد و تصویب شد ولی امیدوار هستیم که این برنامه بتواند افق های جدیدی را باز کند، گره های جدیدی را باز کند، تمهیدات و تدابیری که در این برنامه اتخاذ شده ما مطمئن هستیم که این پنج سال آینده را در یک دوره رشد و شکوفایی متفاوتی قرار خواهیم داد.
سوال: شما ۱۰ ماه است که مسئولیت سازمان برنامه و بودجه را برعهده دارید، بفرمائید در این ۱۰ ماه چه تغییری در رویکردهای این سازمان ایجاد کردید و چقدر برای اصلاح ساختارها پیش رفتید و برای آینده چه پیش بینی برای سازمانتان دارید؟
منظور: سازمان برنامه و بودجه عملا به عنوان نقش هماهنگ کننده دستگاه ها عمل می کند و بنابراین ما تلاشمان در این مدت این بوده که تعامل حداکثری را با دستگاه های اجرایی برقرار کنیم، تعامل حداکثری را با استان ها و استانداران برقرار کنیم، مسائل استان ها را بهتر بشنویم و بهتر فهم کنیم، در تنظیم بودجه براساس نوعی اجماع حرکت کنیم، نظرها را در تنظیم برنامه به طور کامل احصا کنیم و اعمال کنیم. این تفاوت جدی است که من فکر می کنم در این دوره اتفاق افتاده یعنی تعامل حداکثری در جهت رشد اقتصادی.
ما اعتقاد داریم که متولی رشد اقتصادی در کشور، سازمان برنامه است یعنی هر دستگاهی یک ماموریتی دارد، سازمان برنامه باید موانع رشد و پیشرفت اقتصادی را برطرف کند و خداوند امسال لطفش را شامل حال دولت و مردم عزیزمان کرده و ما به تدریج شاهد این هستیم که اقتصاد در مسیر رشد و شکوفایی دارد حرکت می کند، آمار رشد اقتصادی ما در ۶ ماهه اول براساس گزارش مرکز آمار ایران هفت و یک دهم درصد بوده و در سال گذشته چهار و نه دهم درصد رشد داشتیم ، در سال قبل حدود چهار و نیم درصد رشد داشتیم در سال ۱۴۰۰، بنابراین این پیشرفت هایی که الان دارد اتفاق می افتد حاصل این است که همه ارکان دولت دارند تلاش می کنند و شبانه روز دارند در جهت تحقق ماموریت های خودشان تلاش وافری را انجام می دهند، سازمان برنامه هم دارد پشتیبانی می کند. بنابراین همکاران ما در امور تخصصی سازمان، در امور سلامت، در امور آموزش، در امور راه و حمل و نقل، در امور قضایی و دفاعی و در همه امور تخصصی، ما حدود ۲۵ امور در سازمان داریم که اینها متناظر با تک تک دستگاه‌ها یا بعضاً یک امور برای ۲ یا سه دستگاه دارد انجام وظیفه می‌کند، ما مسائل دستگاه‌ها را بررسی می‌کنیم بار‌ها همفکری می‌کنیم، مصوباتی که لازم دارند را برایشان تنظیم می‌کنیم. آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های دولت را مشارکت می‌کنیم. سازمان برنامه بالغ بر ۸۰۰ کمیسیون به عنوان عضو حضور دارد، یعنی ۸۰۰ کمیسیون تصمیم گیری، حالا از شورا‌های عالی بگیریم تا کمیسیون‌های دولت تا مجامع شرکت‌های دولتی، تا هیئت امنای دانشگاه‌ها، تا هیئت امنای مراکز پزشکی، سازمان برنامه در ۸۰۰ دستگاه به عنوان عضو دارد. بنابراین همکاران ما عملاً آن تنظیم گری‌هایی که لازم است انجام بگیرد و هماهنگی‌هایی که باید بین دستگاه‌هایی انجام بگیرد، چون در همه ارکان تصمیم گیری حضور دارند، دارند این نقش را ایفا می‌کنند؛ بنابراین ما امیدوار هستیم سازمان بتواند رضایت حداکثری را در دستگاه اجرایی انجام بدهد، دستگاه‌های اجرایی ما خدمتگزار مردم هستند، ما در سازمان برنامه خدمتگزار دستگاه‌های اجرایی و استانداران هستیم که بتوانیم این نقش را به خوبی ایفا کنیم البته واقعیت این است که ما با توجه به این که یک اصل مهم داریم و آن اصل محدودیت منابع و فراوانی نیاز‌ها و خواسته‌ها است، سازمان برنامه می‌آید بین این ۲ موضوع نوعی سازگاری برقرار می‌کند. یعنی شما ببینید همه دستگاه‌ها میزان نیازی که دارند، استانها میزان نیازی که دارند قطعاً بسی فراوان‌تر است از امکاناتی که ما به لحاظ مالی و منابع در اختیار داریم و لذا این سازگاری بین منابع و مصارف یکی از سختی‌های کار سازمان برنامه است که ما سعی می‌کنیم بر اساس نظام اولویت‌ها حرکت کنیم، آن چه که اولویت بیشتری برای کشور دارد، ببینید برای ما الان در کشور مسائل سلامت و بهداشت جزو اصلی‌ترین مسائل است، مسئله آموزش و کیفیت آموزش جزو اصلی‌ترین مسائل کشور است، تقویت بنیه دفاعی کشور و همچنین توان نظامی کشور جزو اولویت‌های اصلی و اساسی کشور است؛ بنابراین ما داریم تلاش می‌کنیم در چارچوب نظام مسائل و نظام اولویت‌ها، نقش سازمان را به گونه‌ای انجام بدهیم که بین همه اینها یک سازگاری مناسبی برقرار شود.
سوال: یکی دیگر از این اولویت‌هایی که شما هم در فرمایشاتتان به آن اشاره کردید، رفع موانع رشد اقتصادی و حمایت از تولید است. چندی قبل هم رهبر معظم انقلاب با تولید کنندگان و کارآفرینان دیدار داشتند و تاکید فرمودند که یکی از اولویت‌های اصلی و مهم دولت، بهبود فضای کسب و کار است و این محیطی که باید برای تولید کنندگان و کارآفرینان مهیا باشد. یکی از مسائل، بحث مجوزها است و اتصال به درگاه مجوزها، این بخش احساس میشود که در سازمان برنامه و بودجه قدری مغفول باقی مانده است. بفرمایید که برای تکمیل این اتصال‌ها و صدور مجوزها به صورت الکترونیک چه برنامه‌ای دارید؟
منظور: بحث بهبود محیط کسب و کار یک ماموریت مشترک است که همه دستگاه‌ها در آن نقش آفرینی می‌کنند، وزارت اقتصاد به ویژه نقش مهم‌تری را ایفا می‌کند. ما اعتقاد داریم که آن چه که به بهبود فضای کسب و کار بیش از هر چیزی کمک می‌کند، حرکت به سمت دولت الکترونیک است. یعنی حتی الامکان باید مراجعات حضوری ذینفعان به دستگاه‌های دولتی را به حداقل برسانیم بنابراین هر کسی بتواند بدون مراجعه حضوری خدمات خودش را دریافت کند، الان خوشبختانه در بخش‌های مختلف دولت دارد این اتفاق می‌افتد. یعنی گام‌های بسیار مهمی به طرف دولت الکترونیک دارد، برداشته میشود که شما نمودهایش را ملاحظه می‌فرمایید. من از سازمان مالیاتی که قبلاً خودم بودم اگر بخواهم مثال بزنم تقریباً همه خدماتی که یک مودی نیاز دارد الان در سامانه یکپارچه مالیاتی می‌تواند اینها را دریافت کند، از دادن اظهارنامه تا مرحله رسیدگی، تا مرحله ابلاغ و پرداخت، همین اتفاق الان شما ببینید در سیستم قضایی کشور اتفاق افتاده است. یعنی عملاً ما در نظام قضایی، بخش عمده مراجعات مردم از طریق سامانه ثنا دارد انجام میگیرد. در سازمان برنامه آن چه که در بهبود فضای کسب و کار دارد انجام می‌دهد مربوط است به امور پیمانکاران و مشاوران یعنی ما با توجه به این که تایید صلاحیت پیمانکاران و مشاوران را ما انجام می‌دهیم. الان این تایید صلاحیت را کاملا روی سامانه برده‌ایم بنابراین تمام کسانی که می‌خواهند ارتقا بگیرند، ارتقا رتبه بگیرند، اطلاعاتشان را روی سامانه بارگذاری می‌کنند و ما صحت سنجی این اطلاعات را از طریق سامانه یکپارچه و اتصال به ۱۵ پایگاه اطلاعات سایر دستگاه‌ها، انجام می‌دهیم بدون این که دیگر نیازی باشد که پیمانکار بخواهد برای ما گواهی این سازمان را بیاورد، گواهی آن دستگاه را بیاورد ما اینها را به صورت اتوماتیک از روی سامانه دریافت می‌کنیم؛ بنابراین الان سازمان برنامه هم به طور کامل به درگاه ملی مجوزها اتصال برقرار کرده، خود ما هم سامانه‌مان را به همه پایگاه‌های اطلاعاتی وصل کردیم.
سوال: موعد و مبلغ واریز عیدی کارکنان دولت، چه زمانی اتفاق خواهد افتاد؟
منظور: ما داریم تلاش می‌کنیم که تا آخر هفته آینده بتوانیم عیدی‌ها را پرداخت کنیم، مبلغش قطعی نیست اجازه بفرمایید بعداً اعلام می‌کنیم.
انتشار یافته: ۲
اگر مجلس اصرار دارد اشکال ندارد در عوض دولت سعی کند تولید نفت و گاز را افزایش دهد و از طریق صادرات بیشتر نفت و گاز بتواند درآمد خود را افزایش دهد، بهتره راهکارهایی برای افزایش درآمد دولت پیدا کنیم مجلس به خاطر انتخابات هزینه ها را افزایش داده، سال آینده دولت لایحه اصلاحیه بودجه به مجلس بفرستد بودجه را اصلاح کنند، خوب است هر سال دولت لایحه اصلاحیه بودجه بدهد تا کسری احتمالی رفع شه نظر شما