مافیای ساخت و ساز سنتی، نخستین مانع در صنعتی سازی ساختمان

سید محسن طباطبایی دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ گفت: تعرفه قیمت گذاری قراردادهای ساخت مسکن عدد پایینی است و در بعضی مواقع مشاهده می‌شود برخی سازندگان سعی می‌کنند قراردادها و طرح های ساخت و ساز را به نوعی هدایت کنند که دچار تاخیر در پیشرفت طرح و زمان تحویل آن شود تا جریمه ناشی از آن ، متوجه طرح ها شود.

وی با تاکید بر اینکه استفاده از فناوری جدید همواره با هزینه‌های مختلفی همراه بوده است افزود: با توجه به هزینه بالای اولیه، سرمایه‌گذاران رغبت چندانی برای ورود به این سیستم ساخت و ساز ندارند. عدم سرمایه‌گذاری در صنعتی سازی را می‌توان ناشی از کمبود بودجه سازندگان و ریسک بالای آن برای سرمایه‌گذاران دانست.

به عبارت دیگر وجود ریسک پایین در ساخت مسکن به روش قدیمی و همچنین بازدهی مناسب آن برای سرمایه‌گذاران، حتی سرمایه افراد غیر متخصص را نیز به استفاده از روش قدیمی جذب کرده است.

به طور مثال آپارتمانی که با ۵ میلیارد تومان قرارداد وارد چرخه ساخت می‌شود وقتی در پایان قیمت تمام شده آن برای سازنده بیش از مبلغ قرارداد تمام می‌شود، سازنده را برآن می‌دارد با تاخیر در ساخت و تحویل طرح ، هزینه‌هایی را متوجه خریدار نماید که این یکی از فرضیه‌هایی است که سنتی سازی را در بین سازندگان محبوب‌تر می‌کند.

طباطبایی با بیان اینکه تدوین و نگارش طرح جامع صنعتی سازی در کشور توسط دستگاه‌های ذیربط امری ضروری است گفت: در این راستا مهم‌ترین حمایت دولت، تشویق و ارائه راهکار‌هایی در جهت ساخت صحیح و اصولی ساختمان‌های با کیفیت مطلوب و در مقابل افزایش تدریجی هزینه ساخت برای سازندگان با روش معمول است.

طباطبایی گفت: باید برای توسعه صنعتی سازی در کشور موضوع تجهیزات و تکنولوژی‌های مناسب پیگیری و تامین شودکه متاسفانه در بحث مطالعات کنترل شده و پایدار و جامع در این زمینه کاری جامع انجام نشده است، در این میان جای شرکت‌های دانش بنیان خالی است.

دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران افزود: شناسایی فعالان صنعتی سازی در داخل و خارج کشور خیلی ضعیف انجام گرفته است و اگر هم شناسایی شده باشند جامع و کامل نبوده و استاندارد‌های کافی رعایت نشده است.

شکاف و اختلاف بین مقررات ساخت و ساز (نظام مهندسی - شهرداری و ساخت و ساز از جانب حوزه‌های مزتبط شهرسازی کشور) وجود دارد و قوانین در این بخش یک دست نیست.

طباطبایی ادامه داد: ابزار و بستر‌های قانونی در این حوزه وجود ندارد و شناسایی سرمایه گذاران توانمند در این زمینه صورت نگرفته است. باید در این حوزه مشوق‌های کامل تکنیکی قانونی و عملیاتی وجود داشته باشد. باید خلا ورود دانشگاه‌ها و اساتید به پروژه‌های مسکن پر شود.

وی افرود: تلاش برای صنعتی سازی ساختمان در کشور بدون سیاست‌گذاری مناسب و توجه نکردن به حل مشکل به صورت بنیادی، همواره با شکست مواجه خواهد شد. نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا، سوداگری در بخش زمین، نقص و نبود انسجام در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور، کمبود دانش فنی و … اصلی‌ترین چالش‌های صنعتی سازی ساختمان محسوب می‌شود؛ بنابراین سیاست‌های کلان باید به گونه‌ای تدوین گردد که با استفاده از ابزار‌های حاکمیتی، افزایش تولید مسکن و مهار سوداگری به صورت توأمان مورد توجه قرار گیرد.

در غیر این صورت اتخاذ راهکار‌های ناقص و کوتاه‌مدت، مشکلات موجود بر سر راه تولید مسکن را بحرانی‌تر خواهد کرد و صنعتی سازی ساختمان نیز نمی‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. در راستای ارائه پیشنهاد‌هایی برای صنعتی سازی، باید محدودیت‌های موجود را به حداقل برسانیم.