ساخت دستگاه ارتعاش سنج، دستاورد نخبگان ایرانی

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، پژوهشگران یک شرکت دانش بنیان موفق به تولید دستگاه ارتعاش سنج از راه دور شدند که با استفاده از روش«ماره» می تواند جابه‌جایی‌های کوچک تا دقت بسیار کوچک«میکرون» را اندازه‌گیری کند. 

بر اساس این گزارش، این شرکت دانش بنیان در سال ۱۳۹۰ با ساخت دستگاه EMC Camera فعالیت خود را آغاز کرد و در سال ۹۱ به عضویت پارک علم و فناوری دانشگاه تهران درآمد. سپس با ساخت دستگاه ضخامت سنج لایه‌های نازک با استفاده از پراش فرنل از پله‌های فازی و همچنین دستگاه ارتعاش‌سنج از راه دور با استفاده از روش ماره وارد حوزه کاری اندازه گیری شد.

به گفته علی صالح پور، مدیرعامل این شرکت دانش بنیان  ما در همه دوره های نمایشگاه ایران‌ساخت حضور داشته‌ایم و در سال گذشته توانستیم چیزی حدود یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان فروش داشته‌ باشیم، اما فارغ از مساله فروش، مزیت حضور در نمایشگاه ایران ساخت برای ما، توسعه فناوری بود.

وی، رویه‌نگار لیزری سطوح (پروفیلومتر) و ارتعاش سنج را از محصولات پرفروش این شرکت در نمایشگاه ایران ساخت برشمرد و در خصوص نحوه عملکرد پروفیلومتر گفت: این دستگاه با استفاده از فن آوری لیزر مثلثی به بررسی رویه اجسام می‌پردازد. که با ترکیب لیزر، سامانه اپتیکی و حسگر CCD فاصله حسگر تا اجسام مشخص می‌شود.

به گفته او، نرم افزار دستگاه به گونه‌ای طراحی شده‌ که برداشت داده‌ها با توجه به گام انتخابی انجام می‌شود. گام‌های بین دو برداشت داده می‌تواند از ۳ ریز متر تا چند میلیمتر در هر جهت از دو محـور حرکتی انتخاب شود. هر چه گام حرکتی کمتر باشد جزئیات کاملتر می‌شود امـا زمان بیشتری برای تکمیل روبش مورد نیاز است.

نمونه  بررسـی بر روی صحنه در یک مسیر حرکت می‌کند و حسگر نیز بر روی صحنه دیـگر به صورت عمود بر نمونه حرکت می‌کند که ترکیب این دو حرکت می‌تواند سطح نمونه را روبش کند. با توجه به محدودیت مکانیکی دقت روبش یک ریز متر است.

به گفته صالح پور، نحوه عملکرد ارتعاش سنج ، در ارتعاش سنجی از راه دور با استفاده از روش ماره (Miore) از بر هم نهی دو ساختار تکراری که دوره تناوب آن‌ها برابر و یا نزدیک به هم باشد، ساختار تناوبی جدیدی در عبور و یا بازتاب ظاهر می‌شود که دوره تناوب آن بسیار بزرگتر از دوره‌های تناوب اولیه است که به آن‌ها فریز‌های ماره می‌گویند. در واقع به گونه‌ای بزرگنمایی در حرکت و جابجایی ایجاد شده است.

وی ادامه داد: از مزایای این ارتعاش سنج می‌توان به اندازه گیری جابه‌جایی‌های کوچک (تا دقت میکرون)، اندازه گیری تغییرات زاویه‌ای (هزارم درجه)، اندازه گیری تنش و کرنش، امکان اندازه گیری تغییر مکان نقاط (عمودی و افقی)، ارتعاشات و مد‌های نوسانی و میرایی سازه، امکان بررسی گسسته و پیوسته (پیشرفته)، سادگی روش و عدم نیاز به استفاده از دستگاه و رایانه‌های متعدد (نسبت به روش‌های مشابه) و ... اشاره کرد.

به گفته او، اندازه‌گیری ارتعاشات پل، ارتعاشات دستگاه‌های حساس مانند پرس، توربولانس جو، اندازه تغییرات جابه‌جایی و ارتعاش سنجی سازه‌های بزرگ (سد، برج و ...)، تنش، کرنش و تغییر شکل سازه‌ها از راه دور و ... از دیگر کاربرد‌های این ارتعاش سنج است.

صالح پور در خصوص کاربرد این محصولات تصریح‌کرد: محصولات این شرکت در صنعت ساخت کاربرد دارد و هر وقت که یک قطعه‌ای را می‌سازیم و می‌خواهیم آن را کنترل کیفیت‌کنیم. با دستگاه‌های ما می‌توانیم به این مهم را به انجام برسانیم.

به گفته وی مزیت محصولات این شرکت نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی سفارشی سازی آن‌ها است که هزینه تمام شده ساخت محصول چیزی حدود یک سوم تا یک پنجم نمونه‌های خارجی مشابه است؛ برای مثال، پروفیلومتر ۳۳۰ میلیون تومان معادل ۶۵۰۰ دلار است این در حالی است که نمونه مشابه خارجی آن چیزی حدود ۳۰ هزار دلار تمام می‌شود و ما از این تجهیز سالانه حدود سه، چهار دستگاه فروش داریم. یعنی مشخصا سالانه تنها روی همین دستگاه چیزی حدود ۷۰ تا ۱۰۰ هزار دلار صرفه جویی ارزی داریم. فارغ از صرفه اقتصادی، مزیت دیگر شرکت ما برای مشتریان، ارائه خدمات پس از فروش است و تا ۱۰ سال این خدمات را ارائه می‌کنیم.