سرمایه انسانی؛ اولین رکن در اهداف سند ملی هوش مصنوعی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه گفتگوی ویژه با موضوع ابلاغ مصوبه نهایی سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی با حضور دکتر سید محمد رضوی زاده رئیس پژوهشگاه ارتباطات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و حجت الاسلام والمسلمین دکتر سعید رضا عاملی استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران و مسئول کمیته نهایی سازی سند ملی هوش مصنوعی و و همچنين آقای مسلم تقی زاده پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی؛ فرصت‌ها و چالش‌های هوش مصنوعی را به بحث و بررسی گذاشت. 

سوال: آقای دکتر عاملی به شما سلام می‌کنم خیلی خوش آمدید هوش مصنوعی فرصت یا چالش اول بپردازیم ببینیم که ماهیت هوش مصنوعی چیست و چرا ما در مهم‌ترین برنامه‌ریزی‌هایمان به دنبال تدوین سند ملی هوش مصنوعی رفته‌ایم؟
عاملی: ببینید هوش مصنوعی یک نظیر انسانی است همانطور که انسان یک موجود فردی و اجتماعی است و در همه جا برای نظام هستی تاثیرگذار است هوش مصنوعی به رقابت انسان آمده و قابلیت‌های مغز انسان را در درون خودش تعبیه می‌کند و یک فناوری در حال شدن است از یک الگوریتم ساده‌ای که چند مرحله را به هم وصل می‌کند و می‌تواند یک فرایند ایجاد کند فرایند رفت و بازگشت را با اگر و در مسیر ایجاد کند تابع الگوریتم‌های پیچیده تبدیل شده و لذا، چون نظیر انسان است اهمیت بسیار بالایی دارد یعنی همانطور که انسان در آموزش است در پژوهش است در صنعت است در کشاورزی است در خدمات است و به یک معنا می‌شود گفت انسان یک زیست بومی دارد هوش مصنوعی هم امروز یک زیست بومی به موازات انسان ایجاد کرده ماهیتش یک ماهیت داده مبنا است بر بستر داده‌ای می‌نشیند بنابراین با ظرفیت‌های صفر و یک بین صفر و یک با ظرفیت‌های کوانتومی می‌تواند ریزپردازش‌های بسیار بسیار ریزی را در سطح اسکوایت ایجاد کند یعنی دیگر ما این یا آن نداریم بین این یا آن میلیارد‌ها مفروض انتخابی وجود دارد که هوش مصنوعی با کامپیوتر‌های کوانتومی با ظرفیت‌های جدید می‌تواند فراهم کند هوش مصنوعی یک ماهیت شبکه‌ای دارد یک ماهیت اجتماعی دارد یک ماهیت یکپارچه دارد که می‌تواند بین متغیر‌های بسیار بسیار گسترده عمل کند شما ببینید همین چت جی بی تی که ظهور پیدا کرد و موضوع خیلی از بحث‌ها شد و شاید این صدای خطری را که به صدا درآمد برای اخلاق هوش مصنوعی به خاطر آن ظرفیت‌هایی بود که ملموس به وجود آمد ۱۳۰ میلیارد متغیر را بهش مراجعه می‌کند برای اینکه پاسخ بدهد این ۱۳۰ میلیارد می‌تواند تبدیل شود به چند تریلیون متغیر شود عرض کردم یک پدیده در حال شدن است بنابراین هوش مصنوعی داده بنیان است شبکه‌ای است الگوریتمی است یک پارچه است و قدرت پردازشگری بسیار ریز دارد و بعضی‌ها فکر می‌کنند هوش مصنوعی فقط یک ظرفیت یک انسان است هوش مصنوعی تراکم مجموعه‌های هوش‌های انسانی است فعلیتی که دارد از قدرت فعلیت هوش انسان بالاتر است به دلیل متغیر‌های گسترده‌ای که در آن به وجود آمده فرصت‌هایی که دارد این است که بسیاری از آرزو‌های ما برای فضای اجتماعی را می‌تواند برآورده کند مثلاً ما یکی از آرزوهایمان عدالت فراگیر است رفع فساد است دادن خدمات آسان به مردم است حذف بروکراسی و فرایند‌های پیچیده زندگی انسان است آلودگی هوا داریم آلودگی هوا در بستر هوش مصنوعی یک بار تعریف متفاوتی از آن می‌شود و می‌تواند یک ظرفیت‌هایی را برای هوای سالم آب سالم طبیعت پاک به وجود بیاورد در عین حال چالش دارد یکی از چالش‌هایش این است که انسان را ممکن است ضعیف بکند حافظه انسان را ضعیف کند قدرت نوآوری انسان در پرتو نوآوری هوش مصنوعی ضعیف شود اتکایی برای انسان به وجود بیاورد که بدون آن نتواند زندگی کند طبقه‌بندی اجتماعی جدیدی ایجاد می‌کند ما طبقه اجتماعی را بر اساس متغیر‌های جمعیتی تعریف می‌کردیم سن جنس قومیت درآمد این‌ها اموری بود که طبقه‌بندی اجتماعی ایجاد می‌کرد هوش مصنوعی الان یک طبقه اجتماعی تولید کننده به وجود آورده و یک طبقه بزرگ اجتماعی مصرف کننده.

سوال: به چند نکته اشاره کردید در واقع اشاره کردید که هوش مصنوعی یک شمشیر دو لبه است هم چالش فراوانی دارد و هم فرصت‌های بیشماری دارد که باید در هر حوزه برنامه‌ریزی شود بیشتر راجع به این موضوع در حکمرانی فرهنگی و فضای مجازی با شما صحبت خواهم کرد آقای دکتر رضوی زاده خیلی خوش آمدید به استودیو گفتگوی ویژه خبری بپردازیم به اینکه بر اساس قانون و اسناد بالادستی تدوین و توسعه موضوع هوش مصنوعی با کدام دستگاه است شورای عالی فضای مجازی یا شورای عالی انقلاب فرهنگی؟
رضوی زاده: آقای دکتر فرمودند که بحث هوش مصنوعی به هر حال یکی از دانش‌های بسیار مهم در حوزه بشری است که به سرعت هم دارد رشد می‌کند و در آینده نزدیک  می‌تواند یکی از معیار‌های مقایسه کشور‌ها باشد و کشور‌هایی که مجهز به این فناوری‌ها نباشند عملاً کشور‌های عقب مانده محسوب می‌شوند برای اینکه ما بتوانیم هوش مصنوعی را در یک جامعه توسعه بدهیم به چند پیش نیاز نیاز داریم یکی بحث داده است یکی بحث نیروی انسانی است یکی بحث زیرساخت‌های پردازشی مناسب است و در کنار این‌ها قانون مقررات است که قانون مقررات هم از دو بعد است یکی برای توسعه این فناوری در کشور‌ها و یکی هم برای جلوگیری از مضرات و خطراتی که ممکن است داشته باشد بحث نقشه راه یا بحث سند ملی برای حکمرانی این قضیه است یعنی ایجاد قانون و مقررات برای استفاده از هوش مصنوعی و توسعه هوش مصنوعی در کشور فرمودید کی متولی است به هر حال در کشور در بحث حکمرانی الان چندین سال است دارد کار می‌شود در حوزه‌های مختلف در بحث هوش مصنوعی یک مقدار حوزه‌اش جدیدتر است، ولی نهاد‌های مختلفی وارد این حوزه شده‌اند ما اخیرا چند اقدام مهم را دیدیم در سطح حاکمیت که برای بحث حکمرانی هوش مصنوعی اقدامات مهمی صورت گرفت یکی بحث برنامه هفتم بود که در برنامه هفتم تکلیف شده به شورای عالی فضای مجازی به همراه وزارت ارتباطات

سوال: حالا تغییر کرده؟
رضوی زاده: نه تغییر نکرده در ماده ۶۵ لایحه برنامه هفتم است که من الان خدمتتان می‌خوانم که مرکز ملی به همراه وزارت ارتباطات مکلف شده که ظرف ۶ ماه برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی را بنویسند اقدام دیگر دستوری بود یا حکمی بود که آقای رئیس جمهور چند هفته پیش دادند بحث شورای ملی هوش مصنوعی بود که آنجا هم بخشی از تکالیف شاید مرتبط بشود به همین بحث تهیه اسناد کلان هوش مصنوعی و ابلاغی بود که امروز رئیس جمهور محترم دادند در مورد تکلیفی که با ابلاغ ماده واحده‌ای بود که ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد نهایی سازی سند ملی هوش مصنوعی داشتند.

سوال: این سوال را به ذهن ایجاد می‌کند که که این تعدد دستگاه‌ها موازی کاری در حوزه توسعه هوش مصنوعی نیست؟
رضوی زاده: شاید در نگاه اول این به نظر بیاید، ولی اگر شما دقت بفرمایید اعضای شورای عالی فضای مجازی که حالا مصوبات مرکز ملی فضای مجازی هم باید آنجا برود و شورای عالی انقلاب فرهنگی را اگر شما اعضا را نگاه کنید مشترکات زیاد است بین اعضا این یک جنبه قضیه اگر در لایحه برنامه هفتم ما دقت کنیم می‌بینیم که لایحه برنامه هفتم بیشتر دیدگاه فنی به قضیه دارد یعنی دیدگاه فناوری دارد ميگوید برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی به منظور تعیین چهارچوب‌ها و سازوکار‌ها تعامل با ذینفعان فراهم نمودن دانش و زیرساخت‌های پایدار فنی اجتماعی و اخلاقی و حقوقی و کاربرد‌ها است امروز اگر در ابلاغی که آقای رئیس جمهور دادند نگاه کنیم در ماده واحده می‌بینیم که دوباره ابلاغی که به شورای عالی انقلاب فرهنگی داده‌اند من دوباره بخشی از این را می‌خوانم که آمده با استفاده از همکاری جا‌های مختلف مثل مرکز ملی فضای مجازی باز وزارت ارتباطات که اینجا هم نقش دارند و وزارت علوم وزارت ارشاد، ولی گفته آخرش این است که بر پایه بنیان‌های نظری دینی فلسفی فقهی اخلاقی فرهنگی و با در نظر داشتن پیامد‌های آن در ابعاد مختلف این برنامه تدوین می‌شود من فکر می‌کنم این یک کار هوشمندانه بوده که بخش فنی‌اش می‌تواند در لایحه هفتم طبق همان دستوری که طبق قانونی که در لایحه هفتم است تکلیفی که به مرکز ملی و وزارت ارتباطات داده شده تدوین شود و بعد در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم می‌تواند 

سوال: از نگاه شما موازی کاری نیست فقط یک تعامل در جهت هدف ؟
رضوی زاده: می‌تواند باشد.

سوال: بسیار خوب آقای دکتر عاملی اشاره کردید به فرصت‌ها و چالش‌ها اول بفرمایید که در شورای عالی انقلاب فرهنگی و در سندی که قرار است در ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شود چه مسائلی چه راهبرد‌هایی چه حل مسئله‌هایی برای این چالش‌ها و تقویت فرصت‌ها در نظر گرفته شده؟
عاملی: ببینید من برگردم به سوال قبلی شما که آقای دکتر توضیح دادند ما در معاونت علم و فناوری رئیس جمهور ستاد‌های متنوعی از علم و فناوری داریم که به دلیل اینکه بنیانش علم و فناوری است در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده مثل سند زیست فناوری یا سند فناوری‌های نانو یا سند علوم شناختی گیاهان دارویی حتی سند هوا و فضا این‌ها به دلیل اینکه دانش بنیان است معمولاً این نوع اسناد در شورای عالی انقلاب فرهنگی ذیل ستاد نقشه جامع کشور و امروز در ساختار دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که چهار ستاد دارد ذیل ستاد علم و فناوری بررسی و نهایی سازی می‌شود و در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به تصویب برسد.

سوال:چه مسئله های برای این چالش‌ها و تقویت فرصت‌ها در نظر گرفته شده است؟
رضا عاملی: من برگردم به سوال قبلی شما که آقای دکتر توضیح دادند ما در معاونت علم و فناوری رئیس جمهور، ستاد‌های متنوعی از علم و فناوری داریم که به دلیل این که بنیانش علم و فناوری است، در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است، مثل سند زیست فناوری یا سند فناوری‌های نانو یا سند علوم شناختی، گیاهان دارویی، حتی سند هوا- فضا، این‌ها به دلیل این که دانش بنیان هست، معمولا این نوع اسناد در شورای عالی انقلاب فرهنگی ذیل ستاد نقش جامع علمی کشور و امروز در ساختار دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که چهار ستاد دارد، ذیل ستاد علم و فناوری بررسی، نهایی سازی می‌شود و در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به تصویب برسد. سند هوش مصنوعی هم از همین نگاه یعنی به جهت این که بنیان علم و فناوری دارد، این مسیر را دارد طی می‌کند و از چهار سال پیش هم تدوین این سند شروع شده است.

سوال: کی نهایی می‌شود؟
رضا عاملی: من امیدوارم تا یک ماه آینده سند در ستاد علم و فناوری ستاد شورای عالی انقلاب فرهنگی نهایی بشود و آماده طرح در شورای عالی انقلاب فرهنگی بشود، لذا همان جور که اشاره شد شاید بنیان‌های فنی موضوع به وزارت ارتباطات مرکز ملی فضای مجازی مرتبط بشود، ولی وقتی هوش مصنوعی را به عنوان یک زیست بوم زندگی نگاه می‌کنیم به آن، طبیعتا ابعاد فلسفی، فرهنگی به خصوص ابعاد اخلاقی پیدا می‌کند یعنی این هوش خیلی‌ها می‌گویند یک هوش بی طرف است، ولی شما سند ملی هوش مصنوعی آمریکا را در همین سال بیست، بیست و سه نگاه کنید، در همان بند‌های اولش می‌گوید باید ارزش‌های آمریکایی  در الگوریتم‌های هوش تدبیر بشود؛ بنابراین حالا ارزش‌های آمریکایی یکی از آن‌ها لیبرالیسم است یعنی یک بازبودگی در این فضا ایجاد می‌کند یا این که یک فضایی منهای خدا طراحی کردن است. شما وقتی که یک هوش مصنوعی را یک فضای توحیدی طراحی می‌کنید، تخریب انسان نباید توسط هوش صورت بگیرد، وقتی این هوش مصنوعی را یک فضایی برای آن طراحی می‌کنید که ارزش اصلی اش استقرار عدالت در جامعه باشد، باید پرتوی عملکردی اش عدالت گرا باشد.

سوال: ما همه این‌ها را در تدوین و در مراحل مختلف در نظر می‌گیریم، چون به عنوان چالش مطرح می‌کنید و من پرسشم از شما این بود که آیا به عنوان سند در نظر گرفته می‌شود در شورای عالی انقلاب فرهنگی؟
رضا عاملی: این سند هفت تا ماده اصلی دارد، که ماده یک آن طبق روال اسناد واژه‌های کلیدی را تعریف می‌کند که مشخص باشد که مقصود چیست؟ ماده دو سند معطوف به چشم انداز است که ما در افق آینده می‌خواهیم به کجا برسیم؟ به اهداف کلان توجه دارد و در پرتو اهداف کلان، سیاست‌های راهبردی در ماده سه تدوین می‌شود.
در ماده چهار می‌رود سراغ برنامه اقدام و در ماده پنج به اولویت‌ها توجه می‌کند و به در واقع بستر‌های عمل هوش مصنوعی توجه دارد و نهایتا به سازمان اجرایی ستاد ملی هوش مصنوعی توجه دارد که خوشبختانه رئیس جمهور در نهم آذرمااه حکمی را دادند که در آن حکم شورای راهبری ملی هوش مصنوعی را منصوب کردند اعضای آن را و مرکز ملی راهبری هوش مصنوعی را ابلاغ کردند.در واقع این بخش سند عملا شروع شده است کارش و معاونت علم و فناوری رئیس جمهور مسئول است که این موضوع را دنبال بکند.

سوال: آقای تقی زاده، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی از استودیوی دیگری ما را همراهی می‌کنند، در استودیو راجع به سند، ماهیت هوش مصنوعی و همچنین وظایف دستگاه‌ها صحبت کردیم، بپردازیم به آن چه مهم است و برای پیاده سازی این نقشه راه چه الزاماتی نیاز داریم؟ چه سیاست گذاری‌هایی می‌طلبد؟ چه قانون گذاری‌هایی باید مورد توجه قرار بگیرد یا قرار گرفته است؟
تقی زاده: ما در واقع سند این مدلی قبلا داشتیم، قرار بوده  در افق هزار و چهارصد و چهار ما در سند ایران سال هزار و چهارصد و چهار به عنوان اقتصاد برتر منطقه بشویم.
ولی وضعیت فعلی ما نشان می‌دهد که از زمانی که ما به اصطلاح نقشه نوشتیم و سند را نوشتیم اوضاع مان خیلی بدتر است. پس مشکل این است که اول باید شما فضای مسئله را به درستی درک کنید. فضای مسئله الان در حوزه هوش مصنوعی به چه صورتی است؟ اول حکمرانی واحد هست، ما در واقع در این حوزه مدیریت جزیره‌ای داریم و تا الان در واقع حکمرانی واحدی نداشتیم، مسئله دومی که باید ما در فضای مسئله در نظر بگیریم، بحث سرعت تغییرات فناوری است.ببییند سازمان یونسکو اعلام کرده است که سرعت تغییرات فناوری از سیصد سال رسیده است به سه ماه، یعنی هر سه ماه فناوری در واقع منسوخ می‌شود، پس بنابراین ما باید توی این حوزه تصمیم گیری صیحیح را انجام بدهیم. حالا این را بگذاریم در کنار کشور‌های در حال توسعه مثل ما که خوب تغییرات نرخ ارز دارند و تغییرات قوانین را دارند، پس بنابراین سرعت تغییرات فناوری خیلی مهم هست. مسئله سوم مهاجرت نخبگان و کسب و کارهاست که در واقع سیگنال بدی برای توسعه هوش مصنوعی کشور است و این هم نکته بعدی در این حوزه. نکته چهارم اصلاح طرز فکر ما نسبت به فناوری هست، ما باید حاکمیت سایبرنتیکی را به رسمیت بشناسیم. حاکمیت سایبرنتیکی چه می‌گوید؟ می‌گوید که ما باید به جای نگاه دستوری به فناوری باید نگاه در واقع فناوری کارگردانی کنیم.
یکی از مصادیق آن الان در دنیا رایج هست، بحث نگرانی هاست که در حوزه هوش مصنوعی وجود دارد، دنیا وقتی بزرگان هوش مصنوعی در ارتباط با نگرانی‌ها صحبت کردند، مسئله هوش مصنوعی انسان محور مطرح شد، خود هوش مصنوعی خلق مدل از داده است. هوش مصنوعی انسان محور کاری که کرده است این است که به اصطلاح علاوه بر این که خلق مدل از داده است، دو تا آیتم دیگر هم به آن اضافه کرده است و آن بحث کاربران هست و بحث دستورالعمل‌هایی که کشور‌ها در واقع در پلتفرم‌ها لحاظ می‌کنند، مثلا توی چین بحث فراگیر بودن را قرار داده است یا توی ماکروسافت آمده است بحث حریم خصوصی به عنوان دستورالعمل و اولویت قرار داده است یا توی استرالیا بحث شفافیت را قرارداده است. جای دیگر مسئولیت را، بنابراین هوش مصنوعی انسان محور مصداق بارز کارگردانی فناوری است و نگرانی‌هایی که توی این حوزه وجود دارد می‌شود گفت برطرف کرده است. بحث دیگر همسو شدن با فناوری است، ببینید ۱۰ اقتصاد برتر دنیا، هشت تای آن پلتفرمی هست، فقط یکی از آن‌ها داخلش آرامکو هست، بنابراین ما باید با فناوری همسو شویم وقتی که این خودش نقشه راه هست و نیازی به نوشتن ندارد، ما دیگر وقتی این روند‌ها و فرآیند‌ها را می‌بینیم قطعا دیگر نمی‌آییم توی میانکاله پتروشیمی بزنیم. بعد موضوع بعدی این که تمام برکات هوش مصنوعی در تحول دیجیتال متلور می‌شود، این سوال الان هست، شما فرض کنید نقشه نوشتید، آماده است این نقشه، آیا سازمان‌ها آمادگی پذیرش هوش مصنوعی را دارند، پاسخ با قاطعیت خیر هست.

سوال: آقای تقی زاده، می‌خواهید پاسخ را از آقای دکتر رضوی زاده بگیریم، می‌گویند که شما سند را نوشتید، دستگاه‌ها آمادگی اجرا را دارند؟
رضوی زاده: من اجازه دهید یک نکته دیگری که ایشان فرمودند را اول پاسخ بدهم خیلی سریع، بحث هوش مصنوعی من خدمت شما عرض کردم، چند تا پیش نیاز دارد تا در کشور رشد کند، خوب یکی از آن‌ها بحث قانون و مقررات است، قانون و مقررات باید تسهیلگری کند هوش مصنوعی را، ما الان توی هوش مصنوعی، من اعتقاد دارم بخش خصوصی در بحث هوش مصنوعی خیلی جلوتر از قانون و مقررات و بخش حکمران هست. ما از سال‌های گذشته شرکت‌هایی داریم که در بحث هوش مصنوعی دارند فعالیت می‌کنند، محصولات دارند و ما باید کمک شان کنیم، اگر بخواهیم توی بحث کار‌هایی که در کشور در بحث تسهیل گری این موضوع انجام شده است، ما در وزارت ارتباطات از چند سال قبل، از حدود سه سال قبل یک مرکزی را به وجود آوردیم، به نام مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی، هدف ما در وزارت ارتباطات این بود که بیاییم رگولاتوری و بحث حقوقی هوش مصنوعی را به سمتی ببریم که بتواند کمک کند به توسعه کاربرد‌های هوش مصنوعی در سطح کشور، کاربرد‌هایی که اولویت دارد برای کشور.

سوال: فکر می‌کنم در راستای همین در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها این موضوع را فعال و راه اندازی کردید؟
رضوی زاده: بله ما این موضوع را در کشور حالا توی دانشگاه‌ها خدمت شما عرض کنم، توی دانشگاه‌ها مبحث هوش مصنوعی به عنوان یکی از مباحث در حوزه کامپیوتر مطرح است  سالانه حدود سه هزار نفر نیروی متخصص توی این حوزه دارند تربیت می‌شوند در دانشگاه ها.

سوال: با هم در ارتباط هستند آن چه که در مراکز مختلف، در جا‌های مختلف راه اندازی کردید؟
رضوی زاده: ببنید  حالا داشتم خدمت شما عرض می‌کردم، ما سعی کردیم توی وزارت ارتباطات به عنوان یکی از متولیان این قضیه، به عنوان یکی از متولیان اصلی این قضیه، که فکر می‌کنیم که وزارت ارتباطات به عنوان یکی از محور‌های اصلی هوش مصنوعی در کشور است به چه دلیل؟ به دلیل این که داده بسیار زیادی دستش هست و زیرساخت‌های پردازشی و زیرساخت‌های ارتباطی دستش هست و بحث اقتصاد دیجیتال در حوزه وزارت ارتباطات هست به عنوان متولی اصلی این قضیه، ما از سال‌های قبل به این مسئله پرداختیم و یکی از کار‌هایی که داشتیم انجام می‌دادیم همین ارتباط بین دانشگاه‌ها و بخش خصوصی را و بخش‌های تحقیقاتی به وجود بیاوریم. من یک نکته فقط خدمت تان عرض کنم که نگاه کنید بحث هوش مصنوعی ما خیلی داریم روی بحث قانون و مقرراتش الان تاکید می‌کنیم، پیش نیاز‌های مهم تری هم هست، که باید در کنار این بیاید، یکی از آن‌ها بحث زیرساخت‌های پردازشی است که ما داریم در وزارت ارتباطات روی همین کار می‌کنیم، بحث نیروی انسانی هست که شما فرمودید، بحث وزارت علوم دارد روی این زمینه کار می‌کند و باید به این‌ها هم پرداخته شود و بحث مهم دیگر بازم تاکید می‌کنم بحث داده است تا وقتی که ما داده‌های کافی و مناسب برای بحث هوش مصنوعی نداشته باشیم نمی‌توانیم انتظار توسعه هوش مصنوعی را داشته باشیم.

سوال: آقای دکتر تاکید مقام معظم رهبری روی این که ما در حوزه هوش مصنوعی برسیم به ۱۰ کشور برتر دنیا، ما الان چه اقداماتی را انجام دادیم؟
عاملی: : ببینید اولین رکنی که در در اهداف سند ملی هوش مصنوعی به آن توجه شده است، سرمایه انسانی است و سرمایه انسانی امروز در دانشگاه‌های ما پرورش پیدا می‌کنند که واقعا نیازمند به یک پوست اندازی داریم، ما یک مقدار عقب هستیم از نو شدن دانش در ایران، با توجه به تغییراتی که به وجود آمده است، ببینید هوش مصنوعی ادامه ظرفیت‌های فضای مجازی است.به یک نوعی ما از انقلاب اول روقومی و از انقلاب دوم روقومی صحبت می‌کردیم، انقلاب اول روقومی این بود که بتواند اشیاء و اطلاعات را تبدیل کند به داده بکند، انقلاب دوم این بود که داده را تبدیل به خدمات بکند. این که آقای دکتر اشاره می‌کنند که ما نیاز به داده داریم، ما در دهه بعد از سال دوهزار یعنی بین دوهزار تا دوهزار و ده، هجده اگزا بایت داده در کل جهان به وجود آمده است. امروز، هر دو روزی، هجده اگزابایت به داده اضافه می‌شود، بنابراین جهانی است که به صورت فراگیر داده‌ها دارد افزایش پیدا می‌کند.
هر دیوایسی که وصل به اشیاء، اطلاعات، انسان‌ها و فرآیند‌ها می‌شود، بستر داده‌ای را افزایش می‌دهد. به نظرم سند کمک می‌کند اولا یک حکمرانی موثر داشته باشیم و در ثانی بخش خصوصی را هم برای آن ظرفیت‌های کافی و لازم برای توسعه فراهم می‌کند، البته این بحث‌ها دامنه بسیار گسترده‌ای دارد که امیدوارم در فرصت دیگری بشود به آن ورود پیدا بکنیم.

سوال: یک جمع بندی کوتاه آقای تقی زاده بفرمایید؟
تقی زاده: در ارتباط با پذیرش سازمان‌ها و این که میزان آمادگی شان به چه صورت است، نکته مهم طرز فکر راس یک سازمان برای پذیرش فناوری است واصلا مسئله تحول دیجیتال، مسئله فنی نیست.ما برای توسعه هوش مصنوعی به داده نیاز داریم، داده در کجا تولید می‌شوند؟ پلتفرم‌ها، پلتفرماه به چه نیاز دارند؟ به زیرساخت، زیرساخت‌های متناسب با آن توسعه پیدا نکرده است و ما توی این زمینه بدهی فنی داریم.ما توی بخش داده‌های باز، ما هر جا مشکلی در مقیاس ملی داریم، نشان از این واقعیت دارد که داده‌ها به شکل صحیح برای حل مسئله استفاده نکردیم. باید حتما توی حوزه داده، قوانینی باشد، الان دوستانی هستند که در حوزه پزشکی می‌خواهند در واقع کار‌های تحقیقاتی انجام بدهند، ولی قوانین وجود ندارد که بخواهند استفاده بکنند، بحث تعریف پروژه‌های پرچم، یامگاپروژکتهست که داده محور و مسئله محور باشد. بحث تربیت نیروی انسانی متخصص هست و به روزرسانی در واقع کتب درسی که مبتنی بر آینده مشاغل باشد و ایجاد دپارتمان داده در سازمان‌ها می‌تواند مفید باشد.

سوال: آقای دکتر تاکید مقام معظم رهبری روی این که ما در حوزه هوش مصنوعی برسیم به ۱۰ کشور برتر دنیا، ما الان چه اقداماتی را انجام دادیم؟
رضا عاملی: ببینید اولین رکنی که در در اهداف سند ملی هوش مصنوعی به آن توجه شده است، سرمایه انسانی است و سرمایه انسانی امروز در دانشگاه‌های ما پرورش پیدا می‌کنند که واقعا نیازمند به یک پوست اندازی داریم، ما یک مقدار عقب هستیم از نو شدن دانش در ایران، با توجه به تغییراتی که به وجود آمده است، ببینید هوش مصنوعی ادامه ظرفیت‌های فضای مجازی است.به یک نوعی ما از انقلاب اول روقومی و از انقلاب دوم روقومی صحبت می‌کردیم، انقلاب اول روقومی این بود که بتواند اشیاء و اطلاعات را تبدیل کند به داده ، انقلاب دوم این بود که داده را تبدیل به خدمات بکند.این که آقای دکتر اشاره می‌کنند که ما نیاز به داده داریم، ما در دهه بعد از سال دوهزار یعنی بین دوهزار تا دوهزار و ده، هجده اگزا بایت داده در کل جهان به وجود آمده است.امروز، هر دو روزی، هجده اگزابایت به داده اضافه می‌شود، بنابراین جهانی است که به صورت فراگیر داده‌ها دارد افزایش پیدا می‌کند.
هر دیوایسی که وصل به اشیاء، اطلاعات، انسان‌ها و فرآیند‌ها می‌شود، بستر داده‌ای را افزایش می‌دهد.به نظرم سند کمک می‌کند اولا یک حکمرانی موثر داشته باشیم و در ثانی بخش خصوصی را هم برای آن ظرفیت‌های کافی و لازم برای توسعه فراهم می‌کند، البته این بحث‌ها دامنه بسیار گسترده‌ای دارد که امیدوارم در فرصت دیگری بشود به آن ورود پیدا بکنیم.

سوال: یک جمع بندی کوتاه آقای تقی زاده بفرمایید؟
تقی زاده: در ارتباط با پذیرش سازمان‌ها و این که میزان آمادگی شان به چه صورت است، نکته مهم طرز فکر راس یک سازمان برای پذیرش فناوری است واصلا مسئله تحول دیجیتال، مسئله فنی نیست.