پخش زنده
امروز: -
اقتصاد جنگ؛
خسارت‌های طوفان الاقصی برای رژیم صهیونیستی
کارشناسان اقتصادی معتقدند انصارالله یمن نقش استراتژیک و ویژه‌ای که در جنگ غزه ایفا می‌کند این است که هزینه مبادلاتی را برای اقتصاد اسرائیل به شدت بالا و امنیت تامین کالا‌های اساسی را به شدت پایین آورده که ادامه این روند حتما اقتصاد رژیم صهیونیستی را دچار اختلالات بسیار جدی تری خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما آقایان محمدطاهر رحیمی و علی رهجو کارشناسان اقتصادی در برنامه جهان امروز شبکه خبر، خسارت‌های طوفان الاقصی برای رژیم صهیونیستی را از منظر اقتصاد جنگ بررسی کردند.
سوال: جنگ به کریدور‌ها و مسیر‌های حمل و نقل بین المللی هم کشیده شده، صهیونیست‌ها از این مسیر‌ها برای تقویت ماشین کشتارشان استفاده می‌کردند، اما یمنی‌ها ورود پیدا کردند و بخشی از کشتی‌ها و نفتکش‌های رژیم را مورد تهدید قراردادند، مواردی را هم مصادره کردن، شما بیشتر توضیح بدهید، این مسیر‌ها چقدر برای رژیم صهیونیستی مهم بوده؟
رحیمی: مهمترین شریان اقتصادی رژیم صهیونیستی وکالا‌های موردنیاز اقتصاد رژیم صهیونیستی از گذرگاهی عبور می‌کند که فقط می‌تواند تحت تسلط یمن و نیرو‌های انصارالله یمن قرارداشته باشد و قراردارد، اسرائیل یک کشور به شدت واردات پذیر است، رژیم صهیونیستی به شدت به واردات وابسته است، با وصف اینکه در سرزمین‌های اشغالی کمتر از حدودا ۱۰ میلیون نفر اشغالگر دارند زندگی می‌کنند، اما واردات این رژیم طبق آمار سال ۲۰۲۱ حدود ۹۲ میلیارد دلار بوده که اگر الان احتمالا حتما افزایش پیدا کرده و احتمالا به عدد‌های مثلا صد میلیارد دلار یا بالاتر می‌تواند رسیده باشد، اما طبق آخرین آمار تلفیقی ۲۰۲۱ که سایت بین المللی اطلس هاروارد منتشر می‌کند، رژیم صهیونیستی ۹۲ میلیارد دلار واردات داشته در بزرگی این عدد همین بس که کشوری مثل کشور ایران با جمعیت رسمی حدود ۸۵ الی ۹۰ میلیون نفر، واردات مان چیزی حدود ۴۰ یا ۵۰ میلیون دلار است، یعنی آنها با یک جمعیت یک دهم ما عملا دوبرابر ما واردات دارند.
سوال: با اینکه اقتصاد ما هم بزرگتر از آنهاست.
رحیمی: کشوری که به شدت واردات پذیر محسوب می‌شود، عمده این واردات حدود ۳۰ میلیارد دلارش از مسیر کشورهای شرق آسیا، جنوب آسیا و جنوب شرق آسیا تامین می‌شود که این کالا‌های اساسی مورد نیاز رژیم صهیونیستی از طریق اقیانوس هند، دریای مکران که در جنوب دریای عمان ما محسوب می‌شود می‌آید به خلیج عدن ختم می‌شود، از خلیج عدن تنگه باب المندب.
سوال: ما می‌توانیم همزمان که شما می‌گویید نقشه را هم داشته باشیم در قاب شبکه خبر، شما ادامه بدهید.
رحیمی: وارد خلیج عدن و بعد تنگه باب المندب، از آنجا وارد دریای سرخ و بعد به بندر ایلات ختم می‌شود، رژیم صهیونیستی سه تا بندر اساسی برای ترخیص کالا‌های موردنیاز خودش دارد که عمده کالا‌ها آنجا ترخیص می‌شود، ایلات، حیفا و اشتود که مهمترین و استراتژیک‌ترین بندر این سه تا بندر ایلات است که جنوب سرزمین‌های اشغالی قرار دارد.
سوال: همانجایی که انصارالله یمن مورد هدف قرارداده؟
رحیمی: بله همانجایی که انصارالله یمن مورد هدف قرار می دهد و نکته مهم این است که کالا‌ها و کشتی‌های باری عمدتا به ارزش ۳۰ میلیارد دلار در سال و الان بیشتر از این مقدار از خلیج عدن، تنگه باب المندب و دریای سرخ عبور می‌کند که تحت تسلط انصارالله یمن است و انصارالله یمن نقش استراتژیک و ویژه‌ای که الان ایفا می‌کند این است که اساسا هزینه مبادلاتی را برای اقتصاد اسرائیل به شدت بالا می‌برد، امنیت تامین کالا‌های اساسی برای رژیم صهیونیستی را به شدت پایین آورده و مخدوش کرده و اگر همین طور ادامه پیدا بکند حتما اقتصاد رژیم صهیونیستی را دچار اختلال و مشکلات بسیار جدی خواهد کرد.
سوال: یعنی به طور مشخص اولا تعدادی از این کشتی‌ها را توقیف کردند و ممکن است بکنند، ثانیا ایجاد یک همچنین شرایطی باعث می‌شود که شرکای اقتصادی رغبت کمتری داشته باشند برای این که با رژیم کارکنند، بعد سومین مورد شاید می‌تواند این باشد که هزینه بیمه و مواردی از این دست را بالاتر ببرد و در نهایت مجموع این شرایط تامین نیاز‌های رژیم را سخت بکند و حتی تورم به وجود بیاورد در هزینه ها؟
رحیمی: بله این بخشی از این مشکلاتی است که شما فرمودید ممکن است برای رژیم صهیونیستی ایجاد بشود و اساسا همه اینها را ما در قالب هزینه مبادلاتی در اقتصاد صورت بندی می‌کنیم که این نقش آفرینی انصارالله هزینه مبادلات را دارد برای اسرائیل بالا می‌برد و از سیستم حمل و نقل بین المللی تا کشور‌هایی که می‌خواهند به اسرائیل صادرات داشته باشند اساسا نرخ بهره انتظاریشان به خاطر خطری که در مسیر باید متحمل بشوند بالا می‌رود، انصارالله یمن جالب است، سخنگوی ارتش یمن اعلام کرده که ما کشتی‌هایی را که پرچم اسرائیلی داشته باشند یا حتی توسط رژیم صهیونیستی و مالکان صهیونیستی اداره بشوند، یا حتی تحت مالکیت آنها هم نباشند، اداره بشوند یا تحت مالکیت باشند در هر سه حالت ما این کشتی‌ها را توقیف می‌کنیم و آنها را مورد حمله قرار می‌دهیم و هر مجموعه‌ای نظامی دیگری مثل مثلا ناو‌های آمریکایی بخواهند این را مورد پشتیبانی قرار بدهند، آنها هم جزو هدف حمله ما قرار می‌گیرند، مجموع این موارد یعنی ریسک بالای تجارت با رژیم صهیونیستی و افزایش شدید هزینه‌های واردات برای رژیم صهیونیستی که به شدت واردات پذیر است اگر رژیم صهیونیستی صادرات بالایی هم دارد، به خاطر وابستگی بسیار شدیدش به واردات است که اگر این واردات مختل شود، اساسا صادرات رژیم صهیونیستی و ارزآوری در سرزمین‌های اشغالی هم دچار اختلال بسیار جدی خواهد شد.
سوال: این بخش کلی ماجرا و تئوریک و نظریش بود حالا با این اقداماتی که انصارالله این مدت انجام داده، آنها در عمل چه آسیب‌هایی را توانستند بزنند؟
رحیمی: یکسری هزینه‌های مستقیم طی جنگ به اینها تحمیل می‌شود که اینها بالاخره روزانه یک هزینه بسیاربالایی را صرف جنگ می‌کنند، بعضی روایت‌ها که برای چند روز قبل دوران آتش بس موقت بود، اعلام شد مثلا وزیر خزانه داری رژیم صهیونیستی اعلام کرد ما دچار هزینه‌های مستقیم مثلا تا ۵۰- ۶۰ میلیارد دلاری شدیم، این هزینه‌های مستقیم هزینه‌های غیرمستقیم ویژه‌ای هم دارد به آنها تحمیل می‌شود که الان محاسبه اش سخت است، مثلا رژیم صهیونیستی الان با اختلال ویژه در ورود گردشگر مواجه شده در حالی که بخش عمده‌ای از صادرات و ارزآوری رژیم صهیونیستی ناشی از صادرات خدمات یعنی ورود گردشگر به این کشور بوده که این هم جزو آسیب‌هایی است که فعلا ممکن است خودش را در اعداد و ارقام نشان ندهد، اما در آینده حتما آسیب زا خواهد بود.
سوال: آقای رهجو، این موضوع بحث امشب اقتصاد جنگ است بد نیست شما درباره مفهوم این اقتصاد جنگ بفرمایید؟
رهجو: در ادبیات علوم استراتژیک و اقتصاد استراتژیک یکی از مباحث مهم جنگ و پیش از اقتصاد جنگ، اقتصاد دفاعی است، یعنی در شرایطی که شما درگیر جنگ هستید، یک اقتصاد و یک سازوکار تدبیر معیشتی موضوعیت دارد، وقتی که در شرایط پیش از جنگ هستید یک شرایط دیگری، در شرایط اقتصاد جنگ طبیعتا وقتی که یک اقتصادی درگیر می‌شود، تمام اجزای اقتصاد باید بیاید به کمک جنگ و تدابیر ویژه‌ای معمولا اتخاذ می‌شود مثل بحث فروش اوراق قرضه و اخذ کمک از کشورهای دیگر و حتی استفاده از همپیمانان و موضوع این که بیاییم شرایط اضطراری را فوق العاده اعلام بکنیم، از منابع حتی بخش خصوصی استفاده بکنیم برای اینکه بتوانیم به کمک اقتصاد ملی بیاییم و تکافوی لازم برای تامین منابع را برای جنگ بکنیم، همه اینها سابقه دارد در طول تاریخ، مثلا بحث فروش اوراق قرضه بر می‌گردد به جنگ‌هایی که دولت شهر‌های ایتالیایی داشتند در گذشته، یا مثلا وضعیت فوق العاده چیزی است که همیشه رژیم صهیونیستی با آن دست و پنجه نرم کرده، همیشه این شرایط را اعلام کرده، حتی بعضا شما می‌بینید که ایالات متحده برای اینکه بتواند یک فرار رو به جلو داشته باشد، همیشه آمده در قالب مجتمع‌های صنعتی و نظامی بخش خصوصی خودش را درگیر کرده مثل پروژه منهتن، اصلا همین فیلم معروف اخیرا اکران شده توسط اقای نولان ساخته شده، اوپن هایمر، دارد همین را نشان می‌دهد.
یعنی شما وقتی جریان این فیلم حالا بینندگان دیده باشند، مطالعه می‌کنید می‌بینید که چطور آن بخش نظامی ایالات متحده می‌آید از فضای دانشگاه، بخش فضای غیرنظامی و سیبل استفاده می‌کند، برای این که بمب اتمی بسازد.
سوال: یعنی فارغ از این که آمریکا در شرایط جنگی باشد یا نباشد، آن صنعت نظامیشان به صنایع دیگر متصل است به دانشگاه متصل است و آنها پیوند‌های عمیقی دارند که حالا وقتی در شرایط جنگی قرار بگیرند کامل خودش را نشان می‌دهد.
رهجو: یعنی آن بدترین حالت ممکن که شما ممکن است بگویید در جنگ دولت بیاید منابع بخش خصوصی را استفاده کند برای اینکه بتواند جنگ را تامین کند از نظر اقتصادی و سایر منابع ممکن، در ایالات متحده با این حرکت مجتمع‌های صنعتی به نظر من دارد اتفاق می‌افتد، این در خود رژیم صهیونیستی هم بوده و این اتفاق در طول این هفتاد، هشتاد سال گذشته همواره توسط این رژیم دنبال می‌شده برای اینکه بتواند بگوید آقا اوضاع من عادی نیست، من باید هزینه‌های ویژه‌ای بکنم، بخش عمده این وارداتی که گفتند این واردات تجهیزات نظامی است و امکاناتی است که استفاده می‌شود برای اینکه سطح آمادگی این رژیم را برای دفاع از خودش بالا ببرد.
سوال: حالا اشاره کردند از ابتدای طوفان الاقصی تاکنون هزینه‌های مستقیمی که به صورت نظامی طوفان الاقصی برای رژیم داشته چقدر بوده؟
رهجو: اگر بخواهیم یک قدم برویم قبل تر، در آن بخش اقتصاد دفاعی که گفتم، یعنی آن شرایطی که شما درگیر جنگ نیستید و یک شرایط آشتی است و شما هزینه‌هایی که باید بکنید طبق اعلام خود سازمان ملل در سال ۲۰۲۱ رقم رسمی این است ۲۰ و نیم میلیارد دلار هزینه‌های دفاعی رژیم صهیونیستی بوده، یعنی این در شرایطی بوده که اصلا جنگی نبوده.
سوال: یعنی دو سال پیش که در شرایط بدون جنگ رژیم قرار داشته حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال هزینه ماشین جنگیش بود؟
رهجو: بله، ولی حالا وقتی که می‌رود تو شرایط جنگی اساسا همه چیز تغییر می‌کند، آن چیزی که اعلام شده و تو شرایطی که خیلی از اطلاعات به این راحتی دیگر درز نمی‌کند، آن چیزی که هفته‌های اول اعلام شد، گفتند که چیزی حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار خود ایالات متحده فقط آمد کمک کرد و هزینه‌هایی که الان برآورد می‌شود روزی اعدادی در حد دو میلیارد دلار است که باز به نظر می‌رسد که این اعدادی است که دارد کاملا کمتر از آن چیزی که هست برآورد و اعلام می‌شود.
سوال: ما اعداد زیادی شنیدیم توی این مدت، البته، چون دیگر جنگ هست و شهر‌ها نظامی است ممکن است خیلی حقایق و آمار واقعی گفته نشود، ولی از چندصد میلیون دلار در روز شنیدیم الان هم شما اشاره می‌کنید به نزدیک دو میلیارد در روز؟
رهجو: یک جنگ خیلی گرانی را شما درموردش صحبت می‌کنید، چون اساسا هم خود رژیم صهیونیستی و هم ایالات متحده به شدت گران می‌جنگند.
سوال: علتش چیه؟ گران بودن جنگ برای این دو تا؟
رهجو: ببینید طبیعتا، چون هزینه‌های تجهیزات محور، توی این رژیم بالاست یعنی برخلاف حماس که شما می‌بینید تدبیر استفاده می‌شود، اعلام شد دیگر، گفتند برآورد کردند که میزان تونل‌هایی که وجود دارد، از حجم بعضی از این شهر‌هایی که مترو‌های گسترده دارند بالاتر است، یعنی این تدبیر دیگر، ولی اگر شما بخواهید در مقابل این تدبیر بیایید وارد عمل شوید باید از تجهیزات استفاده کنید، هر چقدر شما می‌روید به سمت تجهیزات هزینه اش گران‌تر می‌شود.
سوال: و شاید مثلا هزینه یک راکت یا موشکی باشد که حماس شلیک می‌کند و در مقابل هزینه یکی از آن پرتاب‌های گنبد آهنین رژیم صهیونیستی، یا آن موشک یاسین ۱۰۵ که رزمندگان مقاومت همین ابتدای برنامه دیدیم که شلیک می‌کنند.
رهجو: آن هم هست، یعنی الان این بمب جی بی یویی که مطرح شد که استفاده شده، حداقل ۱۹ هزار دلار قیمتش است، یا مثلا هرکدام از این پرتاب‌های سیستم دفاع ضدموشکی و گنبد آهنین یا فلاخان داود، بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دلار قیمت هر کدام از این پرتاب هاست، اعلام شد امروز که ۲۰ هزار نقطه بمباران شده، بمباران‌هایی که همه می‌دانند که بی حساب و کتاب است، یعنی اساسا مگر چقدر حماس توی آن محدوده دی جی زِد دارد؟ و در واقع اینها را دارند مردم را با یک هزینه گزافی می‌کشند و تازه آن تبعاتی که حالا توی ادامه می‌توانیم درموردش صحبت کنیم که این چه تبعاتی ممکن است داشته باشد، چه از نظر نرم و چه از افکار عمومی که دارد در فضای جهانی این همه رسانه‌ها این را درواقع تو این دهکده جهانی زیردید و تیر دارند و دارد مخابره می‌شود.
سوال: هزینه‌های غیرمسقتیم و تبعات اقتصادی چه قدر است برای رژیم، حالا آن صحبت قبلی درباره هزینه مستقیم نظامی بود؟
رهجو: یک نکته‌ای که وجود دارد این است که اساسا آن چیزی که اعلام شده و آن ابهتی که این رژیم برای خودش تراشید، می‌دانید آقای هنری کیسینجر که هفته گذشته هم مرد، یکی از کار‌های بزرگی که کرده بود توی دوران پس از جنگ اعراب و اسرائیل و آتش بسی که ایجاد شد یک نظام دیپماتیکی را مهندسی کرد که ذیل سایه آن یک امنیتی ایجاد شد، ۵۰ سال این امنیت بالاخره کارکرد برای این رژیم، ولی خب شما توی اطلاعاتی که اعلام شد، رسما فرمانده سپاه هم اعلام کرد که توی ۴۸ ساعت اول وقتی که آمریکایی‌ها رسیدند کار فروپاشیده بود و مفهومی به نام دولت اساسا در رژیم صهیونیستی یعنی فراتر از موضوع نظامی، دولت و حاکمیت فروپاشیده بود.
سوال: یعنی سلسله امور را از دست دادند؟
رهجو: کاملا یعنی شما فراتر از یک شرایط عادی که شما مثلا بگویید یک تنش اتفاق افتاد، چون یک جنگ تمام عیار بود دیگر، یعنی یک جنگ تمام عیار، به خاطر این بود که شما می‌دیدید رژیم صهیونیستی و رژیم موقت آمد اعلام کرد که ما یک جنگ تمام عیار را داریم علیه حماس اعلام می‌کنیم.
سوال: یک چند دهه بود که با همچنین مواجه نبودند؟
رهجو: بله، همچنین سابقه‌ای تو تاریخ وجود ندارد که یک گروه چریکی نسبت به یک دولت و حالا آن دولت بیاید من جنگ تمام عیار را علیه شما اعلام می‌کنم، چون توی سطوح مختلف منازعه ما اینجا به معنای واقعی کلمه درگیری جنگ داریم می‌بینیم، یک منازعه از جنس جنگ و جنگ هم نه یک جنگ محدود، جنگ تمام عیار، چون دو طرف هیچ چیزی برای از دست دادن ندارند، حالا وقتی هم که چنین اتفاقی هم می‌افتد و حالا آن چیزی هم که فرمانده سپاه گفت از قول دولت‌های منطقه داشت اعلام می‌کرد، که این را آمریکایی‌ها به آنها گفتند که ما ۴۸ ساعت اول رسیدیم، اصلا کار فرو پاشیده بود آنجا، خب این چه تبعاتی دارد برای آن مهندسی که آقای کیسینجر کرده بود برای فضای امنیتی که تراشیده بودند.
حالا یکی از تبعات دیگر می‌تواند این باشد که یک مسیر توسعه‌ای را ترانزیتی که از هند شروع می‌شد، می‌آمد می‌رسید به محدوده امارات و از امارات به عربستان و بعد می‌رسید به بندر حیفا و از آنجا می‌رسید به تل آویو، شما فرض کنید یک اتوبوان چند بانده‌ای می‌خواهد از نزدیکی یک شهر رد بشود، حالا مثلا بگویند که خب این شهر وقتی نزدیک اتوبان است چقدر شرایطش تغییر پیدا می‌کند، حالا وقتی که بگوییم آن شهر ناامن است، حالا این اتوبانه یا کلا کشیده نمی‌شود یا اصلا از یک مسیر دیگری کشیده می‌شود ببینید چه تبعات بزرگی می‌تواند برای آن شهر داشته باشد؟ حالا این اتفاق دارد برای این رژیم می‌افتد و دیگر هیچکس نمی‌تواند رو امنیتی که تراشیده شده بود و ایجاد شده بود حساب بکند.
سوال: یک جورایی بحث کلان و راهبردی محسوب می‌شود، اشاره تان به کیسینجر هم یک نقل قولی داشتیم از یکی از مجریان معروف آمریکایی در آخرین مصاحبه که با کیسینجر داشت مثل این که کسینجر نگران اسرائیل بود که نتواند در سال‌های پیش رو از موجودیت خودش دفاع بکند و موجودیتش را حفظ کند، اما ما، چون موضوع بحث امشب مان همین اقتصاد جنگ و شرایط مالی رژیم صهیونیستی است به هرحال تو هرجنگی متغیر‌های اقتصادی تو تصمیمات دو طرف می‌تواند تاثیرگذار باشد، رژیم صهیونیستی به لحاظ اقتصادی همانجوری که آمار و ارقام داشتیم چیز‌های زیادی برای از دست دادن دارد و مثلا انصارالله یمن هم تو همین نقطه دست گذاشته و سعی می‌کند رژیم را به عقب بنشاند توی آن کشتاری که در غزه انجام می‌دهد، اما هزینه‌های اقتصادی منهای هزینه ماشین کشتار و جنگشان، رو اقتصادشان چقدر بوده؟ که ما حالا بعدا من از شما سوال دیگری بپرسم که این متغیر‌ها بتواند تصمیمات نظامی رژیم را تغییر بدهد یا آنجا تعیین کننده باشد؟
رهجو: بعضی از مواردی که اعلام شده مثلا اعلام شد که کسری بودجه ضرب در هفت شد، یعنی ضریب هفت را درنظر بگیرید، عدد کمی نیست دیگر، یعنی شما یک کسری بودجه مشخصی دارید، یعنی این هفت برابر بشود، خب به تبع شما دارید خلق پول بکنید این یعنی پول بدون پشتوانه و تزریق تورم، سه و نیم درصد تورم داشتند، حالا به پنج درصد رسیده و اساسا وقتی می‌گویند ۴۸ ساعت اول کل حاکمیت فروپاشیده یعنی اقتصاد به طریق اولا.
سوال: الان چقدر از بخش‌های اقتصادی رژیم غیرفعال شده مثلا؟
رهجو: مثلا لوموند اعلام کرده ۸۰ درصد از تمام پروژه‌های در دست احداث شان متوقف شد، یعنی اعدادی است که خودشان توی رسانه‌ها اعلام کردند خب می‌دانید اقتصاد این کشور یک اقتصادی است که فناوری پایه است، و توی حوزه هایتک است، جنس نیروی انسانی که تو این حوزه کار می‌کند، بعد از سیلیکن، ولی یک چیزی به نام سیلیکن وادی توی رژیم صهیونیستی ایجاد شده، خیلی از شرکت‌های برتر و شناخته شده توی سطح جهان واحد آر اند دی، و تحقیق و توسعه شان آنجا آمدند اولین بار احداث کردند، یک جورایی متعهدند برای اینکه این شرقی‌ترین پاسگاه تمدن غرب را، از نظر اقتصادی خلاصه به آن برسند دیگر، حالا وقتی ترقه درآنجا در بشود شما می‌دانید که چه اتفاقی می‌افتد؟
تمام این نیرو‌های انسانی نخبه می‌گذارند و می‌روند، حالا یکسری هایشان هم توی جنگ فراخوان می‌شوند که الان اعلام شده، این اتفاق کار را به جایی رسانده که الان از حومه شهر‌ها دارند می‌آورند افراد را، برای این که بیایند محصولات کشاورزی را بچینند و اتفاقات این چنینی را از نظر خدماتی پیش ببرند، تقریبا شرایطی شبیه کرونا را در نظر بگیرید دیگر، وقتی اقتصادی نزدیک به ۷۰ درصدش خدماتی است و به این شکل تعطیل می‌شود و رستوران‌ها کامل اعلام شده که تعطیل شده، وزیر دارایی اعلام کرده که تو همان اوایل کار، حدود ۳۰ میلیارد شِکِل نزدیک هشت میلیارد دلاربدهی ایجاد کرده، اینها اعداد و ارقامی است که خلاصه اعلام می‌شود، ولی حد و عرض و طول و ابعاد این قضیه اصلا در کلمات و قاب اقتصادی نمی‌گنجد که اتفاق دیگری را ما باید اینجا در نظر بگیریم.
سوال: آقای رحیمی بحث انرژی هم توی این مسائل جنگ خیلی می‌تواند مطرح باشد، فکر می‌کنید چقدر تا حالا توانسته نقش داشته باشد در معادلات جنگ، هم برای رژیم صهیونیستی و هم برای حامیانشان که خصوصا تلاش می‌کنند دامنه جنگ گسترش پیدا نکند، آیا متغیر‌های مربوط به حوزه انرژی هم تاثیرگذار بوده روی این مسائل؟
رحیمی: ببینید انرژی الان در حال حاضر یکی از مهمترین ابزار‌ها یا شاید بتوانیم بگوییم مهمترین ابزار اقتصادی، برای این است که بشود جلوی این توحش عجیب و غریب رژیم صهیونیستی را گرفت، یعنی شاید استراتژیک‌ترین ابزار برای توقف توحش نتانیاهو الان می‌تواند انرژی باشد، ما یک تجربه تاریخی ویژه دو تا تجربه تاریخی ویژه داریم، یکیش مربوط به سال ۱۹۷۳ است، وقتی که مصر و سوریه در انتقام از جنگ شش روزه‌ای که شش سال قبل از ۱۹۷۳ با رژیم صهیونیستی داشتند و رژیم صهیونیستی بعضی از اراضی اینها را اشغال کرده بود، مصر و سوریه شش سال بعد یعنی ۱۹۷۳ تصمیم گرفتند به رژیم صهیونیستی حمله کنند و در آن روز مقدس صهیونیست‌ها که آن روز هم روزه می‌گیرند به اسم یوم کی پور اینها، به اسرائیل حمله کردند، یک حمله غافلگیرانه، توی آن ایام که جنگ هم چند روز طول کشید که اساسا رژیم صهیونیستی جنگ‌های بالای چند روزه ندارد، چون توان اقتصادی انجام جنگ‌های بیش از چند روز را نداشته، تو آن ایام آمریکا به همین شیوه فعلی آمد به کمک رژیم صهیونیستی سلاح و تجهیزات، مهمات مختلفی را در اختیار رژیم صهیونیستی قرارداد و توی آن دوران، کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی تصمیم گرفتند، به خاطر تنبیه آمریکا و کشورهای اروپایی نفت آمریکا، کانادا، انگلستان و بعضی از کشورهای اروپایی و حتی کشورهای آسیایی که همکاری می‌کردند مثل ژاپن را تحریم بکنند.
این تحریم نفت باعث شد که قیمت نفت جهش ویژه‌ای بکند در سال ۱۹۷۳، همین باعث شد که هنری کیسینجر که آن موقع شخص اول وزارت خارجه آمریکا بود، بیاید منطقه مذاکره بکند که رژیم صهیونیستی بعضی از این اراضی را برگرداند به کشور‌هایی که اراضی را از آن کشور‌ها اشغال کرده بود و جنگ فیصله پیدا بکند که قیمت انرژی بیش از این رشد نکند، چون باعث ایجاد یک فشار هزینه بسیار ویژه هم بر بنگاه‌های اقتصادی و هم بر خانوار در کشورهای اروپایی و آمریکایی گذاشته بود این جهش قیمت نفت، این یک تجربه، تجربه دیگر بر می‌گردد به همین سال ۲۰۲۲ و نیمه اول سال ۲۰۲۳ که یک جنگی بین روسیه و اوکراین شکل گرفت، قیمت کامودیتی‌ها مخصوصا کامودیتی‌های حوزه انرژی، نفت، گاز به شدت رشد کرد، جهش ویژه پیدا کرد و همین اتفاق باعث شد که سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ که هنوز اثرات ویژه اش ادامه دارد که عرض می‌کنیم جلوتر، که کشورهای آمریکایی و اروپایی با بحران‌های ویژه‌ای مواجه بشوند، مثلا کشور آمریکا با وصف اینکه خودش جزو تولیدکنندگان اصلی انرژی محسوب می‌شود.
اما همین جهش قیمت انرژی در سال ۲۰۲۲ باعث شد که آمریکا برای حمایت از اقتصادش، چون بلافاصله بعد از دوران کرونا بود در همین تلفیق دوران کرونا و جهش انرژی که رخ داد عملا دچار یک ایجاد یک بدهی دولتی بی سابقه بشود، یعنی رشد بدهی دولتی در این سالیان که یکی از اصلی‌ترین علت هایش، همین فشار هزینه ناشی از قیمت انرژی بود رشد بدهی دولتی آمریکا بی سابقه‌ترین رشد را در طی تاریخ آمریکا داشت، یا مثلا شما بحران بانکی مارس ۲۰۲۳ آمریکا را نگاه بکنید که جنت یلن وزیر خزانه داری آمریکا اعلام می‌کند که این درواقع بحران اگر ادامه دار بشود ممکن است باعث فروپاشی اقتصادی آمریکا بشود، که این بحران چرا به وجود می‌آید؟ به خاطر این که تورم ناشی از فشار هزینه انرژی در اقتصاد آمریکا باعث شد که آمریکا دست به یک سیاست پولی انقباضی بزند، سیاست پولی انقباضی پولی باعث شد که نرخ بهره افزایش پیدا بکند در اقتصاد آمریکا، ارزش دارایی‌ها که عمدتا اوراق است برای واسطه‌های مالی، برای نظام بانکی در آمریکا پایین بیاید و همین پایین آمدن ترازنامه نظام بانکی آمریکا را، بعضی از مهمترین بانک‌های آمریکا، از جمله بانک سیلیکون و سیگنچربنک و یکسری بانک‌های بزرگ آمریکا را دچار ناترازی ویژه‌ای بکند.
سوال: خب الان مجموعه این تجربیات تلخ تاثیر گذاشته روی این که آمریکایی و اروپایی‌ها بخواهند دامنه جنگ گسترش پیدا نکند و تو حوزه انرژی تاثیرنگذارد؟
رحیمی: همین الان که یعنی در واقع فصل سوم سال ۲۰۲۳ طبق آخرین آمار رسمی که اعلام شده، زیان محقق نشده بانک‌های آمریکایی حدود ۶۸۹ میلیارد دلار، ۷۰۰ میلیارد دلار است، یعنی به خاطر همین سیاست‌های انقباضی ارزش اوراق در سمت دارایی نظام بانکی آمریکا به شدت افت کرده و دچار یک زیانی شدند که این زیان هنوز محقق نشده، به اصطلاح زیان محقق نشده به آن می‌گویند، شما ببینید آمریکا به شدت الان دنبال عدم توسعه جنگ است، از اواسط جنگ هم مداما دارد همین سیگنال را صادر می‌کند به صورت علنی و رسمی که این جنگ نباید توسعه پیدا بکند.
سوال: البته منظور از عدم توسعه جنگ این است که رژیم صهیونیستی به تنهایی کشتارش را انجام بدهد بقیه ورود نکنند.
رحیمی: بالاخره آمریکا هراسان است از توسعه جنگ، چون توسعه جنگ ممکن است دوباره قیمت انرژی را افزایش بدهد و ممکنه که نه حتما قیمت انرژی را افزایش خواهد داد و این افزایش قیمت انرژی دوباره فشار هزینه مضاعفی را برای اقتصاد آمریکا وارد می‌کند، شما این را بگذارید کنار انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ آمریکا، که آقای بایدن دوباره می‌خواهد رای بیاورد، در شرایط تورمی، در شرایط رکودتورمی که مشابه ۲۰۲۲ یا سال‌های کرونا دوباره بخواهد به اقتصاد آمریکا تحمیل بشود، حتما آینده سیاسی بایدن دچار مخاطره بسیار جدی‌تر از حالا حاضر قرار می‌گیرد و این هم برای آمریکا بسیار مهم است، این اثرات فشار هزینه‌ای انرژی، روی اروپا به مراتب بیشتر از آمریکا است، یعنی شما ببینید مثلا موسسه آلیانز مطالعه می‌کند، مدل سازی می‌کند، می‌گوید افزایش قیمت انرژی در سال ۲۰۲۲ به خاطر همین جنگ روسیه و اوکراین باعث شده که از ۴۷ درصد تورم تحمیل شده به منطقه یورو ناشی از رشد قیمت انرژی باشد، توی آمریکا ۳۳ درصد تورم تحمیل شده ناشی از رشد قیمت انرژی بوده، یا مثلا شما آلمان به عنوان صنعتی‌ترین کشور اروپا را می‌بینید که در همین سال ۲۰۲۲ به خاطر همین فشار هزینه انرژی دچار کمترین میزان در واقع منفی‌ترین مقدار درواقع رشد شاخص مثلا خرده فروشی در آلمان هستیم که ناشی از فشار هزینه سمت مصرف و تولید است.
یا مثلا می‌بینید رشد دستمزد‌های حقیقی توی آلمان به کمترین سطح ۳۰ سال اخیر می‌رسد که منفی بوده مقادیرش در سال ۲۰۲۲، یا مثلا شاخص‌های مختلف و متعدد اقتصادی که توی منطقه یورو، تورم غذایی توی آلمان به بیشترین مقدار تاریخی توی آلمان در سال ۲۰۲۲ می‌رسد، که اینها همش به خاطر فشار هزینه انرژی ویژه‌ای است که به این کشور‌ها وارد می‌شود، این نه فقط ابعاد اقتصادی که ابعاد اجتماعی ویژه‌ای هم داشته، خود منابع اروپایی اعلام کردند که توی اتحادیه اروپا تعداد کشته‌های سال ۲۰۲۲ به خاطر قیمت انرژی که مردم نمی‌توانستند انرژی مصرف کنند، سرمای سال و موارد دیگر، کشته‌ها مثلا ۶۸ هزار نفر بوده در اتحادیه اروپا، اما به خاطر تو همان سال‌های کرونا تعداد کشته‌ها حدود کمتر از ۶۰ هزار نفر بوده، یعنی این اثرات اجتماعی ویژه هم، افزایش قیمت انرژی می‌تواند داشته باشد.
سوال: فعلا یک گسل فعال نشده تو این جنگ است؟
رحیمی: یک گسل فعال نشده‌ای است که ادامه اقدامات شجاعانه و دلاورانه انصارالله یمن مخصوصا، می‌تواند این گسل را به شدت فعال بکند و هم کشورهای اروپایی و آمریکایی را تحت فشار شدید انرژی قرار بدهد که آنها این توحش عجیب رژیم صهیونیستی را ناچار بشوند متوقف بکنند، اینی که شما امروز می‌بینید آقای مکرون رئیس جمهور فرانسه هم می‌آید موضع گیری‌هایی می‌کند که آره، رژیم صهیونیستی نباید به غیرنظامیان حمله کند، غیرنظامیان نباید کشته بشوند، این ناشی از دلسوزی برای غیرنظامی‌ها نیست، این ناشی از ترس برای توسعه جنگ و فشار هزینه‌ای است که ممکن است جهش قیمت انرژی بر این کشور‌ها وارد بکند.
سوال: آقای رهجو، ما در خلال این ۵۰- ۶۰ روز گذشته شاهد بودیم آمریکا و کشورهای اروپایی در کنار شرکت‌هایی که صهیونیستی محسوب می‌شوند، کمک‌های زیادی و وام‌های زیادی را به رژیم دادند، میزان این کمک‌ها تا حالا چقدر بوده؟
رهجو: ببینید گفتم یکی از اعدادی که اعلام شد حول و حوش همان هفته‌های اول، ۱۲ میلیارد دلار بوده.
سوال: ۱۲ میلیارد دلار چی بوده؟
رهجو: کمکی بود که از نظر اقتصادی اعلام شد که کنگره می‌خواهد انجام بدهد، منتها تقریبا هر تسلیحاتی که این رژیم الان درخواست می‌کند و لازم دارد امروز هم یکی از سرلشکر‌ها و ژنرال‌های بازنشسته شان اعلام کرده که ما برای یک مدت کوتاه هم نمی‌توانیم بدون وجود کمک‌های نظامی و تسلیحاتی آمریکا دوام بیاوریم، روبروی حماس و گروه‌های مقاومت و اساسا اینجا همانجوری که شخص رهبر انقلاب هم فرمودند از همان هفته اول کار با مدیریت ایالات متحده دارد پیش می‌رود، یعنی این تصور اشتباه است که الان کار را دارد رژیم صهیونیستی پیش می‌برد نه، کار کاملا با مدیریت ایالات متحده است، گفتم رسما فرمانده سپاه هم توی سخنرانی رسمیشان اعلام کردند که کشورهای منطقه به ما گفتند که وزیر امورخارجه می‌گوید که ما توی ۴۸ ساعت اول که رسیدیم کار فروپاشیده بود و این اساسا نشان می‌دهد که الان دربست همه امکانات، اینکه شما می‌گویید تو همان هفته‌های اول تمام سران اتحادیه اروپا یک به یک رفتند، برای اینکه روحیه بدهند، کار فرو پاشیده بود، حتی اعلام شد که نیروهایی که از ایالات متحده می‌خواستند بروند وارد منطقه درگیری بشوند اول رفتند توی مصر مدتی ماندند با یک ترس و لرزی وارد آن فضا شدند.
ببینید از نیروی نظامی نخبه‌ای که هزینه‌های سنگینی برای تربیتش شده، از این ایالات متحده، از کشور انگلیس، آنجا الان دارد می‌جنگد تا تمام تسلیحات نظامی که لازم است آنجا استفاده بشود، حتی شما دیدید صحبت از استفاده از بمب اتم هم شد توسط وزیر گردشگری شان، منتها داستان این است که الان حجم استفاده از اینها و حجم استفاده از این تسلیحات به گونه‌ای دارد بی حد و حصر می‌شود و درواقع آن انعکاسی هم که دارد که دارد به ضدخودش تبدیل می‌شود، یعنی از نظر قدرت نرم و فضای رسانه‌ای دارد به ضرر این رژیم تبدیل می‌شود، یک حس تنفری را شما می‌بینید که ایجاد کرده و تمام این کمک‌ها که گفتم اعدادش اعلام نمی‌شود، الان شما جنگ عراق را آقای رامسفلد اعلام کرد همان هفته اول گفت ما با ۴۰- ۵۰ میلیارد دلار جمعش می‌کنیم.
اما، چون وقتی آمد با چراغ خاموش توی عراق نشست، گفت آقا رقم از ۷ تریلیون دلار عبور کرده و الان فکر می‌کنم از ۹ تریلیون دلار عبور کرده و یکی از گرانترین جنگ‌های تاریخ بوده، طبیعتا وقتی آمریکا آنجا این قدر هزینه می‌کند این جا خیلی بیشتر هزینه خواهد کرد، جنگی که مثلا در اوکراین اتفاق افتاد، از یک تریلیون عبور کرده و جنگ افغانستان خود آقای بایدن اعلام کرد که دو و نیم تریلیون دادند، این اعداد و این برآورد‌ها به ما نشان می‌دهد که رقمی که دارد تو این جنگ هزینه می‌شود خیلی فراتر از اینهاست.
منتها یک موقع است شما دارید درمورد جنگ مثلا محدوده کویت و عراق که ایالات متحده آمد و وارد شدجرج بوش در جنگ اول خلیج فارس، توی آن دوران شما می‌توانستید حرف از اقتصاد بزنید و بگویید این جنگ یک جنگ اقتصادی است، اما این جنگ، جنگ اقتصادی نیست، اساسا این جا جنگ جنگ حیثیتی و موجودیتی است یعنی برای بقای رژیم اینها تقریبا هر هزینه‌ای که دارند دستشان بر می‌آید می‌کنند، چون اساسا شکل گیری این رژیم دستکم دو تا جنگ جهانی را داشته، یعنی این یکی از برونداد‌های دستکم دو تا جنگ جهانی می‌شود این رژیم، یعنی جنگ جهانی اول که امپراطوری عثمانی و چند امپراطوری دیگر فرو می‌پاشند و آن مرزکشی‌هایی که اتفاق می‌افتد و بعد در جنگ جهانی دوم که آن هزینه‌های گسترده و یک جنگ ایدئولوژیک و درنهایت آن قضیه هولوکاست، می‌دانید اینها می‌خواستند از فضای هولوکاست استفاده بکنند، باز آن را زنده کنند و بگویند یک عده در اسرائیل کشته شدند، در رژیم صهیونیستی توسط حماس، و ایجاد مظلومیت کنند و به تبع مظلومیت ایجاد محبوبیت بکنند برای خودشان، اما این به ضد خودش تبدیل شد، یعنی شما تمام این برآورد‌ها را می‌بینید که تغییر کرده و اینها خیلی هزینه‌های جنگ را خصوصا از حیث نرم و قدرت رسانه‌ای بالا می‌برد.
سوال: حالا در نهایت با توجه به مجموع این شرایطی که ترسیم شد هم گسل‌های فعال نشده، هم هزینه‌های نظامی که اینها هر روز دارند می‌کنند، جنگ هم برایشان گران است، از آن ور هزینه‌های غیرمستقیم شان تبعات اقتصادی که جنگ تحمیل می‌کند و دست آخر هم این حمایت‌هایی که شما گفتید برای آمریکایی‌ها و برخی کشورهای اروپایی رژیم صهیونیستی خیلی حیثیتی است و بعد طوفان الاقصی هم موجودیتش خیلی زیر سوال رفته، خود سران رژیم هم گفتند ما داریم برای موجودیت مان دیگر می‌جنگیم، فکر می‌کنید با همه این شرایط الان متغیر‌های اقتصادی تعیین کننده هستند برای سران رژیم صهیونیستی؟ و آن ماشین کشتار با این متغیر‌های اقتصادی می‌تواند متوقف بشود یا نه؟ در هرصورت آمریکا مساله را حیثیتی می‌داند و حمایت مالی می‌کند، هرچقدر هم اینها کسری بودجه پیدا کنند، جنگ گران داشته باشند، اروپایی ها، آمریکایی‌ها یا آن یهودیانی که سلطه دارند بر اقتصاد جهانی، از پس مسائل مالی رژیم بر می‌آیند؟
رهجو: ببینید یک زاویه و یک طرف قضیه بحث گران جنگیدن اینهاست که این یک پاشنه آشیل جدی است برای اینها هم خود ایالات متحده و هم همپیمانانش و هم خود رژیم موقت، گران می‌جنگند، اما یک مساله دیگر موضوع حیثیتی بودن است، یعنی طبیعتا آمریکا تا جایی که بتواند کمک می‌کند، شما مطمئن باشید زمانی این قضیه متوقف می‌شود که دیگر این هزینه‌های سنگین خصوصا از نظر تبعات مختلفی که دارد و، چون طبیعتا این می‌تواند یک بار سنگین مالی را هم همانجوری که توضیح دادند در خود ایالات متحده داشته باشد، شما همان هفته اول می‌بینید که قیمت نفت حدود ۷ درصد بالا می‌رود، قیمت طلا ۸ درصد بالا می‌رود اینها اعدادی است که رشد می‌کنند، اما بر می‌گردد چرا، چون تصور فضای بازار‌های جهانی این می‌شود که این هم یک جنگ شبیه جنگ‌های دیگر است، اما اساسا این جنگ با جنگ‌های دیگر متفاوت است، این جنگ می‌بینید که دارد طول می‌کشد و این طول کشیدنه خب همه گفتم هزینه‌ها را بالا می‌برد و هم فراتر دارد هزینه‌های حیثیتی را بالا می‌برد، از این جهت که شما هزینه‌های نرم وقتی می‌رود بالا، فشار افکار عمومی جهان می‌رود بالا، این عدم توازن بخش هزینه کرد سخت افزاری شما و بخش نرم افزاری شما، تبعاتش این می‌شود که تو این عدم تعادل یک حس تنفری شکل می‌گیرد.
سوال: یعنی شما می‌فرمایید که حتی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بمب‌های بیشتر هم به رژیم بدهند، هزینه‌هایی هم که رژیم کرده را به او برگردانند، ولی این بمبی که می‌افتد بر سر غزه، تبعاتی که برای رژیم در افکار عمومی جهانی دارد هزینه اش دیگر قابل جبران نیست؟
رهجو: ببینید یعنی شما الان می‌توانید سازوکاری برای جبران اتفاقی که تو هیروشیما و ناکازاکی افتاد پیدا بکنید؟ نمی‌توانید.
سوال: الان هم این یکی دو روز من دوسه تا تعبیر جدید شنیدم، مقایسه می‌کنم بمباران‌های غزه را با بمباران‌های جنگ جهانی دوم و از بعد از آن بی سابقه می‌کنم.
رهجو:، چون که سناریو، سناریوی درسترن سازی است دیگر درواقع این که شبیه درسترن در آلمان البته آن موقع اینها خیالشان راحت شده بود.
سوال: از این جنایت‌های متفقین در جنگ جهانی دوم؟
رهجو: بله ژاپن شبیه کاری که در ژاپن شد اینجا با بمب‌های غیراتمی انجام شد و حجم زیادی بمباران در درسترن صورت گرفت و اینها با همین سناریو پیش آمدند و می‌خواستند با این سناریو به نتیجه برسند، ولی تا الان به نتیجه نرسیدند و این طبیعتا هزینه‌ها را گزاف‌تر می‌کند.
سوال: سی ثانیه اگر نکته پایانی دارید؟
ببینید به نظر من آمریکا و منطقه یورو توان اقتصادی حمایت‌های ویژه در طولانی مدت را از رژیم صهیونیستی تو عملیات نظامی از لحاظ اقتصادی، توانش را نخواهند داشت، چون همین الان طبق پیش بینی موسسه بلک راک، بدهی دولتی منطقه یورو در انتهای سال ۲۰۲۳ به دوبرابر سال ۲۰۲۲ و به سطح ۴۰۰ میلیارد یورو خواهد رسید.
سوال: یعنی بعد از جنگ اوکراین، زمان خوبی نبوده که صهیونیست‌ها توی این شرایط قرار بگیرند.
نظر شما