تاکید بر ساماندهی علمی قواعد عرفی با تدوین ضوابط اجرایی هیات ممیزه دانشگاه تهران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، سید محمد مقیمی در آغاز به کار بیستمین دوره هیات ممیزه دانشگاه تهران که در تالار شهید سلیمانی دانشگاه تهران برگزار شد، هیات ممیزه را مهمترین رکن علمی دانشگاه تهران دانست و گفت: هیات ممیزه به مثابه قطب‌نمای دانشگاه عمل می‌کند. همان‌طور که قطب‌نما به عنوان ابزار جهت‌یابی تلقی می‌شود، انتظار می‌رود که هیات ممیزه بتواند جهت کشتی علم را در دانشگاه مشخص کند و در جهت درست حرکت نماید. برای اینکه یک قطب‌نما طراحی شود و شروع به کار کند، ابتدا نیاز است که در جای درستی قرار گیرد و به عنوان تراز، مبنای عملکرد‌ها را مشخص کند؛ بنابراین ابتدا بایستی نقطه مرجعیت مشخص شود.

آقای مقیمی افزود: بنابراین برای عملکرد درست این قطب‌نما ابتدا باید با ایجاد نقاط مرجع، از سطح تراز بودن آن اطمینان حاصل نمود و جهت‌ها و درجه‌های اصلی آن را مشخص کرد و سپس برای یافتن جهت حرکت درست دانشگاه، شرایط روز دانشگاه، توسعه علم و نیاز جامعه را برای جهت‌یابی در نظر گرفت. پس از آنکه ترازیابی صورت گرفت و جهت درست تشخیص داده شد، آنگاه باید به پیمایش وضعیت هیات علمی پرداخت تا مشخص شود بر مبنای شاخص‌ها و معیار‌های تعیین‌شده تا چه اندازه موفق بوده‌اند و رأی به ارتقای آن‌ها داد.

وی با بیان اینکه هیات ممیزه دانشگاه تهران در همه ادوار شاهد حضور اساتید تراز اول بوده است، با قدردانی از اعضای دوره نوزدهم هیات ممیزه، افزود: در انتخاب اعضای دوره جدید هیات ممیزه دانشگاه تهران نیز بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب، تلاش بر این بود که بهترین اساتید در این مجمع علمی بزرگ حضور داشته باشند تا ترازی که در حد استاندارد‌های دانشگاه تهران انتظار داریم شکل بگیرد و در زمینه پیمایش اعضای هیات علمی، به گونه‌ای به ارزیابی استادان بپردازیم که قضاوت درستی را اعمال کنیم تا اعضای هیات علمی دارای شایستگی‌های لازم بتوانند ارتقا پیدا کنند.

رئیس دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: هیات ممیزه به عنوان قطب‌نمای دانشگاه باید جهت درست را مشخص کند و این می‌طلبد که در هیات ممیزه شاخص‌های لازم را به منظور ارسال پیام‌های درست به اعضای هیات علمی مورد توجه داشته باشیم؛ چراکه اعضای هیات علمی معمولاً در جهتی به تکمیل پرونده و ساماندهی تحقیقات خود می‌پردازند که جهت‌گیری هیات ممیزه است. در چارچوبی که در هیات ممیزه تعیین می‌کنیم، خیلی از جهت‌های اصلی در دانشگاه مشخص می‌شود. یک بخش از این جهت‌گیری‌ها بر اساس قوانین مصوب مراجع بالادستی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین می‌شوند که چارچوب کلی آن‌ها اصولاً مشکلی ندارد و مبنا‌های مورد قبول هستند، ولی این قوانین و آیین‌نامه‌ها تنها مبنای عمل هیات ممیزه نیستند، بلکه قوانین نانوشته و عرفی نیز در تصمیمات هیات ممیزه تعیین‌کننده است.

وی با بیان اینکه معیار‌های کمی تعیین‌شده در قوانین برای ارتقای اعضای هیات علمی صرفاً ناظر بر حداقل‌هایی برای ارتقا هستند، تصریح کرد: استاندارد‌های دانشگاه تهران بالاتر از کف قانونی است که در آیین‌نامه مشخص شده است. آنچه که برای احراز صلاحیت اعضای هیات علمی تعیین‌کننده است، عرف هیات ممیزه است که در تصمیم‌گیری اساتید اعمال می‌شود و به قضاوت حرفه‌ای و علمی اساتید برمی‌گردد.

لازم است بر روی این عرف که نانوشته است بیشتر در هیات ممیزه گفتگو صورت گیرد و اعضای هیات علمی نیز از آن‌ها مطلع باشند. گفتگو درباره این مباحث عرفی از این جهت واجد اهمیت است که برخی از آن‌ها ممکن است اصلاً خاستگاه علمی نداشته باشند و‌ ای بسا خیلی از آن‌ها مقبول نباشند. تعیین این عرف‌ها خیلی مهم است؛ چراکه اعضای هیات علمی برای ارتقا تلاش می‌کنند به این موارد عرفی توجه داشته باشند.

رئیس دانشگاه تهران در ادامه سخنانش با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره مقالات علمی مبنی بر اینکه «بنده در این زمینه تا حالا دو سه مرتبه بحث کرده‌ام. من تصوّر می‌کردم تذکّراتی که قبلاً داده شده کفایت کرده، یعنی کار را درست کرده، [امّا]شنیدم این‌جور نیست. مقاله علمی را شرط ارتقاء هیئت علمی قرار دادن، به نظر من هیچ منطقی ندارد؛ یعنی واقعاً انسان نمی‌تواند این را هضم بکند. بنده در اینکه ما در مسابقه‌ی علمی دنیا باید سهیم باشیم، شریک باشیم، شرکت کنیم، تردیدی ندارم، حتماً این کار باید انجام بگیرد؛ امّا اینکه ما همه‌ی اساتید خودمان را و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های کشور خودمان را موظّف کنیم که اگر می‌خواهید ارتقاء پیدا کنید، باید بروید پیش فلان مجلّه‌ی معروف دنیا یا مرکز علمی دنیا امتحان بدهید (مقاله نویسی یعنی همین؛ یعنی مشخص شود رتبه علمی شما از نظر فلان مرکز چه رتبه‌ای است) این را من منطقی نمی‌بینم. بله، مقاله‌نویسی خوب است؛ اینکه تعدادی از اساتید مبرّز کشور در رشته‌های خاصّ خودشان تحقیقات بکنند، مقالاتِ استنادیِ قابلِ توجّه در مطبوعات معتبر دنیا و مراکز علمی دنیا منتشر کنند، بنده با این کاملاً موافقم، این کار باید انجام بگیرد؛ امّا اینکه ما شرط ارتقاء را مقاله قرار بدهیم، یعنی این را تعمیم بدهیم به کلّ [اساتید]، این به نظر من کار منطقی‌ای نیست.»، تاکید کرد: جهت‌گیری که باید در دوره جدید هیات ممیزه داشته باشیم، محقق نمودن منویات رهبر معظم انقلاب است. نگاه‌های افراطی نسبت به مقاله‌شماری مورد نقد است و بایستی ضمن توجه به مقاله، از سایر جنبه‌های مرتبط با توسعه علمی و فناوری غافل نشویم.