پخش زنده
امروز: -
با شبهات میان رشته‌ای در حوزه دین مواجه هستیم
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: امروزه با شبهات میان رشته‌ای در حوزه دین مواجه هستیم.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، حجت الاسلام خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: ما امروزه یک بحث چالش‌های معاصر را داریم و یک بحث ابزاری است که در ترویج این چالش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند هوش مصنوعی، پویا نمایی، رمان یا موارد دیگر که در راستای از بین بردن ارزش‌ها آمده‌اند. شبهات امروز گاهی اعتقادی، اخلاقی، فقهی و گاهی شبهات میان رشته‌ای هستند که باید به خوبی رصد شوند.
اولین جلسه از سلسله نشست‌های «دین و چالش‌های روز» با سخنرانی حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت آنلاین برگزار شد.
خسروپناه در ابتدای این وبینار به مظلومیت مردم غزه اشاره کرد و عامل ادامه داشتن جنایات رژیم صهیونیستی را عدم موضع گیری صریح و جدی برخی کشور‌ها دانست.
وی به چالش‌های دین در زمان حاضر اشاره کرد و گفت: امروزه چالش‌هایی از قبیل چالش کلامی، اعتقادی، معرفتی، اخلاقی و فقهی در ساحت دین مطرح است. علاوه بر شبهات فرا زمانی و فرا مکانی که از قدیم پیرامون اثبات وجود خدا یا نیاز بشر به دین مطرح بوده، امروزه شاهد شبهات جدیدی نیز در حوزه مسائل کلامی هستیم.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی افزود: بنده شبهات اعتقادی جدید را به دو دسته شبهات مدرن و شبهات سنتی تقسیم می‌کنم. شبهات سنتی عمدتا از سوی وهابیت عریستان یا گاهی از سوی بعضی محققین مصری مطرح می‌شود که به طور مثال تردید‌هایی را نسبت به سند کتاب «الکافی» شیخ کلینی یا اعتبار روایت آن مطرح می‌کنند.
خسروپناه به شبهات مدرن حوزه عقائد اشاره کرد و گفت: این شبهات در جهان غرب و از سوی فیلسوفان یا عالمان علوم طبیعی مثل هاوکینگ مطرح می‌شود. هاوکینگ در کتاب طرح بزرگ جهان‌های موازی با طرح این نظریه که ما در عالم طبیعت یک جهان نداریم و جهان‌های موازی متعدد و فراوانی وجود دارد، درصدد تشکیک در نظام احسن خلقت بود که البته در همان غرب نیز جواب‌هایی به این اندیشه داده شده است.
وی در تشریح شبهات جدید کلامی افزود: بحث تعارض علم و دین، پلورالیسم دینی، تعارض عقل و دین، و تعارض دین و اخلاق از مواردی هستند که همواره مطرح بوده و در محافل علمی و غیر علمی و بعضی رسانه‌ها نیز بدان پرداخته می‌شود.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به شبهات مطروح در حوزه اخلاق گفت: بعضی از فیلسوفان اخلاق معتقد به نسبیت اخلاق هستند و معتقدند که ما هیچ ارزش ثابتی نداریم؛ وقتی اخلاق به امری نسبی تبدیل شد، دیگر نمی‌توان گفت که عدالت همیشه خوب یا ظلم همیشه بد است.
خسروپناه به مبانی اومانیسم اشاره کرد و افزود: برخی تعریف یا تفسیر خاصی را از انسان ارائه می‌دهند و غیر آن را انسان ندانسته و در نتیجه حقوق بشر را شامل آنان نمی‌دانند. عده‌ای با یک زبان بی ادبانه می‌گویند که اگر یه اسرائیلی کشته شود، حقوق بشر باید بدان اعتراض کند، اما اگر همه فلسطینیان هم از بین بروند اهمیتی ندارد چرا که آنان بشر محسوب نمی‌شوند تا حقوق بشر شامل حالشان گردد. بشر از دیدگاه برخی به کسانی که غربی هستند، غرب زده اند یا ذوب در تفکر اومانیستی هستند اطلاق می‌شود و غیر این موارد را شامل انسانیت و حقوق بشر نمی‌دانند.
وی در تشریح چالش‌ها و شبهات ساحت فقهی دین گفت: گاهی می‌گویند چرا باید زنان ارث کمتر از مردان داشته باشند؟ یا فلسفه حج و جهاد چیست؟ یا برخی احکام اهل کتاب و یا اهل ذمه را ناسازگار با حقوق بشر می‌دانند. اما ما علاوه بر شبهات حوزه فقه، با چالش‌هایی مواجه هستیم از جمله بحث تغییر جنسیت که آیا امکان پذیر است با تغییر جسم، تفاوت‌هایی که در مغز زنان و مردان وجود دارد نیز منتقل گردد یا خیر و علاوه بر جسمیت، جنسیت نیز تغییر پیدا کند که از چالش‌های مهم این زمینه محسوب می‌شود.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به چالش‌های عرصه حکمرانی افزود: این مبحث در سال‌های اخیر با عنوان فقه حکومت یا فقه سیاسی در جامعه ما مطرح شده است. ما در فقه حکمرانی چالش‌های زیادی داریم به خصوص زمانی که وارد مصادیق آن می‌شویم مثل فقه حکمرانی امنیتی، اقتصادی و فرهنگی. باید بتوانیم الگوی فرهنگی و الگوی اقتصادی خود را در حکمرانی معرفی کنیم؛ نمی‌شود بگوییم که دین آمده تا اداره جامعه را به عهده بگیرد، اما هیچ الگویی برای تعلیم و تربیت، اقتصاد، معیشت و حوزه‌های دیگر نداشته باشیم.
خسروپناه افزود: ما با یک جنگ شناختی و ترکیبی مواجه هستیم که از ابزار‌های مختلف استفاده می‌کند. در جنگ‌های نظامی از تانک و موشک استفاده می‌کنند، اما ابزار جنگ شناختی، رسانه است. در این جنگ از حوزه فیلم و سریال و رمان به چالش هوش مصنوعی رسیده ایم؛ هوش مصنوعی می‌تواند با جمع آوری داده‌های زیاد در حوزه دین و تحلیل آن، شبهات جدیدی را مطرح کند که ما نیز در مقابل باید از این فناوری در جهت پاسخ به شبهات بهره ببریم.
وی گفت: ما امروزه یک بحث چالش‌های معاصر را داریم و یک بحث ابزاری است که در ترویج این چالش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند هوش مصنوعی، پویا نمایی، رمان یا موارد دیگر که در راستای از بین بردن ارزش‌ها آمده اند. شبهات امروز گاهی اعتقادی، اخلاقی، فقهی و گاهی شبهات میان رشته‌ای هستند که باید به خوبی رصد شوند.
این سلسه نشست‌ها از سوی انجمن کلام اسلامی حوزه، با همکاری پژوهشگاه قرآن و حدیث و مرکز آموزش‌های کاربردی دفتر تبلیغات اسلامی قم به صورت هفتگی و به شکل آنلاین برگزار خواهد شد.
نظر شما