مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه،کشف و تولید آنتی بیوتیک‌ها یکی از مهمترین یافته‌های دانش بشری به شمار می‌رود. ساخت دارو‌هایی که از عفونت‌های میکروبی پیشگیری نموده و یا آن‌ها را درمان می‌کنند، یکی از پیشرفت‌های اصلی در زمینه بهبود کمیت و کیفیت زندگی در سال‌های اخیر است. دارو‌های ضدمیکروبی از پرمصرف‌ترین انواع دارو‌ها هستند که در صورت استفاده صحیح از آن‌ها نجات بخش خواهند بود و در عین حال استفاده نادرست و نابجای آن‌ها باعث افزایش هزینه، بروز عوارض و تداخلات و مقاومت دارویی خواهد شد.
استفاده منطقی از دارو‌های ضدمیکروبی نیازمند دانستن نحوه عملکرد، فارماکوکینتیک، عوارض و تداخلات و راهبرد‌هایی در جهت کاهش مقاومت و حساسیت میکروب در آزمایشگاه می‌باشد.
پدیده بروز "مقاومت دارویی" در طی سالیان اخیر توجه دانشمندان و محافل علمی را به خود جلب کرده است و هر از چند گاهی گزارشاتی جدید از بروز مقاومت دارویی آنتی بیوتیک‌ها منتشر می‌گردد. به رغم این که آنتی بیوتیک‌ها زندگی انسان‌ها و دام‌های بی شماری را تا کنون نجات داده اند، اما تعداد زیادی از این دارو‌های شگفت آفرین به آخر خط رسیده اند، چرا که باکتری‌های بیماری زا آموخته اند که در برابر آن‌ها مقاومت کنند.
مقاومت آنتی بیوتیکی توانایی باکتری یا سایر میکروب‌ها به مقاومت در برابر اثر آنتی بیوتیک‌ها با استفاده از مکانیسم‌های متفاوت است. عده‌ای از باکتری‌ها توانایی خنثی سازی آنتی بیوتیک را قبل از اینکه بتوانند آن‌ها را نابود کنند پیداکرده اند.

علل بروز مقاومت میکروبی

بسیاری از موارد توانایی باکتری‌ها در خنثی سازی عوامل ضد میکروبی از طریق استفاده خودسرانه و نابجا از آنتی بیوتیک‌ها بدست می‌آید که از آنجمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱- پناه بردن به مصرف آنتی بیوتیک‌ها در بیماری‌های ویروسی همانند اغلب حالات سرماخوردگی و اسهال

۲- اعمال فشار بر پزشک معالج و درخواست آنتی بیوتیک خصوصاً اشکال تزریقی توسط بیماران و همراهان

۳- تهیه و نگهداری آنتی بیوتیک در منزل و مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشکان

۴- تماس نابجا و غیر ضروری با بیماران مبتلا به بیماری‌های عفونی

۵- مصرف نابجا و بیش از حد از مواد آنتی باکتریال و گندزدا

۶- عدم دقت در تجویز آنتی بیوتیک‌های موثر جهت درمان توسط پرسنل درمانی.

۷-همچنین درمان حیوانات مولد غذا با آنتی بیوتیک‌هایی که در درمان انسان به کار می‌روند؛ ممکن است به علت احتمال انتقال مقاومت از حیوان به انسان سلامت عمومی را به خطر انداخته و تأثیر آنتی بیوتیک‌ها را کاهش داده و باعث افزایش تقاضای دارو ها‌ی جایگزین با قیمت بیشتر شود.
بعد از ورود گونه‌های مقاوم، انتشار توسط دست‌های نشسته و ضدعفونی نشده کارکنان بهداشتی یا افراد دیگر و یا آلودگی محیطی صورت گرفته و در مواردی متاسفانه حتی مقاومت به چند نوع آنتی بیوتیک هم در میان باکتری‌های بیماری زا در بیمارستان‌ها گزارش گردیده است. کنترل همه گیری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک نیازمند اقدامات سریع و موثر در محیط‌های درمانی می‌باشد.
به طور کلی در محیط‌های بیمارستانی رعایت بهداشت شخصی و عمومی توسط بیماران و همراهان آن‌ها در جلوگیری از انتشار عفونت و بیماری، تقویت ضد عفونی معمول مثل شستن صحیح و کامل دست‌ها توسط پرسنل درمانی به منظور جلوگیری از انتقال عفونت، به کارگیری کشت‌های آزمایشگاهی و جداسازی دقیق بیماران آلوده و یا عفونی، خصوصاً بیمارانی که دچار مقاومت میکروبی شده اند می‌تواند در پیشگیری از توسعه مقاومت میکروبی اثرگذار باشند.