لزوم افزایش سواد سلامت مادران برای تربیت فرزندان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، قدسیه حکیم‌زاده با اشاره به نقش سواد سلامت بانوان در سلامت فردی، خانوادگی و اجتماعی با اشاره به اهمیت سواد سلامت روان مادران و سلامت جسمی و روانی کودکان، اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی سـواد سـلامت را بــه عنــوان یکی از بزرگترین تعیین‌کننده‌های امر سلامت معرفی کرده است. بر اساس تعریف این سازمان، سواد سلامت شامل مهارت‌های شناختی، اجتماعی و همچنین توانـایی افراد برای دسـتیابی بـه درک و اسـتفاده از اطلاعات موجود در راه ترویج و حفـظ سلامتی است.

وی افزود: بنابراین سـواد سلامت بـا توانایی افـراد در درک دستورالعمل‌های دارو‌های تجویزشـده، بروشـور‌های آموزشی، فرم‌های رضایت‌نامه و همچنین توانایی به کارگیری ایـن مهارت‌ها در موقعیت‌های سـلامتی تاثیرگذار است که لزوماً به سـال‌های تحصـیل افـراد یـا توانایی خواندن عمومی آن‌ها برنمی‌گردد.

نقش مادران در پرورش روانی و عاطفی

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان گفت: کودکان به عنوان قشر آسیب‌پذیر در هر جامعـه، در معرض بیماری‌ها و صدمات مختلفی قرار دارند و از سوی دیگر مادران، اولین کسانی هستند که کودکان از ابتدای تولد با آن‌ها رابطه برقرار می‌کنند بنابراین مهمترین نقش را در پرورش روانی و عاطفی کودکان بر عهده دارند و به نوعی کانون سلامتی و عاطفی خانواده به شمار می‌روند. به همین دلیل حفظ سلامت روان آن‌ها در خانواده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

حکیم‌زاده بیان کرد: با توجه به اینکه الگوی مستقیم کودک، مادر است، کودک از مادر خود الگو‌های فکری مثبت یا منفی را فرا می‌گیرد و چنانچه آموخته‌هایش مثبت و سازنده نباشند بر اساس شناخت نادرستی که از خود و دنیای پیرامونش به دست می‌آورد، با دنیا رابطه برقرار می‌کند و ارتباطات و انتخاب‌هایش را بر آن اساس شکل می‌دهد. واضح است که چنین کودکی در ساخت یک زندگی ایده‌آل با چالش‌های بی‌شماری مواجه خواهد شد.

وی عنوان کرد: در نتیجه والدین و به خصوص مادران هستند که به عنوان خط مقدم و تأثیرگذارترین عامل در حفظ و ارتقای سلامت کودکان مطرح می‌شوند، بدین معنـی کـه اطلاعات و آگـاهی آن‌ها در مراقبت از کودکان، پیشگیری از بیماری‌هـا و درمان و پیگیری درسـت در رابطه بـا سـلامتی آن‌هـا بسیار ضروری و با اهمیت اسـت. مطالعات متعدد نشان داده است والدینی کـه از سـطح دانش و سـواد سـلامت مطلـوبی برخـوردار هسـتند، پیامد‌های سلامت در کـودک آن‌هـا افـزایش مـی‌یابـد.

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: در ایــن میـان، میزان دانـش و سواد سلامت مادران به دلیل نقش پررنگی کـه در امر مراقبـت از کودکان دارند مورد توجه قرار می‌گیرد. در این راستا عوامل متعددی از جمله سـن، سـطح تحصـیلات، شاغل بودن و دسترسی به منابع اطلاعاتی می‌توانـد پیش‌بینی کننـده میـزان سـواد سلامت مادران باشد.

لزوم آگاهی مادر برای شناسایی مشکلات سلامت روان

حکیم‌زاده با بیان اینکه بسیاری از مشکلات سلامت روان در دوران کودکی شروع یا برای اولین بار قبل از سن ۱۴ سالگی شناسایی می‌شوند، گفت: شایع‌ترین اختلالات تشخیص داده شده در دوران کودکی، اختلالات اضطرابی، اختلال بیش فعالی و کمبود توجه و سایر اختلالات مانند اختلالات طیف اوتیسم و اختلالات خوردن بوده‌اند.

وی عنوان کرد: سلامت روان مطلوب در سال‌های اولیه زندگی، پایه محکمی برای مسیر‌های رشد مثبت در بزرگسالی را فراهم می‌کند و برعکس، اگر مشکلات سلامت روان تجربه شده در دوران کودکی، تشخیص داده نشوند و درمان نشوند، می‌توانند منجر به عواقب فوری و بلندمدت برای افراد و خانواده‌هایشان و افزایش بار بر سیستم مراقبت‌های بهداشتی شوند بنابراین آگاهی مادر در زمینه شناسایی مشکلات سلامت روان و درمان‌های موثر در دسترس و مداخله زودهنگام برای کاهش اثر این مشکلات، بر رشد و عملکرد کودک کلیدی است.

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: سواد سلامت روان مادران در نحوه استفاده از خدمات بهداشتی برای حفظ و ارتقای سلامت کودکان نیز تاثیرگذار است.

وی عنوان کرد: مطالعات جدید نشان داده است که مادران با سطح سواد سلامت روان پایین، در حل مساله و تصمیم‌گیری در مسائل بهداشتی تانوان هستند و نگرانی‌های بیشتری در رابطه با روند تکاملی رشد کودکان تجربه می‌کنند که در این شرایط احتمال تجویز نادرست دارو در موارد بیماری کودکان آن‌ها بیشتر است بنابراین این کودکان بیشتر در معرض خطر شدید اثر نامطلوب دارویی قرار می‌گیرند.

حکیم‌زاده بیان کرد: پایین بودن سواد سلامت روان مادران موجب می‌شود خود کارآمدی مادران نیز در سطح مطلوبی نباشد و این مساله به طور قابل ملاحظه‌ای نقش فرزندپروری آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و احتمال بروز نقش‌های والدینی با فرزندپروری به صورت معیوب مستبدانه یا آسان‌گیر وجود دارد.

وی عنوان کرد: در هر دو صورت یا با کودکانی روبه‌رو هستیم که در برقراری رابطه با همسالان و داشتن موقعیت فعال و نیز استقلال رای، در سطح پایینی قرار می‌گیرند و در بزرگسالی افرادی خشمگین، منزوی، غمگین و آسیب‌پذیر نسبت به فشار و استرس و به حد افراطی محتاط هستند و یا با کودکانی روبه‌رو هستیم که از استقلال رای اندکی برخوردارند و به صورت افرادی نسبتا ناپخته توصیف می‌شوند که هنگام مواجهه با ناملایمات، تمایل به واپس‌روی (روی‌گردانی) دارند. آن‌ها نسنجیده عمل می‌کنند و به فعالیت بی‌هدف می‌پردازند. این کودکان نیز تکانشی، پرخاشگر و فاقد اعتماد به نفس هستند و رفتار‌های بزهکارانه از خود نشان می‌دهند.

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان گفت: سواد سلامت روان مادران بر سلامت جسمی و روانی کودکان تاثیر می‌گذارد و بنابراین برنامه‌ریزی‌های بسیار دقیق و مستمر در زمینه ارتقای سواد سلامت روان تمام اقشار جامعه به خصوص مادران ضروری است.