۱۳ آبان؛ روز استکبار ستیزی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران، ۱۳ آبان که در تقویم ایران به نام روز دانش آموز نامگذاری شده است، تاریخ مهمی در جریان پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. در این روز به جز اینکه تعداد زیادی از دانش آموزان در تجمع اعتراضی به حکومت طاغوت به شهادت رسیدند، یادآور وقایع مهم دیگری در تاریخ معاصر ایران است.

تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به دستور شاه و تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ۱۳ ابان ۱۳۵۸ به همت دانشجویان پیرو خط امام از دیگر وقایع این روز به یاد ماندنی است.

۱۳ آبان؛ روز دانش آموز
سیزده آبان که در مبارزه و قیام دانش آموزان متعهد و بیدار بر ضد رژیم شاه و حامیان آن به ویژه استکبار جهانی ریشه دارد، نشانه آن است که این قشر آگاه و متعهد، در راه رسیدن به اهداف والا و عظیم انقلاب اسلامی، چه در زمان طاغوت و چه پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، از هیچ کوششی فروگذار نکرده است.

- نامگذاری روز دانش‌آموز

روز دانش‌آموز در ایران مصادف است با ۱۳ آبان هر سال. علت نامگذاری این روز، واقعه کشتار جمعی دانش‌آموزان تهرانی می‌باشد که به نشانه اعتراض به حکومت پهلوی در صبح روز ۱۳ آبان ۱۳۵۷ در محوطه دانشگاه تهران جمع شده بودند. به منظور گرامی‌داشت این روز، ۱۳ آبان در تقویم جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز دانش‌آموز نامگذاری شده است.

وقایع ۱۳ آبان سال ۱۳۵۷
در حالی که انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) به روز‌های سرنوشت سازی نزدیک می‌شد همه اقشار مردم ایران از زن و مرد و پیر و جوان، سعی در ایفا نمودن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی داشتند. در این میان دانش‌آموزان و نوجوانان شور و حال دیگری داشتند.
صبح روز ۱۳ آبان ۱۳۵۷، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند. این جوانان پر شور و خداجو، گروه گروه، داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند.

ساعت یازده صبح، مأموران، ابتدا چند گلوله گاز اشک‌آور در میان این جمعیت خروشان پرتاب کردند؛ اما، اجتماع کنندگان در حالیکه به سختی نفس می‌کشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد الله‌اکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، ۵۶ تن شهید و صد‌ها نفر مجروح شدند.

روز دانش آموز چه روزی است؟

دانش آموزان در مبارزه با استکبار، همواره نقشی فعّال و فراموش ناشدنی ایفا کرده اند

حضرت امام در پیامی به همین مناسبت فرمودند: «.. عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است ... ایران امروز جایگاه آزادگان است... من از این راه دور، چشم امید به شما دوخته‌ام ... صدای آزادیخواهی و استقلال طلبی شما را به گوش جهانیان می‌رسانم».

- دانش آموزان و مبارزه ملی با استکبار
بی گمان، دانش آموزان آگاه و رشید ما در مبارزه با استکبار، همواره نقشی فعّال و فراموش ناشدنی ایفا کرده اند. این عزیزان بودند که در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ از آیینه احساس و شعور مردم انقلابی و مسلمان ایران غبار برگرفتند و هویت مسلمانی، خوداتکایی و مبارزه با استکبار را به همگان آموختند. این نوجوانان دانش دوست بودند که با شعار‌های کوبنده و مشت‌های گره خورده، پایه‌های حکومت مزدور پهلوی را سست کردند و لرزه بر اندام زمام داران کاخ‌های کفر انداختند.

این جوانان شجاع بودند که با قیام خویش، به مستضعفان آموختند که برای به دست آوردن حقوق از دست رفته خود، باید با ستمگران جهانی بستیزند. اینک و با توجه به آن رشادت‌ها و حماسه آفرینی ها، بر دانش آموزان ماست که سهم مهمی در مبارزه با استکبار بر عهده گیرند و هم، چون گذشته، از پیش گامان این قیام ملّی باشند.

پیام روز ۱۳ آبان
یوم اللّه سیزده آبان، یادآور حماسه ها، ایثار‌ها و فداکاری‌های دانش آموزان عزیز ماست. این روز باشکوه بدین سبب روز «دانش آموز» نامیده شد، تا خاطره فرزندان دلیر انقلاب برای همیشه جاودان بماند و درسی فراموش ناشدنی برای تمام دانش آموزان در سراسر گیتی باشد که با ابرقدرت‌های چپاول گر به مبارزه بی امان بپردازند و عزّت را بر زندگی ذلت بار ترجیح دهند. روز سیزدهم آبان به همه مستضعفان جهان آموخت که بر ضد مستکبران قیام کنند و حقوق از دست رفته خویش را از چنگال استکبار و استعمار بیرون کشند.
پیام روز سیزدهم آبان به مسلمانان این است که: تنها در برابر پروردگار جهانیان و مکتب توحید به نماز بایستند و فقط در پیشگاه خدا به کرنش بنشینند و تا همیشه زمان، در برابر ظلم و زورگویی ابرقدرت‌ها سرتسلیم فرود نیاورند.

تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه

در سال ۱۳۴۳ عناصر رژیم پهلوی که حضرت امام خمینی (ره) را به دلیل مبارزات به زندان انداخته بودند، به دلیل فشار‌های مردمی و یاران امام (ره) و روحانیت پس از ۱۰ ماه امام را آزاد نمودند، اما امام راحل پس از آزادی از زندان و حصر، نهضت و حرکت اسلام خواهانه را ادامه داد و هر روز بر شدت مبارزات خود افزود.

امام در روز تولد حضرت زهرا (س) برابر با چهارم آبان ۱۳۴۳ در واکنش به تصویب کاپیتولاسیون سخنرانی کرد و تصویب کنندگان و اجراکنندگان را خائن به اسلام و کشور دانست و سپس دستور داد این سخنرانی به صورت اعلامیه توسط مؤتلفه اسلامی و به صورت گسترده پخش شود.

فراز‌هایی از سخنرانی ایشان چنین بود: «دولت با کمال وقاحت از این امر ننگین طرفداری کرد، ملت ایران را از سگ‌های آمریکایی پست‌تر کردند. اگر چنانچه، کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست از او می‌کنند؛ اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست می‌کنند و اگر چنان چه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگ‌ترین مقام ایران را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد».

بعد از سخنرانی امام در ۱۳ آبان سال ۱۳۴۳ شاه دستور تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه را با یک هواپیمای نظامی صادر نمود، به این امید که با تبعید امام (ره) به ترکیه صدای مخالفان تصویب کاپیتولاسیون و مخالفان حکومتش خاموش خواهد شد، اما این تبعید سرآغاز انقلاب اسلامی شد.

تسخیر لانه جاسوسی
تسخیر لانه جاسوسی (۱۳ آبان)  یکی از مهم‌ترین رویداد‌ها در تاریخ مبارزات ملت ایران بر ضد استعمار است. رهبر انقلاب بی درنگ از اشغال لانه جاسوسی حمایت کرد و آن را انقلابی بزرگ‌تر پس از سرنگونی استبداد پهلوی نامید و امریکا را شیطان بزرگ لقب داد. در واقع، با پیروزی انقلاب اسلامی، استبداد و با تسخیر سفارت امریکا، استعمار از ایران ریشه کن شد.

حادثه سیزده آبان
چند ماه پس از پیروزی انقلاب و بعد از آن‌که چهره واقعی امریکا برای ملت ایران آشکار شد و آن‌ها از فعالیت‌های مداخله جویانه دولت امریکا آگاه شدند، تعدادی از دانشجویان پیرو خط امام در روز سیزده آبان ۱۳۵۸، به سوی محل سفارت امریکا حرکت کردند. آنان بدون درگیری و برخورد با نگهبانان سفارت، کنترل و مراقبت ساختمان را به عهده گرفتند. دانشجویان که عکس امام خمینی (ره) را به سینه‌های‌شان نصب کرده بودند، پس از حدود سه ساعت توانستند سفارت امریکا را تصرف کنند و افراد آن را به گروگان بگیرند.

هدف از تصرف
از آن‌جا که در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، امریکا پس از فرار شاه از ایران، دوباره او را در به دست گرفتن قدرت یاری داده بود، مردم ایران حق داشتند پس از پیروزی انقلاب هم به مسئله پذیرش شاه در امریکا ـ پس از فرار او از ایران ـ مشکوک شوند و آن را توطئه‌ای دیگر برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی بدانند. کشف ارتباط برخی جریان‌های ضد انقلاب و توطئه‌گر با سفارت امریکا، فعالیت‌های جاسوسی سفارت و دامن زدن به اختلاف‌های قومی، از جمله انگیزه‌های دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در تصرف سفارت خانه امریکا در تهران بود. دانشجویان خواهان بازگشت شاه برای محاکمه و کوتاه شدن دست امریکا از دخالت در ایران بودند.

اقدامات امریکا پس از تسخیر لانه جاسوسی
پس از تسخیر سفارت امریکا در تهران، دولت کارتر، رئیس جمهور وقت امریکا، افزون بر انجام یک سری فعالیت‌های دیپلماتیک برای آزادی گروگان‌ها، تصمیم گرفت از فشار‌های اقتصادی و سیاسی نیز برای به زانو در آوردن انقلاب اسلامی استفاده کند. تحریم اقتصادی، انزوای سیاسی و اعزام ناوگان نظامی به خلیج فارس، از جمله اقدامات دیگر امریکاست. دولت امریکا هنگامی که از نجات گروگان‌ها ناامید شد، تصمیم گرفت کودتای نوژه را اجرا کند که آن نیز با عنایت پروردگار به شکست انجامید.

جلوگیری از نفوذ امریکا
پیروزی انقلاب ایران به رهبری امام خمینی (ره)، سردمداران کاخ سفید را به وحشت انداخت و سفارت خانه امریکا، برای از بین بردن نهال نوپای انقلاب از پا ننشست. تسخیر لانه جاسوسی در سال ۱۳۵۸ به دست دانشجویان، در قطع دست امریکا از دخالت در ایران و پایان سلطه قدرتمندانه آن نقش مهمی داشت. در واقع، اشغال ۴۴۴ روزه سفارت امریکا در تهران سبب شد تا یکی از اهداف نخستین انقلاب اسلامی، یعنی مقابله با گسترش نفوذ امریکا در کشور، هر چه بیش‌تر تحقق یابد.

حمایت رهبر کبیر انقلاب
حضرت امام خمینی (ره)، با تأیید حرکت دانشجویان در تصرف سفارت امریکا چنین می‌فرمود: «بار‌ها گفته‌ام که گروگان‌گیری توسط دانشجویان مسلمان و مبارز و متعهد ما، عکس العمل طبیعی صدماتی است که ملت ما از امریکا خورده است.» «دانشجویان مسلمان و مبارزی که لانه جاسوسی را اشغال کرده‌اند، با عمل انقلابی خودشان، ضربه‌ای بزرگ به پیکر امریکای جهان خوار وارد نمودند و ملت را سرافراز کردند.» «مرکز توطئه و جاسوسی به اسم سفارت امریکا و اشخاصی که در آن بر ضد نهضت اسلامی توطئه نموده‌اند، از احترام سیاسی و بین المللی برخوردار نیستند. ما این‌جا را نه سفارت خانه می‌دانیم؛ این‌جا مرکز جاسوسی است، و نه آن افرادی که در آن‌جا هستند از سفرا و از اجزای سفارت خانه می‌دانیم و دیپلمات می‌دانیم. این‌ها همه جاسوس هستند و مجرم هستند و مجرمین باید در خود این مملکت رسیدگی به حالشان بشود.»

حمایت مردمی
پس از اشغال سفارت امریکا به دست دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در سیزده آبان ۱۳۵۸، مردم در مقابل سفارت خانه امریکا تجمع و از اقدام انقلابی آنان حمایت کردند. آن‌ها با پشتیبانی از عمل انقلابی دانشجویان، خواستار بازگرداندن محمدرضا پهلوی بودند و با دادن شعار‌هایی بر ضد امریکا، توطئه‌های آن را محکوم می‌کردند. با آن‌که فراوان از مردم خواسته می‌شد متفرق شوند، ولی در روز چهارده آبان، جمعیت به حدی بود که حرکت اتومبیل‌ها در خیابان منتهی به سفارت، به کندی صورت می‌گرفت.

ابرقدرت پوشالی
حرکت انقلابی دانشجویان ایران در سیزده آبان ۱۳۵۸، بازتابی گسترده در رسانه‌های خارجی داشت که همگی از شکست ابرقدرت پوشالی امریکا خبر می‌داد. بازتاب این اخبار، نقش مهمی در بیداری ملت‌ها برای مبارزه با استعمار ایفا کرد.
روزنامه فرانسوی زبان تونس در این باره نوشت: «در صفحات تاریخ، ضبط خواهد شد که حکومت انقلابی ایران، توانست با بزرگ‌ترین قدرت جهانی به مقابله بپردازد و طرح‌های جنگی آن را برای آزادی گروگان‌ها بر هم زند.»
روزنامه الثوره چاپ دمشق نیز نوشت: «به زانو درآمدن امریکا در برابر خواسته‌های انقلاب اسلامی ایران، از مسئله آزاد کردن سپرده‌های ایران فراتر می‌رود؛ زیرا امریکا مجبور شد سندی را از سوی رئیس جمهور خود امضا کند که بر اساس آن، به هیچ وجه در امور داخلی ایران دخالت نکند. این دلیل بزرگی است بر این‌که ملت‌ها قادرند حقوق خود را از سرسخت‌ترین و نیرومندترین دولت امپریالیستی بازگیرند.»

دیدگاه مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه‌ای، درباره تسخیر لانه جاسوسی می‌فرماید: «سفارت آن‌ها که بعد به عنوان لانه جاسوسی معرفی شد ـ که واقعیتش هم همین بود ـ مرکز سازمان‌دهی مخالفین انقلاب و دشمنان انقلاب شد که بروند آن‌جا و دستور بگیرند تا علیه انقلاب و نظام فعالیت کنند. آن‌ها محمدرضا را که فراری ملت ایران بود، در امریکا پذیرفتند و به او به عنوان یک مهمان پناه دادند. اموالی را که در اختیار محمد رضا بود و میلیارد‌ها دلار می‌شد که در امریکا سرمایه گذاری کرده بود، برنگرداندند. اشغال لانه جاسوسی برای این بود که رژیم امریکا بداند با این انقلاب نمی‌شود شوخی کرد. انقلاب این ملت و این کشور، از آن انقلاب‌هایی نیست که توطئه‌ها را تحمل کند.»

دستاورد‌های تسخیر لانه جاسوسی
تسخیر لانه جاسوسی امریکا بر سیاست خارجی ایران امریکا، وضعیت بین المللی واشنگتن و بر صحنه داخلی ایران، آثار مهمی بر جای گذاشت. برای مثال، روابط ایران و امریکا را به تعطیلی کشاند، وضعیت بین المللی ایالات متحده را با بحران ۴۴۴ روزه روبه رو کرد و انتشار اسناد جاسوسی به دست آمده از لانه جاسوسی، چهره جهانی امریکا را مخدوش کرد. هم‌چنین، صحنه داخلی ایران به سود نیرو‌های ارزشی و مواضع امام (ره) تغییر کرد و چهر‌های جدید به خود گرفت.