شاخص‌های هوای پاک، قابل قبول و ناسالم به ما چه می‌گویند؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه ، شاخص آلودگی هوا در ایران برگرفته از شاخص‌های سازمان محیط زیست امریکا است که بر اساس این تعریف، اگر شاخص هوا صفر تا ۵۰ باشد در شرایط پاک است، ۵۱ تا ۱۰۰ سالم یا قابل قبول، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس یعنی سالمندان، خردسالان، بیماران قلبی و ریوی، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای تمام گروه‌ها، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و بالای ۳۰۰ یعنی در شرایط خطرناک قرار دارد.
شاخص کیفیت هوا یک ابزار کلیدی جهت آگاهی از کیفیت هوا، نحوۀ اثر آلودگی هوا بر سلامت و روش‌های محافظتی در برابر آلودگی هوا است.

AQI به طور کلی شاخصی جهت گزارش روزانه کیفیت هوا است. این شاخص مردم را از کیفیت هوا پاک بودن یا آلوده بودن آن آگاه می‌سازد و اثرات سلامتی مرتبط با آن را ارائه می‌کند. به عبارت دیگر AQI به اثرات سلامتی ناشی از مواجهه با هوای آلوده ناسالم می‌پردازد. شاخص کیفیت هوا (AQI) برای پنج آلاینده اصلی هوا یعنی ذرات معلق، دی اکسیدنیتروژن، ازن سطح زمین، منوکسیدکربن و دی اکسیدگوگرد محاسبه می‌شود.

به منظور درک آسان، شاخص کیفیت هوا (AQI) به شش دسته طبقه بندی شده است که هر دسته را به سطوح مختلف سلامت انسان مربوط می‌سازد؛ این شش دسته به شرح ذیل است:

خوب: (Good)

میزان AQI در این حالت بین ۰ و ۵۰ است. در این شرایط کیفیت هوا رضایت بخش و دارای ریسک سلامتی ناچیز و یا فاقد ریسک سلامتی است. این حالت را با رنگ سبز نشان می‌دهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت "پاک" اطلاق می‌شود.

متوسط: (Moderate)

میزان AQI در این حالت بین ۵۱ و ۱۰۰ است. کیفیت هوا در این شرایط قابل قبول است؛ اگرچه آلودگی در این سطح ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و ازن حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آن‌ها مشاهده شود. این حالت را با رنگ زرد نشان می‌دهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت "سالم" اطلاق می‌شود.

ناسالم برای گروه‌های حساس: (Unhealthy for sensitive groups)

در این حالت میزان AQI بین ۱۰۱ و ۱۵۰ است. بعضی از افراد گروه‌های حساس در این شرایط ممکن است اثراتبهداشتی خاصی را تجربه کنند، اما عموم مردم تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. این حالت را با رنگ نارنجی نشان می‌دهند.

ناسالم: (Unhealthy)

میزان AQI در این حالت بین ۱۵۱ و ۲۰۰ است. در این شرایط هر فردی ممکن است اثرات بهداشتی را تجربه کند. اعضای گروه‌های حساس بیش از سایرین اثرات جدی را بر سلامت خود تجربه می‌کنند. این حالت را با رنگ قرمز نشان می‌دهند.

بسیار ناسالم: (Very unhealthy)

در این حالت AQI بین ۲۰۱ و ۳۰۰ فرار دارد و هشداری برای سلامتی به حساب می‌آید و بدین معنی است که در این شرایط هر کسی ممکن است اثرات جدی سلامت را تجربه کند. این حالت را به رنگ بنفش نشان می‌دهند.

خطرناک: (Hazardous)

در این وضعیت AQI از ۳۰۰ بالاتر است و اخطاری جدی برای سلامت انسان و بیانگر شرایط اضطراری است. در این وضعیت تمام افراد جامعه تحت تأثیر اثرات بهداشتی جدی قرار می‌گیرند. این حالت را با رنگ خرمایی نشان می‌دهند.

آلودگی هوا موضوع جدیدی نیست و حداقل در کشور ما به حدود ۴۵ سال پیش بر می‌گردد، اما در چند سال اخیر با شدت گرفتن آن مردم از نزدیک درگیر آن شده‌اند و روز به روز سواد و آگاهی در این زمینه افزایش می‌یابد .
بنابراین ارائه اطلاعات دقیق‌تر احساس می‌شود و دستگاه‌های متولی نیز همگام با این پیشرفت باید اطلاعات درست و دقیقی به مردم ارائه دهند.
کشور‌هایی که امروزه به عنوان «پیشرفته» شناخته می‌شوند نیز روز‌های آلوده زیادی را گذرانده‌اند و بر همین اساس شاخص‌هایی را تعریف کرده‌اند که البته با توجه به شرایط خاص هر کشور تدوین شده‌اند، مثلا شاخص‌های آلودگی هوا در اتحادیه اروپا، امریکا و ژاپن متفاوت است.
مسلم است که برای برون‌رفت از معضل آلودگی هوا جدای از شاخص‌ها باید تمام دستگاه‌ها و مردم در کنار هم قرار گیرند.
دولت باید حمل و نقل عمومی را تقویت کند، فضای سبز توسط شهرداری‌ها گسترش یابد و مردم نیز به تبعیت از آن از خودرو‌های شخصی استفاده نکنند و یا کمتر استفاده کنند.