پخش زنده
امروز: -
حضور ۴ تا ۵ میلیون اتباع خارجی در ایران
رئیس سازمان ملی مهاجرت از حضور ۴ میلیون و ۷۰۰ تا پنج میلیون تبعه خارجی در کشور خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، موضوع برنامه صف اول به موضوع مهاجرت و حضور اتباع خارجی در کشورمان اختصاص داشت که با حضور آقای عبدالله ممبینی، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان ملی مهاجرت بررسی شد.
مقدمه مجری: با توجه به اهمیت موضوع مهاجرت و حضور اتباع خارجی در کشورمان و همچنین تاسیس و راه اندازی سازمان ملی مهاجرت امشب در برنامه راجع به این موضوع صحبت خواهیم کرد و راجع به کم و کیف ساماندهی اتباع خارجی در کشور امکاناتی که حالا در اختیار آن‌ها قرار میگیرد و مزایایی که احتمالا شاید اختصاص پیدا خواهد کرد و مجموع اتفاقاتی که برای اتباع خارجی درکشور می‌افتد و شرایط شان صحبت خواهیم و به همین منظور دعوت از آقای مبینی معاون وزیر کشورو رئیس سازمان ملی مهاجرت.
سوال: برای این که بحث مان برای مخاطبان یک مقداری آشناتر بشود اگر موافقید یک گزارش ببینیم به عنوان مقدمه و بر می‌گردیم گفت و گوی مان را با آقای ممبینی آغاز می‌کنیم.
الان آمار دقیقی از اتباع خارجی در کشور داریم؟ مجاز یا غیرمجاز؟
آقای مبینی: آمار دقیق که بخواهیم این را به دو دسته باید تقسیم کنیم، آمار مجازین و آمار غیرمجازین، آنچه که به صورت رسمی و به صورت قانونی وارد کشور شده و در سامانه سیام وزارت کشور ثبت شده، یک چیزی حدود ۴ میلیون تا چهار و صد افرادی هستند که به صورت مجاز وارد کشور شدند، و از حالا مدارک قانونی و اقامتی که مورد نظام دیوانی ما هست بهره مندند، پیش بینی‌ها هم این است، چون افرادی که غیرقانونی آمدند جایی ثبت و ضبط نشده و حالا افراد متفاوتی آمار‌های متعددی را عرض می‌کنند، ولی ما به روش‌های علمی متعددی که از سراسر کشور آمار‌ها را جمع بندی کردیم، پیش بینی ما بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر هم هست که به صورت غیرقانونی وارد کشور شدند، مجموعا پیش بینی‌ها به صورت کامل عددی بین ۴ میلیون و ۷۰۰ تا پنج میلیون تبعه خارجی از کشور‌های مختلف تو کشور ما الان هستند.
سوال: و غیرمجاز عمدتا تبعه کدام کشورند؟
مبینی: بیشترشان تبعه کشور افغانستان هستند.
سوال: و آن‌هایی که مجازند چی؟
مبینی: آن‌هایی که مجازند خب ما از عراق داریم، از پاکستان داریم، بحرین داریم، خیلی کشور‌ها داریم، منتهایش آمار جمعیت اتباع افغانستانی بیشتر است، یعنی بالای ۹۰ درصد این تبعه ها، تبعه کشور افغانستانند.
سوال: این ساماندهی اتباع الان چه ضرورتی دارد؟ راجع به این اگر ممکن است بیشتر صحبت کنیم و این تهدیدی که راجع به آن تو گزارش صحبت شد؟
مبینی: ببینید هر کشوری به هرحال قوانینی دارد سیاست‌های مهاجرتی مدونی دارد و نظام مشخص و کارآمد برای پاسخگویی و اداره امور اتباع و مهاجرین، آنچه که حالا تو گزارش هم به خوبی اشاره شد دستگاه‌های زیادی هستند که در بحث اتباع، خب نقش دارند، وظیفه دارند باید وظایفی که بر عهده شان هست انجام بدهند، اما اینی که یک سازمان مرکزی بیاید و آن کار هدایت و راهبری را در امر سیاست گذاری و مدیریت و ساماندهی به عهده بگیرد این کمتر وجود داشته توی این ۴۰ ساله انقلاب ما، نتیجه منطقی این است یک نوع ناهماهنگی، یک نوع اعمال سیاست‌های بخشی توسط بخش‌ها و دستگاه‌های مختلف ایجاد شده به عنوان نمونه ما تبعه‌ای را داریم که ۱۷ نوع کارت شناسه به او دادند، آموزش و پرورش به او کارت داده، کار برای اشتغال به او کارت داده، درمان به او کارت داده، فراجا به او گذرنامه داده به همین صورت، خب این یک وضعیت خیلی خوبی نیست، وقتی تبعه می‌آید هم تبعه سردرگم هست و هم نظام اداری ما سردرگم هست، هم مردم سردرگمند، که بالاخره من به این تبعه چگونه به او برسم؟ چگونه
شناسایی کنم؟ کدام کارت او اعتباردارد؟ این است که تبعه‌هایی که به صورت قانونی آمدند وقتی به آن‌ها رجوع می‌کنی دست تو جیب شان که می‌کنند انواع کارت‌ها را دارند که حالا اگر پلیس یک کارت به او نشان می‌دهد، اگر تو آموزش و پرورش هست کارت، اگر جای دیگر به همین صورت، خب این زیبنده نظام ما نیست، زیبنده ملت ما نیست، یکی از بهترین کار‌هایی که باید صورت بگیرد، ساماندهی است که در این ساماندهی بیاید و این نابسامانی‌ها را بیاورد در یک سامانه دقیق، مدونی که سیاست‌های مهاجرتی نظام را بتواند مدیریت کند، این سامانه طراحی شده تو دولت سیزدهم، آماده شده و رفته به سمتی که ساماندهی کند، حالا این ساماندهی خودش حقوق مختلفی دارد، یک بخش از ساماندهی برمی گردد به ساماندهی هویتی، شناسایی یعنی فرد وقتی که وارد کشورما می‌شود افغانستان که حالا عمده تبعه ما افغانستانی هستند در نظام اداری آن جا شما ثبت احوال ندارید، شما اداره گذرنامه ندارید، یعنی اینها نه شناسنامه دارند، نه گذرنامه دارند، نه کارت ملی دارند، نه به قول خودشان تذکره دارند، چیزی ندارند، افراد می‌آیند به صورت مختلف وارد کشور می‌شوند، حالا وقتی که می‌خواهند بر گردند به دلیل این که شما هیچ ثبتی از اینها ندارید، اسم و مشخصات اینها را ثبت می‌کنی، اگر فرد غیرقانونی وارد کشور شده باشد و از کشور خارج بشود دوباره می‌رود به اسم دیگر، نام دیگر، هویت دیگر وارد کشور می‌شود، که این سامانه اساس بر زیست سنج است و مشخصات بیومتریک فرد هست، کار ندارد که اسم فرد چیه؟ اثر انگشت فرد، عنبیه چشم فرد و اسکن چهره، این سه تا مبنای ساماندهی است که هر فردی که در بدو ورود یا حتی کسانی که الان داخل کشور هستند، باید بیایند این سه تا کار را انجام بدهند و از سوابق اینها و مشخصات اینها آثار بیومتریک اینها برود در بانک اطلاعات وزارت کشور ثبت و ضبط بشود، این می‌شود مبنا برای هویت و شناسایی، ما به ازای این اینها تبدیل می‌شود به یک کدی به نام کد یکتا، کد یکتا می‌شود مبنای شناسایی آن فرد، یعنی آن اطلاعات، ان داده‌ها مبنایش یک کد است آن کد تو بانک اطلاعات است و خیلی راحت فرد می‌تواند مورد شناسایی یا بازشناسایی قرار بگیرد، در کنار این برای این که بتواند ساماندهی روان‌تر و مطلوب‌تر قرار بگیرد یک سیم کارت و یک عابربانک هم به آن کارت که آن کد یکتا رویش قرار گرفته داده می‌شود که این افراد بتوانند هم ساماندهی بشوند، هم بتوانند مابه ازای آن چه که ساماندهی می‌شود از خدماتی که جمهوری اسلامی دارد به آن‌ها ارائه می‌دهد بتوانند بهره‌مند بشوند و این زمینه و بستر را فراهم می‌کند برای ساماندهی بهتر برای سایر خدمات، چون اینها ۲۴ نوع خدمات در بحث درمان، تحصیل، کار، اشتغال، بیمه، سلامت باید به آن‌ها واگذار بشود، تو مرحله اول ساماندهی، این طراحی صورت گرفته، سامانه انجام شده و رفته به سمتی که قریب به یک میلیون نفر اینها الان کارتشان صادر شده و در حال توزیع و واگذاری هستیم که به ترتیب به دست خود اینها با اقداماتی که حالا باید مدنظر قرار بگیرد واگذار بشود. این یکی از پایه‌های اصلی ساماندهی هست، پس بانک اطلاعات، هویت فردبراساس مشخصات بیومتریک و در عین حال اتصال اینها به مباحث
سوال: این برای کسانی هست که اقامت می‌خواهند داشته باشند؟
مبینی: اینها کسانی هستند که بین سه ماه، شش ماه تا یکسال اقامت می‌خواهند داشته باشند، حتی اگر یک هفته هم بخواهند اقامت داشته باشند معقولش این است که این کار صورت بگیرد.
سوال: حالا میگیرد؟
مبینی: بله الان این کار شروع شده، می‌آید ساماندهیش حقوق دیگری دارد، ببینید ما یک بخشی از اینها را فعالان اقتصادی اند، خب فعالان اقتصادی باید ساماندهی بشوند، فعالان اقتصادی می‌خواهد سرمایه گذاری بکند، می‌خواهد بیاید مراودات تجاری بین کشور با کشور خودش یا با سایرکشور‌ها را انجام بدهد، اینها نیاز به ساماندهی دارد خب سیاست‌هایی که برای تجار، برای بازرگانان هست سیاست‌های خص خودش را می‌طلبد این باید بیاید ساماندهی بشود، ما الان این را نداریم، یعنی یا اگر داریم قوانینی داریم که آن قوانین معمولا دست و پاگیر هست و یک مقدار روند تجارت و بازرگانی ما را دچار مشکل می‌کند دوباره بحث دانشجویان، ساماندهی می‌خواهد، دانش آموزان ساماندهی می‌خواهد، یعنی تک تک موضوعاتی که حالا می‌تواند در بحث اتباع و مهاجرین بشود نیاز به ساماندهی دارد که آن ساماندهی بیاید در یک سامانه مشخص اطلاعات را چطوری تمام شهروندان ایرانی مشخصات شان تو ثبت احوال کشور هست، همین وضعیت باید برای اتباع مهاجرین باشد در سازمان ملی مهاجرت در بانک اطلاعات این سازمان یا وزارت کشور، که تمام مشخصات هویتی آن فرد آنجا باشد با هر اسم و نام و عنوان مهم نیست، مهم آثار بیومتریک هست که سامانه‌ای که الان طراحی شده از قابلیت‌های بسیار خوبی برخوردارهست و کمتراز کسانی است که می‌تواند فرد را شناسایی کند و بگوید این فرد کیه؟ هویتش چیه؟ سابقه اش چیه؟ آن چیزی که ما تا الان نداشتیم و خود این نبود مشکلاتی را برای کشور از جهات مختلف ایجاد کرد.
سوال: این الان تا چه مرحله‌ای پیش رفته؟
مبینی: این سامانه طراحی شده از مجموع آن چهارمیلیون و صد هزارنفری که عرض کردم یک میلیون کارتهایش صادر شده و یک میلیون هم در حال صدور هست، یعنی برنامه ریزی‌ها شده که آن کارت‌ها صادر بشود، پیش بینی ما این است که توی سه چهار ماه آینده کلیه اتباع، که داخل کشور هستند اینها ساماندهی بشوند به طور کامل، بانک اطلاعاتشان، هویت شان، کارت ملی یا کارت هویتی به اضافه سیم کارت و عابربانک به آن‌ها داده بشود که هر فعل و انفعال مالی، بانکی، ارتباطی هم دارند به صورت رسمی و قانونی در بستر‌های قانونی انجام بگیرد.
سوال: و آن‌هایی که غیرمجاز آمدند چطور؟
مبینی: آن‌هایی که غیرمجازند یک شق دیگر ساماندهی هست که آن‌ها حتما باید از کشور طرد بشوند.
سوال: چطور شناسایی می‌کنید؟
مبینی: یکی از حسن‌های این کار این است که افراد مجاز وقتی شناسایی بشوند و کارت به آن‌ها داده می‌شود تشخیص داده می‌شود از افرادی که این کارت را ندارند، خود این می‌شود وجه تمایز، اما، چون ما هنوز کارت را به طور کامل به مجازین ندادیم، افراد مجاز برگه‌هایی دارند، برگه سرشماری دارند، گذرنامه دارند، مدارک اقامتی دارند، وقتی افراد را به آن‌ها مراجعه می‌شود و این مدارک را ارائه کنند، اما افرادی که هیچکدام از این مدارک را نداشته باشند اینها جمع آوری می‌شوند می‌آیند تو اردوگاه‌ها آن آثار بیومتریکشان گرفته می‌شود، با سامانه تطبیق داده می‌شود اگر هیچ سابقه‌ای نداشته باشند هیچ مدرک هویتی نداشته باشند خب بالطبع از کشور طرد می‌شوند.
سوال: یک دوقطبی‌هایی هم دارد شکل میگیرد راجع به مهاجرین و میزبانان آن‌ها که به هرحال مردم شریف ایران هستند که میهمان نواز هم هستند ما راجع به کسانی که با مجوز وارد می‌شوند که آغوش مان گشاده است، پس باید آن خدماتی را که گفتید مثل همه دنیا به مهاجرین داده بشود و به آن‌ها که غیرمجاز وارد می‌شوند خیلی سفت و سخت برخورد بشود و برگردانده بشوند، با چه انگیزه و اهدافی به نظر شما این دو قطبی‌ها دارد شکل میگیرد؟
مبینی: ببینید یک مباحثی توی ماه‌های اخیر سال گذشته اتفاق افتاد در بستر اغتشاشات، در بحث ۲۵ شهریور و رفت به سمت و سویی که از یک مساله کوچک خیلی اتفاقاتی را حالا به صورت ناجوانمردانه و ظالمانه شروع کردند و فتنه‌ای را برپا کردند که همه پیش بینی هایشان این بود که تو سالگرد امسال یک اتفاقات دیگری را رقم بزنند، که خوب آن با تمهیدات و تدابیری که وزارت کشور و شورای امنیت کشور پیش بینی کرد هم در مرکز و هم در سایر استان ها، این ناکام ماند، انتظار این بود که اوایل مهر مدارس و دانشگاه‌ها طراحی کرده بودند که اتفاقاتی بیفتد، ان هم ناکام ماند، رفتند به سمت هشت مهر و برای مساله زاهدان و بزرگ کردن و بُلد کردن که آن هم ناکام ماند، در جمع بندی رسیدند به سمت و سویی که به دلیل این که حالا آمار‌های متعدد و گوناگونی را شروع کردند بزرگنمایی و حضور اتباع، اتباع را ۱۵ میلیون، ۱۸ میلیون هم مطرح کردند که تو داخل کشور هست، در صورتی که من سوال قبلی حضرتعالی عرض کردم مجموع اتباع ما به ۵ میلیون نمی‌رسد، خب چرا این کار را کردند؟ برای این که بیایند این را بزرگ بکنند و نسل جوان ما را مردم ما را تحریک بکنند به این سمت و سویی که اینها آمدند وارد کشور شدند، تمام فضا‌های کشور را اشغال کردند، مدارس ما را اشغال کردند، مباحث مختلفی که در بحث‌های اقتصادی، معیشتی، اسکان، شروع کردند این را بزرگ کردن که یک نوع افغانستان ستیزی و افغانستان هراسی را طراحی کردند که این کار صورت بگیرد، تا بتوانند تقابل دو تا ملتی را که یک سابقه بسیار دیرینه دارند مقابل هم قرار بدهند، توی جا‌هایی هم متاسفانه بعضی از نیرو‌های ارزشی خودمان این بازی را ابتدائا خوردند که چرا این جوری؟ چرا اون جوری؟ ولی آرام آرام که مباحث تنویر شد و روشن شد، مشخص شد خب تمام رد‌هایی که ما پیگیری کردیم همان رد‌هایی است که سال گذشته تو اغتشاشات ازآلبانی، از سایر کشور‌های دیگر دارد این کار عملیات روانی را و تحریک را و تحریک احساسات را رقم می‌زند، ما سابقه ۴۳ ساله داریم به اتباع افغانستانی تو سه چهار موج مهاجرت بهترین میزبانی را کردیم، بهترین روابط را داشتیم، درک هم می‌کنیم که عامل همه این نابسامانی‌ها نظام سلطه است، آمریکاست، اروپاست، سیاست‌های غلط آن‌ها توی افغانستان باعث شده که مردم افغانستان به این رنج، درد و آلام و مجبور بشود خانه و کاشانه خودش را رها کند بیاید برود جای دیگر برای حالا یا اشتغال یا یک لقمه نان، یا وضعیت این چنینی، خب این میزبانی ما تو این ۴۰ سال یک میزبانی بی نظیر است سازمان‌های بین المللی، خود نظام سلطه، بار‌ها از سخاوت مردم ایران، از مهمان نوازی مردم ایران، از نوع دوستی مردم ایران تمجید کردند، تکریم کردند، این یک وضعیتی است که اسنادش مشخص است، اما تلاش شد که این دو قطبی به این صورت بشود که بتوانند در برنامه‌هایی که در ۲۵ شهریور و اوایل مهر داشتند به شکست انجامید، این را یک پروژه جدیدی کلید بزنند که اتفاقاتی بیفتد، که حالا خوشبختانه با هوشیاری، با درایتی که مردم شریف ما، خود مهاجرین داشتند، با درایت خاص این توطئه هم ناکام ماند و همه مردم می‌دانند که شرایط افغانستان به ثبات که برسد تمام اینها به مبدا و به کشور خودشان بر می‌گردند منتهایش بازگشت کرامت آمیز، بازگشت همراه با محبت و اخوت و برادری که بین دو ملت ایران و افغانستان بوده و نباید هم اجازه داد که در این موج‌ها خود آن کسانی که طراحی کردند و این بلا را سر مردم افغانستان و سرمنطقه آوردند، الان آن‌ها طراحی بکنند که بخواهند این دو ملت را بگذارند مقابل هم، این هوشیاری می‌طلبد و یک سیاست و به نوعی یک نوع تیزهوشی را طلب می‌کند که با درایت و خیلی دقت بالا این مساله مدیریت بشود و اجازه داده نشود که همان کسانی که مسببان اصلی اند حالا خدای نکرده بیایند فتنه جدیدی را پی ریزی کنند.
سوال: ما درارتباط با قوانین مهاجرتی کاملا شسته و رفته مشخص است که نحوه مثلا اعطای اقامت به چه صورت است؟ اعطای تابعیت به چه صورت است؟ اینها الان کاملا مثل همه کشور‌ها معلوم است؟
مبینی: ببینید به صورت مشخص وجود دارد، ولی اشکالی که تو قوانین ما هست، قوانین مهاجرت را اقامت و تابعیت ما، قانون ۱۳۱۰ شمسی هست، که ایران مثلا ۵ میلیون ۷ میلیون جمعیت داشته کل تبعه اش مثلا ۵ هزارتا بوده، ۱۰ هزار تا بوده، قانون هم قانونی است که برای آن زمان قانون فوق العاده مترقی هست، تعریف کرده، اما توی این حدود ۹۰ تا صدسال خب خیلی تغییرات ایجاد شده، جمعیت ما یک جمعیت ۸۰ نود میلیونی است، تبعه از ۵ هزار تا آمده شده ۵ میلیون، خیلی فضا‌ها، اقتضائات و شرایط تغییر کرده، این نیاز به یک نوع بازنگری تو قوانین وجود دارد.
سوال: یعنی الان مشخص هست که اگر یک کسی ویزای توریستی دارد این مثلا فعالیت و اشتغالش ممنوع است یا ویزای کار را اگر گرفته
آقای مبینی: ببینید اینها همه را ما داریم و به صورت یکپارچه نه، مثلا خود گذرنامه یک قانون دارد تو آن خیلی چیز‌ها را پیش بینی کرده، توریسم قانون دارد برایش پیش بینی کرده، اما این که این قوانین منسجم، یکپارچه بتواند پاسخگوی همه نیاز‌های بخش مهاجرین و اتباع باشد، این را ما یک مقداری الان در آن نقیصه داریم.
سوال: یا این که مثلا اگر یک کسی تا چه مدتی اقامت تو ایران داشته باشد بعد می‌تواند تابعیت بگیرد یا مسائلی از این دست اینها الان تعریف دارد؟
مبینی: ببینید اقامت تعریف دارد، ولی این که اقامت اگر کسی چقدر داشته باشد منجر به تابعیت باشد، نه، این جوری نداریم.
سوال: یا اینکه اصلا تابعیت در کشور ما از قاعده خاک تبعیت می‌کند یا خون؟
مبینی: بله، از قاعده خاک و خون استفاده می‌کند تابعیت هم هست، ولی تابعیتی که الان وجود دارد بسیار قوانینش سخت هست.
سوال: الان خاک هست یا خون؟، شما می‌فرماید جفتش
مبینی: ببینید الان اساسش خون هست، اما این که این تابعیت به دلیل این که توی قانون اساسی ما به عنوان میثاق ملی تابعیت خیلی سخت گرفته شده و خیلی کم به ندرت، ما جزو کشور‌هایی هستیم که تابعیت را خیلی سخت اعطا می‌کنیم به بیگانگان، روی این اساس خیلی سهل و آسان نیست که کسی بتواند تابعیت ایران را بگیرد، از این بابت، ولی قوانین خاص خودش را دارد، برایش سازوکارمشخصی تعریف شده، دستگاه‌های مختلفی نقش دارند و مسئولیتش هم با وزارت امورخارجه است و وزارت کشور تو این زمینه یکی از اعضایی است که تو کمیسیون با وزارت خارجه همکاری می‌کند، می‌خواهم بگویم حتی تابعیت هم متولیش جداست، اقامت متولیش می‌شود وزارت کشور، این تفاوت‌ها هست، که حالا اینها توی قانون جدیدی که برای مهاجرت و اتباع تقدیم مجلس شده در دستورکار مجلس هست که حالا مجلس دنبال بکند امیدواریم که تو این مجلس بتواند دیده بشود.
سوال: یک بازنگری در آن قانون سال ۱۳۱۰ هست؟
مبینی: بله یک نوع بازنگری متناسب با اقتضائات که خب حالا
سوال: الان تو چه مرحله‌ای در مجلس هست؟
مبینی: در دستورکار مجلس هست که برنامه هفتم که آمد آن را از دستور خارج کردند.
سوال: این برنامه هفتم تمام بشود ...
مبینی: خب حالا راهکاردارد دیگر، مجلس هم اگر عزم و اراده اش باشد می‌تواند از راهکار‌های قانونی
سوال: بعدش هم بودجه هست و بعد بودجه هم که می‌رویم توی انتخابات
مبینی: نه خب مجلس عمر زیادی ندارد، می‌تواند بیاید این را اصل هشتاد و پنجی بکند، قبل عید اصل هشتاد و پنجی کرد، نمایندگان پاسخ ندادند، گفتند فرصت داریم، خب الان این اتفاق افتاد نرسیدند، می‌توانند بیاید دو تا کمیسیون امنیت ملی، شورا‌ها یا کمیسیون‌های دیگر واگذار کنند اصل هشتاد و پنجی کنند و این اتفاقا بهتر هم هست، سه سال تا پنج سال این اختیار را دارد این مورد آزمایش قرار بگیرد، اگر احیانا نگاه به اصلاحاتی دارد آن اصلاحاتش هم اصلاح بشود، مقتضیات جامعه ما در آن دیده بشود و بعد برود برای تصویب نهایی که به یک قانون دائمی و مادام العمر تبدیل بشود، این هم راهکاری هست که مجلس می‌تواند دنبال کند.
سوال: و یکی از بحث‌ها هم که خیلی چالش برانگیز هست که یک بخشی از گلایه‌ها به این بر می‌گردد، تو حوزه اشتغال هست یعنی گفته می‌شود با توجه به اینکه ما خودمان چالش داریم تو حوزه اشتغال، خیلی از کسانی که مثلا در کشور اشتغال دارند، عمدتا توی فعالیت‌های یدی و کار‌های این چنینی، یک بخشیش اتباع خارجی هستند، خودشما فکر می‌کنید که این موضوع چقدر در حوزه اشتغال ما چالش برانگیز هست بحث اشتغال؟
مبینی: ما اشتغالمان هم یکی از آن محورهاست که باید ساماندهی بشود، یعنی من وقتی بخواهم توضیح بدهم اتباع الان توی ۱۶ استان ما اصلا ممنوع است، حق ندارند که وارد بشوند، براساس سیاست‌ها و قوانینی که کشورما دارد، ۱۶ استان نیستند.
سوال: می‌توانید نام ببرید؟
مبینی: ما از البرز به سمت شرق مجازهست، از البرز به سمت غرب ممنوع است، آذربایجان شرقی ممنوع، آذربایجان غربی ممنوع است، اردبیل ممنوع است، زنجان ممنوع است، قزوین ممنوع است، کهگیلویه بویراحمد ممنوع است، خوزستان ممنوع است، بوشهر ممنوع است، در این استانها حضور اتباع خارجی ممنوع است، نه افغانستانی، کلا اتباع خارجی.
سوال: حتی مجاز؟
مبینی: بله حتی مجاز ممنوع است.
سوال: ملاکش هم می‌توانید بفرمایید که؟
مبینی: ملاکش مصوبه شورای عالی امنیت ملی است که سال ۸۹ مصوب کرده و ابلاغ کرده، دلایل خاص خودش را هم دارد، اما توی یکسری استانها مجاز هست، مثل مثلا تهران، خراسان، مثل یزد، کرمان، فارس، اصفهان، البرز، اینها مثلا مجازهست، حالا ببینید این نیروی کار، چه قدر تاثیرگذارهست؟ این حامل هم یکسری مزایاست و هم یک سری معایب، وقتی شما نگاه می‌کنید می‌بینید جایی که اصلا نیروی اتباع هم وجود ندارد توی ۱۶ استان، خب ما مشکلات.
سوال: حالا واقعا وجود ندارند؟
مبینی: واقعا وجود ندارد و اگر وجود داشته باشد تعدادش بسیارکم است و به صورت غیرقانونی وارد شده که آن هم بلافاصله شناسایی شود جمع آوری می‌شود و طرد می‌شود، ولو هزارتا، دو هزارتا، ۵۰۰ تا ببینید تاثیری توی نیروی کار ندارد، وقتی توی استانی مثل خوزستان با آن حجم وسیع مثل استان کرمانشاه، مثل آذربایجان شرقی یا غربی، مثلا هزارتا تبعه، ۵۰۰ تا تبعه، هزارتا و دو هزارتا تبعه تاثیری در بازارکار ندارد، آن وضعیت را وقتی مقایسه می‌کنیم می‌آید با استان‌های دیگر، ما توی ساماندهی نیروی کار اساس را بر این گذاشتیم که وزارت کار که این هم کار کردند، کار خیلی خوبی هم کردند، سامانه‌ای طراحی کردند و اینها را ثبت کردند، بعد مشاغلی که ما نیاز داریم، یک سری مشاغلی که ما نیاز داریم، که نیروی کار ایرانی کمتر تو آن شرکت می‌کند، مشارکت می‌کند، ولی نیروی افغانی یا نیروی سایر کشور‌های دیگر خب معمولا از آن استقبال می‌کنند، اینی که حالا ما بیاییم به صورت مطلق بگوییم که به هیچ وجه نیروی کار خارجی وجود نباید داشته باشد خود این یک مضراتی را دارد، قیمت‌ها را بالا می‌برد، دستمزد‌ها را بالا می‌برد، مثلا تو بخش مسکن قیمت تمام شده متر مسکن را افزایش می‌دهد، توی خدمات، توی کشاورزی، توی جا‌های دیگر، پس ببینید یک سیاست سامانه ملی مهاجرت وزارت کشور بر این قرار گرفته که بحث نیروی کار را هم ساماندهی کند، این ساماندهی سه وجه دارد، وجه اولش نیاز ماست یعنی ما توی کشور به چه مشاغلی نیاز داریم؟ چه مشاغلی نیروی کار داخلی یا مشارکت نمی‌کند یا اگر مشارکت می‌کند بسیار کم، شما ببینید مغنی چاه ما یا اصلا نداریم یا به ندرت، کوره‌های آجرپذی، سنگبری ها، توی بخشی از کشاورزی، خب ما کمتر نیروی کار ایرانی داریم، ولی نیروی کار خارجی تو این زمینه می‌تواند بیاید جایگزین او بشود، پس یک نیاز است، شق دوم آن نیاز، این است که ما هدفمند کنیم حضور اتباعی را که در داخل کشورمان هستند، آن ساماندهی می‌خواهد بگوید نیاز بازارکار ما چیست؟ تخصص این نیروی کار چیست؟ وجه سوم تناسب و تعادل بین این نیاز و آن تخصص است، این ساماندهی می‌شود وقتی این ساماندهی بشود به او پروانه کار داده می‌شود، کارت کار داده می‌شود، به رسمیت شناخته می‌شود، او می‌تواند بیاید وایستاد تو بازار کار ما کار کند، هم کمبود بخش نیروی کار ما را تامین کند و هم بتوانیم ما از نیروی کار داخلی خودمان تو اولویت اولا نسبت به نیروی کار خارجی استفاده کنیم، این الان کارش شروع شده و حدود فکر می‌کنم که ۶۲۰ هزار نفر نیروی کار را شناسایی کردیم اینها را الان طبقه بندی مشاغلش را در آوردیم، رویش داریم کار می‌کنیم با وزارت کار، رفاه و تعاون که چه بخشی از این متناسب با این آمایش این ۱۵ استانی که عرض کردم مجاز هست، نیازماست براساس این نیاز بتوانیم تنظیم کنیم و ساماندهی کنیم، بخشی اش که به درد ما نمی‌خورد یا فاقد چیز هست حتما ما تمدید نمی‌کنیم.
سوال: آن وقت یک کسی که مثلا تو یک رده شغلی خاص برایش مجوز صادر شده فقط تو همان رده مجاز هست کار کند، نمی‌تواند تغییر بدهد؟
مبینی: بله فقط تو همان رده مجاز هست، وقتی شما ساماندهی کنید، کارت به او بدهی، نظارت و کنترل بر او داری، تو همان زمینه، تو همان رسته و تو همان رشته شغلی باید کارکند.
سوال: آقای دکتر ما از الگو‌ها و مدل‌هایی که تو دنیا هم هست، مطالعه داشتیم یعنی این هم برگرفته از؟
مبینی: بله مطالعات حدود ۲۷ تا کشور را ما انجام دادیم که چگونه می‌توانیم ما از تجارب دنیا استفاده کنیم؟
سوال: آن ۱۶ استانی که فرمودید اتباع خارجی حق ورود ندارند دلایلش را می‌توانید بفرمایید که چیه؟
مبینی: دلایل متعدد است بحث‌های اقتصادی هست، یه استان نیروی کار بیشتری دارد، درصد جمعیت جوان بیشتری دارد، تصمیم گرفته شده که آن جا نیروی کار نرود که بازار کار آنجا به هم نخورد، بعضی جا‌ها دلایل امنیتی دارد، حالا دلایل مختلفی دارد نمی‌توانیم بگوییم چهارتا دلیل برای همه استان هاست، استانها متفاوت هست خوزستان خب شرایطش خاص هست، این را سال ۸۹ از شورای تامین استانها خواستند جمع بندی کردند توی کار علمی و منطقی سیاستگذاری کردند، براساس آن سیاست انجام شده، یکی از اشکالاتی هم که الان وجود دارد این سیاست این است که تو بعضی جا‌ها تو بعضی استانها وقتی آن سیاست هست نیمی از کشور ممنوع است، تو نیم دیگر هم همه شهرستان‌ها مجاز نیست، باز اینجا هم آمدمند یکسری شهرستان‌ها را مشخص کردند که می‌توانند و نمی‌توانند، همین عامل باعث شده که تو شهرستان شما تراکم اتباع را بیشتر از جا‌های دیگر می‌بینید و بستری شده برای آن سوال دوم که بخواهند بیایند سوار این موج بشوند که آقا کشور ایران را گرفت، آقا نوزادان، میزان زاد و ولد بیشتر از ایرانی هاست، نه، به این دلیل عامل اصلی که یک جا تراکم ایجاد می‌کند، تراکم اینجا نمود ظاهریش بیشتراست نسبت به جا‌های دیگر.
سوال: مشخصا راجع به کارت هوشمند اتباع و مهاجران خارجی می‌خواهیم صحبت بکنیم که الان در چه مرحله‌ای هست؟ برای چه تعداد صادر شده؟ چه زمانی بناست که توزیع بشود؟ مزیت این کارت‌ها اصلا چه هست؟
مبینی: عرض کردم تو سوال‌های قبلی حدود یک میلیون از این کارت‌ها الان تولید شده که در حال توزیع هست، یک میلیون دیگر هم طبق یک برنامه زمان بندی دارد تولید می‌شود که به همین ترتیب می‌رود تا کل کسانی که به صورت مجاز و قانونی تو کشور هستند کار ساماندهی شان با صدور کارت، با توضیحاتی که عرض کردم اتفاق بیفتد، این کار چه محاسنی دارد؟ ببینید این کار بالاترین حسنش این است که یک نوع مدیریت حساب شده، دقیق در یک سامانه مشخص، خاص اتباع را کشور برایش دسترسی پیدا می‌کند که بتواند مدیریت کند، چگونه مدیریت کند؟ خب اینها جمعیتی هستند که انواع خدمات را می‌خواهند، توی گزارش‌هایی هم که شما پخش کردید هست، طرف گواهینامه می‌خواهد، طرف درمان دارد، تحصیل دارد، بیمه دارد، گواهی نامه دارد، انواع خدمات، خب وقتی اتفاق بیفتد آن شما کارت هویتی را به او بدهید به هر جایی که مراجعه می‌کند می‌تواند وارد کار مثلا بانک که بشود با کشیدن بانک و اتصال اطلاعات بانک به سامانه وزارت کشور، هویت طرف و مشخصات طرف می‌آید و خیلی راحت می‌تواند خدمات بگیرد، اما الان این را ما نداریم و یکی از مشکلات مان الان این هست، مزیتی که می‌توانیم برایش برشماریم این است که تعدد انواع مدارک را برگه، نمی‌دانم مدارک هویتی متعدد را جمع می‌کنیم، چون شما یک برگه دادید به طرف، می‌رود از این برگه انواع و اقسام جعل می‌کند، ولی کارت قابل جعل کردن نیست، یا اگر قابل جعل کردن هم باشد، وقتی می‌آید به یک سامانه‌ای وصل است که آن سامانه بلافاصله مشخصات بیومتریک طرف را چک می‌کند، چهره را، عنبیه را، انگشت را خیلی راحت می‌تواند تشخیص بدهد این واقعی است یا نیست، پس کارت‌های دیگر را جمع می‌کنند و ضریب اطمینان شما را برای جلوگیری از خطا و تخلف و جرم با درصد بسیار بالایی کاهش می‌دهد، این یکی از مزایاست، مزایای دیگری که می‌توانیم برای کارت بگوییم، این است که این کارت شما الان وقتی جامعه خودتان را بررسی می‌کنید اکثر این اتباع چه آن‌هایی که مجازند و چه آن‌هایی که غیرمجازند، چون ما مجاز‌ها را کمتر از ۱۰ درصد به آن‌ها کارت بانکی دادیم، کمتر از ۱۰ درصد هم سیم کارت دادیم، ولی می‌شود بگوییم بالای ۹۰ درصد اینها هم سیم کارت دارند، هم عابر بانک دارند، این سیم کارت و عابربانک‌ها چیه؟ این سیم کارت‌ها و عابربانک‌های استیجاری است که به اسم دیگری است، که آمدند از افراد دیگری گرفتند، خب خود این تبعات بسیار سوء جرم و تخلف و مسائل مختلف دیگر را دارد، این می‌آید آن را قانونی می‌کند، فضا را می‌برد به سمت این که زمینه‌ها را برای جلوگیری از تخلف و جرم پیشگیری می‌کند و مدیریت می‌کند. حسن دیگرش این است که می‌شود پایه برای خدمات، یعنی فرد نمی‌خواهد بیاید برود انواع روش‌های غیرقانونی، الان یک تبعه به دلیل این که این کار ساماندهی نشده نیاز دارد، گرفتار هست تو هر زمینه ای، می‌آید به روش‌های مختلف، افراد سودجو می‌آیند سوار بر قصه می‌شوند و او را مورد اخاذی قرار می‌دهند و هم ظلم به او می‌کنند و هم ظلم به جامعه و هم ظلم به خیلی چیز‌های دیگر، خب ببینید این منجر می‌شود که این را جمع بکند، حسن دیگر هم این که شما بر تمامی داده‌ها اشراف دارید، می‌خواهید سیاست‌های مهاجرتی را تدوین کنید، کشور الان می‌گوید که تواین شهرستان مجاز هست، توی شهرستان مجاز نیست، چرا بعضی از تبعه از این شهرستان می‌رود شهرستان دیگری که غیرمجاز هست؟ برای این که شما هیچ اشرافی رویش ندارید، هیچ ارتباطی باهاش ندارید، این منجر می‌شود که شما به محض این که این فرد از مثلا شهرستان یا از این استان رفت استان دیگر، چون تو استان هم باشد باید دقیقا مشخص باشد مثلا استان تهران شهرستان ورامین، حالا اگر فرد از این استان آمد رفت استان دیگری رفت استان سمنان، بلافاصله شما مطلع می‌شوید به او اطلاع می‌دهید با یک پیامک، که شما تخطی کردید، باراول قوانینش مشخص است، او بلافاصله متوجه می‌شود که هوشمندی وجود دارد، یا این که کارت، کارت عابربانک، بینید عابر بانک وقتی که به طرف داده، تمام تراکنش‌های مالیش را با کارت خودش انجام می‌دهد و در نتیجه پولش را می‌آورد تو نظام بانکی ما، مالیاتش را می‌توانیم از او بگیریم، خیلی خدمات دیگر را، یارانه‌ها را از او می‌توانی بگیری، ولی، چون این را ما تا الان نداشتیم تو این زمینه خیلی مشکل برایمان ایجاد شده، این کارت هوشمند دارد می‌رود به سمتی که ساماندهی کند به سمت این که شما را اشراف برساند، به سمتی که شما بتوانید سیاست هایتان را اعمال حاکمیت بکنید، مدیریت بکنید.
سوال: یعنی الان فرمودید یک میلیونش آماده است، ولی توزیع نشده هنوز؟
مبینی: درحال توزیع هست توی دو سه روز گذشته شروع شده توزیع شدن هست.
سوال: فکر می‌کنید کی تمام بشود کل؟
مبینی: فکر می‌کنم تا اسفند تا عید به صورت کامل آن‌هایی که مجازند و قانونی وارد کشور شدند کارت هوشمند را می‌گیرند.
سوال: پس با این کارت هوشمند کل مسائلشان مربوط به کار‌های بانکیشان، سیم کارت شان، گواهینامه شان
مبینی: نه تو این مرحله آن سه تا خدمات هست، مراحل بعدی که ما این فاز را تمام کردیم بله، گواهینامه و کارت کار و بحث چیز را، البته به این دو تا، ما دو تا کارت دیگر، ما الان دانش آموزان را همه را ساماندهی کردیم، یعنی الان سامانه سما یکی از کار‌های خیلی خوبی که با آموزش و پرورش ما امسال انجام دادیم، ساماندهی دانش آموزان بود، ما الان دقیقا می‌دانیم چند تا دانش آموز داریم، این دانش آموزان چه تعدادش اناث هست؟ چه تعدادش ذکور هست؟ چه تعدادش در مقطع اول هست؟ تو مقطع اول چه تعداد کلاس اولی داریم چه تعداد متوسطه دوم داریم، اینها استقرارشان تا کدام شهر هست، تو کدام است هست، تو کدام مدرسه هست، براساس این شما می‌توانید سیاستگذاری کنید، براساس این شما می‌توانید بیاید قوانینی را تدوین کنید و اعمال حاکمیت بکنید، این محاسن و مزایای حالا بخشی ها، گسترده است اگر بخواهم به این بحث بپردازم، تو وقت برنامه فکر کنم در همین حد کفایت کند.
سوال: با توجه به توضیحاتی که جنابعالی فرمودید و گزارشی که پخش شد یک چندتا سوال کوتاه می‌پرسم اگر پاسخ بفرمایید ممنون می‌شوم، یکی اینکه کسانی که توی سال‌های اخیر سرشماری شدند آیا اینها مشمول کارت هوشمند می‌شوند یا خیر؟
مبینی: اینها را سیاست ما بر این است که به هرحال به روش‌هایی آمدند و تفاوت دارد با کسانی که به صورت غیرقانونی آمدند بله، تو این مرحله اول ما به اینها هم کارت می‌دهیم تا بعد برویم رو بحث ساماندهی
سوال: با صدور کارت هوشمند برای مهاجرینی که مقیم ایران هستند آن بحث خروج مراجعت آن‌ها با کارت هوشمند و برگه تردد انجام می‌شود؟ چون تغییر کرده بود.
مبینی: بله این باید هماهنگیش با فراجا صورت بگیرد که در کمیسیون ساماندهی مطرح بشود، مصوب بشود که منبعد این مبنا قرار بگیرد و بتوانند با این خروجی مراجعت داشته باشد.
سوال: و بعد با این کارته فقط می‌توانند فقط یک حساب داشته باشند و یک سیم کارت؟ یا محدودیتی ندارد؟
مبینی: برای چیزی که الان تدوین شده یک دانه سیم کارت هست و یک دانه عابر بانک، منتهایش حالا قوانینی در دست تدوین هست که این را دارد تغییر می‌دهد، ولی چون هنوز تصویب نهایی نشده، من مجبورم که سکوت کنم تا هر وقت که تصویب شد به اطلاع مردم برسانم.
سوال: و این که دانشجویانی که مقیم هستند می‌توانند با کارت هوشمند دانشگاه بروند، یا باید گذرنامه الکترونیک هم داشته باشند؟
مبینی: نه کارت هوشمند دیگر می‌شود مبنا دیگر، کارت هوشمند به نوعی جایگزین کارت ملی است برای ما، ما ایرانی‌ها کارت ملی داریم، آن‌ها کارت سهما یا کارت هوشمند دارند که آن مدتی که حالا شش ماه، یکسال.
سوال: یعنی دیگر گذر الکترونیک نمی‌خواهند داشته باشند؟
مبینی: گذر الکترونیک این جا نیاز نیست، چون نگاه کنید برای خدمات هست، خدماتی که می‌خواهد بهترینش کارت هوشمند هست.
سوال: و این که آن لایحه قانون اتباع مهاجرین در مجلس الان اطلاع دارید که در چه مرحله‌ای هست؟
مبینی: عرض کردم لایحه الان در دستورکار مجلس هست و ما امیدواریم که مجلس کمک بکند یعنی واقعا وضعیتی که الان کشور دارد نیاز هست که جزو اولویت‌های اول قرار بگیرد، بحث ساماندهی نیاز به یکسری قوانین دارد، نیاز به یک سری حمایت‌ها و پشتیبانی دارد، نیاز به یکسری زدودن تنگنا‌ها دارد، دست مجریان را باز بکند که بتوانند اعمال مدیریت بکنند، اعمال حاکمیت، اعمال سیاست‌های مهاجرتی بکنند، که تو آن قانون پیش بینی شده ما امیدواریم سریعا به یک نتیجه و سرانجام برسد.
سوال: این که اولا برنامه‌ها و سیاست‌های اینده سازمان ملی مهاجرت چه هست؟ به ویژه برنامه‌هایی که در حوزه علمی، فرهنگی، آموزشی برای اتباع دارید؟
مبینی: ببینید ما پنج تا برنامه اساسی را تو اولویت قرار دادیم برای آینده، اولین بحثی که وجود دارد این است که ما بحث دیپلماسی با همسایگان را تو اولویت ماست، دیپلماسی با حاکمان افغانستان، دیپلماسی با پاکستان، چون ما مرز مشترکی را داریم، که آن‌ها یک تعهداتی دارند، تعهدات هم بین المللی و هم تعهدات فی مابین که این کار باید تو اولویت انجام بشود، دستگاه دیپلماسی ما باید بیاید کمک بکند که ما به یک توافقات مشخصی برسیم، چون الان مرز افغانستان رهاست، یک بخشی از مرز پاکستان رهاست و خیلی از افاغنه جالب این است.
سوال: که از سمت افغانستان و پاکستان می‌آیند
مبینی: بله از سمت افاغنه می‌آیند وارد مرز بلوچستان پاکستان می‌شوند و از بلوچستان ما وارد کشور می‌شوند، خب این نیاز به رایزنی دارد که حتما با دولت‌هایی مثل پاکستان و یک بحث دیپلماسی مهاجرتی دنبال بشود و بحث انسداد مرز و تعهداتی که طرفین دارند، مسئولیت پذیری که طرفین دارند، الان طرف افغانستانی هیچ نوع مسئولیتی را نه قبول می‌کند، نه خب این باید الزام بشود، باید با او توافق بشود و این یکی از بحث‌های مهم هست، بحث دوم ما اصلاح روادید و ویزاست، ما الان بخشی از اتباع و مهاجرین وارد کشور می‌شود به صورت قانونی، می‌آید ویزای سه ماهه میگیرد، تو این ویزای سه ماهه می‌آید و حدود ۳۰ درصد اینها رسوب می‌کنند، نمی‌روند و باز نمی‌گردند، این است که این ویزا‌ها هدفمند بشود ما چه ویزایی را بدهیم، ویزای کار، ویزای تحصیل، ویزای درمان، ویزای سیاحت، زیارت، به نوعی توریست درمانی و این نوع، یعنی ویزا‌ها باید هدفمند بشود، دوم ویزا به جای سه ماه بتواند شش ماه باشد، قابل تکرار باشد، ویزا اگر داده می‌شود یا کفیلی اینجا گرفته بشود که آن فرد را کفالت بکند، یا این که نه به گونه‌ای که فرد یک عددی را مثل سایر کشور‌های دیگر بیاید سپرده گذاری کند، ضمانت تو بانک مرکزی ما که اگر سرتاریخ شش ماه، سه ماه، و یک سال و هرچه که مدت آن اقامتش هست، خارج از کشور نشود شما اهرم‌های کنترلی و مدیریتی داشته باشید که بتوانید اعمال بکنید این یکی دیگر از برنامههاست، انسداد مرز یکی از بحث‌های خیلی مهم هست که ما حتما بخشی از مرز‌های ما الان انسداد ایجاد شده، بخش دیگرش نیست، اولویت این که کدام قسمت از مرز‌ها باید بیاید تو دستورکار و در اولویت انسداد مرز بشود با بهره گیری از تجهیزات و امکانات پیشرفته یکی دیگر از برنامه‌های است که ما باید دنبال کنیم، دستگاه‌های مجری انجام بدهند، یک قسمت دیگر هم که می‌توانیم بگوییم ساماندهی نخبگان اینهاست، ما خب یک میلیون می‌شود بگوییم که دانش آموز، دانشجو و نیروی فرهنگی داریم که توی کشور دارد چیز می‌کند، بخشی از هنرمندان اینها، حدود شش هزار هیئت مذهبی، مباحث خیلی مختلف دیگری که دارند، اینها هم مباحثی هست که ما باید برویم به سمت نخبه پروری به سمت کم کردن جمعیت اتباع تو کشور و میل از کمیت به کیفیت، این است که اتباعی که کارآمدی دارد، قدرت نخبگی دارد، فردا می‌تواند یک سرمایه اجتماعی باشد، فعال اقتصادی است می‌تواند به بحث تجارت، فعال فرهنگی است می‌تواند تو بحث‌های فرهنگی، فعال علمی هست می‌تواند تو مباحث علمی و نخبگانی از او استفاده بشود اینها برنامه‌هایی است که ما الان سیاست هایش را داریم تدوین می‌کنیم و جلو می‌رویم.
سوال: مانع شما برای ساماندهی الان چه هست؟
مبینی: مهمترین مانع ما ناهماهنگی دستگاه هاست.
سوال: ۲۰ و چند تا دستگاه هستند؟
مبینی: ۲۴ تا دستگاه درگیرند و جالب این هست که فکر می‌کنند
سوال: واقعا درگیرند.
مبینی: درگیرند آموزش و پرورش تحصیل را درگیرهست، آموزش عالی درگیر هست، کار درگیر هست، درگیر به معنای این که مساله اتباع نه با همدیگر، و الان با تشکیل سازمان ملی مهاجرت فکر می‌کنند که این سازمان آمده اختیارات و وظایف آن‌ها را مصادره کند، نه آن‌ها باید کار خودشان را بکنند، این سازمان آمده که بتواند آن انسجام، ساماندهی، سیاستگذاری، راهبری را و ایجاد هماهنگی را، با همه دستگاه‌ها برای یک وضعیت یکپارچه در کشور ایجاد کند.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
نظر شما