کنکورامسال به عدالت آموزشی نزدیک شد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،‌ رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به همراه رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری به پرسش ها درباره کنکور ۱۴۰۲ و تحقق عدالت آموزشی پاسخ دادند.

سؤال: جزئیاتی از آزمون سراسری ۱۴۰۲، نگاهی به تأثیر ۴۰ درصدی معدل و برنامه ریزی‌ها برای اعمال درصد بیشتر برای سال‌های آتی و آینده. آقای دکتر پورعباس از جزئیات کنکور با اعلام اسامی و نفرات نهایی ۱۴۰۲ آغاز کنیم که شرکت کنندگان در آزمون ۱۴۰۲ روندشان، حضورشان، افزایشی یا کاهشی بود؟
پورعباس، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور: ببینید امسال ما یک کنکور ویژه را پشت سر گذاشتیم، تقریباً همه چیز آن هم برای ما تازه بود و هم برای عزیزان داوطلب، برای اولین بار دو نوبت برگزار شد، نوبت اول در دیماه و نوبت دوم در تیرماه، این تجربه یک تجربه بسیار موفقی بود برای عزیزان داوطلب، ساختی کارش برای سازمان سنجش بود، ولی اثر بسیار خوب آن برای داوطلب بود. بعد از آن اثر ۴۰ درصدی سوابق تحصیلی بود که امسال به شکل قطعی برگزار و اجرا شد که این هم یک تفاوت بسیار زیادی بود نسبت به سال گذشته، یک تغییر بسیار عمده‌ای که اتفاق افتاد و به نظرم می‌آید که داوطلبین استقبال بسیار ویژه‌ای از آن کردند، حذف دروس عمومی در آزمون سراسری بود و انتقال آن به سوابق تحصیلی که به صورت حدوداً ۲۶ درصد اثر قطعی را دروس عمومی در سوابق تحصیلی گذاشت و زیرگروه‌ها را ما امسال حذف کردیم، عزیزان در انتخاب رشته راحت‌تر بودند. در مجموع تلقی من این است که روند روند بسیار مثبتی بود، هرچند که یک مقدار کاستی‌هایی وجود داشت که این کاستی‌ها هم در حوزه سازمان سنجش و هم در حوزه آموزش و پرورش، ولی تجربه‌ای شد برای سال‌های آتی که این کاستی را هم به نحو شایسته‌ای پوشش بدهیم و آزمون ۱۴۰۳ را با یک تجربه بسیار خوب آغاز کنیم و آثار و برکات خوبی را برای داوطلبین داشته باشیم.

سؤال: آقای پورعباس، با توجه به تغییراتی که اعمال شد و تجربیات جدیدی که در آزمون ۱۴۰۲ اعمال شد، بفرمایید که یک سؤال، بین زمانبندی، تعداد سؤالات، روند منطقی‌تر شده بود امسال؟
پورعباس: ببینید ما، چون حدوداً دروس عمومی را دیگر از آزمون سراسری نداشتیم و انتقال به آموزش و پرورش بود، طبیعتاً یک بازنگری کلی روی دروس تخصصی داشتیم، زمان در مجموع یکی کمتر شد، ولی به نسبت سال قبل، چیزی حدود نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ درصد اضافه‌تر شد برای تخصصی ها، دفترچه سؤالات دروس تفکیک شد، کیفیت سؤالات یک مقدار حالتی که با کلید‌های تاکتیکی و تکنیکی حل نمی‌شود، بلکه با دانش و علم قابل حل است، داوطلب باید اطلاعات کافی در این ارتباط داشته باشد که آثار آن هم در نتایج برترین‌ها دیدید، ما امسال برترین هایمان در تمامی کشور توزیع شد و بین شهر‌های مختلف با امکانات متفاوتی که قابل قیاس هم نیست، این توزیع را ما داشتیم، نتیجه همین رویکرد جدید آزمون سراسری و مجموعه تأثیر سوابق تحصیلی به شکل قطعی که این نتیجه را حاصل کرد و از این بابت هم من باید تبریک بگویم که دولت سیزدهم که یک مقدار پشتیبانی دولت و پایداری دولت و پایداری شورای عالی انقلاب فرهنگی در این مسیر به ما کمک کرد که ما بتوانیم این مسیر را در سال گذشته شروع کنیم، تجربه کسب کنیم، امکانات و زیرساخت‌های نسبتاً مناسبی ایجاد کنیم و برای سال بعد در مسیر توسعه امکانات گام‌های مؤثرتری برداریم.

سؤال: آقای پورعباس الان دانش آموزانی که قرار است دانشجو شوند و در آزمون شرکت کردند، مهلت اعتراض را تا چه زمانی دارند نسبت به آزمون سراسری و اعلام اسامی نهایی؟
پورعباس: ما چیزی تحت عنوان اعتراض پیش بینی نکرده ایم بلکه پاسخگوی سؤالات داوطلبان هستیم، چون به هر حال تمام فرآیندی که اتفاق می‌افتد فرآیندی است که ماشینی است و به هیچ وجه من الوجوه امکان هیچگونه اشتباهی وجود ندارد، انتخاب رشته داوطلبین ماشینی بوده است، خودشان در سیستم وارد کرده اند، با دست خودشان کار را پیش برده اند و بر همان مبنا ما هم نتایج را استخراج کرده ایم؛ لذا ما از فردا میزبان و پذیرای داوطلبین هستیم به شکل الکترونیکی در مرحله اول، چون سامانه خوبی طراحی شده است، سؤالات شان را مطرح می‌کنند، این سؤالات قطعاً پاسخ داده خواهد شد، در موارد خیلی خاص یک ستاد مشترک بین آموزش و پرورش و سازمان سنجش ایجاد شده است که در همان نزدیکی خیابان کریم خان، این ستاد مستقر است و پاسخگوی مراجعات حضوری هم خواهد بود.

سؤال: آقای زارعی یک نکته را اشاره کردند آقای پورعباس، از تأثیر ۴۰ درصدی معدل در قبولی‌ها و در نتایج آزمون امسال که قرار است تغییراتی هم داشته باشد برای سال‌های آتی و آینده، قبل از اینکه بپردازیم سؤال‌های تخصصی در حوزه ضرایب امتحان نهایی و تأثیرات آن بر معدل، فکر می‌کنید چقدر کمک کرده است به تحقق عدالت آموزشی، این موضوع؟
زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش: ببینید تأثیر معدل مطرح نیست، تأثیر سوابق تحصیلی است، که هر کدام از دروس سهم و ضرایبی دارند، همانطور که آقای پورعباس فرمودند، کلیه سهم دروس عمومی در سابقه تحصیلی تولید می‌شود، در سالجاری ۱۴۰۲ که سهم آن ۲۶ درصد بود و دروس از این سهم ۴۰ درصد، دروس تخصصی هم ۱۴ درصد. خب با توجه به آزمون نهایی پایه دوازدهم این سهم تولید شد بعنوان سهم سابقه تحصیلی برای همه داوطلبانی که ایجاد سابقه تحصیلی کرده بودند، کسانی که از قبل سابقه داشتند و دانش آموزان که آزمون را داده بودند و این تراز نمره کل سابقه تحصیلی گزارش شد به سازمان سنجش و مبنای سهم ۴۰ درصدی شان شد. سؤالی که فرمودید راجع به عدالت آموزشی، واقعاً نمی‌شود گفت که با یک مصوبه و با این کار می‌توانیم به عدالت آموزشی برسیم، عدالت آموزشی یک تعریف موثقی دارد و نیاز به مؤلفه‌های متعددی دخیل هستند در بحث عدالت آموزشی، اما می‌توانیم بگوییم به برابری آموزشی نزدیک‌تر شده ایم. ما یک گزارشی را داریم که اگر می‌دانستم حتماً این گزارش را تقدیم کنم که برابر این گزارش ما یازده استان بالایی که در رتبه‌های زیر ۳ هزار با توجه به آزمون سراسری هر ساله تقریباً این اتفاق می‌افتد، سهم بیشتری را از قبولی‌های رتبه‌های زیر ۳ هزار را به خودشان اختصاص داده اند، در بعضی از استان‌ها شاید دو برابر یا دو برابر و نیم، یعنی سهم استان‌های پایین جدول را این استان‌ها به خودشان اختصاص می‌دهند. در عوض استان‌های پایین جدول، استان‌هایی هستند که سهم شان از رتبه‌های زیر ۳ هزار کمتر است. ما این استان‌ها را تحلیل کرده ایم، یازده استان برتر و یازده استان پایین تر، اگر این‌ها با آزمون صرفاً آزمون سراسری از سهم رتبه‌های زیر ۳ هزار برخوردار باشند، این سهم یازده استان بالا، بیشتر سهم می‌برد و یازده استان پایین کمتر سهم می‌برد.

سؤال: اگر صرفاً آزمون باشد؟
زارعی: بله فقط صرفاً آزمون باشد. اگر صرفاً سابقه تحصیلی باشد، برعکس می‌شود. هفت استان از یازدهم استان بالا، سهم شان متعادل‌تر می‌شود، یعنی نزدیک به آن خطی می‌شود که با توجه به جمعیت دانش آموزی شان باید سهم ببرند و یازده استان پایینی هم هشت استان سهم شان بیشتر می‌شود و لذا در نتیجه این ۴۰ درصد که لحاظ شده است، هفت استان بالایی سهم شان کمتر شده است، متعادل‌تر شده است و یازده استان پایینی که عمدتاً استان‌های کم برخوردار هستند، این‌ها سهم بیشتری را توانسته اند به خودشان اختصاص بدهند. می‌توانیم نتیجه بگیریم به برابری آموزشی نزدیک‌تر شده ایم.

سؤال: الان اگر بخواهیم برویم سراغ تأثیر ضرایب امتحان نهایی روی معدل تحصیلی دانش آموزان که این معدل تحصیلی در کل می‌شود سوابق تحصیلی و اثرگذار روی آزمون سراسری و در کل نتایج آزمون. ضرایب امتحان نهایی معمولاً هم براساس اهمیت درس، براساس وضع محتوایی اش تعیین و تضمین می‌شود، نظر شما راجع به آن چه است؟
زارعی: ما به این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی واقعاً یکی از اهداف اش کمک بزرگی به آموزش و پرورش بود که آموزش و پرورش به مسیر اصلی خودش برگردد. از این جهت که سال‌های متمادی همکاران ما، معلمین عزیز ما در مدارس، آنچه که تدریس می‌کردند و به هرجهت مبتنی بر کتاب درسی و اهداف برنامه درسی خیلی مورد توجه دانش آموزان نبود، چون نقطه و تمرکز دانش آموزان، کتاب درسی نمی‌شد و بیشتر می‌رفتند سراغ مهارت‌های تست زنی، یادگیری تکنیک که بتوانند در آزمونی که برایشان تصمیم ساز است و به نوعی آینده شان با آن رقم می‌خورد، خودشان را برای آن آزمون آماده کنند و آزمون‌های نهایی را بعنوان آزمون‌هایی که صرفاً بایستی آزمون بدهند، یک نمره قبولی کسب کنند، این نمره چه باشد برایشان خیلی شاید، چون در سرنوشت شان تأثیر نداشت، به آن توجه نمی‌کردند و همین باعث می‌شد که تقریباً مدرسه ما از مرجعیت بیفتد. با این مصوبه ما نگاه مان این است که این را یک فرصت می‌بینیم که مرجعیت به مدرسه، کلاس درس، معلم و برنامه درسی برگردد چراکه دانش آموز می‌داند که آن چیزی که از او می‌خواهند، همان کتاب درسی و اهداف درسی است.

سؤال: آقای زارعی البته به شرط برابری و عدالت آموزشی در کل کشور دیگر، با آن نکته‌ای که اشاره می‌کنید؟
پورعباس: ببخشید، اینجا لازم است که من یک جمله اضافه کنم به فرمایشات زارعی، ببینید معمولاً انتقادی که می‌شود می‌گویند سوابق تحصیلی متأثر از کیفیت آموزشی است، یعنی کیفیت آموزشی در سراسر کشور یکسان نیست، در این شبهه‌ای که وارد می‌شود پاسخی ما داریم، پاسخ این است که ما کشور را به سه منطقه آموزشی تقسیم کرده ایم، مناطق برخوردار، منطقه یک هستند، منطقه دو مناطقی هستند که نسبتاً برخوردار هستند و منطقه سه مناطقی هستند که از امکانات آموزشی کمتری برخوردار هستند. رقابت داوطلبین در مناطق خودشان خواهد بود، یعنی کیفیت آموزشی و عدالت آموزشی به اعتبار وجود مناطق است، اینطور نیست که فرزند منطقه سه ما سنجیده شود با منطقه یک، هم سهمیه خاص خودش را دارد و هم رقابت اش باهم کیشان خودش است، با همسن و سالان خودش است، در تراز خودش است یعنی در تراز خودش با خودش رقابت می‌کند و به این ترتیب خیلی محلی از انتقاد اینجا وجود ندارد که بگوییم، چون مناطق کم برخوردار امکانات آموزشی کمتری دارند، اینها در رقابت آموزشی با چه کسانی قرار می‌گیرند، با مناطق مثلاً شمال تهران، این اتفاق نخواهد افتاد؛ لذا وجود سوابق تحصیلی تأثیر مستقیم اش رجوع به مدرسه است و رجوع به کلاس و رجوع به کتاب را بیشتر می‌کند.

سؤال: آقای پورعباس آن چیزی که الان دارد فراهم می‌شود و با نتایجی که امسال منتشر شد، ظرفیت آموزشی در رشته‌های مختلف دارد افزایش پیدا می‌کند، درست است؟
پورعباس: الان ما در رشته پزشکی که چیزی حدود ۱۵ هزار و ۱۱۰ نفر قبولی داشته ایم، بیش از ۲۰ درصد مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را ما اعلام قبولی کرده ایم یعنی چیزی حدود ۵۰۰ یا ۶۰۰ تا بیشتر از آن مصوبه. خب این ظرفیت مطلوبی است که مورد نظر عزیزان ما است. در مجموع ما امسال در مجموع دانشگاه آزاد و وزارت علوم چیزی حدود ۸۲۵ هزار و ۴۹۳ داوطلب توانسته اند وارد شوند و کسی دیگر نمانده است یعنی هر کس انتخاب رشته کند در حوزه آموزش عالی کشور و در حوزه دانشگاه آزاد قطعاً قبول می‌شود.

سؤال: آقای پورعباس، من این را به این جهت پرسیدم که ما داریم ظرفیت رشته‌ها را بالاتر می‌بریم. ما برای دانشجویان غیر بومی و پذیرفته شدگان غیربومی در استان‌ها فکری برای خوابگاه آن‌ها کرده ایم؟
پورعباس: نحوه پذیرش بومی مشکل خوابگاه را حل نمی‌کند، ببینید شما تصور کنید دانشگاه در مرکز استان است، بوم استان است حداقل اش، از یک شهرستانی به فاصله ۲۰۰ یا ۳۰۰ کیلومتر، ممکن است فرد بیاید و از امکانات خوابگاهی بخواهد استفاده کند، دلیل عمده‌ای که الان مطرح است اینکه خوابگاه نیست، چون امکانات خوابگاهی به اندازه کافی دراختیار داوطلبین عزیز ما که دانشجو می‌شوند، هست.

سؤال: الان ما اشاره کردیم که ظرفیت‌ها حداقل در برخی از رشته‌ها افزایش پیدا کرده است.
پورعباس: ظرفیت‌ها افزایش پیدا کرده است، معنی آن این نیست که پذیرفته شده است. الان ما سال گذشته بیش از سه هزار رشته محل را.

سؤال: افرادی که به دانشگاه‌ها مراجعه می‌کنند در نتیجه بیشتر خواهد بود، برخی از آن‌ها غیربومی هستند و نیازمند خوابگاه، باید برایشان تدبیر کنید؟
پورعباس: الان وضع خوابگاه هایمان به طوری هست که نسبت وجود خوابگاه مان به تعداد داوطلب مان برابری می‌کند. از این بابت الان ما وزارت علوم و وزارت بهداشت مشکل خاصی ندارند، تقریباً الان دیگر رفته اند به سمت ایجاد خوابگاه‌های متأهلی، یعنی از خوابگاه‌های مجردی خاص دختر و پسر عبور کرده ایم و الان در مسیر توسعه خوابگاه‌های متأهلی هستیم. دیگر طرح توسعه‌ای در ارتباط با خوابگاه‌های مجردی فعلاً اشباع شده است. ببینید من یک اشاره کردم، ۸۲۵ هزار نفری که داوطلب ما بودند و الان دانشجو هستند، بین دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های دولتی، عملاً چیزی حدود بیشتر از ۵۰۰ هزار نفرشان دانشجو نخواهند شد، چون این‌ها مشترک بین دو دانشگاه هستند و ظرفیت گذشته ما خیلی بیشتر از این عدد ۵۰۰ هزار نفر را توسعه داده است.

سؤال: آقای زارعی، ما داریم راجع به سوابق تحصیلی صحبت می‌کنیم چه داوطلبانی باید سوابق تحصیلی داشته باشند یا ایجاد کنند، عنوان می‌شود که کارودانش‌ها و فنی و حرفه ای‌ها مشکلاتی دارند، برای آن‌ها چه تدابیری کرده اید؟
زارعی: مستحضرید که همه داوطلبان شرکت کننده باید دارای سابقه تحصیلی باشند از این حیث که، چون اولاً دروس عمومی صرفاً در سابقه تحصیلی تولید می‌شود لذا پس همه داوطلبان بایستی سابقه تحصیلی را ایجاد کنند و این اطلاع رسانی انجام شده بود و عزیزانی که سابقه داشتند از سال ۱۳۸۴ به بعد فارغ التحصیلان آزمون نهایی داده بودند و دارای سابقه بودند، اگر سابقه شان ناقص بود، درخواست شده بود که سابقه شان را تکمیل کنند و اگر هم نسبت به سابقه‌ای که دارند می‌خواهند نمره شان را ارتقاء بدهند در غالب ترمیم می‌توانستند درخواست ترمیم بدهند و آن نمره را ارتقاء بدهند؛ لذا از همه افراد درخواست شده بود که ایجاد سابقه را داشته باشند و این آمادگی در آموزش و پرورش بود و خیلی‌ها هم آمدند و اقدام کردند، بیشتر داوطلبان برای سابقه تحصیلی اقدام کرده بودند.

سؤال: قبل از سال ۱۳۸۴ چطور؟
زارعی: قبل از ۱۳۸۴ کسانی که فارغ التحصیل بعد هستند دیگر باید می‌آمدند ایجاد سابقه را انجام می‌دادند.

سؤال: به چه صورت؟
زارعی: می‌آمدند مدارس بزرگسال ثبت نام می‌کردند، گروه آزمایشی که شرکت می‌کنند حالا فارغ از اینکه دیپلم چه رشته‌ای هستند، برای گروه آزمایشی که شرکت می‌کنند، برای آن گروه آزمایشی ایجاد سابقه می‌کنند که درکنار دانش آموزان این ایجاد سابقه شان می‌شود همان سابقه تحصیلی که باید گزارش شود به سازمان. در مورد دانش آموزان فنی حرفه‌ای و کاردانش که فرمودید، چون این عزیزان آزمون نهایی ندارند، چون هدف از تأسیس هنرستان‌ها و کارودانش مهارت افزایی است نه اینکه باز این‌ها هم در مسیر آزمون سراسر قرار بگیرند، ولی این راه برایشان بسته نیست، یعنی اگر بخواهند در این مسیر هم حرکت کنند، به آن‌ها هم فرصت داده شد هم در خرداد سالجاری که اولاً آزمون‌های داخلی شان طوری برنامه ریزی شود که تداخل پیدا نکند با آزمون‌های نهایی، یک فرصت خیلی خوبی هم به این عزیزان داده شد که برای شرکت در رشته هنر گروه آزمایشی هنر این‌ها می‌توانستند دروس عمومی خودشان را امتحان بدهند منتها در آزمون نهایی، در آزمون نهایی شرکت می‌کردند و هم دانش آموزان سالجاری شرکت کردند سال ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و هم همه فارغ التحصیلانی هنرستانی می‌توانستند بیایند رد اینجا سابقه، دروس عمومی خودشان را امتحان بدهند و بعنوان سابقه تحصیلی برایشان گزارش شود. مگر اینکه در گروه‌های آزمایش دیگری غیر از هنر شرکت می‌کردند که متناسب آن گروه آزمایشی بایستی ایجاد سابقه را انجام می‌دادند.

سؤال: آقای پورعباس از یکی از دانش آموزان صحبت کنیم که راجع به حذف دروس عمومی گفت، گفت تکلیف ما را مشخص کنید که برمی گردد، برنمی گردد، مصوبه چگونه خواهد بود، تکلیف چه است؟
پورعباس: سؤال خیلی خوبی کردند، ما برای سال آینده که ۱۴۰۳ است، تمام تغییرات را من الان اعلام می‌کنم و این ملاک قطعی عملکرد سازمان سنجش و آموزش و پرورش است، اولاً در دو اطلاعیه‌ای که ما اعلام کرده ایم، مبنای انجام کار در آموزش و پرورش و در سازمان سنجش مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است یعنی ما برای ۱۴۰۳ دو نوبت کنکور برگزار می‌کنیم، همانطور که اعلام کردیم در اردیبهشت و تیرماه که این دو نوبت فقط و فقط از دروس تخصصی است که اعلام شده است باز اثر ضرایب متفاوت و اثر قطعی، یعنی دروس عمومی دیگر آزمون گرفته نخواهد شد، دروس عمومی و دروس تخصصی مجموعاً در سوابق تحصیلی تأثیرگذار هستند، اگر اشتباه نمی‌کنم، ۲۸ درصد دروس عمومی تأثیرگذار هستند و مابقی آن دروس تخصصی است که مجموع ۵۰ درصد را تشکیل می‌دهند. پس ۵۰ درصد برای دروس عمومی اثرگذاری قطعی است که از آموزش و پرورش گرفته می‌شود و دروس تخصصی مجموعه اش که تقسیم کرده ایم به ۲۸ درصد و ۲۲ درصد. دروس تخصصی آزمون سراسری هم ۵۰ درصد، پس تا اینجا روشن است، در ارتباط با آزمون ۱۴۰۳ یک بحثی در هفته‌های اخیر شروع شد که یک پیشنهادی را یک ماده واحده‌ای را مجلس تصویب کرد که این ماده واحده در شورای نگهبان رد شد و دیگر اصلاً محل اثر در ۱۴۰۳ ندارد و عزیزان ما بدانند و مطمئن باشند که ما دقیقاً بر مبنای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی دو نوبت آزمون می‌گیریم، فقط آزمون تخصصی می‌گیریم، با اثر ۵۰ درصد تأثیر قطعی و ۵۰ درصد اثر تأثیر سوابق تحصیلی فقط سال دوازدهم است امسال، که البته آقای دکتر هم اشاره خواهند کرد که امسال آزمون‌های سراسری کشوری برای پایه‌های یازدهم و دهم را حتماً دارند که داوطلبین سال‌های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ ما بایست خودشان را بر مبنای عملکرد امسال شان تنظیم کنند.

سؤال: آقای زارعی همین موضوع را توضیح بدهید که آقای  پورعباس به آن اشاره کردند.
زارعی: بله همانطور که فرمودند برای سال ۱۴۰۳ سهم سابقه تحصیلی ۵۰ درصد، برای ۵۰ درصد ضرایب هم تغییر پیدا کرده است که اطلاع رسانی انجام شد، طی اطلاعیه‌ای که سازمان سنجش دادند، ما برای اینکه برای سال‌های بعد سابقه تحصیلی را ایجاد کنیم.

سؤال: همان نکته‌ای که آقای پورعباس گفتند ۲۲ و ۲۸ درصد دیگر؟
زارعی: بله همان دروس عمومی ۲۸ و دروس اختصاصی هم ۲۲ درصد. برای سال ۱۴۰۴ ما سابقه تحصیلی یازدهم و دوازدهم را باید تولید کرده باشیم که سهم ۶۰ درصد سابقه تحصیلی آن موقع تأثیر قطعی خواهد داشت به همین جهت ما سال تحصیلی جاری یعنی سال تحصیلی ۱۴۰۲، ۱۴۰۲، برای پایه‌های دهم و یازدهم هم آزمون نهایی برای همه دروس شان خواهیم داشت که به غیر از دروس انتخابی شان برای پایه دهم رشته‌های علوم تجربی و ریاضی فیزیک، نه ماده درسی و برای ادبیات و علوم انسانی و علوم معارف اسلامی، یازده ماده درسی در پایه دهم و در پایه یازدهم برای رشته‌های علوم تجربی اگر اشتباه نکنم، یازده ماده درسی و در رشته ریاضی فیزیک دوازده و همینطور برای ادبیات علوم انسانی و علوم معارف اسلامی، دوازده عنوان درسی بعنوان آزمون نهایی امسال دانش آموزان عزیز خواهند داشت. من خواهشم از همه دانش آموزان عزیز این است که خودشان را آماده کنند برای آزمون نهایی، آزمون نهایی تفاوت اش با آزمون‌های داخلی این است که طراحی سؤال به صورت کشوری انجام می‌شود کار تصحیح به صورت کشوری انجام می‌شود یعنی دبیران خودشان کار تصحیح را انجام نمی‌دهند محل آزمون شان در مدرسه‌ای غیر از مدرسه خودشان است، اما خب فضای مدرسه است، معلمین عزیز مراقب دانش آموزان هستند، محتوای طراحی آزمون براساس کتاب درسی است، یعنی ما تنها مرجع مان کتاب درسی است، هم سالجاری این اتفاق افتاد و سؤالی هم که شما فرمودید، ما، چون براساس کتاب درسی فقط طراحی سؤال را انجام می‌دهیم، احساس می‌کنیم که این کمک می‌کند به همه کشور که دانش آموزان با یک مرجع اصلی کار پاسخ دهی را انجام دهند.
پورعباس: من یک نکته خیلی حیاتی اضافه کنم، ببینید عزیزان داوطلب ما پایه دهم و پایه یازدهم و پایه دوازدهم بدانند که هر نمره‌ای در هر درس، از صفر تا بیست است، یعنی اگر یک بیاورد یک اثرش در کنکور، دو یک اثر دارد، سه یک اثر دارد، یعنی بعضی وقت‌ها این را می‌گویند که، چون ۱۰ بیاوریم رهایش کنیم، نه هر میزانی که بتوانند مطلب بنویسند و نمره بگیرند روی نمره کل کنکورشان اثرگذار است.

سؤال: آقای زارعی، چند سؤال از نمره‌ها دارم، چه نمره‌ای در چه سالی بگیریم، ترازی که براساس اش مشخص می‌شود، حتماً می‌پرسم. یک جایی بعهده بین صحبت هایتان اشاره کردید که تصحیح امتحانات نهایی با معلمان نیست و به صورت الکترونیکی انجام می‌شود، یک موضوعی که امسال بود باعث شد که دیر برسد، کند برسد نتایج به سازمان سنجش، تدبیر شما برای سال آینده برای اینکه روند با سرعت بیشتری دنبال شود چه است؟
زارعی: اتفاقات تصحیح الکترونیک به کار سرعت داد یعنی در ابتدای کار، چون تقریباً ۲۳ میلیون پاسخ برگ همکاران ما تصحیح کردند، اینکه می‌فرمایید معلم تصحیح نمی‌کند، نه معلم تصحیح می‌کند، معلم خودشان تصحیح نمی‌کند، توزیع ما توزیع کشوری است، به غیر از استان خودشان.

سؤال: پس علت اینکه دیر رسید نتایج به سازمان سنجش چه بود؟
زارعی: ببینید علت تصحیح نبود، ما هم تصحیح مان تقریباً سر وقت انجام شد، هم اعلام نتیجه مان، هم یک مرحله ما رسیدگی به اعتراض داریم، رسیدگی به اعتراض هم سر وقت انجام شد، بعد از اینکه این کار انجام شد، بحث ارسال سابقه تحصیلی بود ما برای دانش آموزان هیچ مشکلی نداشتیم، چون نمرات شان موجود بود، ولی برای افرادی که در سنوات قبل سابقه داشتند و ما هم در اطلاعیه‌های سازمان سنجش اطلاع رسانی شده بود که حتماً برای کد سابقه تحصیلی باید مراجعه کنند، مثلاً خیلی از عزیزانی که در نوبت اول آزمون سراسری شرکت کرده بودند، کد سابقه تحصیلی دریافت نکرده بودند، یا کد سابقه را دریافت کرده بودند با مشخصات والدین شان ثبت نام شان را انجام داده بودند، همین باعث مغایرت‌هایی شده بود که برای اینکه این کار یک فورمت است کار کد سابقه تحصیلی انجام بشود و آن کد سابقه‌ای که ما داریم سابقه را ارسال می‌کنیم برای سازمان سنجش با آنجا یکی باشد، این نیاز داشت که با دقت نظر این کار انجام شود، رفت و برگشت‌های زیادی داشت که خدایی ناکرده حقی از هیچ فردی ضایع نشود و تمام این تلاش‌ها و تمام فرصت‌هایی که سازمان سنجش داد به همین جهت بود که حتی یک نفر هم از این قاعده حق اش تضییع نشود خدایی ناکرده سابقه تحصیلی اش ارسال نشود و آن یک نفر محروم نشود.

سؤال: آقای پورعباس، کنکور سال آینده حالا در دو نوبتی برگزار می‌شود الکترونیکی است یا مثل امسال است؟
پورعباس: ببینید ما در مسیر الکترونیکی کردن کنکور‌ها داریم حرکت می‌کنیم، طبق تعهدی که به دولت دادیم، فکر می‌کنم آزمونی در حد ۳۰ هزار نفر را امسال قطعاً الکترونیکی برگزار می‌کنیم، ما در سال گذشته هم آزمون‌های کوچک‌تر الکترونیکی برگزار کردیم، روند رسیدن به یک آزمون در حد یک میلیون نفر، قابل دسترس است، چون داریم مرتب گسترش می‌دهیم، ولی خب به زیرساخت‌های لازمه زیرساخت‌های سخت افزاری لازمه را باید ایجاد کنیم. تا به امروز شرکت‌های دانش بنیان در رقابت بسیار تنگاتنگی با همدیگر پیشنهادات خوبی را برای سازمان آورده اند که یک ابزاری ساخته شود که روی آن ابزار به جای کاغذ آزمون گرفته شود. ولی امسال داریم تلاش می‌کنیم که پاسخنامه ما که به شکل کاملاً دیجیتال است دفترچه هایمان هم کاملاً دیجیتالی شود، روقومی می‌کنیم این را به نحوی خواهد بود که هیچ دو پاسخنامه‌ای تمام صفحات اش و تمام چیدمان هایش متفاوت خواهد بود یعنی شخصی سازی مطلق ایجاد خواهد کرد.

سؤال: چه زمانی به صورت کامل الکترونیکی می‌شود با توجه به مسیری که الان دارید اشاره می‌کنید؟
پورعباس: مسیری که داریم طی می‌کنیم یک مقداری بسته به بودجه دارد، یک مقدار بسته به کمک و تلاش شرکت‌های دانش بنیان دارد. مسیر نرم افزاری آن تمام شده است الان فقط مسیر اجرا و سخت افزاریش است ضمن اینکه ما بایستی سالن‌های مجهز برگزاری آزمون را هم ایجاد کنیم که الان به شکل نمونه یک تعدادی را داریم در همه استان‌ها داریم، این باید یک مقداری گسترش پیدا کند و البته مصوباتی را هم باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی بگیریم که نحوه برگزاری آزمون‌های الکترونیک با آزمون‌های کاغذی کاملاً متفاوت است.

سؤال: پس ۱۴۰۳ الکترونیکی اجرا نخواهد شد، آزمایشی چرا؟
پورعباس: آزمایشی اجرا خواهد شد، ممکن است بین داوطلبین، داوطلبینی که داوطلب برگزاری این آزمون هستند را سرویس‌های الکترونیکی به آنها بدهیم.

سؤال: آقای زارعی، نکته‌ای که آقای  پورعباس به آن اشاره کردند و گفتند نمره هر دروس بین صفر تا بیست است، حالا توصیه‌ای که آقای پورعباس به دانش آموزان داشتند، راجع به تراز مثلاً تراز هر کدام از دروس سوابق تحصیلی گفته می‌شود که به شکل مجزا در هر درس سال حتی دیپلم سنجیده و انجام می‌شود، مثلاً ممکن است نمره بیست سال ۱۳۹۸ با نمره بیست سال ۱۴۰۳ تراز یکسانی نداشته باشد؟
زارعی: ببینید نمره بیست نمره خام است همانطور که شما هم فرمودید طبق مصوبه شورای سنجش و پذیرش مصوبه ۴۳۳۲ ما تکلیف داشتیم که تراز را مبتنی بر درس در هر سال تولید کنیم. اصلاً معنای تراز همین است یعنی فرد در جامعه آزمودنی تراز شود ببینیم نسبت اش به جامعه آزمودنی چه است، جامعه آزمودنی سال ۱۴۰۲ قطعاً با جامعه آزمودنی سال ۱۴۰۱ متفاوت است؛ لذا نمره خام ملاک نیست، نمره در سال و در هر درس تراز می‌شود و این تراز تولید شده تراز را عملکرد جامعه آزمودنی تولید می‌کند یعنی هرچه تجمع فراوانی جامعه آزمودنی در نوک هرم بالا باشد، تراز آن سال پایین‌تر می‌آید و هرچه این نمرات بالا در حجم شان تراکم شان کمتر باشد تراز بالاتر می‌رود؛ لذا در سال ۱۴۰۲، چون این نمرات کمتر بود تعدادشان، تراز بالاتر رفت و این قابل پیش بینی نیست که ما اطلاع رسانی کنیم ممکن است امسال تراز افراد بیشتر شود شما بیایید برای ایجاد سابقه امسال اقدام کنید، چون بعضی از مطالبات همین بود که اصلاً قابل پیش بینی نیست و نمی‌توانیم این را اطلاع رسانی کنیم. در آزمون سراسری هم همین است یعنی درصد نمره خام است، هیچ وقت درصد گزارش نمی‌شود، درصد تراز گرفته می‌شود، درصد پاسخگویی و آن تراز گزارش می‌شود بعنوان تراز فرد در عملکردش در آزمون سراسری.

سؤال: پورعباس تراز نمرات امتحان نهایی ۱۴۰۲ بدون اطلاع رسانی قبلی بیشتر از نمرات امتحان نهایی سال‌های قبل درنظر گرفته شده بود.
پورعباس: سوابق تحصیلی نمره صفر تراز منها ۱۸۰۰ می‌گیرد تقریبی، ۱۶۰۰، ۱۷۰۰، ۱۸۰۰ می‌گیرد، بعضاً ممکن است تا منهای دو هزار هم برود. آن بحثی که من داشتم این بود، وقتی نمره برود به عدد یک و دو و سه این تراز می‌رود بالا، تراز معمولاً در سازمان سنجش به یک شکلی است به دلیل اینکه ما نمرات خام مان از منهای ۳۳ است تا ۱۰۰ و تجمع فراوانی ما در ۱۰۰ در حد انگشت شمار است و تجمع فراوانی ما در منهای ۳۳ هم در حد انگشت شمار است؛ لذا یک تراز طبیعی نرمال ما معمولاً داریم که امسال کاری که ما کردیم، با آموزش و پرورش هماهنگ کردیم، فرمول ترازمان یکی است، تمام شاخصه‌های تراز، انحراف معیارش، میانگین اش همه را با همدیگر هماهنگ کردیم، این برای ۱۴۰۲ است و چند نوبت هم اجرا کردیم. ببینید وقتی که ما از آزمون استاندارد صحبت می‌کنیم، آزمونی که هم رقابتی است هم ملاکی است، این آزمون آموزش و پرورش اینطوری است، ۱۰ به بالا قبولی دیپلم می‌دهد، ولی اثر رقابتی اش از صفر تا بیست است که البته دوستان باید به سمت اینکه این رنج نمره خام شان را یک مقدار توسعه بدهند. یعنی شاید در آینده نمره منفی هم لحاظ کنند یا نمره بیست را بالاتر ببرند که تعداد فراوانی در نمره مثلاً ۱۹ تا ۲۰ را کم کنند، در بخش رقابتی منظورم است نه بخش ملاکی آن. اگر این اتفاق بیفتد تراز نرمال ما خواهیم داشت، ولی همانطوری که گفتم اگر یک مثال بزنم در ۱۴۰۲ ما فقط یک نمره بیست داشته باشیم در درس ریاضی و در ۱۴۰۳ پنجاه تا صدتا و یا دویست تا داشته باشیم، طبیعتاً ارزش پنجاه تا یک مقداری می‌آید پایین تر، چون به طور طبیعی روایی سال دارد به ما می‌گوید که آن آزمون ساده‌تر از این آزمون بوده است و تراز برای همین منظور هم لحاظ شده است. ولی یک فرمولی ترازی بین سال‌ها هم ما داریم که البته، چون الان اول کار است، خیلی سخت است اجرا کردن آن، ولی در سال‌های آتی تراز بین سالی را هم می‌توانیم اعمال کنیم که ارزش بیست امسال با ارزش بیست سال بعد و سال بعد خیلی پراکندگی نداشته باشد. از یک پراکندگی قابل قبولی برخوردار باشد که ما اسم آن را می‌گذاریم هم ترازی سال ها، که این برای یکسال قابل انجام نیست، چون ما امسال سال اول مان بود و داشتیم اجرا می‌کردیم، ولی به هر صورت من تراز‌ها را چک می‌کردیم و ساعت‌ها امسال روی آن وقت گذاشتیم.

سؤال: پس برای سال آینده و سال آینده و سال‌های آینده تمهید کرده اید و برنامه ریزی کرده اید؟
پورعباس: بله بهتر و بهتر و بهتر خواهند شد، ولی تراز‌ها دقیقاً اگر نگاه کنید فردی که ترازنامه اش را دارد تقریباً در همان رنج تراز سازمان سنجش قرار دارد اینطور نیست که خلاف خیلی فاحشی رخ بدهد، ممکن است مثلاً یک اتفاق اینطوری بیفتد، فرد را در ده تای اول قرار بدهد، از آن ده تا خارج نمی‌کند، ولی ممکن است بین دوم و سوم یک جا باشد این اتفاق بیفتد، در این حد اثرش است و بیشتر از این نیست، یعنی اثر آن روی قبولی نیست بلکه اثر آن روی این است که نفر اول قبولی باشد یا نفر سوم قبولی باشد، ولی به هر حال اثر آن روی قبولی تأثیرش خیلی شایان توجه نیست یعنی اصلاً نمی‌شود روی آن مانور خاصی داد که یک کسی را از قبولی پرت می‌کند به بیرون، نه این اتفاق نخواهد افتاد.

سؤال: کنکور سال ۱۴۰۳ پذیرش به دانشگاه‌ها سپرده می‌شود یا نه؟
پورعباس: در کنکور سال ۱۴۰۳ ما یکی از مصوباتی که الان داریم ما حدود ۳۱ هزار ظرفیت فرهنگیان داریم که ظرفیت مطلوب ما است که هم آزمون ورودی است و هم استخدامی است این در یک ترکیبی است. ما برای ۱۴۰۳ این آزمون را طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی یک آزمون اختصاصی برای آن برگزار می‌کنیم یعنی از آزمون سراسری خارج می‌کنیم، در آزمون اختصاصی در یک رقابت بین داوطلبین خود دانشگاه فرهنگیان، همینطوری که می‌دانید به جز چهار رشته پزشکی دانشگاه آزاد، بقیه رشته‌های دانشگاه آزاد به حوزه خود دانشگاه آزاد سپرده شده است، دانشگاه فرهنگیان به خود دانشگاه فرهنگیان سپرده شده است، بقیه دانشگاه‌ها را در چارچوب آزمون سراسری با نظر تخصصی و شرایط خاص هر دانشگاه عمل می‌کنیم که شرایط خاص باید دانشگاه به ما بگوید، ما شرایط را داشته باشیم و اعمال کنیم به شکل متمرکز با شرایط ویژه هر دانشگاهی عمل خواهد شد.

سؤال: قرار شده است که جداسازی شود آزمون متقاضیان دانشگاه فرهنگیان از آزمون سراسری؟
پورعباس: بله آن آزمون اختصاصی شد برای خودش، آزمون سراسری هم برای خودش است، داوطلبین امسال ما سه نوبت آزمون خواهند داد، آزمون نوبت اول سراسری، آزمون نوبت سراسری و کسانی که متقاضی فرهنگیان هستند، در آزمون اختصاصی فرهنگیان هم شرکت خواهند کرد که حتماً هم آموزش و پرورش باید به زودی جزئیات نحوه گزینش آن را برای آن آزمون به اطلاع سازمان برساند که سازمان اطلاع رسانی کامل انجام بدهد.

سؤال: آقا زارعی راجع به همین موضوعی که آقای پورعباس به آن اشاره کردند یا سایر موضوعاتی که در امتحان نهایی، ضرایب، تراز و هر آن چیزی که مدنظر نظام آموزش و پرورش است، نکته‌ای اگر است و حائز اهمیت است در بحث امشب ما راجع به کنکور سال ۱۴۰۳ بفرمایید.
زارعی: همان نکته‌ای که فراموش کرده بودم برای هنرآموز‌های هنرستان و کاردانش است که این عزیزان همزمان پایه دهم، یازدهم، آزمون نهایی که ما برگزار خواهیم کرد، برای این عزیزان هم دروس عمومی شان را برای سال‌های بعدشان آزمون نهایی قطعاً برگزار خواهیم کرد، این آمادگی را داشته باشند اگر قصد شرکت در آزمون سراسری را دارند، توصیه مان این است که از امسال نسبت به تولید سابقه اقدام کنند، یعنی نگذارند برای سال پایانی که حجم آزمون هایشان تعدادش بالا برود و همه عزیزانی که می‌خواهند ایجاد سابقه داشته باشند درخواست می‌کنم که همزمانی که برای اطلاع رسانی صورت می‌گیرد برای ثبت نام ایجاد سابقه، برای آزمون نهایی خردادماه ۱۴۰۳ از الان برنامه ریزی شان را داشته باشند که در خردادماه ثبت نام برای ایجاد سابقه و ترمیم نمره خواهیم داشت، چه کسانی که سابقه ندارند یا سابقه ناقص دارند می‌توانند درخواست کنند برای ایجاد سابقه و چه کسانی که می‌خواهند نسبت به ترمیم نمرات خودشان را ارتقاء بدهند و این ارتقاء نمره به منزله تراز نمره است که هر کدام بالاترین تراز را داشته باشد ما برایشان گزارش می‌کنیم منتها اگر خودشان تشخیص شان این است که می‌توانند نمره بهتری را کسب کنند می‌توانند در آزمون خردادماه شرکت کنند.

سؤال: آقای پورعباس دانش آموزان اتباع محدودیت در انتخاب رشته دارند؟
پورعباس: دانشجویان اتباع ممکن است بین بعضی از دانشگاه‌ها محدودیت اعمال شود، ولی در انتخاب رشته هیچ محدودیتی ندارند. حوزه زندگی شان و دانشگاه‌های خاصی را ممکن است به آن‌ها گفته باشند که حق انتخاب ندارید خیلی محدود، در دفترچه با جزئیات کامل آمده است اطلاعیه ما در دفترچه آزمون مراجعه کنند با جزئیات اطلاع رسانی شده است آنجا.

سؤال: آماری دارید از دانش آموزان اتباع که دارند آماده می‌شوند برای کنکور؟ پایه دوازدهم؟
پورعباس: سال گذشته که دوستان ما در آموزش و پرورش در بحث اتباع ما خیلی گرفتاری داشتیم بخاطر اینکه این کد یونیکی که مدنظر بود آن کد شناسه واحد را ما دراختیار گذاشتیم فکر کنم ۷۰ هزار نفر را ما پیدا کردیم حدود ۷۰ هزار تا بود سال گذشته، امسال اگر شما آمار دقیق تری داشته باشید؟

سؤال: آقای زارعی آمار دقیق تری دارید؟
زارعی: چون ۷۰ هزار نفری که اشاره کردند داوطلب بود یعنی بخشی شان دانش آموز بود بخشی شان فارغ التحصیل سال قبل بود، اشکال هم این بود که این عزیزان به جای کد ملی باید کد اتباع ثبت می‌کردند این کد را ثبت نکرده بودند در موقع درخواست کد سابقه تحصیلی و همین باعث می‌شد که شناسایی نشوند در سابقه تحصیلی که نزد آموزش و پرورش دارند و این باید گزارش می‌شد در سازمان سنجش که در رفت و برگشت‌هایی که انجام شد، این کار انجام شد و سابقه تحصیلی این عزیزان هم به سازمان سنجش گزارش شد.
پورعباس: اتباع الان بروند آن کد اتباع شان را بگیرند که برای ثبت نام آن کد حتماً ملاک ثبت نام شان خواهد بود.

سؤال: دانش آموزان پایه دوازدهم حالا شرایط شرکت در کنکور استفاده از معدل در کارنامه نهایی همانند ایرانی‌ها است در مورد دانش آموزان اتباع؟
زارعی: فرقی ندارد.
پورعباس: ما دو مدل پذیرش می‌گیریم با آزمون.

سؤال: در آزمون امسال یک مشکلاتی در این خصوص برای آن‌ها به وجود آمده بود.
پورعباس: دلیل اش همین بود که گفتم. ما در آزمون سوابق ملاک ما است که صرفاً آموزش و پرورش به ما می‌دهد در رشته‌هایی که فقط سوابق تحصیلی بدون آزمون است آنجا دقیقاً ما معدل کتبی نهایی را مدنظر قرار می‌دهیم که این معدل کتبی را هم از آموزش و پرورش می‌گیریم.

سؤال: چون کد اتباع نداشتند برای بعضی از آنها مشکلاتی به وجود آمد 
پورعباس: امسال به طور ویژه اجازه دادیم که خوداظهاری کنند، ولی برای سال آینده دیگر خوداظهاری را نمی‌پذیریم و حتماً باید کد اتباع شان را بگیرند و آن کد مورد نظر آموزش و پرورش را هم ایجاد کنند.

سؤال: توصیه پایانی آقای پورعباس؟
پورعباس: ببینید من به داوطلبین امسال که توصیه می‌کنم که از همین فردا دیگر دنبال کار ثبت نام شان باشند دانشگاه در هفته آینده اردو‌هایی را پیش بینی کرده اند و احتمالاً ثبت نام را دنبال خواهند کرد. داوطلبین سال آینده توجه داشته باشند که ما در اردیبهشت و در تیرماه دو آزمون خواهیم گرفت، هر دو آزمون اثر یکسان دارند و هیچکدام بر هیچکدام برتری ندارد، خودشان را برای هر دو آزمون آماده کنند.