حدود ۲۱۵ هزار موقوفه در کشور وجود دارد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی، رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، اظهار کرد: ما در وقف سه گزاره داریم، گزاره اول حفظ موقوفات است، گزاره دوم افزایش منافع وقف و گزاره سوم اجرای نیت واقف است.

حجت‌الاسلام خاموشی درباره گزاره سوم وقف افزود: در دیداری که با مسئولان موقوفات کشور افغانستان داشتم، یکی از مسئولان گفت شما از لحاظ ساختاری بیش از ۴۰ سال جلوتر از ما هستید. البته وقف در ایران قدمت صد‌ها ساله دارد. یکی از قدیمی‌ترین وقف‌ها در ایران به هزار و ۲۳۵ سال قبل، در اصفهان باز می‌گردد.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه این موقوفه را قاضی القضات مصر تایید کرده است، افزود: وقف ربع رشیدی در ایران قدمتی نزدیک به ۹۰۰ سال دارد. ربع رشیدی وقف زیبایی است. این وقف، وقف دانشگاه و توسعه علم بوده است. به یاد دارم دیداری با یکی از دین شناسان اتریشی در اروپا داشتم. او به ربع رشیدی اشاره کرد و گفت هنگامی که دروازه علم از غرب و شمال غرب ایران به سمت اروپا کشیده شد خیلی عقب بودیم. او حتی به ربع رشیدی اشاره کرد.

وی درباره گزاره سوم وقف یعنی اجرای نیات واقفان گفت: ما باید همه وقف‌نامه‌ها را بخوانیم. وقف‌نامه‌هایی از قدیم الایام تاکنون در سازمان اوقاف بوده اند، که برای ترمیم و مرمت آن‌ها با مرکز اسناد و کتابخانه ملی و تیم‌های مرمت کار کردیم، تا این اسناد تاریخی از بین نرود. همچنین باید به حفظ نسخ خطی و کتاب توجه کنیم. مثلاً آثاری از امامزادگان در موزه ایران باستان وجود دارد. در‌های بقعه امامزادگان نیز از قدمت تاریخی بالایی برخوردار است همچنین کتاب‌های خطی زیادی داریم، که باید به آن‌ها رسیدگی کنیم.

حجت‌الاسلام خاموشی درباره همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه با سازمان ثبت اسناد و املاک کشور افزود: ما باید برای موقوفات سند داشته باشیم؛ یعنی در طول زمان سند‌های تاریخی را به سند‌های دفترچه‌ای تبدیل و سند‌های دفترچه‌ای را به کاداستر تبدیل کنیم و بعد از آن سند جی‌ای‌آس را بر آن حاکم کنیم. وقتی ساماندهی اسناد صورت بگیرد، تجاوز و تصرف محدود خواهد شد و رسیدگی به پرونده‌های ما در نظام قضایی روان می‌شود.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به تعداد موقوفات در کشور اشاره کرد و گفت: بالغ‌بر ۲۱۵ هزار موقوفه در کشور وجود دارد. این تعداد شامل انتفاعی، منفعتی و ... است. انتفاعی یعنی باید موقوفه را طبق نیت واقف در عرصه وقف شده بارگذاری کرد؛ مثلاً واقف نیت کرده است زمین به حسینیه تبدیل شود. ما نمی‌توانیم زمین را به مکانی غیر حسینیه تبدیل کنیم. اگر قوانین اجازه اجرای نیت واقف را نداد، باید زمین را فروخت و در جای دیگر ملکی خرید، تا قابلیت اجرای نیت واقف را داشته باشد.

حجت الاسلام والمسلمین خاموشی ادامه داد: ما نزدیک به یک هزار و ۸۰۰ عرصه داریم، که به مراکز درمانی، بیمارستان، کلینیک و مراکز بهداشتی اختصاص دارد. تعداد زیادی از این عرصه‌ها باقی مانده است، چون در طول تاریخ برای ساخت آن‌ها پشتیبان وجود نداشته است، دولت باید برای ساخت آن‌ها کمک کند.

وی اضافه کرد: موقوفه منفعتی نیز موقوفه‌ای است که در جهت منفعت است؛ مانند موقوفه سرلشکر خدایار که درآمد‌های آن برای بیمارستانی در امیرآباد ملارد هزینه می‌شود. ما هر چقدر به درآمد موقوفه بیفزاییم، مردم اجرای نیت واقف را بهتر می‌بینند.

حجت‌الاسلام خاموشی با بیان اینکه زمین‌های زراعی وقفی زیادی در کشور داریم، اظهار کرد: در زمین‌های زراعی موقوفه‌های منفعتی وجود دارد. کسی نمی‌گوید زمین زراعی را به حسینیه تبدیل کنید! بلکه واقف می‌گوید آن زمین را به نیت حضرت اباعبدالله حسین (ع)، قرآن، ایتام، دانش و ... مصرف کنید. ما وظیفه‌ای برای بهینه‌سازی زیرساخت‌های زمین‌های زراعی داریم؛ اینکه وضعیت آب زمین‌های زراعی و خاک را شناسایی کنیم. اگر زمین‌ها امکان بهینه‌سازی ندارند، به سراغ مزارع انرژی خورشیدی برویم.

رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به ماده ۶ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه اشاره کرد و گفت: ما می‌توانیم چند سال طبق این ماده قانونی، نیت واقف را اجرا نکنیم. اگر موقوفه‌ای نیاز به مرمت، تعمیر و بازسازی دارد، می‌توانیم درآمد موقوفه را نگه داریم و اگر درآمد آن سال جوابگو نبود، با جمع‌آوری درآمد چند سال به مرمت موقوفه بپردازیم و بهره وری آن را افزایش دهیم، از طرفی، اولویت در نیت واقفین حفظ موقوفات است، که ما باید آن را انجام دهیم.