جایزه مصطفی(ص) و نقش فناوران ایرانی در توسعه علم و فناوری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای جواد مشایخ، معاون توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی ریاست جمهوری با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری دوشنبه ۱۰ مهر و پروفسور احمد حسن و پروفسور احمد فوزی اسماعیل نیز در ارتباط تصویری با این برنامه درباره جایزه مصطفی (ص) و نقش فناوران ایرانی در توسعه علم و فناوری، گفتگو و تبادل نظر کردند و به پرسش‌ها در این زمینه پاسخ دادند.

متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
مجری: ساعتی پیش اختتامیه پنجمین دوره جایزه علم و فناوری مصطفی برگزار شد، و برگزیدگان این دوره تندیس‌های خود را دریافت کردند. در این دوره ۱۵۰ دانشمند از کشور‌های جهان در ایران حضور پیدا کردند و در روز‌های گذشته به برگزاری نشست‌های مختلف تبادل فناوری پرداختند. قرار است در گفت و گوی امشب بررسی کنیم جایزه مصطفی (ص) و نقش فناوران ایرانی در توسعه علم و فناوری را. در خصوص جایزه مصطفی (ص)؛ در این دوره که پنجمین دوره بود؛ پنج نفر برگزیده شدند؛ در دو قسمت؛ دانشمندان مقیم و دانشمندان غیرمقیم. دانشمندان مقیم؛ دانشمندانی بودند که در کشور‌های اسلامی در حال فعالیت بودند و دانشمندان غیرمقیم دانشمندانی بودند که در کشور‌های غیر اسلامی در حال فعالیت بودند، ولی مسلمان هستند. حوزه‌هایی که در این دوره مورد قدردانی قرار گرفتند؛ حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، علم و فناوری زیستی پزشکی، علوم پایه و حوزه نانو فناوری بود که دانشمندان در این خصوص فعالیت‌های تاثیرگذاری انجام داده بودند و تاثیرگذاری زیادی در جهان اسلام داشتند.

(پخش گزارش)
سؤال: در چند روزی که جایزه مصطفی برگزار شد نشست‌های تبادل فناوری هم برگزار شد در اصفهان و تلاش شد که این شبکه توسعه فناوری بین کشور‌های جهان اسلام مثل دوره‌های قبل برقرار شود تا دانشمندان باهم در ارتباط باشند. در برگزاری دوره‌های قبل، این تشکیل شبکه‌های فناوری دستاوردی داشته و الآن در این دوره هم آن دستاورد‌ها پیگیری شده یا خیر؟
 جواد مشایخ؛ معاون توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی ریاست جمهوری: بله، اگرچه رویداد محوری برنامه مصطفی همان جایزه علمی مصطفی است، برنامه‌های جانبی متعددی در کنار این برنامه پیش بینی شده و در ادوار گذشته این دوره هم پررنگ‌تر و قوی‌تر برگزار شده است. دعوت از افراد شاخص و برگزیده در کشور‌های اسلامی، رؤسای دانشگاه ها، رؤسای پارک‌های علم و فناوری و همین طور شرکت‌های فناوری که در کشور‌های دیگر، کشور‌های اسلامی مشغول فعالیت هستند به بهانه این رویداد مهم جهان اسلام در ایران حضور پیدا کردند. در ادوار گذشته هم جلسات خوبی بین شرکت‌های فناور ایرانی چه در تهران؛ پارک‌های فناوری که در حومه تهران وجود دارد، چه در شهرستان‌های مختلف برگزار شد.

سؤال: دستاوردی هم داشت؟
 مشایخ: بله، من می‌خواهم این طور بگویم که باید دستاورد‌ها را دسته بندی کرد. قاعدتاً بعضی دستاوردها؛ دستاورد‌های زودبازده و مستقیم است. فرض این که یک شرکتی با یک شرکت ایرانی طرف شود، یا یکی از این دانشمندان با شرکت‌های ایرانی ما وارد همکاری شوند و یک مسیر همکاری علمی و تکنولوژی را شروع کنند. اما از آن مهمتر آورده‌های غیرمستقیمی است که ما باید میوه اش را در درازمدت و بلندمدت بچینیم. سرمایه گذاری در شبکه سازی چیزی است که اصلاً نباید آن را هزینه پنداشت و باید آن را یک سرمایه گذاری ارزشمند تلقی کرد. این باعث می‌شود که شرکت‌های ما آرام آرام پا را فراتر بگذارند از مرز‌های ملی و فکر کنند به نقش آفرینی در سطح بین المللی و این اتفاق نمی‌افتد مگر این که ما بتوانیم با رویداد‌های استانداردی این ترس و واهمه را از شرکت هایمان دور کنیم و بدانند چیزی کم ندارند و در تراز بین المللی می‌توانند نقش آفرینی کنند.

مجری: ارتباط مان با اصفهان برقرار شده محل برگزاری اختتامیه رویداد جایزه مصطفی (ص)؛ پروفسور احمد حسن از مصر؛ برگزیده این دوره و آقای احمد فوزی اسماعیل؛ برگزیده دیگر این دوره.
سؤال: جایزه مصطفی (ص) طی چند روزی که برگزار شد شما نشست‌های مختلفی در حوزه تبادل فناوری داشتید، از مراکز تحقیقاتی مختلف بازدید کردید، با متخصصان، دانشمندان و شرکت‌های دانش بنیان ایرانی آشنا شدید، آن تبادل فناوری بین دانشمندان جهان اسلام را چطور می‌بینید و فکر می‌کنید چطور می‌تواند بیشتر تأثیرگذار باشد و در چه حوزه هایی؟
پروفسور احمد حسن از مصر؛ برگزیده این دوره: جایزه مصطفی (ص) و رویداد‌هایی مثل ایران فرصت‌های خوبی هستند که در ایران ایجاد شده و نشان دهنده قدرت و ابتکار ایرانی هاست. در عین حال جایزه مصطفی (ص) نشان دهنده این است که فرصتی برای همکاری بین جهان اسلام است و ما داریم به جهان اسلام به طور کل می‌تواند در این مسأله شرکت کند و از این دستاورد‌ها استفاده کند در بحث تحقیقات و همکاری.
سؤال: جایزه مصطفی (ص) به عنوان یک جایزه بین کشور‌های جهان اسلام است، چطور می‌بینند جایزه مصطفی (ص) را و می‌تواند چه تأثیرگذاری در جهان اسلام داشته باشد؟
پروفسور احمد فوزی اسماعیل؛ برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی (ص): از نظر من، این یک پلتفرم و یک نشست مهمی است برای همه دانشمندان جهان اسلام و همچنین دانشمندان سراسر جهان. این پلتفرم و این فضا که در آن محققان، دانشمندان ارشد در جهان اسلام می‌توانند تجربیات و دانش خودشان را به اشتراک بگذارند و برای کمک به بشر به خصوص برای جهان اسلام مفید باشند. جایزه مصطفی (ص) از نظر من، یک جایزه با پرستیژ بالا در جهان امروز محسوب می‌شود.

سؤال: شما هم آقای پروفسور احمد فوزی اسماعیل از مراکز تحقیقاتی مختلف بازدید کردید؟ در گزارش‌هایی که این چند روز داشتیم نشست‌های مشترکی با دانشجویان، متخصصان و دانشمندان ایرانی داشتید، همکاری مشترک بین شما و شرکت‌ها و دانشمندان ایرانی چطور خواهد بود؟ برنامه‌ای داشتید، تفاهماتی انجام شده یا خیر؟
پروفسور فوزی اسماعیل: من با مثلاً شرکت‌های ایرانی به طور خاص صحبت کردم و همچنین با بعضی از شرکت‌ها دیدار کردم، به طور خاص متوجه شدم که این شرکت‌ها ابتکار خوبی دارند از نظر توانایی ها، امکانات. در کشور من دانشجویان، استادان دانشگاه‌ها و محققان می‌توانند با طرف‌های ایرانی همکاری کنند. من می‌توانم این را بگویم که ایرانی‌ها بسیار توانمند و باهوش هستند. ما با نگاه به آینده به این موضوع نگاه می‌کنیم تا بتوانیم بسیاری از مسائلی که مردم در جهان به خصوص کشور‌های اسلامی با آن مواجه هستند بتوانیم با این همکاری‌ها آن‌ها را حل کنیم و بتوانیم پلتفرمی را از طریق این نشست‌ها ایجاد کنیم و تجربیات مان را به اشتراک بگذاریم؛ بر اساس دانشی که داریم.

سؤال: حوزه‌ای که شما فعالیت کردید؛ یکی از موضوعات روز جهان است و توانستید یکی از مسأله‌های بزرگ جهان را حل کنید و آن را در سخنرانی که کردید در تلاش گذشته تان از کودکی تا امروز دانستید، چقدر می‌توانید این تلاش و دستاورد خودتان را در تبادل فناوری با کشور‌های جهان اسلام و البته ایران به اشتراک بگذارید و چقدر می‌تواند توسعه پیدا کند؟
پروفسور فوزی اسماعیل: این سؤال خوبی است. اگر می‌خواهید راه بروید، تنهایی راه بروید، اگر می‌خواهید مسیر دوری را بروید باید بتوانید با دیگران و با همدیگر کار کنید. آن چه که من انجام دادم و با همکارانم انجام دادم این بسیار مهم است که بتوانیم دانشی را که داریم به اشتراک بگذاریم و بتوانیم این دانش را به کار بگیریم و این فناوری و دانش را به کار بگیریم برای خوشبختی بشر و این حوزه بتواند حوزه مفیدی برای نوع بشر باشد.

سؤال: پروفسور احمد حسن شما در زندگینامه و سخنرانی تان عرض کردید که چه فراز‌هایی طی کردید تا به این نقطه رسیده باشید. در خصوص نقش ایران به عنوان محوریت جایزه مصطفی (ص) و ابداع کننده جایزه مصطفی (ص) توضیح می‌دهید و این چقدر می‌تواند تأثیرگذاری داشته باشد بین جوانانی که تأثیرگذار هستند و راه شما را می‌بینند و می‌توانند از شما الگو بگیرند.
پروفسور احمد حسن: من همیشه معتقدم که ایران به من این فرصت را داده که بتوانم این دانشم را ارائه کنم و این دانش را در اختیار دیگران و دانشجویان قرار دهم. زمانی که با دانشجویان گفتگو می‌کنم در مورد امکاناتی که داریم صحبت می‌کنم. این دانش و این تجربه از طریق همکاری نزدیک با دانشجویان می‌تواند به آن‌ها انتقال داده شود. جایزه مصطفی (ص) به عنوان یک دیدگاه و ایده به نظر من بسیار مهم بوده در جهان امروز بسیار مهم است در حوزه علم، هرچند زمانش کوتاه است، ولی فرصتی است برای آموزش مردم. بسیار خوشحالیم که بخشی از این جایزه بودیم و این جایزه می‌تواند هم ما را تحت تأثیر قرار دهد و هم دیگرانی که پیگیر کار‌های ما هستند تا بتوانیم فضای بهتری را ایجاد کنیم با ایده گرفتن از جایزه مصطفی (ص).

سؤال: در صحبت تان اشاره کردید به تأثیرگذاری در زندگی مردم از دانشی که استفاده کردید، این تأثیرگذاری می‌تواند در تبادل فناوری و تبادل علم و دانش با کشور‌های مختلف از جمله ایران باشد، این شبکه تبادلی در روز‌های گذشته که شما نشست‌های مختلف داشتید، ایجاد شده و این فناوری که شما توسعه دادید می‌تواند پل ارتباطی باشد مستمر بین شما دانشمندان جهان اسلام علی الخصوص دانشمندان ایران؟
پروفسور احمد حسن: حتی قبل از این که به ایران بیایم، اولین بار است که دارم به ایران می‌آیم بسیار تحت تأثیر قرار گرفتم که چه فرصت‌هایی در ایران است و تعهد ایران به اهدافی که دارد، قبل از این که به ایران بیایم با دانشمندان ایرانی همکاری داشتم، حالا که به این جا آمدم می‌بینم مردم و دانشمندان ایران تعهد خوبی برای همکاری در حوزه‌های مختلف دارند که ما شاهد هستیم با دانشمندان و پروفسور‌های ایرانی من یکی از دانشمندان ایرانی را دیدم که در حوزه خیلی جدیدی کار می‌کند که در بسیاری از نقاط دنیا شاید این حوزه اصلاً شناخته شده هم نیست. این که ما می‌بینیم محققان ایرانی تا چه حد پیشرو هستند و حس همکاری دارند؛ این برای ما بسیار فرصت خوبی است برای همکاری با دانشمندان ایرانی و دانشمندان دیگر تا بتوانم که دانش خود را با دیگران به اشتراک بگذارم.

سؤال: من می‌دانم تا الآن مراسم خیلی گسترده بوده و شاید برگزیدگان خسته باشند، به عنوان سؤال آخر هم از پروفسور احمد حسن و هم پروفسور احمد فوزی اسماعیل این سؤال را دارم که رشد فناوری در ایران را چطور می‌بینید؟
پروفسور احمد حسن: قبل از این که به این جا بیایم، من نمی‌دانستم که ایران برخی از همکاران ما شاید مطالبی را هم می‌گفتند به خاطر تحریم‌هایی که ضد ایران است، ولی وقتی که به این جا آمدیم و از دیدن وضع موجود واقعاً تحت تأثیر قرار گرفتیم. در این سفر کوتاه این که می‌بینم دانشمندان و محققان تا چه حد خوب کار می‌کنند، در جهان غرب و آمریکا مشکلاتی است که خیلی از دانشمندان ارشدشان هم نمی‌توانند حل کنند؛ بنابراین من بسیار دوست دارم وضعی که دانشمندان ایرانی روی مسائل مختلف کار می‌کنند و این مرا بسیار تحت تأثیر قرار داده این وضعیت.
سوال: پروفسور احمد فوزی اسماعیل از شما هم همین پرسش را دارم؛ رشد فناوری را در ایران چطور می‌بینید و رشد دانشمندان و متخصصان جوان ایرانی را؟
پروفسور احمد فوزی اسماعیل: این هشتمین بار است که من دارم به ایران سفر می‌کنم. من با دانشمندان ایرانی خیلی مدت‌ها پیش از این همکاری کردم؛ در تهران، در کاشان و شهر‌های دیگر. با تعداد زیادی از دانشمندان ایرانی همکاری می‌کنم، من تعامل و تجربه همکاری با ایرانی‌ها را دارم و با ایرانی‌ها موضوع همکاری را پیگیری می‌کنیم، فکر می‌کنم خارج از ایران خیلی‌ها دانشمندان و محققان ایرانی و میزان هوشمندی آن‌ها را نمی‌دانند، نمی‌شناسند و این بسیار تکنولوژی و فناوری که من خودم در طول ۱۰ سال گذشته در همکاری با محققان ایرانی دیدم، سال گذشته این فرصت را داشتم که یکی از مراکز را ببینم که بیش از ۴۰۰ شرکت خلاق ایرانی محصولات فناوری را ارائه کرده بودند که این فناوری‌ها بسیار بهتر از فناوری‌های خلاقانه و تولید شده در کشور‌های دیگر است، ولی در خارج از ایران این‌ها را نمی‌بینند، نمی‌شناسند بنابراین شرکت در جایزه مصطفی (ص) فرصت خوبی است برای این که همه این توانمندی‌ها را کنار هم جمع کنیم و آن‌ها را افزایش دهیم و به سطحی برسانیم که بتوانیم در آینده دانشمندان ایران، محققان ایرانی می‌توانند یکی از، الآن هم یکی از بهترین‌ها هستند و در آینده هم جزو بهترین‌ها باشند به همین جهت تکنولوژی و فناوری تکنولوژی می‌تواند فضای دیگری باشد برای همکاری و می‌تواند فراتر از یک تجمع و یک گردهمایی این چنین ارائه شود و این وضعیت همه ما را تشویق می‌کند.

سؤال: صحبت‌های فقط دو نفر از برگزیدگان این دوره را شنیدیم به حوزه تشکیل شبکه توسعه فناوری تأکید کردند و گفتند که تجربه مناسبی بوده و می‌توانند این ادامه همکاری را داشته باشند و البته به رشد فناوری و فعالیت‌های فناوران، دانشمندان و متخصصان داخلی هم اشاره کردند، اجازه دهید صحبت خودمان را در زمینه همان شبکه تبادل فناوری شروع کنیم، چه اهدافی دارد پیگیری می‌شود مخصوصاً بعد از این جلساتی که در چند روز گذشته انجام شده و تجربیات مناسبی که از دوره‌های قبل داشتیم؟
 مشایخ: بله، این جایزه و رویداد‌های جانبی آن؛ کارکرد‌های مختلفی دارد که تا حالا برخی از آن‌ها در صحبت‌های برندگان جایزه هم وجود داشت. در سطح بین المللی کارکردی که دارد این است که نقش دانشمندان مسلمان را برجسته می‌کند و با تمرکزی که روی شناسایی دانشمندان شاخص جهان اسلام دارد به کل دنیا نشان می‌دهد که دانشمندان مسلمان چه نقشی را در توسعه نظریه‌ها و همین طور کاربردی کردن علوم بر عهده دارند و پیشتازی مسلمان‌ها در علم فقط به دهه‌های قبل بر نمی‌گردد و در امروزِ روز هم دانشمندان مسلمان نقش ویژه‌ای در توسعه و پیشبرد علوم و فناوری‌ها دارند.
سوال : البته تأثیرگذاری‌ها هم فکر کنم مهم باشد؛ آن نقشی که دارند و تأثیرگذاری که در علوم مختلف دارند.
 مشایخ: اصلاً یکی از شاخص‌های انتخاب برندگان جایزه مصطفی؛ میزان نفوذی است که آن حوزه و دستاورد علمی به همراه داشته است .
سوال : نفوذ و تأثیرگذاری بر فرهنگ، جامعه ؟
 مشایخ: دقیقاً همین طور است. در خصوص شبکه سازی، عرض کردم یکی از کارکرد‌های اصلی این کار شبکه سازی است، چه شبکه سازی که بین محققان اتفاق بیفتد، به هر حال این بزرگواران عمدتاً اعضای علمی دانشگاه‌های مطرح هستند و می‌توانند همکاران و همتایان خود را در کشور ما پیدا کنند و ادامه دهند این تعاملات علمی را و صرفاً باز در صحبت میهمانان هم بود؛ معطوف نشود به همین بازه محدودی که می‌روند و می‌آیند، عمدتاً این طور است وقتی رصد می‌کنیم می‌بینیم از دور اول جایزه تا الآن؛ محققان برنده جایزه با محققان ایرانی وارد فاز‌های تحقیقاتی مشترک شدند، مقالات مشترکی را چاپ کردند؛ این در لایه تحقیقاتی و تولید علم است، همین طور در سطح توسعه فناوری هم نقش دارد. برخی از موضوعاتی که انتخاب شده اساساً جنس اش جنس کاربرد در فضای فناوری و حل مسأله است و این‌ها می‌توانند در محصولات شرکت‌های دانش بنیان ایرانی یا سایر شرکت‌های بین المللی مورد استفاده قرار بگیرند. با همکاری محققان و متناظرینی از کشور ما که این در برنامه‌های جانبی به ویژه نشست‌های تبادل فناوری بیشتر منظور نظر است. نمونه این اقدامات، برگزاری جلساتی است که مخاطبان این برندگان جوایز شرکت‌های فناور و دانش بنیان ایرانی هستند تا پیدا کنند نقاط مشترکی را برای همکاری.
سوال: در این دوره نکته‌ای که قابل توجه بود از روز‌های اول برگزاری این رویداد، دانش آموزان هم در این رویداد حضور داشتند در حوزه هوش مصنوعی آمده بودند داشتند تبادل فناوری و کسب تجربه می‌کردند. فکر کنم داریم از پایه‌های پایین‌تر هم داریم کار می‌کنیم که این شبکه را در دانش آموزان و پایه‌های پایین‌تر شکل دهیم تا در شبکه‌های بالاتر همچنان در ادامه این پیگیری وجود داشته باشد.
مشایخ: بله همین طور است، اصلاً ماهیت توسعه علم، یک ماهیت انباشتی است یعنی بایستی لایه لایه جمع شود، باید بر اساس تعامل و هم افزایی؛ علم و مرز‌های علم توسعه پیدا می‌کند و این رویداد می‌تواند یک شتاب دهنده در این زمینه باشد و نقش دانشمندان ایرانی را در شبکه‌های بین المللی برجسته کند و متعاقب آن دستاورد‌های مختلفی را در لایه‌های مختلف دانش آموزی، دانشجویی، فضای تحقیقاتی و آکادمیک کشور و همین طور روی لایه‌های بعدی اثر در بازار و فناوری داشته باشد.

سوال : نکته‌ای که نباید از آن غافل شویم این که ایران به عنوان قطب مبدع این جایزه بوده و الآن و به عنوان یک قطب فناوری بین کشور‌های جهان اسلام شناخته می‌شود، حالا بعضی از دانشمندان هستند که غیرمقیم هستند در آن جا هم توسعه پیدا کرده، این شبکه‌ای که تشکیل شده حائز اهمیت است در حوزه‌های مختلف، درست است؟
 مشایخ: بله همین طور است، تجربیات مختلفی در این زمینه کشور دارد، مثلاً پارک فناوری پردیس میزبان شبکه انتقال فناوری کشور‌های در حال توسعه اسلامی یا موسوم به دی هشت است که یک ابتکار عمل قدیمی تری است و تلاش‌های خوبی در آن زمینه اتفاق افتاده، بعد پیامدش بحث جایزه مصطفی را داریم و این ابتکار عمل‌ها ضرورت دارد برای این که ما بتوانیم جایگاه واقعی خود را در عرصه بین المللی در حوزه علم، فناوری و نوآوری پیدا کنیم و پیشرفت‌های علمی، فناوری و نوآوری ما به حدی رسیده که وقتی ما علم چنین کاری را بلند می‌کنیم می‌بینیم با اقبال مواجه می‌شویم، نه فقط در بین کشور‌های اسلامی رصد می‌شود، بلکه سایر کشور‌ها هم دنبال می‌کنند و می‌بینند چه اتفاقی رخ داده؟ در این جایزه چه کسی برنده شده؟ و به شدت دنبال این هستند که نتایج این کار را دنبال کنند.
سوال : مشخص است بیش از ۲۶۰۰ اثر ارسال شده از دانشمندان جهان اسلام که در مراکز برتر و تحقیقاتی جهان کار می‌کنند و از بین این ۲۶۱۳ اثر الآن این پنج اثر تأثیرگذار انتخاب شده، یعنی همین تبادل فناوری.
مشایخ: اقبال را نشان می‌دهد که چقدر زیاد بوده.
سوال : این که این جایزه چقدر مورد توجه دانشمندان است که اثراتشان را می‌فرستند و در حوزه‌های مختلف کار می‌کنند.
مشایخ: من یک نکته‌ای را اضافه کنم و آن این که ما به ابتکار‌های عمل‌های جدیدتر و رو به جلوتری هم نیاز داریم.
سؤال: به عنوان مثال؟
مشایخ: به عنوان مثال ظرفیت‌های سازمان‌های بین المللی جدیدی که ایران به عضویت آن‌ها درآمده؛ شانگ‌های و بریکس؛ سازمان‌های اقتصادی بسیار بزرگی هستند و کشور‌های ابرقدرت اقتصادی در این‌ها عضویت دارند و الحمدلله با دیپلماسی فعالی که صورت گرفته جمهوری اسلامی ایران هم به عضویت این دو سازمان بزرگ در آمده و به این پیمان‌ها ملحق شده، خوب است که ما بر اساس همین تجاربی که داشتیم، ابتکار عمل در حوزه علمی، فناوری و نوآوری را به دست بگیریم و بتوانیم آن جا هم نقش آفرینی داشته باشیم، چون همان طور که عرض کردم کار‌های بزرگ؛ نیازمند هم افزایی است. شما می‌بینید پروژه‌های بین المللی علمی در دنیا حتی بین کشور‌های اروپایی و آمریکایی؛ سرمایه گذاری‌های مشترک در آن‌ها اتفاق می‌افتد. پروژه سرن یا سزامی را ببینید، چند کشور مختلف، چون هزینه‌های تحقیق و توسعه به ویژه در لایه تحقیقات بنیادی بسیار زیاد است و نیازمند مشارکت کشور‌های مختلفی است.

سؤال: پروژه چشم خورشید را می‌فرمایید؟
 مشایخ: بله، حالا با گرد آمدن کشور‌های همسو، مسائل و معضلات مشترک هم وجود دارد که اتفاقاً راهکار‌های فناورانه دارد و خوب است که ما آن جا ابتکار عمل را به دست بگیریم، ظرفیت‌های کشور‌های همسو با خودمان را مثل روسیه، چین و برزیل و بقیه کشور‌هایی که در این پیمان‌ها حضور دارند و ما می‌توانیم با هم افزایی نقش پررنگ تری را در سطح بین المللی در حوزه علم و فناوری و نوآوری برای کشور به ارمغان بیاوریم.

سؤال: در رویدادی که این چند روز برگزار شد یک نکته‌ای که من دیدم و حائز اهمیت بود؛ آینده نگری، تبادل اطلاعات و ایجاد سؤال و حل مسأله برای مسائلی که در آینده وجود دارد؛ مثلاً حل مسائل سالمندان که در آینده برخی کشور‌های جهان با آن مواجه هستند، در این خصوص می‌فرمایید برنامه‌ای که وجود دارد؟
مشایخ: بله، در سخنرانی ریاست جمهور هم پیشنهاد بود که ما بتوانیم دامنه موضوعی را گسترش بدهیم و حوزه‌های جدیدی مثل هوش مصنوعی یا به فرموده آقای رئیسی بحث علوم انسانی در برنامه جایزه قرار دارد و  سال‌های بعد آن را توسعه خواهیم داد.