پخش زنده
امروز: -
اهتمام در برنامه هفتم برای خودکفایی پایدار در تولید محصولات اساسی
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت با اصلاح روش‌های تولید، افزایش بهره وری، مدیریت آب و کشت دانش بنیان، رسیدن به خودکفایی پایدار در تامین گندم، برنج، روغن، نهاده‌ها و سایر محصولات اساسی امکان پذیر و در برنامه هفتم توسعه به این امر اهتمام ویژه‌ای شده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما موضوع برنامه صف اول به برنامه کمیسیون کشاورزی از خودکفایی تا پیشرفت طرح‌های آبخیزداری اختصاص داشت که با حضور مهمان برنامه آقای عسگری، رئیس کمیسیون کشاورزی، منابع طبیعی، آب و محیط زیست مجلس شورای اسلامی بررسی شد.
سؤال: در برنامه هفتم برای خودکفایی چه کرده اید، در لایحه چه بوده است و شما چه کرده اید؟
عسگری: عرض کنم که در برنامه هفتم ما در برنامه ششم توسعه بخش کشاورزی رشد آنچنانی نداشت متأسفانه، ما رئیس دیوان محاسبات را دعوت کردیم به کمیسیون و گزارشی از ایشان خواستیم، گزارشی که ایشان داد براساس اسناد و مدارک تقریباً رشد ما در بخش کشاورزی در برنامه ششم توسعه، حدود ۳۰ درصد بود. بلافاصله بعد از آن جلساتی گرفتیم، دستگاه‌های متولی و مسئولین را دعوت کردیم، برنامه را از آن‌ها خواستیم که در برنامه هفتمی که بنا است هم کاستی‌های برنامه ششم را جبران کنیم و هم نیازمندی‌های آینده را ببینیم، برنامه بدهند. خوشبختانه حول چند محور ما برنامه ریزی کردیم که بتوانیم در راستای مباحثی که مرتبط با برنامه هفتم در قالب یک برنامه پنج ساله در قالب برنامه زمانبندی کوتاه مدت و میان مدت به چه نقاطی برسیم، چه اهدافی را دنبال کنیم و در این راستا خروجی اش چه باشد اطلاعات را احصاء کردیم و حول محور مباحثی که بود به جمع بندی رسیدیم که کار را با جدیت و قاطعیت دنبال کنیم. یکی بحث آب است که یکی از مباحث جدی ما است در بخش کشاورزی، چیزی حدود بین ۷۰ تا ۸۰ درصد آب موجود صرف بخش کشاورزی می‌شود که حتماً زیرساخت‌ها باید تعریف شود، آبیاری تحت فشار، آبیاری نوین، آبیاری زیرسطحی، همه اینها دیده شود در مباحث اعتباری که بتوانیم در غالب یک برنامه زمانبندی شده علی رغم خشکسالی‌های پیاپی که داشتیم این مباحث را جمع و جور کنیم، هم بهره برداری یا بهره وری مطلوب را از آب داشته باشیم و هم افزایش عملکرد در واحد سد داشته باشیم هم سفره‌های زیرزمینی مان را مدیریت کنیم، میزان ورودی آب به سفره‌های زیرزمینی و میزان خروجی. یکی از بحث‌های جدی که دنبال شد در برنامه هفتم بحث استفاده بهینه و مطلوب از آب است، به طور خاص بحث طرح‌های آبخیزداری است که در این راستا ما متأسفانه در سنوات قبل برنامه‌های خوبی را دنبال نکرده ایم. در حدود ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ یک برنامه‌ای را پیاده کردیم و دولت را مکلف کردیم هر آنچه درآمد کسب می‌شود از سازمان جنگل‌ها و مراتع، صفر تا صد برود دراختیار سازمان جنگل‌ها قرار بگیرد و صرفاً هم برود به سمت بحث مربوط به طرح‌های آبخیزداری.
سؤال: این را بعداً به آن می‌پردازیم. فعلاً در خود بحث خودکفایی؟
عسگری: در بحث حول تقریباً چند محور، یکی خود بخش کشاورزی و یکی بحث آب است و یکی بحث محیط زیست است. در حوزه خودکفایی ما چند محصول اساسی داریم که حتماً باید به آن توجه کنیم و در این راستا برنامه ریزی کنیم که میزان ارز بری ما برای واردات این محصولات کمتر شود و بتوانیم از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های داخل استفاده کنیم. گندم یکی از مسائل جدی بود در این حوزه که خوشبختانه امسال با اتفاقاتی که افتاد نتایج خوبی حاصل شد. ما چیزی حدود ۱۱ و نیم میلیون تن گندم نیاز داریم، حالا ۱۰ تا ۱۰ و نیم میلیون تن برای خبازی مصرف می‌شود، مابقی هم برای صنایع تبدیلی و تکمیلی، مثل بیسکویت، کیک، کلوچه، ماکارانی و امثالهم است که به تناسب ذائقه‌ای که هست باید هم تولید شود و هم در فضای مورد مصرف مردم قرار بگیرد. امسال با توجه به اینکه قیمت گندم یعنی سال گذشته از پنج تومان آمد هفت تومان، پذیرفته نشد، آمد نه تومان مجدداً پذیرفته نشد، نهایتاً در ۱۱ و نیم بسته شد خوشبختانه میل و رغبتی خوبی ایجاد شد برای گندمکاران عزیز که گندم را تولید کنند، خوب هم تولید کردند، من همین جا خدا قوت به آن‌ها می‌گویم. ما توانستیم ۱۰ و نیم میلیون تن یا حدود ۱۰ و ۳۰۰ از کشاورزان عزیز خریداری کنیم. این در نوع خودش یک حرکت خوبی بود، علی رغم وجود خشکسالی‌ها و کمبود آبی که وجود داشت. این نشان می‌دهد که اگر ما بخواهیم در غالب یک برنامه حرکت کنیم و نهاده‌ها را به موقع دراختیار تولیدکنندگان عزیز قرار بدهیم، به موقع پول گندمکاران عزیز را بدهیم، از خودکفایی هم فراتر خواهیم رفت، حتی می‌توانیم مازادمان را با توجه به نیازی که دنیا دارد در حوزه گندم بعنوان یک محصول استراتژیک صادر کنیم که الان تقریباً داریم به خودکفایی نزدیک می‌شویم، اگر برنامه ریزی کنیم و فضا را ایجاد کنیم، حتماً سال آینده این اتفاق خواهد افتاد.
سؤال: وقتی در مورد خودکفایی صحبت می‌شود، منظور فقط خودکفایی در گندم نیست، محصولات دیگر هم است و اینها ممکن است با هم منافات هم داشته باشد، یعنی اگر ما گندم را مازاد بر نیاز تولید کنیم احتمال دارد در جای دیگر محصول دیگری از به آن خودکفایی اش نرسیم.
عسگری: من یک نکته‌ای عرض کنم، ما ۲ و ۲ دهم میلیون هکتار اراضی کلاس یک داریم که عمدتاً نگاه و رویکرد کشاورزان عزیز ما به کشت گندم است حالا غلات به طور خاص گندم است، تقریباً ۴ میلیون هکتار هم اراضی دیم داریم که حالا بازسازی شده است و احیا و اصلاح شده است این هم اگر شرایط جوی خوب باشد، عملکرد خوبی خواهیم داشت بین ۸۰۰ کیلو تا مثلاً یک تن. آن ۲ و ۲ دهم میلیون هکتار اگر باضافه پنج تولید بشود، که می‌شود مدیریت کرد که باضافه پنج تولید بشود خیلی می‌تواند تأثیر بگذارد در این روندی که مورد نظر است. ایرادی که الان وجود دارد ما کود، سم، بذر، نهاده‌های کشاورزی را به موقع دراختیار کشاورزان عزیز قرار نمی‌دهیم کاهش عملکرد در واحد صد؟ داریم. نمونه اش اگر ما یک برنامه ریزی کنیم مثلاً از مهرماهی که گندم کشت می‌شود در کشور به دلیل تنوع اقلیمی تا آخر آذرماه اگر ۱۰ روز در کشت گندم ما تأخیر داشته باشیم، ۲۵ درصد کاهش عملکرد در واحد صد خواهیم داشت، این نشان می‌دهد که مدیریت مزرعه، دراختیار قرار دادن نهاده‌ها به موقع برای کشاورزان عزیز خیلی می‌تواند در افزایش عملکرد در واحد صد برای ما تأثیرگذار باشد و ما یک ظرفیت خوبی داریم که این ظرفیت با نگاه مدیریتی باید جلو ببریم تا تولید داشته باشیم و بتوانیم این تولید را انجام بدهیم. در بحث برنامه هفتم در بحث مربوط به مسئله بخش کشاورزی، مباحثی که ما اضافه کردیم، حالا آن چیزی که دولت محترم آورده بود، تقریباً سه ماه قبل از شروع برنامه هفتم ما در کمیسیون جلساتی را داشتیم، هم از کارشناس‌ها دعوت کردیم، هم کمیته‌های ما فعال شدند، همکار‌های بنده که همین جا تشکر می‌کنم از زحمات آنان، انصافاً کمیته‌ها خیلی خوب فعال شدند و توانستند حول محور ایراداتی که وجود داشت در برنامه ششم توسعه بتوانیم در برنامه هفتم توسعه فضایی ایجاد کنیم که هم مشکلات و نارسایی‌ها احصاء شود و هم اینکه راهکار‌هایی را ارائه بدهیم برای تولید بیشتر، تولید باکیفیت‌تر و تولید مطلوب تر. مباحثی که ما در برنامه هفتم آورده ایم در بخش کشاورزی، یکی بهره وری در سطح دو برابر افزایش پیدا کند، بهره وری آب تا پایان برنامه پنج درصد افزایش پیدا کند، سهم هیبرید تولید داخلی حداقل ۵۰ درصد باشد، ما به اصطلاح بذر‌های هیبریدی را خودمان بتوانیم تولید کنیم، از فضای دانش بنیان، استفاده از پرتودهی هسته‌ای و موارد دیگر، مرتبط است با این حوزه بتوانیم به یک نقطه مطلوبی برسیم. امروز خوشبختانه سازمان انرژی اتمی ۲۰ مقاله را تبدیل به محصول کرده است در حوزه دانش بنیان کردن بخش کشاورزی که خیلی حائز اهمیت است، رشد ما در دانش بنیان تقریباً بین ۴ تا ۶ درصد بیشتر نبوده است، اینجا این را دیده ایم که حتماً از ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها استفاده شود. سهم تولید واکسن طیور در حوزه مسائل داخلی و ظرفیت‌های داخلی را به ۷۰ درصد برسانیم، تولید محصولات گلخانه‌ای را از ۳ میلیون تن به ۱۰ میلیون تن برسانیم، فرسایش خاک حداقل ۲۰ درصد کاهش پیدا کند، استحضار دارید در حوزه فرسایش خاک ما یک فضای نگران کننده‌ای داریم، احیاء، مرمت و بازسازی قنوات سالیانه طی یک دوره پنج ساله هر سال چیزی حدود ۴ هزار کیلومتر احیاء، اصلاح و بازسازی شود. عملیات آبخیزداری افزایش پیدا کند، ۲ میلیون هکتار طی برنامه باشد، مدیریت، حفظ و احیای ۲۰ میلیون هکتار از مراتع تا پایان برنامه هفتم توسعه در دستور کار قرار بگیرد تا ما بتوانیم مشکلات مان را در حوزه جنگل‌ها و مراتع حل کنیم. تکمیل طرح ۵۵۰ هزار هکتاری استان خوزستان و ایلام است، ۴۶ هزار هکتاری استان سیستان و بلوچستان و زابل است، زه کشی یک میلیون هکتار اراضی استان‌های شمالی است. من یک اشاره‌ای کنم به بحث خودکفایی، ما در کشور سالانه تقریباً ۳ و ۲ دهم میلیون تن برنج مصرف می‌کنیم، ۲ و ۲ دهم میلیون تن برنج مورد نیاز را ما خودمان تولید می‌کنیم، بین ۸۰۰ تا یک میلیون تن کمتر، بیشتر وارداتی است، این هم فسادزا است و هم اخلال ایجاد کرده است در روند تولید و هم دغدغه ایجاد کرده است برای تولیدکنندگان عزیز ما، ما یک محاسبه‌ای کرده ایم، اگر ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شود در برنامه هفتم، به راحتی می‌توانیم در سه استان شمالی فارس که هم کشاورزان عزیز دغدغه دارند و هم تولیدکنندگان عزیز، هم احیاء و اصلاح و زه کشی اراضی داشته باشیم که بتوانیم به آن خودکفایی که مدنظر است در برنج برسیم و برای بودجه ۱۴۰۳ هم برای شان برنامه داریم که در این راستا هم بتوانیم یک هم افزایی ایجاد کنیم.
سؤال: با توجه به وضعیتی که الان وجود دارد هم در مورد زاینده رود و هم در مورد بقیه سرشاخه‌های رود‌ها در چهارمحال و بختیاری، مشکل آب وجود ندارد؟
عسگری: نه ببینید ما بحث ما الان سه استان شمالی است، ما استان فارس، خوزستان، اصفهان و بعضی از استان‌های دیگر، هم کشت برنج داریم، ولی ما می‌خواهیم نگاه مان را معطوف کنیم به سه استان شمالی، چون هم ظرفیت داریم.
سؤال: گفتید با سه استان شمالی فارس؟
عسگری: نه گفتم سه استان شمالی، استان‌های فارس، خوزستان، اصفهان و جا‌های دیگر هم برنج کشت می‌شود منتها نگاه ما این است که ۲ هزار میلیارد تومان را ببریم در این سه استان به دلیل بارش‌های خوبی که این سه استان دارد، فضای خوبی که هست، می‌تواند نیاز ما برطرف کند که در این زمینه هم کار‌های خوبی صورت گرفته است و نگاه و رویکرد ما بر این است که انشاالله بتوانیم در این بحث به یک نقطه مطلوب و خوبی برسیم.
سؤال: در مورد بقیه محصولات اساسی به عدد و رقم رسیده اید؟
عسگری: بله من خدمت شما عرض می‌کنم، در بحث روغن تقریباً نیاز ما چیزی حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است، تقریباً یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن وارداتی است و مابقی باید از فضای داخلی تأمین کنیم که تأمین می‌شود. ما یک کاری کرده ایم، وزارت جهاد کشاورزی را مکلف کرده ایم که در حوزه تأمین روغن برویم به سمت اینکه سازمان پنبه و دانه‌های روغنی که در گذشته وجود داشت را احیاء کنیم. دلیل آن اینکه ۹۰ درصد روغن مورد نیاز ما وارداتی است، ارز بسیار زیادی را بیرون می‌برد، حتماً باید نگاه و رویکردمان این باشد در برنامه هفتم توسعه در غالب این پنج ساله بتوانیم به یک نقطه مطلوبی برسیم، ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها پای کار بیاید و بتوانیم در حوزه روغنی که مورد نیاز کشور است، تأمین کنیم. در بحث مربوط به جو است که تقریباً ما ۷ میلیون تن جو مورد نیازمان است، حدود ۳ میلیون تا ۴ میلیون تن خودمان تولید می‌کنیم، مابقی وارداتی است، اگر اقلیم و بارش‌ها خوب باشد ۵۰ درصد وارداتی است، ۵۰ درصد تولید می‌کنیم. این هم نگاه مان این است که قیمت را مشخص کنیم یعنی شورای قیمت گذاری قیمت بگذارد و براساس قیمت مشخص و مصوب کار را دنبال کنیم و هم اینکه نگاه مان این باشد که به تولید بیشتر برسیم و به خودکفایی برسیم، قطعاً در حوزه جو هم ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها وجود دارد که بتوانیم به حوزه خودکفایی برسیم. در بحث پنبه ما تقریباً ۱۶۰ هزار تن محلوج نیاز داریم برای کارخانجات ریسندگی و بافندگی در کشور، حدود ۱۰۰ هزار تن تولید می‌کنیم، ۶۰ هزار تن وارداتی است. یک موضوعی را دنبال کردیم در بحث پنبه، اول اینکه کشت‌های مکانیزه را فعال کرده ایم در اقصی نقاط کشور، نقاطی که پنبه خیز هستند و کشاورزان پیشرویی داریم که در این راستا دارند کار می‌کنند، خوشبختانه اتفاقات خوبی دارد می‌افتد. مکاتبه کرده ایم با شخص آقای رئیس جمهور که دستور بدهند در زمان برداشت پنبه، هیچ تاجری و هیچ کارخانه‌ای حق واردات محلوج خارجی را نباید داشته باشد تا قیمت ثابت بماند، تولیدکنندگان ما بدون دغدغه بتوانند هم به تولیدشان ادامه بدهند و هم به موقع پنبه شان را بفروشند یا محلوج شان را بفروشند و پول اش را دریافت کنند و بتوانند برای کشت بعدی کار را انجام بدهند. در بحث محصولات دیگری مثل ذرت یا سویا به دلیل اینکه بعنوان دو محصول اساسی یا دو نهاده دامی هستند برای تولید پروتئین سفید و قرمز، خوشبختانه این را هم برنامه ریزی کرده ایم که بتوانیم با توجه به نیازی که کشور دارد، الان ما تقریباً حدود ۱۰ میلیون تن ذرت نیاز داریم، ۲ میلیون تن ذرت خودمان تولید می‌کنیم، ۸ میلیون تن وارد می‌کنیم. اگر از روش‌های به زراعی، به نژادی، استفاده از علم روز، دانش بنیان کردن این حوزه، کار را دنبال کنیم حتماً به موفقیت‌هایی دست پیدا می‌کنیم، در غالب برنامه پنج ساله هفتم هم دولت را مکلف کرده ایم در گوشه‌ای از برنامه هفتم در بحث ذرت و سویا هم کار را دنبال کند. حالا سویا هم تقریباً از ۵ میلیون تن میزان مورد نیاز ما چیزی حدود مثلاً ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن خودمان تولید می‌کنیم این هم مابقی وارداتی است که در حوزه تأمین و تولید پروتئین یکی از مباحث اساسی و جدی است و با برنامه داریم جلو می‌رویم که انشاالله در برنامه هفتم همه سازوکار‌ها تعریف شود که در حوزه هم خرید تضمینی و هم اینکه تولید این محصول بتوانند تولیدکنندگان این کار را دنبال کنند.
سؤال: یکی از موضوعاتی که در کمیسیون کشاورزی دنبال شده بود بحث پیشرفت روستایی بود که طرحی هم برای آن تدوین شد، به کجا رسید و این طرح چه بود؟
عسگری: ببینید من یک نکته‌ای را عرض کنم ما در ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی تقریباً چیزی حدود جمعیت روستا به شهر ۴۵ به ۵۵ بود یعنی ۵۵ درصد جمعیت ما در شهر زندگی می‌کردند و ۴۵ درصد در روستا و عمدتاً هم مولد بودند. متأسفانه با اتفاقاتی که افتاد زندگی شهرنشینی، مهاجرت، بحث امکاناتی که مربوط به حوزه روستایی بود تا الان ما تقریباً ۲۵، ۷۵ هستیم یعنی ۷۵ درصد جمعیت کشور ما شهرنشین هستند، ۲۵ درصد روستانشین هستند. حتماً ما باید یک برنامه ریزی کنیم که مهاجرت معکوس شود، جامعه شناسان نگران هستند می‌گویند در آینده اگر حوزه روستایی فعال نشود، امکانات به حوزه روستایی هدایت نشود، می‌شود تقریباً ۸۵ به ۱۵، این اتفاق خطرناکی است و حوزه مولد به شدت آسیب خواهد دید. ما در برنامه هفتم آورده ایم و اعلام کرده ایم، دستگاه‌های متولی مثل بنیاد مسکن، آبفای وزارت نیرو، در بحث آبرسانی، آبفا در بحث مجموعه بنیاد مسکن در بحث بهسازی روستاها، سازمان ورزش و جوانان در بحث امکانات روستایی، آموزش و پرورش در بحث آموزشگاه‌هایی که مرتبط با حوزه روستایی است همه هماهنگ باشند که بتوانند ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها را به گونه‌ای دنبال کنند که حوزه مولد را ما از دست ندهیم و بتوانیم در فضایی که ایجاد شده است و شکل گرفته است هم مهاجرت معکوس داشته باشیم و هم تولید بهتری داشته باشیم. خوشبختانه این اتفاق دارد می‌افتد یعنی ما الان از حوزه حاشیه نشینی شهر داریم مهاجرت معکوس می‌بینیم خیلی از تولیدکنندگان ما مولدین ما که در گذشته مهاجرت کرده اند دارند برمی گردند به روستاها، دارد این اتفاق می‌افتد، حتماً سازوکار‌ها باید تعریف زیرساخت‌ها باید تعریف شود که انشاالله در این زمینه هم مشکلی نداشته باشیم.
سؤال: باز یک موضوعی که در گذشته هم قانون داشته است و اجرا نشده بود حالا دارد اجرا می‌شود و سال گذشته اولین بار اجرا شد بحث الگوی کشت است که ارتباط زیادی دارد با همان خودکفایی در محصولات اساسی، اگر که موافق باشید.
سؤال: برای تثبیت این طرح، طرح الگوی کشت در سال آینده و در برنامه هفتم کمیسیون کشاورزی مجلس چه کرده است؟
عسگری: عرض کنم که فلسفه الگوی کشت همانطور که استحضار دارید تقریباً برمی گردد به ۱۵ سال پیش، خوب توسط دولتمردان گذشته، وزرای محترم جهاد کشاورزی و مسئولین مطرح شد، متأسفانه اجرایی نشد، تا اینکه سال گذشته اولین استارت زده شد. در بحث الگوی کشت، حتماً باید سازوکار‌ها و زیرساخت تعریف بشود. اینکه بنا داشته باشیم بخواهیم الگوی کشت را عملیاتی و اجرایی کنیم، حتماً باید سازوکارهایش تعریف شود. در بحث الگوی کشت، چه باید کشت کنیم، چه میزان کشت بشود، چه زمانی کشت بشود، کجا کشت بشود، دست به دست هم می‌دهند در غالب یک به اصطلاح فضای هم افزایی بتوانیم این مسیر را جلو ببریم. حرکتی شکل گرفت که حرکت خیلی خوبی بود، خدا قوت می‌گوییم خدمت همه عزیزان دست اندرکاری که این بحث را دنبال کردند، خود ما هم راغب بودیم که این اتفاق بیفتد، اما اینکه ما اعلام می‌کنیم الگوی کشت را می‌خواهیم عملیاتی و اجرایی کنیم، سازوکار‌ها و زیرساخت‌ها را تعریف نکنیم حتماً دچار چالش خواهیم شد، اما در برنامه هفتم توسعه خوشبختانه بنده و همکاران من با هماهنگی که صورت گرفته، جلسات متعددی که گرفته شد، هم در حوزه میزان اعتبار مربوط به اصطلاح الگوی کشت، من نمونه آن را عرض کنم، بحث مکانیزاسیون است. بعنوان مثال ما در بحث مکانیزاسیون برای بحث الگوی کشت حتماً باید تجهیزات و امکانات به روز داشته باشیم. ما تقریباً فضای مکانیزاسیون مان در بخش کشاورزی مندرس و کهنه است. هرچند بالاخره شرکت تراکتور سازی تبریز، کنوانسازی اراک، الحمدالله پای کار آمده اند و تولیدات خوبی را دنبال کردند، هنوز نیازمندی‌های ما وجود دارد و حتماً در این راستا باید کار کنیم. در بحث الگوی کشت حتماً باید نکات ترویجی رعایت شود، وزارت جهاد کشاورزی در غالب نقشه راه باید حرکت کند، سازمان تات بعنوان یک حوزه تحقیقاتی و پژوهشی باید با تمام توان بیاید پای کار، از ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها استفاده شود، بانک‌ها به معنای واقعی باید پای کار بیایند. ما متأسفانه آن چه را که الان می‌بینیم، بانک‌ها آنگونه که باید و شاید در حوزه بحث مسائل مربوط به توسعه بخش کشاورزی و الگوی کشت، همراهی خوبی نداشته اند.
سؤال: خب این؟ متجلی در قانونی است ؟
عسگری: ما در بحث قانون نمونه اش همین بحث اعتبارات مربوط به حوزه بخش کشاورزی و اجرای عملیاتی شدن الگوی کشت، گفته ایم بانک‌ها مکلف هستند البته ما آوردیم در کمیسیون که ۲۵ درصد از اعتبارات شان را اختصاص بدهند به بخش کشاورزی، در تلفیق روی همان ۱۵ درصد بسته شد، ۱۵ درصد هم حتماً تأثیرگذار خواهد بود به شرطی که بانک‌ها پای کار بیایند. کما اینکه بانک‌ها در گذشته خوب نیامده اند پای کار. ما جلساتی داشتیم با مدیران عامل محترم بانک‌های دولتی در کمیسیون گزارش خواستیم از این عزیزان، از ۱۵ درصد، ۱ و ۴ دهم درصد، ۵ درصد، نهایتاً تا سقف ۹ درصد پرداخت کرده بودند یعنی این تقریباً به نوعی مرتکب ترک فعل است در راستای مأموریتی که به آن‌ها محول شده است کار را خوب انجام نداده اند. امروز در برنامه هفتم توسعه همه اینها دیده شده است که ما بتوانیم در غالب اجرایی کردن الگوی کشت دستگاه‌ها به مأموریت خودشان عمل کنند، گزارش بدهند و کمیسیون هم ماهیانه بررسی می‌کند هم با نظارت میدانی هم ارزیابی‌هایی که صورت می‌گیرد انشاالله بتوانیم برنامه هفتم در غالب الگوی کشت به یک نقطه مطلوبی دست پیدا کنیم.
سؤال: الان سؤال اینجا است که با توجه به یک سابقه یکساله در الگوی کشت، با همه کامیابی‌ها و ناکامی‌هایی که داشته، شما به هر حال حتماً یک آسیب شناسی داشته اید، این آسیب شناسی باید در قوانینی که شما دارید تصویب می‌کنید و مخصوصاً در برنامه هفتم که دو سه ماه درگیر آن بودید باید متجلی شده باشد، شده است، این اتفاق افتاده است؟
عسگری: ما نیازمندی‌هایی که برای اجرایی کردن الگوی کشت لازم بوده است همه را دیده ایم. منتها فضای بودجه‌ای دولت یک فضای مشخصی است، الان قطعاً حضرتعالی استحضار دارید خود دوستان آقای عزیزی که رئیس کمیسیون بودند، شخصاً به بنده گفتند یکی از کمیسیون‌هایی که در بحث برنامه هفتم توسعه هم وقت گذاشته است و هم با برنامه جلو رفته است و با نگاه به اینکه در غالب یک برنامه ۵ ساله به یک نقطه مطلوبی برسیم کمیسیون کشاورزی بوده است، یکی از بحث‌های جدی ما همین الگوی کشت بوده است و دیگری بحث کشت قراردادی بوده است. اگر بخواهیم ما درحوزه امنیت غذایی به یک نقطه مطلوبی برسیم، اگر بخواهیم کشاورزان ما باانگیزه تولید کنند، فضای بخش کشاورزی درآمدزایی باشد، اشتغال اش حفظ بشود، حتماً باید هم الگوی کشت عملیاتی و اجرایی بشود هم اینکه کشت قراردادی را به یک نقطه مطلوبی برسانیم که خوشبختانه سازوکار‌ها و زیرساخت‌ها تعریف شده است انشاالله بتوانیم با هم افزایی این فضا را عملیاتی و اجرایی کنیم که خروجی خوبی داشته باشیم.
سؤال: برویم سراغ آبخیزداری که شما هم در اوایل برنامه به آن اشاره هم داشتید.
آبخیزداری اصلاً موضوعی است که چند سال پیش راجع به آن صحبتی نمی‌شد تقریباً، حالا تازه مردم دارند با معنای آن آشنا می‌شوند علت آن هم همین است که بیشتر دارد توجه می‌شود در دولت و در مجلس، ولی یکی از مشکلاتی که همیشه مثل همه کار‌های دیگر گریبانگیر این بخش بوده است این است که بودجه کافی نداشته ایم. خب طبیعی است منابع محدود است اینها را باید به طرز شایسته‌ای بین همه اولویت‌ها تقسیم کرد. شما در مجلس چه تدبیری کرده اید برای اینکه به آبخیزداری امسال با توجه به اینکه فصل بارش‌ها پیش بینی شده است که زودتر شروع شود بودجه‌ای اختصاص پیدا کند؟
عسگری: اگر اجازه بفرمایید یک اشاره‌ای کنم به مباحث و مشکلاتی که پیشرو داشته ایم. ما تقریباً دهه ۶۰ و دهه ۷۰ میزان استحصال آب از سفره‌های زیرزمینی با میزان آبی که از طریق طرح‌های آبخیزداری، سیل بند‌ها به سفره‌های زیرزمینی هدایت می‌شد، همخوانی نداشت. اگر مثلاً ۱۰ هزار متر مکعب آب هدایت می‌شد به سفره‌های زیرزمینی از آن طرف ۱۰۰ هزار متر مکعب آب را استحصال می‌کرد. این بحث فرونشست زمین که الان ایجاد شده است به دلیل بی توجهی به نحوه بهره برداری و استحصال آب از سفره‌های زیرزمینی است. ما در بحث سفره‌های زیرزمینی یک بافتی داریم به نام بافت اسفنجی. این بافت وقتی آب استحصال شود حالت کمپکت پیدا می‌کند جمع می‌شود و فرونشست زمین را خواهیم داشت. فرونشست زمین ایجاد شود تا الان هیچ علمی نمی‌تواند آن را احیاء، اصلاح و بازسازی کند. وقتی بارندگی شود حتماً سیلاب جاری خواهد شد، فرسایش خاک خواهیم داشت و خسارت‌هایی که دارید هر ساله می‌بینید بخاطر آن بی تدبیری‌هایی است که ما در گذشته داشته ایم. الان نگاه و رویکرد ما این است، ما در بودجه ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هر آنچه که درآمد سازمان جنگل‌ها و مراتع بود صفر تا صد دراختیارشان قرار داده ایم و گفته ایم بروید طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری را اجرایی کنید.
سؤال: عدد آن چقدر شده است؟
عسگری: الان حضور ذهن ندارم، ولی عدد آن قابل توجه است. از طرفی آمدیم الان در برنامه هفتم هم دیده ایم که یک مقداری را اختصاص بدهیم به حوزه‌های بخش خصوصی، اگر کشاورز عزیزی، باغدار عزیزی، دامدار عزیزی، پایین دست طرح‌های آبخیزداری می‌خواهد محصول تولید کند، بیاییم بگذاریم دراختیارش در غالب بخش خصوصی منتها حساب شده که چگونه کار را انجام بدهد با یک نگاه مهندسی با نظارت سازمان جنگل‌ها و مراتع و بهره برداری آن هم نظارت شود یعنی هم نحوه اجرایی کردن طرح‌های آبخیزداری به اصطلاح نظارت شود و هم نحوه بهره برداری نظارت شود که بتوانیم با کمک بخش خصوصی فضایی ایجاد کنیم که هم ظرفیت‌های دولت پای کار بیاید و هم ظرفیت‌های بخش خصوصی پای کار بیاید که انشاالله بتوانیم به یک نقطه مطلوبی برسیم. در برنامه هفتم طرح‌های آبخیزداری تقریباً ۴۰ میلیون هکتار درنظر گرفته شده است ۲۰ میلیون هکتار عملیاتی و اجرایی شود ۲۰ میلیون هکتار هم مطالعه شود با توجه به توان دولت این روند روند خوبی است و می‌تواند حتماً به یک نقطه مطلوبی دست پیدا کنیم که نتیجه حاصل شود. یک نکته‌ای را من عرض کنم در بحث مدیریت مراتع و بحث طرح‌های آبخیزداری من اعتقادم بر این است که یک دستگاه بعنوان سازمان جنگل‌ها و مراتع به تنهایی نمی‌تواند یعنی وزارت نیرو باید از ظرفیت‌ها و قابلیت هایش استفاده کند و به کمک بیاید. خود وزارت جهاد کشاورزی حتی وزارت نفت، دستگاه‌های متولی، سازمان محیط زیست، همه باید بیایند کمک کنند که ما بتوانیم عقب ماندگی‌هایی که در گذشته داشته ایم، طرح‌های آبخیزداری را نتوانستیم عملیاتی و اجرایی کنیم در غالب زمانبندی شده پنج ساله بتوانیم فضا را به گونه جلو ببریم که آن عقب ماندگی‌ها جبران شود. این در برنامه هفتم آمده است، پیش بینی ما هم این است که بتوانیم کمک کند ضمن اینکه در بودجه ۱۴۰۳ هم نگاه ما در بحث طرح‌های آبخیزداری یک نگاه ویژه‌ای است داریم تلاش می‌کنیم که بعد از برنامه هفتم درخصوص بودجه ۱۴۰۳ در حوزه گذاشتن اعتبار برای بحث طرح‌های آبخیزداری یک رقم قابل توجه‌ای بگذاریم که باز بتوانیم قسمتی از این کمبود‌ها و کاستی‌ها را جبران کنیم.
سؤال: تنها منبع بودجه‌ای برای آبخیزداری همین بود که گفتید، یعنی درآمد‌های سازمان؟
عسگری: بله این قسمتی اش درآمد‌ها است، ولی بحث من این است که بالاخره وزارت نفت یک ظرفیت و قابلیتی دارد ما اعلام کرده ایم که در قانون یکسری دستگاه‌ها مثل سازمان محیط زیست بالاخره بیاید کمک کند، وزارت نفت بیاید کمک کند، وزارت نیرو بیاید کمک کند. ما الان یک اشکالی که وجود دارد در حوزه سدسازی حرکت‌های خوبی را انجام داده ایم، دریاچه ایجاد کرده ایم، دریاچه شده است تشتک تبخیر، نه کانال‌های درجه دو را احداث کرده ایم و نه کانال‌های درجه سه و درجه چهار، حالا درجه یک درجه دو مربوط به وزارت نیرو است درجه سه و درجه چهار مربوط به وزارت جهاد کشاورزی است. آن را انجام داده ایم یعنی عملاً فضا ایجاد کرده ایم آب دارد تبخیر می‌شود. اگر این کانال‌ها احداث شود حتماً می‌تواند تأثیرگذاری خودش را داشته باشد حتماً از آب استفاده بهتری و مطلوب تری می‌شود کرد، بهره وری آب را می‌توانیم افزایش دهیم از طرفی قطعاً روی سفره‌های زیرزمینی تأثیرات خودش را خواهد داشت؛ بنابراین اگر دستگاه‌ها همگی کمک کنند هم افزایی صورت بگیرد حتماً اتفاقات خوبی خواهد افتاد.
سؤال: با توجه به عدد رقم‌هایی که خود شما می‌فرمایید که مثلاً ۲۰ میلیون هکتاری که باید آبخیزداری شود در طول پنج سال برنامه، از ۹۰ میلیون هکتاری که ما نیاز داریم به آبخیزداری، یعنی بیش از ۲۰ سال طول خواهد کشید اگر با این روند پیش برویم. از طرفی خود شما وضعیت را وضعیت خطرناکی توصیف کردید، آیا به منابع دیگر اساساً فکر نمی‌شود تا یک جهشی اتفاق بیفتد و جبران شود آن عقب ماندگی‌ها و آن اشتباهات گذشته. مثلاً در بعضی از جا‌ها می‌روند سراغ بودجه‌ها و یا منابع مربوط به بیمه ها، چون به هر حال اگر آبخیزداری اتفاق نیفتد باید خسارت سیل بدهیم، اگر پیشگیری کنیم ممکن است که نیاز نباشد آن مقدار خسارت‌های سیل داده شود یا به هر ترتیب و به هر روش دیگر.
عسگری: ما در بحث عقب ماندگی که در حوزه طرح‌های آبخیزداری داریم. توان دولت بیشتر از این نیست، حوزه‌های دیگری هم است که بالاخره دولت باید اعتبار بگذارد منتها ما به دلیل بحث امنیت غذایی، به دلیل نیاز آبی در حوزه بحث کشاورزی که بین ۷۰ تا ۸۰ درصد آب موجود صرف تولید محصولات کشاورزی می‌شود، استحضار دارید که بزرگ‌ترین بخش خصوصی کشور بخش کشاورزی است ۴ و نیم میلیون بهره بردار دارد، سه برابر صنعت بازدهی دارد، ۳۵ درصد اشتغال به خودش اختصاص داده است، ما اعتقاد داریم که بااولویت باید جلو برویم. من الان این مباحثی که دارم تقریباً ۱۰۰ مکاتبه حداقل با مسئولین کشوری داشتیم که عمدتاً مربوط به حوزه بخش کشاورزی است به همه هم اعلام کرده ایم، ایرادات را احصاء کردیم راهکار هم ارائه داده ایم. از این مکاتباتی که من خدمت شما آورده ام ۷۰ مورد آن را خدمت آقای رئیس جمهور ارسال کرده ایم و نیازمندی‌ها را گفته ایم. حالا براساس مباحثی که ما در حوزه تقنینی و در حوزه نظارتی بوده است ما به تکلیف مان عمل کرده ایم. باید یک مقداری اعتبارات اختصاص داده شود هم در یک فاصله زمانی کمتر و هم با مقدار بیشتر تا بتوانیم به یک نقطه مطلوب دست پیدا کنیم. من اعتقادم بر این است بانک‌ها اینجا می‌توانند کمک کنند اگر واقعاً پای کار بیایند همان ۱۵ درصدی که درنظر گرفته شده است و در قانون برنامه هفتم توسعه هم به آن تأکید شده است در بحث طرح‌های آبخیزداری می‌تواند کمک شایانی کند که ما بتوانیم مقداری این مسیر را جمع و جور کنیم و عقب ماندگی‌ها را جبران کنیم. منتها در بحث برنامه هفتم ایرادی که وجود داشت به دلیل کمبود اعتبار دولت محترم در این حوزه برنامه قرص و محکمی را نیاورده بود یعنی ما در کمیسیون اینها را چکش کاری کردیم که به یک فضایی رسیده ایم و انشاالله داریم تلاش می‌کنیم که یک هم افزایی کنیم، بتوانیم پاره‌ای از مشکلات را حل کنیم.
سؤال: شما هم اشاره کردید که توان دولت محدود است، منابع هم محدود است، با این فرمان بخواهیم برویم واقعاً این اتفاق سال‌ها و دهه‌ها طول خواهد کشید، تازه اگر مطمئن باشیم که دیگر جلوی خسارت‌های بیشتر گرفته شده است مگر اینکه اتفاقی بیفتد که برای بخش خصوصی جذاب بشود ورود به بحث آبخیزداری. شما گفتید که ما منابعی را مثلاً درنظر گرفته ایم که به بخش خصوصی بدهیم منتها ممکن است که این منابع برای جذاب کردن این قصه کافی نباشد یعنی باید یک اتفاق دیگری بیفتد که بخش خصوصی بداند که برای او سودی وجود خواهد داشت.
عسگری: به دلیل بحث امنیت غذایی و مسائلی که وجود دارد ما تقریباً جمعیت ۵۰۰ میلیون نفری پیرامون ما علاقمند هستند به محصولات کشاورزی ما، خب اگر ما یک فضای صادرات خوبی را صنایع تبدیلی تکمیلی خوبی را ایجاد کنیم حتماً ارزآوری خوبی خواهیم داشت. امروز خیلی از کشور‌ها خواهان محصولات کشاورزی که ما تولید می‌کنیم هستند. اگر بازاریابی ما خوب باشد.
سؤال: به جز هندوانه و گوجه و اینها؟
عسگری: نه ببینید خیلی از محصولات ما هم بازار جهانی دارد هم منطقه‌ای دارد، منتها ما در حوزه صنایع بسته بندی متأسفانه خوب نتوانستیم...
سؤال: مثلاً ما در خرما هم طالب داریم در خارج از ایران.
عسگری: ما در همه محصولات کشاورزی؟
سؤال: می‌خواهیم منتظر بمانیم که اول به درآمد‌های بخش کشاورزی برسیم و بعد هزینه کنیم ؟
عسگری: ما الان واقعاً راهی نداریم غیر از اینکه فضاسازی کنیم فضاسازی هم باید اینگونه باشد که محصولاتی که تولید می‌کنیم، ما یک اشکالی که در گذشته وجود داشت، در بخش کشاورزی تصمیمات خلق الساعه می‌گرفتیم، می‌گفتیم خیلی خب برای اینکه بازار را کنترل کنیم جلوی صادرات را بگیریم، صادرات مان چه جوری شده بود، رفته بودیم یا مثلاً تاجر ما یا صادرکننده ما با یک دردسر رفته بود یک بازاری را به دست آورده بود در حین اینکه داشت صادرات انجام می‌داد بخاطر اینکه بخواهیم فضای نیاز داخل را مدیریت کنیم، یا تعرفه می‌گذاشتیم یا صادرات را قطع می‌کردیم. هیچ جای دنیا چنین چیزی نیست. اگر حتی نیاز داخلی داشته باشند کشور‌ها صادرات شان را انجام می‌دهند فضای رقابتی ایجاد می‌کنند و می‌روند بازار‌ها را تصاحب می‌کنند داخل هم مدیریت می‌کنند. امروز ما باید در حوزه بحث تولید نظارت کنیم، نه در حوزه بازار، امروز اگر ما در حوزه تولید نظارت کردیم، محصولات خوبی را تولید کردیم، با کیفیت تولید کردیم، رعایت دوره کارنس آن را لحاظ کردیم، همه اینها را لحاظ کنیم، حتماً تولیدات ما به خارج از کشور که برود ارزآوری خوبی خواهی داشت.
سؤال: این مؤکول به آینده است.
عسگری: این مؤکول به آینده است قطعاً ما باید در غالب یک برنامه حرکت کنیم.
سؤال: می‌شود همین حالا جذابیتی برای خارجی‌ها ایجاد کرد که بیایند الان سرمایه گذاری کنند در آبخیزداری ایران و بعد برداشت هم کنند از محصولاتی مطلوب شان است؟
عسگری: ما اتفاقاً گوشه‌ای از این بحث را داریم بحث امنیت سرمایه گذاری، یعنی اگر کسی می‌آید و سرمایه گذاری می‌کند در غالب آن فضای سرمایه گذاری که ایجاد می‌کند، هزینه‌هایی که برای سرمایه گذاری می‌کند، امنیت سرمایه گذاری ایجاد کند، در غالب یک برنامه زمانبندی مشخص بتواند سود خودش را ببرد و بتواند مشکل ما را هم اینجا حل کند. الان در برنامه هفتم توسعه یکی از مباحث جدی ما بحث امنیت سرمایه گذاری است. امروز کشور‌های مختلف دنیا حتی کشور‌هایی که توسعه پیدا کرده اند، یکی از بحث‌های جدی شان این است که اگر سرمایه گذاری می‌رود یک جا سرمایه گذاری می‌کند امنیت سرمایه گذاری برای او ایجاد کنیم. امروز ما در بحث طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری به راحتی می‌توانیم امنیت سرمایه گذاری ایجاد کنیم، اطمینان بدهیم به سرمایه گذار بیاید سرمایه گذاری کند مشکل ما را هم حل کند سود خودش را هم ببرد که مشکل در این زمینه حل شود. همین جا تأکید من بر این است و دعوت می‌کنم از عزیزانی که می‌خواهند در بخش خصوصی در حوزه طرح‌های آبخیزداری سرمایه گذاری کنند کمیسیون کشاورزی با جدیت حمایت خواهد کرد، همراهی خواهد کرد، هر جا کمبودی و کاستی وجود دارد ما کمک می‌کنیم.
سؤال: اول شما باید آن جذابیت را ایجاد کنید تا آن‌ها بیایند.
عسگری: بله ما الان داریم اطمینان ایجاد می‌کنیم که اینها بیایند بالاخره سرمایه گذاری کنند. الان خیلی از جا‌ها سرمایه گذارانی که آمده اند و با مشکل مواجه شده اند ما تقریباً ۵۳ سفر استانی داشته ایم حداقل، رفته ایم بازدید کرده ایم، استانها از نزدیک، احصاء کرده ایم مسائل و مشکلات را و به طور خاص در حوزه سرمایه گذاری بخش کشاورزی هم صنایع تکمیلی و تبدیلی و هم توسعه بخش ایرادات را احصاء کرده ایم هم در استان با حضور استاندار و معاونین وزراء و هم در کمیسیون با حضور وزرای محترم، جمع بندی کرده ایم، زمانبندی کرده ایم، در غالب یک زمانبندی مشخص بیایند و مشکل را حل کنند که بالغ بر حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ کارخانه و کارگاه صنایع تبدیلی در سطح کشور تا الان خود کمیسیون توانسته آن را عملیاتی و اجرایی کند.
سؤال: مهمترین کاری که در حوزه محیط زیست کرده اید در کمیسیون کشاورزی چه بوده است؟
عسگری: در برنامه هفتم توسعه خوشبختانه بنده و همکاران در اقدامات مثبت کمیسیون تلفیق در حوزه محیط زیست یکی ایجاد شفافیت و ضابطه بندی در نظام ارزیابی زیست محیطی پروژه‌ها است. ما در حوزه پروژه‌هایی که دارد اجرایی می‌شود حتماً نکات زیست محیطی اش را باید ببینیم قرار است یک جایی را آباد کنیم یک جا خراب کنیم تحت هیچ شرایطی پذیرفته نیست از نگاه ما مردود است حتماً توسعه باید شکل بگیرد. بحث مسائل زیست محیطی هم باید دیده شود، لحاظ نمودن حق آبه محیط زیستی برای تالاب‌های کشور است، بالاخره تالاب‌های کشور خیلی مواقع درآمدزا هستند هم اشتغال ایجاد می‌کنند و هم در حوزه سلامت حائز اهمیت هستند. ما متأسفانه به دلیل لحاظ نکردن حق آبه‌ها مشکلاتی ایجاد کردیم در حوزه تالاب‌ها که در برنامه هفتم توسعه آورده ایم. الزام دولت به تدوین برنامه سازگاری با تغییر اقلیم است الان ریزگرد‌ها واقعاً یک معضلی شده است برای ما ما حتماً باید در راستای بحث ریزگرد‌ها با برنامه جلو بریم.
سؤال: قانون برای آن تصویب کرده اید؟
عسگری: بله تصویب کرده ایم. استقرار سازوکار تبادل انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است استحضار دارید الان تقریباً کره زمین فضای گلخانه‌ای ایجاد کرده است. استقرار سامانه یکپارچه دیده بان محیط زیست است، تهیه تدوین و اجرای برنامه جامع کنترل جمعیت حیوانات است، تدوین برنامه‌های ملی راهبردی مدیریت پسماند است، در حوزه مسائل فاضلاب‌ها متأسفانه ما خوب نتوانسته ایم به یک نقطه مطلوبی دست پیدا کنیم، هم ظرفیت است هم قابلیت است هم می‌توانیم به یک نقطه مطلوبی دست پیدا کنیم، حمایت از واحد‌های تولیدکننده مواد و انرژی از پسماند‌ها است، ایجاد سامانه یکپارچه مدیریت پسماند‌ها است. اینها خوشبختانه هم در حوزه کشاورزی، زراعت، باغبانی، دامپروری، شیلات، بحث آب، محیط زیست در برنامه هفتم الحمدالله حرکت خوبی صورت گرفته است، امیدواریم این برنامه هفتم هم بتواند کاستی‌های برنامه ششم را جبران کند و هم مسیر توسعه بخش کشاورزی که مورد تأکید مقام معظم رهبری است انشاالله خروجی خوبی داشته باشد و به یک نقطه مطلوبی برسیم.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
نظر شما