تشکیل کارگروه‌های تولیدات فرهنگی در حوزه دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای مهدی نقویان، مدیر مرکز سیما فیلم و آقای حبیب احمدزاده، نویسنده، کارگردان و فعال فرهنگی در حوزه دفاع مقدس با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری چهارشنبه ۲۹ شهریور و خانم نغمه مستشار نظامی، شاعر در ارتباط تلفنی با این برنامه درباره سهم دفاع مقدس از تولیدات فرهنگی گفتگو و تبادل نظر کردند و به پرسش‌ها در این زمینه پاسخ دادند.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
پخش گزارش
سؤال: آقای نقویان شما هم در بعد حوزه تولید بوده اید و الان هم پشت میز مسئولیتی در مرکز سیما فیلم حضور دارید. اوضاع در حوزه تولید فیلم و سریال در حوزه دفاع مقدس چطور است با توجه به تأکیدات رهبری که اشاره کردند که ما می‌توانیم آثار خوب بسازیم.
نقویان: به نظر من الان در حوزه حداقل آن مسئولیتی که خودم دارم در حوزه تلویزیون و سریال سازی اتفاق‌های خوبی دارد رخ می‌دهد. ما الان در عصر تحول صدا و سیما هستیم، این جمله را زیاد شنیده ایم و شاید آن‌هایی که دارند تخصصی با تلویزیون کار می‌کنند، با این موضوع از نزدیک آشنا هستند و می‌دانند من برای بیننده‌های عزیز می‌گویم. دوازده کارگروه شکل گرفته است و دو تا از این کارگروه‌ها مرتبط با دفاع مقدس است یعنی یک کارگروه حماسه و دفاع مقدس و یک کارگروه ایثار و مقاومت مرتبط با موضوعات دفاع مقدس دارد فعالیت می‌کند. الان اگر بخواهم از نظر آماری خدمت شما بگویم دوازده کارگروه حماسه و دفاع مقدس دارد و ده کارگروه ایثار و مقاومت، که مرتبط با موضوع دفاع مقدس هستند. در مرکز سیما فیلم هم درحال حاضر سه کار در پیش تولید است که به زودی در مرحله تولید قرار می‌گیرد، در کل من طبق آماری که از تولیدات تلویزیون موجود است با توجه به مأموریت‌های مختلفی که در حوزه‌های مختلف دارد، تقریباً در این یکسال گذشته حداقل از نظر کمیت خیلی دارد توجه می‌شود به حوزه دفاع مقدس. موضوع کیفیت و تولید آثار خوب که الان ما سریال عاشورا را روی آنتن داریم این نشان می‌دهد که توجه تلویزیون به تولیدات آثار دفاع مقدس فقط کمی نیست، یعنی از نظر کیفی هم توجه دارد و ان شاالله این تولیداتی که من عرض کردم، در پخش مورد استقبال بیننده‌ها قرار بگیرد.

سؤال: این از بعد مسئولیتی شما، اگر در زمانی بودید که هنوز در حوزه تولید بودید عدد و رقم‌هایی را که الان به آن‌ها اشاره کردید، یعنی در یک حوزه ده تا و در حوزه دیگر دوازده تا را مناسب می‌دیدید برای حوزه دفاع مقدس؟
نقویان: اگر این ده تا دوازده تا را که گفتم به سرعت به پخش می‌رسید، شاید آمار خیلی خیره کننده‌ای بود، ولی این آمار‌ها شاید یک برنامه سه ساله تا پنج ساله باشد تا همه این کار‌ها ساخته می‌شود و در مجموع اگر بخواهیم نگاه کنیم نه این آمار‌ها می‌تواند آمار‌های پایینی باشد، ولی یک نکته‌ای وجود دارد به هر حال همانطور که امروز هم حضرت آقا فرمودند که فقط دفاع مقدس در خط مقدم نبود و همه درگیر دفاع مقدس بودند، به نظر من در پاسداشت دفاع مقدس هم باید همه نهاد‌ها درگیر شوند، چه نهاد‌های مردمی و چه نهاد‌های دولتی.
سؤال: نیستند؟
نقویان: بخواهم واقعیت بگویم خیلی کم هستند. مثلاً نهاد‌های نظامی شاید حتی نسبت به نهاد‌های دیگر بیشتر درگیر هستند مثل سپاه و ارتش که دغدغه دارند و مستقیم در مورد قهرمان‌های خودشان با تلویزیون مشارکتی کار می‌کنند.
سؤال: سایر حوزه‌ها اولویت خودشان را نمی‌دانند، یعنی اراده جدی برای تولیدات فرهنگی در حوزه مقدس؟
نقویان: این باید آسیب شناسی شود با یک جمله ممکن است کامل گفته نشود، ولی این را مطلع هستم که آقای رئیسی به عنوان رئیس دستگاه اجرایی کشور حتی دستور دادند که نهاد‌های دولتی همراهی داشته باشند در این زمینه و دارد یک کرسی عمومی داریم و دارد یک اتفاق‌هایی می‌افتد، ولی نه اگر بخواهیم واقعیت را بگوییم، به آن صورتی که انتظار هست و بودجه‌های فرهنگی که وزارتخانه‌ها دارند و موضوعاتی که دارند، شما الان ببینید مثلاً وزارت نفت یک نمونه شان مهار چاه‌های نفت است که آتش گرفته بود و این‌ها این کار بین المللی بوده است مهار چاه‌های نفت که دچار آتش سوزی شده بود در دوران دفاع مقدس. یا مثلاً آموزش و پرورش که این همه دانش آموز شهید دارد.
سؤال: یعنی موضوعات فراوان، ارزش‌های ساخت فراوان، شاید از نگاه شما اراده‌ها کمی ضعیف باشد در این حوزه و در این موضوع.
نقویان: بله.
سؤال: آقای احمدزاده، هشت سال دفاع مقدس و قهرمانان اش از یکسو، یک نقل قولی است که وقتی «ویل دورانت» می‌خواست تاریخ تمدن بنویسد، وقتی خواست راجع به شخصیت ناپلئون صحبت کند و تحقیق کند می‌رسد به هزاران جلد کتاب و مطلب و موضوع درباره ناپلئون که خیلی شگفت زده می‌شود و این موضوع را در حاشیه تاریخ تمدن هم به آن اشاره می‌کند. هشت سالی که قهرمانان بسیار زیادی برای آن جنگیدند به شهادت رسیدند یا عنوان رزمنده را به خودشان و سینه شان چسباندند. فکر می‌کنید آثاری که تولید شده است آن شگفتی‌ها را برای ما دارد؟
احمدزاده: سؤال شما، چون از ناپلئون و آقای ویل دورانت صحبت کردید من دیدم که ما باید با تمدن و طرز فکر خودمان روبرو شویم. اگر بخواهیم اینطور برخورد کنیم می‌توانیم بگوییم که ما نسل چندم اصلاً خانواده هایمان هستیم که بخواهیم تاریخ نوشته‌ای داشته باشیم. یعنی مثلاً پدربزرگ من در زمان جنگ «رئیسعلی» بوده است، جز آن چند کلامی که من در بچگی صحبت کردم درباره دوران تنگستان، چه چیز دیگری از آن دارم، چون ما نسل حداکثر دوم یا اول حتی سواددار خانواده هایمان هستیم یا حداکثر نسل سوم بخاطر همین نگاه کنید کشتی‌های پرتغالی که ۵۰۰ سال پیش می‌آمدند در بندر گمبران یا بندرعباس فعلی، الان می‌توانید پرتغال در آرشیو لیست دفتر کشتی‌های این‌ها را که چه اجناسی را آورده اند و برده اند، چه کسی مرده است و چه کسی زنده مانده است را پیدا کنید. بروید در تاریخ ما ببینید رئیسعلی را چه کسی زده و چه کسی کشته است او را، چه کسی شهیدش کرده است. جز منابع خارجی ما چه منبعی داریم، پس این دو را با همدیگر قیاس کردید به نظر من قیاس مع الفارق است. اول باید ببینیم که ما پیشینه نگارشی و اینکه حتی این‌ها را به صورت انبوه تاریخ شفاهی چه کاری کرده ایم. یا نه اگر آقای مرتضی سرهنگی یا آقای بهبودی این‌ها بوده اند داخل حوزه هنری با پشتیبانی ریاست آن موقع وقت حوزه هنری و دیگران و کتاب‌هایی که تاریخ گفته می‌شود، من به شما قول می‌دهم قضیه‌ای که شما می‌گویید با این هشت سال با این گنج بزرگ می‌دانید مثل چه می‌شود، می‌شود مثل زعفران کار‌های ما می‌شوند در خراسان جنوبی که بهترین زعفران دنیا را در گونی‌های ۵۰ کیلویی آردی صادر می‌کنند و بعد اسپانیا می‌آید این‌ها را به صورت نیم مثقال با صد‌ها برابر قیمت به خود ما می‌فروشد.
فکر کنم اولین کاری که ما باید کنیم اینکه می‌بینیم اصلاً در مورد چه کسی داریم صحبت می‌کنیم، به نظر من قضیه از اینجا شروع شده است که ما اصلاً یادمان رفته است که دفاع مقدس درست مثل یک آبی است که اگر زیاد بماند می‌گندد. یعنی اگر به روز نشود و اکسیژن به آن داده نشود و مطابق زبان اش مطابق زبان روز امروز و دنیا نشود، نگاه کنید در خیلی از مسائلی که ما امروز داریم به نظر من بیشتر از اینکه مشکل پشتیبانی سخت افزاری داشته باشیم، مشکل درک نرم افزاری داریم، هم در نویسنده، هم در کارگردان، هم در مدیر، هیچ وقت آسیب شناسی نشده اند.
سؤال: چند نویسنده داریم به اندازه کافی برای اینکه از همین وقایعی که داریم می‌گوییم.
احمدزاده: به نظر من این بحثی را که می‌کنید اینجا می‌شود که می‌گوید تفکری که با لذت به کار برده نباشد هرگز به نسل بعد نمی‌رسد. من نویسنده باید احساس کنم هر کسی را می‌آیم از یک رزمنده می‌گیرم، باید بتواند جهان امروز و آینده من را و جهان پیرامونی من را بهتر کند. ما متأسفانه هنوز در یک کلام هنوز داریم با زبان سال ۵۹ درباره جنگ و صلح صحبت می‌کنیم.
سؤال: این ابزار ضعیفی است که هنرمند باید اتخاذ کند برای اینکه برسد به این مطلب.
احمدزاده: وقتی که شما می‌خواهید از یک خط قرمزی که مدیر فکر می‌کند بیایید بیرون خودبخود تبعات برای شما دارند. یک آدم‌هایی هستند که خودشان بچه جنگ هستند بخاطر آن سابقه‌ای که خودشان دیده اند، می‌توانند جلوی خیلی از قضایا بایستند، شما صد در صد آقای نقویان هم خودشان معطوف شده اند در دوره‌ای که خودشان داشتند می‌ساختند بار‌ها برخورد کردند با قطعاتی از فیلم شان که برای شان مهم بوده است و این قطعات، حالا به هر دلیلی یک مدیری، یک مسئولی، ناظر پخشی، نظر مخالف داشته است، یا طبق آن تابوتی که برای آن ساخته اند می‌گویند شما باید اندازه این شوید سر و پایش را می‌زدند و فکر می‌کنند برای سیستم مملکت دارند خدمت می‌کنند، این برای این است که ما هیچ وقت نشسته ایم و آسیب شناسی کنیم. من مثال عرض می‌کنم، ما در زمان جنگ به راحتی می‌گفتیم نیرو‌های بعثی، نیرو‌های کفار، نیرو‌های فلان، ما الان اربعین داریم، فکر کنید فیلم‌های دفاع مقدس سال ۵۹ یا ۶۰ مرحوم رسول ملاقلی پور است من ببرم خانه پسرعمه عراقی ام و بگویم بیا بنشین و این را نگاه کن، آیا این زبان با آن غذایی که جلوی من گذاشته اند با آن محبتی که کرده اند، با آن عراقی‌هایی که ما در آن فیلم‌هایی که ما در زمان خودش هم درست بوده است، آن قهقه‌هایی که می‌زنند، آن مسیر‌هایی که سروان عراقی دارد بنزین می‌ریزد، این‌ها می‌تواند با همدیگر ارتباط برقرار کند، تمام مشکلات ما همین جا است که ما آن زبان بینابین را که بتوانیم هم جوان امروز ما را توجیه کنند هم برای دنیا بدانند که ما جنگ طلب نیستیم و مان از خودمان دفاع کرده ایم، ما بعضی از موضوعات را باید روی شان کار کنیم. من بیشتر از اینکه صحبت و فرمایشات آقا را از منظر خواستن و توانستن سیستمی ببینم از بحث نرم افزاری می‌بینم، یعنی اینکه ما در نرم افزارمان هیچ وقت نشسته ایم که آسیب شناسی کنیم.

سؤال : الان نویسنده به اندازه کافی داریم که برود سراغ موضوعات جنگی، فیلمساز داریم که برود سراغ موضوعات جنگی، بازیگران با علاقمندان کافی می روند سراغ حوزه دفاع مقدس، به اندازه کافی داریم که بعد برسیم به نکته دومی که شما مد نظرتان است، یعنی استفاده از ابزاری که برای جوان و نوجوان و نسل جدید بتواند آن را به روز کند، قدم اول را بدانیم داریم به اندازه؟
احمدزاده : نبود توازن سیستم مدیریتی فرهنگی کشورمان مثل یک کشاورزی است که گندم خوب و مرغوب را دارد، زمین مرغوب و خوب را دارد، آب مرغوب را دارد، همه را دارد ولی هیچکدام را در زمان مناسب به کار نمی گیرد. مثلاً اگر باید بیاید گندم را کنار روخانه بکارد تا آب کافی را بدهد می رود نوک کوه می کارد که برف است، داشتن عوامل تنها کافی نیست، مدیریت هارمونی دادن و هماهنگ کردن و اینها مهمتر است. این مشکلی که ما داریم این است که ما اکثر مسئولین فرهنگی ما خیلی رک بگویم، خودشان احساس می کنند و یقین ندارند که این فرهنگ بتواند تأثیر باشد.

سؤال : آقای نقویان خودتان مسئول هستید.
نقویان : تکذیب می کنم.
سؤال : توضیح دهید، نکته ای که من به آن اشاره کردم، مان خط اول مان را داریم یعنی آن خط مقدم که هنرمندان است حالا در حوزه های مختلف، بازیگر است، فیلمساز است، تهیه کننده است، کارگردان است، نقاش است، به اندازه کافی داریم که ابزار کامل آن را دراختیار بگیرد و برود سراغ این موضوع و بعد برود سراغ موضوع سوم یعنی آن خط قرمزهای مدیریتی آقای احمدزاده که اشاره کردند؟
نقویان : به نظر من بله، یعنی آن امکاناتش است در واقع نیروی انسانی اش است و خط قرمز هم هست. حالا من شاید الان در جایگاه مدیریت باشم اگر بخواهم چیزی بگویم این تصور شود که من دارم از جایگاه خودم می خواهم دفاعی کنم ولی مصاحبه های من از سال های گذشته است از زمانی که تولید می کردم، اینها موانعی است که هنرمندان با آن مواجه هستند و باید از آن بگذرند، بن بست نیست اینها، مدیران هم همین است با یک برخوردی با بعضی از چهره های هنری سریع می کشند کنار می گویند فلانی کار نمی کند، بر عکس آن هم هست یعنی آن نیروی انسانی که باید بیاید و کار کند، با کوچکترین مانعی دیگر وارد کار نمی شود در صورتی که کار هنری مخصوصاً کار فیلم و سینما که آقای حبیب زاده هم دیگر تجربه مکتوب ندارد عملی کار کرده اند، مستندهای درخشانی هم ساخته اند در این زمینه، خیلی کار سختی است و موانع زیاد جلوی آدم است.

سؤال : موانع را بگویید ببینیم کجای کار مشکلات اصلی است که در این سال های مختلف ما همه اش تکرار می کنیم که باید آثار هنری حوزه دفاع مقدس افزایش پیدا کند ولی با گذشت زمان باز می بینیم که رهبری تأکید دارند که خوب است ولی باید صد برابر بشود؟
نقویان : شاید از اینجا شروع کنم بهتر باشد، اولین چیزی که امکانات و تجهیزاتی که می خواهد برای کارهای جنگی می خواهد به کار ببرد در ژانر کارهای دفاع مقدس و جنگ، خب کار پرهزینه ای است. اینطور نیست که نهادی بتواند بیاید پشت سر هم کارهای جنگی بسازد. مثلاً کارهای روز می تواند بسازد، سه چهار تا کار روز هزینه کار دفاع مقدس یا جنگی است، نکته بعدی بحث آن جاهایی است که باید بروند برای اجرا که جاهای نظامی است و نهادهای نظامی ممکن است همکاری لازم را نداشته باشند. البته در دهه اخیر به نظر من کاملاً نه تنها همکاری می کنند بلکه امکانات و تجهیزات مالی را هم وارد کار می کنند یعنی فقط محدود به استفاده از مکان های نظامی نمی شود خودشان دغدغه دارند همان ابتدای صحبت هایم هم عرض کردم هزینه هم بابت این کار می کنند و گام بعد هم بحث نیروی انسانی که فرمودید، نیروی انسانی وجود دارد ولی باید تعارف را کنار بگذاریم، چه نیروی انسانی؟
سؤال : به صرف دریافت هزینه دارد یک کاری را می کند یا دغدغه مند است.
نقویان : سفارش پذیر است یا از دل و وجودش کار می جوشد، که یک مقدار در این قضیه ما عقب هستیم و یک چیزی هم مسئولیت نسل ما را خیلی زیاد می کند بخاطر اینکه ما جنگ را حس کرده ایم، یا در آن بوده ایم و دیده ایم، یا نسل ما که بچگی و دوران کودکی خودمان را در جنگ گذرانیدیم و جنگ برای ما ملموس است. آدم های رزمنده های دفاع مقدس را ما الان می بینیم و با آنها در ارتباط هستیم این مسئولیت ما را خیلی زیاد می کند به نظر من، یعنی ما باید اینقدر مولد داشتیم در حوزه تولیدات فرهنگی که برای نسل های بعد به جا بگذاریم نسل های بعد دیگر دسترسی های اینجوری ندارند. شاید این قضیه یک مقداری بار را چه روی دوش هنرمند و چه مدیر فرهنگی بیشتر کند.

پخش گزارش
سؤال : خانم «مستشار نظامی»، شما یک تجربه دارید در جمع آوری روایت های مادرانه شهدا، از همین تجربه و ناظر به همین تجربه با هم صحبت کنیم که چقدر آن چیزی که شما روی آن کار کردید و موضوعاتی که در این حوزه و در این موضوع گنجانده می شود، ظرفیت این را دارد که ما با ابزارهای هنری به آنها بپردزایم؟
مستشار نظامی: بنده به عنوان یک شاعر وظیفه خودم می دانم که براساس کتاب هایی که درخصوص این مادران بزرگوار نوشته شده است، با مطالعه این کتاب ها و تحت تأثیر آن کتاب ها اشعاری را بنویسم. تعدادی از این کتاب را از جمله کتاب حوض خون، کتاب تنها گریه کن و کتاب های حوزه زنان را وقتی مطالعه کردم، تأکید بندهایی را روی آن نوشتم و البته در نهاد کتابخانه های عمومی کشور ما یک سلسله نشست های روایت مادری را داریم از زمان فرمایش حضرت آقا در خصوص تأکیداتی که برای کتاب «تنها گریه کن»، نوشته شده بود که فرمودند که؛ ای کاش برای دیگر مادران ارجمند شهیدان در قم مانند مادر شهیدان زین الدین و در سراسر کشور هم شاعران آثار بیافرینند، یک سلسله نشست هایی شروع شد با عنوان «روایت مادری» که این سلسله نشست ها کتاب هایی که در این حوزه نوشته شده است می پردازد در 31 استان این نشست ها برگزار شده است براساس استانی که محل زندگی یا محل تولد شهید بوده است و مادران شهدا دعوت شده اند، راوی کتاب، نویسندگان محترم و همینطور شاعران و نویسندگان استان، شاعران و نویسندگان.

سؤال : یک نکته، خیلی مهم است که یک هنرمند با چه نگاهی می رود به سراغ چه مطلبی، الان فکر می کنید آنچه که ما در این حوزه ما داریم صحبت آن را می کنیم ظرفیت های آن چقدر جذابیت لازم و کافی را دارد و یک هنرمند با ابزارهایی که دراختیار دارد نکته ای که آقای احمدزاده به آن اشاره کرد را می آید اجرایی می کند، یعنی آن را به روز می کند، جذاب می کند برای جوان امروز، برای مخاطب نسل امروزش؟
مستشار نظامی : مسلماً دفاع مقدس یک اقیانوس عظیمی است که برای هر اهل هنر و اهل ادبی جذابیت ویژه خودش را دارد و ظرفیت هایش فراوان است. حالا این توانمندی آن شاعر و نویسنده است که بر این اساس ؟؟ و خوشبختانه هم از لحاظ تعداد شعرا ما کم نداریم و همانطور که عرض کردم ما ؟؟خانم شاعر را داشتیم که یک ؟؟ 55 بندی نوشته شد برای این موضوع. پس ظرفیت است، البته در حوزه شعر کودک و نوجوان فکر می کنم کم کار شده است در این حوزه در واقع کار شده است.
سؤال : چرایی آن را هم به ما می گویید؟
مستشار نظامی : فکر می کنم شاید من خودم چون حوزه کودک و نوجوان کمتر قلم می زنم.
سؤال : به هر حال شما شاعر هستید و آثار را نگاه می کنید. فکر می کنید چرا؟
مستشار نظامی : فکر می کنم این مفاهیم را برای کودک و نوجوان امروز به روزرسانی شان نکرده ایم همان فرمایشی که آقای احمدزاده هم داشتند که ما باید به گونه ای بیان کنیم که برای مخاطب امروز ملموس باشد.
سؤال : هنرمند وظیفه اش به روزرسانی است.
مستشار نظامی : بله فکر می کنم بخصوص برای کودک و نوجوان می شود آن نکات جذاب کودکانی که در آن زمان در آن فضا قرار داشته اند با جوانانی که به جبهه رفته اند به گونه امروزی انجام داد.
سؤال : آقای احمدزاده کجای جنگ مغفول مانده است؟
احمدزاده : من دو نکته خدمت شما عرض کنم، اصلاً زبان امروز ما در مورد دفاع مقدس با نسل جدید و با مردم جهان، مثل این است که مردم روی فرکانس اف ام هستند ما روی دوازده که مردم طول موج دارند داریم سخنرانی می کنیم. به طور مثال کنگره شهدا که به نظر من یکی از زیباترین جلوه هایی است که می تواند فرهنگ دفاع مقدس را به بچه های منا منتقل کند. شما کنگره شهدا در این بیست سی سال اصلاً یک روز شده است که این را به روزرسانی اش کنند، آسیب شناسی اش کنند، نگاه کنید ردیف اول هفت تا از مسئولین می آیند هفت نفر می آیند برای خودشان سخنرانی می کنند، خودشان خوشحال هستند، رفیق هایشان هم خوشحال هستند، آن مسئول کنگره هم خوشحال است. ردیف دوم هم خانواده شهدا هستند پدر و مادر شهید هستند که آمده است ببیند اسمی از بچه اش می آید نمی آید، این فضا را حس کند، از ردیف سوم به بعد بچه های مردم هستند، سه هزار آدم آورده ایم که اصلاً از لحظه ای که این کنگره شروع می شود تا لحظه ای که کنگره تمام می شود هیچ برنامه ای برای اینها نیست، که من خدمت یکی از فرمانداران بزرگ عرض کردم گفتم شما چرا پرده سبز استفاده نمی کنید چرا سه هزار نفر را می آورید و علاف می کنید، یک پرده سبز بزنید خودتان بنشینید خودتان برای خودتان سخنرانی کنید خودتان هم خوشحال بروید بیرون. یعنی ما در کنگره که وقت پیدا می کنیم سه ساعت چهار ساعت بچه مردم را بیاوریم یک پرچمی به او بدهیم که اینقدر هر دو جبهه را داشته باشد هم احساس و هم منطق که وقتی می رود بیرون با اولین اشکالی که به آن گرفته می شود پرچم از دستش نیفتد. به نظر من دفاع مقدس می تواند شکافنده هر نوع سؤال و شکی باشد که دشمن دارد ایجاد می کند. ولی ما به کف بسنده می کنیم یعنی چه، یعنی اینکه یک آقایی بیاید سخنرانی کند و بیایند، من به شما قول می دهم آن هفت نفری که می آیند پشت سر هم دیگر سخنرانی می کند هیچکدام حرف های همدیگر را گوش نمی کنند پس چرا ما چنین ظلمی را به بچه مردم می کنیم، چرا چون نگاه کنید کار ما کلاً کارهای فرهنگی در کشور ما دو نوع هستند برای خوش آمد مسئول، برای تأثیر روی مخاطب، دومی خیلی کمتر است، من دوکتاب نوشته ام، شطرنج با ماشین قیامت، داستان شهر جنگی، هر دو تا هفت هشت زبان ترجمه شده است و در دانشگاه امریکا هم دارد تدریس می شود نه در عنوان دفاع مقدس، به عنوان ادبیات نوین خاورمیانه.
یک مثال دیگر بزنم، خیلی راحت بگویم، ما یکماه پیش ژاپن بودیم، فیلم درخت گردو را برده بودیم ما دو هفته یک هفته داخل هیروشیما همزمان با مراسم سالگرد بمباران اتمی شان پنج فیلم دفاع مقدس را برده بودیم در جشنواره صلح و دوستی همان را هم داخل توکیو نمایش می دادیم. 25 دانش آموز ژاپنی سه روز با ما همراه بودند جاهای مختلف که می رفتیم سر می زدیم وقتی فیلم درخت گردو را دیدند من مصاحبه هایشان را همه را داده ام، همین که فیلم درخت گردو را دیدند همه شان یک چیز گفتند می گفتند همین که ما این فیلم ایرانی را ببینیم یک ذهنیتی داشتیم نسبت به بمباران اتمی شهرمان ولی هیچ وقت با دیدن فیلم درخت گردو که درباره سردشت و فاجعه است که درباره یک خانواده است می گفتند تازه اولین بار بود که لمس کردیم که جنایتی به نام شیمیایی چه می کند با یک خانواده، با یک انسان، نگاه کنید باید قبول کنم هیچ وقت نه مسئولین کنگره های شهدا، نه سپاه، نه کسان دیگر، دومین موضوع ارتباط است، وقتی تشکیلات تان به نسلی که لباسش با ما فرق می کند، زبان آنها را انتخاب نمی کند یعنی به جایی اینکه خودش مانده است سال ها نمی آید با اینها صحبت کند این از ارزش ها عدول کردن نیست، این بلکه این است که شما بیایید و با اینها ارتباط برقرار کنید و حرف و پیام دفاع مقدس را باید طرف دوست داشته باشد و بیاید ببیند.