پخش زنده
امروز: -
معاون قوه قضائیه در برنامه صف اول:
نسخه جدید سند تحول قضایی تا پایان سال منتشر می‌شود
معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی قوه قضائیه گفت: فرآیند روزآمدسازی سند تحول قضایی آغاز شده و نسخه ارتقاء یافته و روزآمد شده آن را تا پایان سال به صورت عمومی منتشر می‌کنیم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، سیدمحمد صاحبکار با حضور در برنامه صف اول، شنبه ۱۸ شهریور شبکه خبر، به پرسش‌ها درباره طرح اصلاح سند تحول دستگاه قضایی از زیرساخت قانونی پیشگیری تا کاهش اطاله دادرسی و حقوق عامه پاسخ داد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: سامانه اصلاح سند تحول دستگاه قضایی چیست؟
صاحبکار: حدود دو سال و نیم است که از ابلاغ سند تحول قضایی می‌گذرد و مهمترین کارکردی که این سند‌ها یا این برنامه‌های کلی برای هر دستگاهی به کار می‌رود همین تعبیر دقیقی بود که مقام معظم رهبری هم مطرح کردند که کارها را منضبط می‌کند، چون این سازمان یا یک مجموعه‌ای مثل قوه قضائیه که یک مجموعه بزرگ در تعاملات گسترده با عموم مردم است هم باید خدمت مناسبی را بتواند به مردم ارائه دهد، فعالیت هایش جوانب مختلفی را دارد، فقط یک جنبه خاص نیست، از حقوق عامه تا بحث رسیدگی، از مسائل مختلف سازمان ثبت اسناد تا مسائل سازمان زندان ها، لذا یک طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های مختلف را باید بتواند انجام دهد. برای این که اینها منضبط و در یک چارچوب باشد و همه جوانب توجه شود، این سند تحول قضایی نوشته شد.
سند تحول قضایی اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم چه بود این که ما بگوییم الان مسائلی که مردم در تعامل با دستگاه قضا دارند چی هست و چه مشکلاتی دارند و ما اگر در افق چند ساله مثلاً کاری را انجام دهیم که این مشکلات مردم کمتر شود چه کاری را باید انجام دهیم، خیلی با بیان ساده سند تحول قضایی است، در این دو سال و نیم گذشته که از دوران ریاست محترم قبلی قوه قضائیه، رئیس جمهور محترم فعلی این سند ابلاغ شد و وارد فرآیند اجرایی شدیم و کارهای مختلفی اتفاق افتاد.
برای این که سند اجرایی شود مراحل مختلفی را پشت سر گذاشتیم یکی، مواردی بود که با ابلاغیه‌ها و مقرراتی که در داخل خود قوه قضائیه می‌توانستیم کار‌هایی را انجام دهیم، این مسائل انجام و دنبال شد و دارد دنبال می‌شود، یکسری از موارد نیازمند این بود که حتماً ما در مجلس شورای اسلامی قانون جدیدی را تصویب کنیم، لذا کسانی که به قوه قضائیه و مسائل حقوقی آشنا هستند می‌بینند که ما انواع و اقسام و حجم بسیار گسترده‌ای از قوانین را داریم که بر اساس آن قوانین هست که قوه قضائیه دادگاه ما عمل می‌کند، لذا چندصد ماده مثلاً در هر کدام از این آیین‌های دادرسی مشخصاً با ذکر جزئیات ذکر شده برای این که همه چیز قانونی باشد و قاضی ما بر اساس قانون عمل کند. اینجا که خیلی جای مهمی هم است مسئله‌ای است که در طول این چند سال گذشته ما با دولت و مجلس در تعامل بودیم برای این که قوانین جدیدی را بتوانیم برای آن تحولی که مد نظر بوده را تصویب کنیم بعضی هایشان تصویب شده و اکنون در یک مقطع خاصی هستیم که دو اتفاق مهم دارد می‌افتد، یکی این است که مثل هر برنامه‌ی چند ساله‌ای که ما باید بتوانیم بعد از چند سال روزآمدش کنیم خوشبختانه فرآیند روزآمدسازی سند تحول قضایی شروع شده و تا انتهای سال یک نسخه جدید یا نسخه ارتقاء یافته و روزآمد شده سند تحول قضایی را به صورت عمومی منتشر می‌کنیم این را عمومی منتشر می‌کنیم از این جهت که همه نخبگان بدانند که در دستگاه قضا چه افقی را در طول چند سال آینده جلوی چشمش دارد.
همزمان با بحث روزآمد شدن سند تحول قضایی فرصت برنامه هفتم توسعه هم پیش آمده که خوشبختانه لایحه اش در دولت تصویب و فرستاده شده به مجلس، کمیسیون تلفیق هم نهایی کرده و از هفته آینده وارد صحن علنی مجلس شورای اسلامی می‌شود که ما از فرصت برنامه هفتم هم سعی کردیم به نحو مناسبی استفاده کنیم برای این که بتوانیم به صورت حداکثری آن نگاه‌های تحولی که حالا چند موردش را اگر لازم شد مصداقی ذکر می‌کنم که مسائل و مشکلات واقعی مردم چه بوده و ما روی چه چیز‌هایی تمرکز کردیم اینها را ان شاءالله بتوانیم این اتفاق را دنبال کنیم. پس یک روزآمدسازی سند تحول و دوم استفاده از فرصت برنامه هفتم توسعه که ان شاءالله ما در این چند ماه آینده بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم.
سوال: الان این سامانه‌ای که امروز رونمایی شده قصه اش چیست؟
صاحبکار: برای این که بتوانیم از نظر خبرگان و نخبگان بخش‌های مختلف جامعه استفاده کنیم سعی کردیم سامانه‌ای را داشته باشیم که این نظرات را دریافت کنیم، من در طول این چند هفته گذشته که این فرآیند روزآمدسازی سند تحول آغاز شده به صورت رسمی، که قبلاً هم بوده یعنی ما فرآیند‌هایی را داشتیم و دیگر به صورت جدی این را شروع کردیم که بتوانیم در چند ماه آینده یک نسخه جدیدی را ارائه دهیم، شخصاً به عنوان مسئول در جا‌هایی دیگر داشتیم یعنی نامه‌های مکتوبات و مسائل خاصی که داشتیم این اتفاق افتاده است، ولی آن چیزی که خیلی به آن توجه می‌کنیم این است که خبرگانی که شاید بعضاً به اسم آنها را نشناسیم به دلیل گستردگی این افرادی که در کل کشور وجود دارند، در حوزه‌های مختلف هم حکمرانی، هم حقوقی، هم قضایی، هم مدیریتی، هم برنامه‌ای که در اقصی نقاط کشور هستند ما برای این که بتوانیم از نظرات اینها استفاده کنیم ما سامانه را فعال کردیم که خیلی چیز خاصی نیست یعنی مسئله خیلی ساده است که افراد مختلفی که در اقصی نقاط ایران، داخل کشور و یا خارج کشور هستید شما متن سند تحول قضایی فعلی را ملاحظه بفرمایید اگر نکته‌ای دارید در مورد این اصلاح بفرمایید و به ما اعلام کنید و یا موارد و مشکلاتی بوده که مردم با آن مواجه بودند که ما در این سند تحول قضایی که سه سال پیش ابلاغ شده اینها را ندیدیم، شما اینها را به ما بفرمایید و راه حل را هم خودتان بگویید.
اصطلاحاً ما این فرآیند روزآمدسازی را با کمک مردم و نخبگان در اقصی نقاط کشور در اقشار مختلف سعی کردیم انجام دهیم، سامانه آمده و از امروز کار خود را شروع کرده که ان شاءالله بتوانیم نظرات خوبی را بگیریم. من خودم تجربه خیلی مثبتی را دارم از این کمک گرفتن ها، بعضی از افراد به دلیل آن زاویه‌ها و نگاه خاصی که ممکن است جدید و بکر باشد ما تحول را از دل اینها بیرون بیاورم، اصطلاحاً ما جمع سپاری کنیم.
سوال: تعبیر نرم افزاری اش این است که قوه قضائیه سیستم عاملش را اپن سورس گذاشته که اهلش بیایند همه مشارکت کنند در این به روز رسانی.
صاحبکار: بله؛ واقعاً ما خودمان را نیازمند این می‌دانیم، چون قوه قضائیه هم روزانه میلیون‌ها تعامل دارد با مردم، این که می‌گویم میلیون‌ها عدد دقیقی می‌گویم مثلاً یک کسی پرونده هایش را در مراحل مختلف دارد پیگیری می‌کند، دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر در سامانه‌های مختلف، بحث‌های سوء پیشینه، انواع و اقسام و مسائل، لذا یک قوه قضائی دستگاه اجرایی مردم محور است یعنی خدمت محور است به امور مردم. زمانی ما می‌گوییم قوه قضائیه موفق توانسته شود نسبت به کار‌هایی که انجام داده اگر رضایت مردم از عدد مثلاً آ تبدیل شود به آ به علاوه یک یعنی ما بتوانیم رضایت مردم را بالا ببریم این نشان می‌دهد که ما موفق بودیم اگر نه هر کاری اتفاق هم بیفتد هر مسئله‌ای هم داشته باشیم رضایت مردم بالا نرود نمی‌توانیم بگوییم که آن برنامه‌های تحولی مان ناظر به مسائل و مشکلات مردم را نمی‌توانستیم این کار را انجام بدهیم.
سوال: درباره سند تحول، چون صحبت شد یکی از بندهایش مربوط است به پیشگیری که اجزای مختلفی دارد یکی از آن اجزا مربوط به نصب دوربین روی لباس ضابطان قضایی است، به کجا رسیده و به کجا خواهیم رسید؟
صاحبکار: من مثال ملموس برای عموم مردم بزنم که مردم متوجه شوند، در حوزه پزشکی و در حوزه سلامت عبارتی که به کار می‌رود می‌گویند عموم مردم سعی کنید که یک کاری کنید که با رعایت بهداشت اصلاً مریض نشوید که بعد بروید درمان را دنبال کنید، یعنی پیشگیری یا بهداشت مقدم است بر درمان، ما در دستگاه قضایی هم دقیقاً همین عبارت پیشگیری را داریم یعنی می‌گوییم اگر پیشگیری را داشته باشیم از بروز یکسری از مسائل بهتر است که یک پرونده‌ای شکل بگیرد بعد ما به دنبالش بیفتیم که بخواهیم آن را حل کنیم.
موضوعی که مطرح می‌فرمایید که مسئله بسیار مهمی است، ما در کشور‌های دیگر دنیا هم دیده ایم یکی از اتفاقاتی که بین نیروی انتظامی آن کشور و مردم اتفاق می‌افتد این است که برای طرفین رفتار خودشان را تنظیم کنند یعنی آن فردی که می‌آید در مقابل یک فرد نیروی انتظامی قرار می‌گیرد هر رفتار عجیب و غریب از خودش بروز ندهد یا از آن طرف آن مأمور نیروی انتظامی ما یک کسی که در کف جامعه دارد با عموم مردم تعامل می‌کند هر اتفاق خاصی را نداشته باشد یعنی فکر نکند، چون قدرت دارد بیاید هر تعاملی را داشته باشد، لذا به یک راهکاری رسیدند که ما در کشورمان هم خوشبختانه با همکاری نیروی انتظامی و، چون این ضابطان دستگاه قضا زیر نظر مقام قضایی عمل و کار می‌کنند ما پیشنهادی که دادیم ان شاءالله در صحن علنی مجلس هم داریم دنبال می‌کنیم که بیاید در برنامه هفتم، این است که ضابطان ما که الان یک تعدادی از آنها دوربین‌هایی دارند اگر شما دقت کرده باشید بعضی از این نیروی انتظامی دوربین را گذاشتند کنارشان که دیگر این دوربین باعث می‌شود که مثلاً طرفین خودشان و رفتارشان را کاملاً کنترل شده داشته باشند و بدانند همه چیز ضبط می‌شود و بعداً اگر کسی بخواهد ادعای غیر واقعی را داشته باشد می‌توانند با این کنترل کنند و بر اساس آن تصمیم بگیرند.
یکی از پیشنهادهایمان این است که این سطح پوشش دوربین را که روی لباس بعضی از نیروی انتظامی است به صد در صد برسانیم یعنی ما در قوه قضائیه کمک کنیم به نیروی انتظامی و منابع مالی شان را باید تأمین کنند دولت محترم باید کمک کند که این اتفاق بسیار مهم بیفتد.
بعضاً دیدید که شبکه‌های اجتماعی کلیپی پخش می‌شود که اتفاقات عجیب و غریبی را نشان می‌دهد در صورتی که این اتفاقات مثلاً ممکن است یک برش خاصی از یک تعامل طولانی مدت بوده است، این برش خاص برای این که نیاید بیرون و بعداً بر مبنای یکسری قضاوت‌ها و فضاسازی ما دوربین روی لباس را پیشنهاد دادیم به عنوان یکی از مسائلی که باعث می‌شود دیگر پرونده شکل نگیرد، چون طرفین رفتار خودشان را بر اساس این موضوع تنظیم می‌کنند و این به نفع خود نیروی انتظامی است و برای صیانت از عملکرد نیروی انتظامی است که هجمه‌های سنگین بوده در این چند سال گذشته به واسطه این مسئله.
سوال: از جمله همین قصه پارسال اگر که دوربین می‌بود اصلاً این همه بحث‌های بعدی اش شکل نمی‌گرفت که حالا بخواهند مثلاً به روش پزشکی و با سی تی اسکن و روش‌های دیگر با سابقه‌های پزشکی ثابت کنند که ایشان مثلاً بیماری‌ای داشته اند.
صاحبکار: یک واقعه‌ای که اتفاق می‌افتد بعد از آن دیگر نمی‌شود کاری کرد چرا، چون هر چند شما روایت کنید روایت‌هایی است که می‌گویند این حرف شما در صورتی که دوربین ضبط شده اگر وجود داشته باشد خیلی مسائل را می‌تواند شفاف کند لذا واقعاً یکی از راهکاریی که ما داریم کمک می‌کند که در برنامه هفتم پیشنهاد می‌دهیم که اضافه شود نصب دوربین روی لباس ضابطین است.
سوال: این دوربین‌ها وقتی نصب شود روی پیشنهاد شما یا طرح تحول اگر تبدیل شده جزئیاتش معلوم شده کلیدش دست چه کسی است خود نیروی انتظامی و ضابطان یا دست قوه قضائیه؟
صاحبکار: مجموعه نیروی انتظامی که در کف میدان در تعامل با مردم است باید بتواند این اطلاعات را ثبت و ضبط کند به نحو خوبی مستندسازی کند از کیفیت و عملکرد این دوربین‌ها به صورت ویژه‌ای محافظت کند که حتماً دوربین‌ها کار کنند و نگوید که دوربین من خراب بود، ملزم شده در این بند پیشنهادی که حالا ان شاءالله ما در برنامه هفتم پیشنهاد می‌دهیم که این اضافه شود و، چون الان کمیسیون تلفیق برنامه هفتم مواردی را مصوب کرده الان فرصت ارائه پیشنهاداتی جزو آن موارد پیشنهادی است که ما داریم پیشنهاد می‌دهیم که ان شاءالله این کار انجام شود، اتفاقی که می‌افتد این است که این اطلاعات در نیروی انتظامی زیر نظر مقام قضایی است، چرا، چون همه این موارد و مستندات جمع آوری می‌شود برای این که به مقام قضایی در زمانی که لازم است ارائه شود، لذا با رعایت حریم خصوصی افراد، با رعایت محرمانگی اطلاعات، این اطلاعات جمع آوری می‌شود و ان شاءالله در زمانی که اگر لازم شد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سوال: در بحث پیشگیری دعاوی مربوط به خودرو, اینها چقدر هستند الان شما آماری از آنها دارید؟
صاحبکار: مسائلی که ما در سند تحول به آن توجه کردیم مسائل و مشکلات واقعی مردم است، ما ببینیم مردم چه مشکلاتی برایشان پیش می آید، مردم وقتی که می خواهند یک قرارداد و یا معامله ای را انجام دهند قطعاً دچار مسائل و مشکلاتی می شوند و برای حل آن موضوع به قوه قضائیه مراجعه می کنند می گویند ما با یک کسی آمدیم وارد معامله ای شدیم، قراردادی را منعقد کردیم اتفاقی که می افتد این است که ما این بند طرف قرارداد را طرف مقابل اجرا نکرده و یا مثلاً آن معامله که اتفاق افتاده مشکل داشته است، ما دو تا معامله داریم در کشور که معاملات پرتکرار و پرکاربرد ماست اینها معاملات چند میلیونی است، یعنی در سال چندین میلیون بار مردم ما این معاملات را انجام می دهند یکی معاملات اموال غیر منقول و یا ساختمان و اینهاست و یکی معاملات خودرو است، ما در سند تحول قضایی برای این دو مشکلی که مردم به صورت روزمره با آن مواجه بودند نشستیم و فکر کردیم که چه کاری باید انجام شود، یکی از مهمترین مسائلی که در این معاملات اتفاق می افتد و مشکلاتی که برای مردم پیش می آید بعداً مدنظر می تواند باشد این است که طرفین این معامله دقیقاً بدانند چه چیزی را می خرند و دارند چه چیزی را اصطلاحاً می فروشند یعنی یک چیز مشخص و مدون و معینی باشد و این سوابق اطلاعاتی که در مورد آن مالی که در حال خرید و فروش هست را طرفین داشته باشند، اصطلاح فنی آن که ما به کار می بریم می گوییم که طرفین یک معامله تقارن اطلاعاتی داشته باشند، مثال می زنم، شما یک خودرویی دارید که قبلاً تصادف کردید، مثلاً من رفتم این تصادف را صافکاری کردم، کارش را انجام دادم و حالا آمدم این ماشین را گذاشتم من که یک فرد عادی هستم ورود پیدا می کنم در روز اول همان چند ساعتی که می خواهم این خودرو را بخرم شاید این را من متوجه نشوم که دارم یک خودروی تصادفی می خرم, می روم این خودرو را می خرم و همه کارهایش انجام شده و بعد می روم جلو می بینم که این خودرو به مشکل برخورد، می روم به یک خبره نشان می دهم و می گویم این خودرو چه شده می گوید این اتفاقی که افتاده این خودرو تصادفی بوده، تازه این می شود یک پرونده ای می آید در دستگاه قضا که طرف مقابل این خودروی تصادفی را به عنوان خودروی جدید آمد به من فروخت، اینجا کاری که ما باید انجام بدهیم باید بگوییم خریدار شما دسترسی داشتید به یکسری اطلاعات در مورد سابقه این خودرو، لذا اینجا یک ساز و کاری پیشنهاد شده که حالی یکی دو سال است که ما در قانون های بودجه می گذاریم ان شاءالله در برنامه هفتم هم این پیشنهاد را ما بدهیم و اضافه شود و این است که هر زمانی که شما خواستید یک خودرویی را بفروشید مثلاً شما فروشنده هستید من خریدار هستم، شما خواستید یک چیزی را بفروشید من با رضایت مالک یعنی شما که می خواهید این را بفروشید به سوابق این خودروی شما دسترسی پیدا کرده، ما ۲۲ علت را دیدیم چون ما به صورت دقیق تحلیل کردیم که معاملات خودرو چه مشکلاتی را می تواند داشته باشد، این که یک معامله خودرو به ۲۲ دلیل ممکن است دچار مسئله یا مشکل شود، مثلاً یکی از بحث ها این است که افراد ممنوع المعامله می شوند و این خودرو به نوعی در یک زمانی در رهن بوده بخواهیم بگویم مسائل حقوقی متعددی الان از حوصله جمع خارج است یا خودروی تصادفی بوده و یا سابقه این، لذا ما ۲۲ قلم اطلاعاتی را دیدیم که در مورد یک خودرو وجود دارد در نزد نهادهای حاکمیتی ما یعنی همه جا ثبت و ضبط می شود، چیز پنهانی نیست فقط این اطلاعات پراکنده است، ما در برنامه هایی که الان تحت نظرمان است بتوانیم این اطلاعات را تجمیع کنیم لذا مالکی که می خواهد این خودرو را به آن خریداری که می خواهد بخرد بفروشیم، اصطلاحاً یک کار ساده یا استعلام یا رضایت بیاید بگویید این خودرویی که شما می فروشید از این ۲۲ جنبه ای که حالا ان شاءالله به تدریج هم باید شکل بگیرد، این ۲۲ جنبه مشکلش وجود ندارد مثلاً طرف ممنوع المعامله نیست، خودرو مشکلی نداشته باشد یا مثلاً مسائل خاصی و یا اتفاقات دیگری، لذا یکی از پیشنهادهایی که ما داشتیم ما در طول برنامه هفتم در طول این چند سال گذشته به یک نقطه ای برسیم که زمانی که شما می خواهید خودرو بخرید، خودرویی را بخرید که سوابقش را هم بدانید، و حجم پرونده هایی که الان ما داریم از دل این چند میلیون معامله خودرو مثلاً ما آخرین آماری که داشتیم مثلاً ۱۰۰ هزار پرونده وارد دستگاه قضا می شود به خاطر این مسئله در سال. این عدد عدد بالایی است پرونده پیچیده ای هم می شود چرا چون این معامله ای که اتفاق افتاده معامله چند دست جابجا شده، این ماشین چند دست چرخیده، اتفاقات عجیب و غریبی می افتد خیلی مسائل پیچیده ای می شود و مردم را واقعاً اذیت می کند، لذا از روز اول طرف بداند و بر اساس این برود وارد این معامله شود اگر دوست دارد معامله را انجام دهد و اگر دوست نداشت معامله را انجام ندهد، لذا بداند که این خودرو تصادفی است و دارد خودروی تصادفی را می خرد، یکی از برنامه های ما است که ان شاءالله ما بتوانیم در این برنامه هفتم به صورت جدی تر دنبال کنیم.
سوال: الان یعنی هنوز در مرحله ای که شما در لایحه آوردید که باید در مجلس تصویب شود؟
صاحبکار: ما الان در قانون بودجه ۱۴۰۲ این را گنجاندیم و یکی از بحث هایی که وجود دارد برای این که ما این را دائمی کنیم باید در برنامه پنج ساله شود لذا الان من این را خدمت شما بگویم ما تعاملات خوبی را خوشبختانه با آن مراکزی که اطلاعات را دارند، مثل فراجا، فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی, از این جهت اطلاعات خوبی را دارد ما جلسات متعددی را داشتیم هم در مجلس شورای اسلامی، هم وزارت فناوری اطلاعات چون اینها باید اطلاعات جمع آوری شود ما در آستانه ای هستیم که ان شاءالله در چند ماه آینده رونمایی اولیه این را داشته باشیم یعنی همه کارها اتفاق افتاده که ما نسخه اولیه این را داشته باشیم مثلاً ممکن است چند قلم 4 قلم، 5 قلم اطلاعاتی از آن ۲۲ دو تا را داشته باشیم که باید کم کم اضافه کنیم که برسد به یک نقطه خیلی خوبی که بتوانیم به نوعی بتوانیم برسیم به آن مرحله ای که پیشگیری است با آن نگاه پیشگیری که شما فرمودید.
سوال: درباره انحصار وراثت هم می فرمایید که آنجا هم ما مسائلی داریم که تکرار می شود برای رفع مشکلات یا پیشگیری از مسائل، اختلافاتی که در انحصار وراثت هست چه کردید یا چه برنامه ای دارید؟
صاحبکار: من دوباره تکرار کنم واقعاً این نکاتی که عموم مردم نجیب ما مردمی که در کف میدان دارند کار می کنند با این دستگاه های دولتی مختلف با آن مواجه هستند آن هدف اصلی سند تحول قضایی بوده که ما برویم روی این مسائل پرتکرار مردم تمرکز کنیم، یکی از این مسائل پرتکرار این است که یک فردی فوت می کند به هر حال پدر شما، پدربزرگ شما عمرش را بدهد و بعد از آن باید مسئله انحصار وراثت در این اتفاق بیافتد یک گواهی دارد که این فردی که فوت کرده چه ورثه ای دارد که بعد از آن وارد مسائل بعدی حقوقی اش بشویم، این فرآیندی بوده که در طول سالیان گذشته مثلاً در حدود 90 سال گذشته یک فرآیندی دارد، این فرآیند ذیل دستگاه قضایی یا عدلیه عمومی آن موقع تعریف شده که افراد مراجعه می کردند می گفتند این فرد فوت شده این فرزندانی داشته و نگاه هم نگاه شاهد محور بوده یعنی فردی می گفتند شما چند نفر بیایید شهادت بدهید که بله آقای الف که فوت کردند مثلاً فرزندان یا ورثه اش یا همسرش اینها بودند شهادت می دادند و اتفاق می افتد.
در طول این ۹۰ سال گذشته ما بانک های اطلاعاتی خیلی خوبی در کشور شکل دادیم که مهمترین بانک اطلاعاتی مان سازمان ثبت احوال در کشور است، ما یکی از مسائلی که بررسی و تحلیل کردیم متوجه شدیم که در فرآیند انحصار وراثت الان افراد اگر بخواهند وارد این فرآیند شوند باید مراجعه کنند به دستگاه قضا ما اینها را ارسال می کنیم برای شوراهای حل اختلاف مان، این شوراهای حل اختلاف مان استعلاماتی را از سازمان ثبت احوال کشور انجام می دهند، سازمان ثبت احوال کشور آن پاسخ را به قوه قضائیه ارسال می کند ما می رویم برگه نهایی را آماده می دهیم به دست مردم که بدانید این اتفاق افتاده که بعد وارد بقیه مراحل شویم، ما تعامل خوبی را با سازمان ثبت احوال داشتیم دیدیم این کاری که باید در سه مرحله انجام شود، یعنی مراجعه مردم به شورای حل اختلاف در دستگاه قضایی، استعلام از سازمان ثبت احوال و بعد پاسخ دادن به مردم در دستگاه قضا بخواهد اتفاق بیافتد گفتیم این سه مرحله را تبدیل کنیم به یک مرحله، یعنی اصلاً فرآیندی که می خواهند وارد شوند مردم مستقیم مراجعه کنند به سازمان ثبت احوال کشور یعنی به جای اینکه یک فرآیند چند ماهه اتفاق بیفتد یک فرآیند چند روزه باشد، خوشبختانه ما با رئیس سازمان ثبت اسناد کشور که جزو نیروهای خوب هستند و فن آوری اطلاعات را می فهمند جناب آقای کارگر که جزو نیروهای خوب هستند و تشکر هم کنم خیلی در تعامل خیلی خوبی ما توانستیم به یک متن مشترک برسیم این را ما در برنامه هفتم گنجاندیم که یک اتفاق بسیار بزرگ بود مثلاً بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار پرونده انحصار وراثت در سال باید تعیین تکلیف شود. لذا اگر این اتفاق بیفتد ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار بار یک فرآیندی که چند ماه طول کشیده ان شاءالله از سال دوم اجرای این برنامه ما بتوانیم به نقطه ای برسیم که به صورت خیلی دقیق، مشخص به صورت الکترونیکی این گواهی انحصار وراثت صادر شود، ابلاغ شود توسط خود سازمان ثبت احوال به افراد ابلاغ شود.
حالا اینجا مسئله ای پیش می آید که ممکن است یک فردی بگوید این گواهی که سازمان ثبت احوال اعلام کرده و یا به من گفته یک ایراد را دارد که این هم می شود یک در هزار افراد اگر کسی نیاز داشت که بله ادعایی داشت به هر دلیلی گفت من اینجا این ازدواج ثبت نشده بود بعد وارد فرآیندی شود این ازدواج را بیایند ثبت کنند بعد آن جور، لذا اینجا به نظر من یکی از مسائل مهم است که کار مردم و کار عموم مردم راحت تر شود، یعنی مردم رضایتی مردمی که مهمترین شاخصه برای این که ما ببینیم آیا دستگاه قضا یا کل حاکمیت در کشور ما بهتر توانسته عمل کند و بهتر توانسته کار را انجام دهد رضایت مردم است ما تحلیل مان این است که اگر این اتفاق بیفتد ما این سه مرحله را تبدیل به یک مرحله می کنیم و مردم خیلی راحت تر می توانند به این گواهی انحصار وراثت برسند و معمولاً افرادی هم که وارد دریافت گواهی انحصار وراثت می شوند افرادی هستند که انواع و اقسام مسائل دیگری دارند، مثلاً شما پدرتان اگر مرحوم شده باشد انواع و اقسام مشکلات دارد، غم از دست دادن پدر از یک طرف، پیگیری در این مسیر پر پیچ و خم مثلاً گرفتن گواهی انحصار وراثت خودش می شود مشکلی روی مشکلات دیگر واقعاً خیلی دردناک تر است نسبت به یک کار اداری معمولی معمولاً این گواهی انحصار وراثت گرفتن یک کار آزاردهنده ای برای مردم بوده است، ما پیش بینی مان این است که کار بسیار خوبی را انجام بدهیم.
سوال: درباره دعاوی اعسار هم می گویید که اخیراً افزایش پیدا کرده در سال های اخیر، علتش چه بوده است؟
صاحبکار: یکی از مسائل بسیار مهم من حالا اعسار را چون بحث های حقوقی خاصی است من برای عموم مردم بگوییم مسئله چه بوده است بعد راه حلش را که به ذهنمان رسیده را بگویم. اعسار مثلاً من دچار عسر و حرج هستم نمی توانم یک هزینه دادرسی را که طبق قانون باید پرداخت کنم به خزانه دولت این را ندارم بدهم چرا چون هر کسی می آید یک مسئله ای را مطرح می کند، یک دعوای و یک دادخواستی را می دهد باید یک مبلغ خاصی را واریز کند به خزانه دولت برای این که پرونده رسیدگی اش شروع شود حالا این هم دلیل دارد برای این که هر فردی نیاید علیه فرد دیگر مسئله ای را طرح کند واقعاً محق باشد در این زمینه محق باشد که در این که هزینه اش را بدهد. اینجا چیزی که مطرح بود این که فردی است که محق است و واقعاً حق با اوست ولی پول ندارد بیاید همین هزینه دادرسی را پرداخت کند لذا افرادی را ما داریم، ما یکی از دستگاه هایی که در تمام دستگاه های قضایی در طول دنیا است این است که ما عدالت را برای کسی که از نظر مالی ناتوان است ما نباید اجازه دهیم و بگوییم که این عدالت یک کالای لوکس است که اگر پول داشتی بخر و اگر پول نداشتی نخر، ما به عدالت و خدمت به عدالت را به شما نمی دهیم لذا این بحثی مطرح شده که اگر آمد یک کسی ادعای اعسار کرد و گفت من ندارم این پول را بدهم این بررسی شود در تمام دنیا این اتفاق افتاده بوده و ما اینجا بحثی داریم اعسار از هزینه دادرسی این را قانونگذار گذاشته که حق یک عده ای پایمال نشود ولی اتفاقی که افتاد تبدیل شده به یک محلی و مفری برای این که کسانی بیاید آن فرآیند دادرسی را طولانی کنند یعنی این که شما وارد یک فرآیندی می شوید دادخواست می دهید بعد برای این که آن فرآیند طولانی شود و انواع و اقسام مسائل باشد و طرفین مثلاً شما می آیید علیه آن مسئله ای را مطرح می کنید یا کسی که له اش است می آید وارد فرآیند اعسار می شود و در این فرآیند اعسار کل آن پرونده اولی کنار گذاشته می شود و این رسیدگی می شود، یکی از مسائلی که باعث اطاله دادرسی و یا طولانی شدن فرآیند رسیدگی می شود همین بحث های دعاوی اعسار بود، کاری که در طول این چند سال گذشته دیدیم و در سند تحول قضایی دیدیم خوشبختانه این را در برنامه هفتم کمیسیون تلفیق این را مصوب کرده که اگر بیاید این را زمانی بوده که ما بانک های اطلاعاتی گسترده در مورد این که یک فردی آیا دارا است یا ندار است و پول ندارد نداشتیم لذا باید آنجا پرونده به صورت عادی رسیدگی می شده، شهادت شهود اخذ می شده انواع و اقسام مواردی که باز قاضی نظر می دهد که آیا این پول دارد یا ندارد، ما بانک های اطلاعاتی خیلی گسترده ای را داریم مثال بزنم مثلاً این که ما بانک های اطلاعاتی بزرگ داریم که براساس آن ما داریم یارانه را تقسیم می کنیم بانک رفاه ایرانیان، همین عبارت داریم به نام تمکن مالی افراد را می سنجند سنجش تمکن مالی افراد که مشخص است دهک یک چه کسی است و دهک ۱۰ چه کسی است در آنجا دقیقاً تمام دارایی افراد، خودروی افراد، ملک افراد، حساب های بانکی افراد، اینها همه تا حدی قابلیت مشخصی دارد حالا در بانک های اطلاعاتی باید همه حاکمیت بیایند کمک کنند.
لذا ما اینجا می بینیم که یکسری افرادی هستند که پول دارند ولی می آید به هر دلیلی ادعایی می کند که من پول ندارم برای این که از این مبلغی که باید به دولت بدهد می خواهد شانه خالی کند و یا می خواهد کار را طول دهد که آن بحث طولانی بودن مردم را خیلی بیشتر اذیت می کند تا آن مبلغی که می خواهد بدهد لذا طرفین اذیت می شوند لذا ما گفتیم اگر شما می خواهید کاری انجام بدهید پرونده جدیدش شکل نگیرد در برنامه هفتم پیشنهاد بدهیم و بر مبنای همین بانک های اطلاعاتی که در کشور شکل گرفته مثل بانکی که دست وزارت تعاون،رفاه و کار و امور اجتماعی است همین طور در بانک های اطلاعاتی دیگر خود قوه قضائیه دارد این اطلاعات فرد با این بانک های اطلاعاتی چک شود اگر واقعاً نداشت این را بله شما ندهید خیلی سریع ما این کار را مشخص کنیم به جای این که چند ماه طول بکشند. اینجا ما یک سیستم خودکنترل یا یک سامانه و یا فرآیند خودکنترل اینجا مشخص کردیم و آن این است که به افراد گفتیم اگر شما پول دار باشید ولی نیایید اعلام کنید که این مثلاً من پول دارم و در آن بانک های اطلاعاتی به هر دلیلی این بانک اطلاعاتی ما در مورد دارایی های شما آن اقلام اطلاعاتی ثبت و ضبط نشده باشد کاری که ما گفتیم که ما اسم شما را در فهرست افراد معسر قرار می دهیم و این را به بانک مرکزی و جاهای دیگر هم اعلام می کنیم این جور نباشد که یک کسی بیاید در مورد چند میلیون تومان حقوق دولتی می خواهد بدهد اینجا ادعای اعسار کند و از آن طرف برود و وام چند میلیاردی از بانک بخواهد.
شما مخیرید که بیایید تقاضای اعسار بدهید یا بروید در لیست اعسار و تبعاتش را قبول کنید و یا نه تقاضای اعسار ندهید و سریع بیایید این حق الزحمه دادرسی را که باید بدهید پرداخت کنید، این هم در حدود چند صد هزار پرونده را ما پیش بینی مان این است که از دستگاه قضا کمتر کند و باعث شود که سریعتر پرونده ها رسیدگی شوند.
سوال: در بحث اطاله دادرسی یکی از مراحل وقت گیر شناسایی اموال آن کسی است که ما از او طلبکاریم، برای این خیلی مراحل مختلف دارد، ما برویم شناسایی کنیم، ما باید فهرست بدهیم، مثلاً درخواست کنیم توقیف کند مراحل خیلی این هم طولانی است یعنی باعث می شود که ماه ها طول بکشد تا کسی که طلبی دارد بتواند آن طلبش را وصول کند یا اگر که حقی دارد برای توقیف، توقیف کند، برای این فکری شده در قوه قضائیه؟
صاحبکار: بله یکی از مسائلی که می‌فرمایید واقعاً همین است که فردی وارد یک فرآیند رسیدگی می‌شود .
سوال: شناسایی مزایده کلی بحث دارد ؟
صاحبکار: بله؛ حالا اون مراحل اولیه که باید برود پیش آقای قاضی و آقای قاضی حکم کند که شما محق هستید و باید کار کند اون انتهای فرایند مغفوله ما به آن می‌گوییم اجرای احکام یعنی همه این موارد است وقتی برگه رای که قاضی حکم داده شود که باید این فرد این طلب شما را بدهد و شما محق هستید در این زمینه این دست شماست آغاز یک فرایند پرپیچ و خم بوده در طول چند سال گذشته برای اینکه ما بیایم و افراد مال فرد را شناسایی کنیم و بر اساس مال شناسایی شده برویم حق خود را داشته باشیم, در این مسئله چند پیشنهاد را ما در این برنامه هفتم گنجاندیم خواهش می‌کنم این را به قول معروف مردم عزیز ما دقت کنند در این چند سال گذشته به دلیل اینکه همه نگاه‌ها نگاه‌هایی بوده که ما بیاییم حکمرانی مبتنی بر فناوری‌های جدید اصطلاحا حکمرانی مبتنی بر داده را در کشورمان دنبال کنیم. خوشبختانه سامانه‌های خوبی هم شکل گرفته و ابزارهایی هم الان داریم یعنی ما در طول شاید ۲۰ سال گذشته مثلاً صحبت کردن در رابطه با این موضوعات اصلاً غیر ممکن بوده خیلی سخت بوده ولی الان ما می‌توانیم این کار را کنیم اتفاق خوبی که افتاده این است که ما الان می‌توانیم تعامل خوبی را با بانک مرکزی داشته باشیم که حساب‌های فرد را شناسایی کنیم که در طول چند سال گذشته اتفاق بود که شناسایی خود این کار از سال گذشته تقریباً اتفاق افتاد, نکته دوم توقیف بود خوشبختانه بانک مرکزی همکاری داشته شروع شده این کار ما در برنامه هفتم یک بند خیلی خوبی را آورده‌ایم یعنی با خود همکاری بخش‌هایی که می‌توانند اموالی را شناسایی بکنند و به ما اطلاع بدهند و بحث شناسایی هم بحث توقیف و هم بحث اینکه مثلاً یک فردی است الان اطلاعاتی در موردش وجود ندارد مثلاً ملکی بوده که طرف به واسطه یک سندی که هنوز نرفته تایید رسمی‌اش کند این در مالکیتش بوده ولی در آینده مثلاً منتقل می‌شود لذا شما وقتی وارد پرونده شناسایی می‌شوید گفته می‌شود امروز آیا ملکی به نامش است یا نیست ما می‌گوییم که اگر در آینده هم این ملکی آمد به نام این این اطلاعات منتقل شود به قوه قضاییه بر اساس آن اجراییه صادر شود.
واقعا متن خوبی نوشته شده با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه که در این زمینه خیلی زحمت کشیده‌اند و واقعاً باید تشکر کنم از آن ها همکاری بانک مرکزی واقعاً باید تشکر کنم این فرایندها خیلی فرایندهای کوتاه‌تری شده ان شاالله به نقطه اوجش که به صورت برخط و آنی این دو عبارت را من خیلی تاکید دارم که خیلی در لحظه برخط و آنی ما بتوانیم اموال را شناسایی کنیم توقیف کنیم اموال را به مزایده بگذاریم اصطلاحاً مزایده‌ها دیگر الکترونیک شود مزایده‌ها شفاف شود به صورت عمومی شود.
سوال: به محض اینکه ملکی خریداری می‌شود برود در فهرست اموال
صاحبکار: وارد فرایند مزایده شود.
سوال: شخص دیگری در دستگاه قضایی بتواند ببیند که مثلاً ایشان الان صاحب ملک شد و حتی به صورت خودکار توقیف شود؟
صاحبکار: بله؛ به صورت خودکار توقیف شود لذا اینها مواردی است که باعث می‌شود که یک کسی که احساس می‌کند که واقعاً حقی از او ضایع شده سریعتر به حقش برسد هدف رضایت مردم است .
سوال: سوال های زیادی داریم شما این یک ربعی که دیر آمدید به جایش به برنامه صف اول دیگر بیایید که به این سوال‌ها جواب بدهید و کارهای زیادی که کرده‌اید و الان من در هر زمینه‌ای که از شما می‌پرسم شما خبرهای خوب زیادی دارید اتفاقاتی که دارد می‌افتد و اینها را هر کسی که می‌شنود می‌تواند امیدوارتر شود قول این را بدهید به ما در زمینه اسناد رسمی واردش شویم, یکی از مشکلات مردم در دریافت سند رسمی نداشتن پایان کار است برای تسهیل این مسئله چه کاری کرده‌اید؟
صاحبکار: یکی از مسائلی که خیلی مورد اتفاق همه خبرگان جامعه است ما باید اسناد عادی را همین برگه‌هایی را که مردم می‌نویسند و پایش را امضا می‌کنند تبدیل کنیم به سند رسمی. سند رسمی یعنی آن چیزی که در نزد حاکمیت در سامانه‌های نزد حاکمیت یا در نزد مامور که از طرف حاکمیت آمده یعنی دفاتر اسناد رسمی مشخص باشد یک فردی می‌خواهد برود برای یک ملکی مثلاً شما در نظر بگیرید یک مجتمع ۲۰۰ واحدی ساخته شده می خواهد برود بگوید که مثلاً آقا واحد ۱۷۰ سند رسمی بگیرم می‌آید به سازمان ثبت ما مراجعه می‌کند سازمان ثبت می‌گوید که شما برو اول پایان کار بگیر می فرستند شهرداری, شهرداری مراجعه می‌کند و می‌گوید لطفاً به من پایان کار بدهید من می‌خواهم بروم سند رسمی بگیرم می‌خواهم معاملاتم رسمی باشد نمی‌خواهم معاملات عادی انجام بدهم که بعداً برایم مشکلات پیش بیاید می‌گوید که شما تمام ۲۰۰ واحد باید همزمان با همدیگر بیایید تمام آن هزینه‌هایی که لازم است را به من بدهید من چه کار کنم من به شما پایان کار بدهم حالا شما کافی است در این ۲۰۰ واحد یک مجتمع بزرگ ۲۰۰ واحدی ۱۰ واحدی هر تعدادی که است از بین این تعداد زیادی از افرادی که در این فرایند هستند یکی از این واحدها بخواهد بقیه را اذیت کند و نیاید وارد فرایند شود لذا کل کار می‌خوابد و کار دچار مشکل می‌شود
یکی از پیشنهاداتی که در برنامه هفتم دادیم خوشبختانه هم در لایحه دولت آمد ما گفتیم که اگر کسی اومد در یک مجتمع بزرگ خواست برای واحد خودش هزینه‌هایی که باید برای واحد خودش بدهد به شهرداری همه را پرداخت کرد همین بخش مربوط به اختصاصی و هم مربوط به مشاعات همه این اتفاقات افتاد اگر این اتفاقات افتاد برای آن واحد ما بیایم چه کار کنیم پایان کار خاص آن واحد را بدهیم که بر اساس آن بتواند سند رسمی بگیرد؛ اگر این را بدهیم واقعاً من چون یک مقداری حالا همه ما وارد یک سری فرایندهایی خرید و فروش ملک ساخت و ساز شده‌ایم خانواده‌های ایرانی وارد این فرایندها شده‌اند اگر این اتفاق بیفتد یک گشایش بسیار بزرگ هم برای اینکه کار مردم راحت‌تر راه بیفتد هم پایان کار گرفته شود و هم اینکه شهرداریی‌ها مشکلشان حل شود چون زودتر به پولش می‌رسد چون آن ۲۰۰ واحد همه باید با همدیگر پول هایشان جمع می‌شده و می‌آمدند خرد خرد پول می‌دادند به شهرداری‌هایی که واقعاً مشکل پولی دارند به نفع شهرداری است به نفع مردم است سند رسمی را ما دادیم با یک تغییر قاعده‌ای که ما اصطلاحا اسمش را گذاشته‌ایم یک بند قانونی که باید تغییر بدهیم. یکی از پیشنهادهای بسیار خوبی که به نظر ما باعث گشایش جدی می‌شود در برنامه هفتم برای زندگی مردم این است که باید صدور پایان کار را برای مردم تسهیل کنیم و بتوانیم بهتر سند رسمی بدهیم.
سوال: در برنامه هفتم هم آمده ؟
صاحبکار: بله؛ الحمدالله هم در لایحه بوده هم در کمیسیون تلفیق تصویب شده و ان شاالله تا چند روز آینده در صحن علنی هم تصویب شود و شروع کنیم همین امسال این کار بسیار خوب را
سوال : بسیار خوب حالا ما چه کار کنیم با این همه سوالات باقیمانده ؟
صاحبکار: شما بفرمایید بنده مختصرتر بگویم.
سوال: ما یک دقیقه دیگر الان وقت داریم که عملاً دیگر الان به سوالی نمی‌رسیم هفته آینده دوباره می آیید به برنامه صف اول؟
صاحبکار: من هستم خدمت شما من جوانب دیگر را هم که واقعاً مشکلات عموم مردم است
سوال: چون موضوع زیاد است خیلی موضوع زیاد است در مورد حقوق عامه از شما سوال داشتیم در مورد همین دادرسی سوالات دیگری داشتیم درباره بحث اجرای احکام سوال داشتیم از شما درباره بحث‌های ثبتی و امثال اینها سوال داشتیم خود همین بحث اسناد رسمی سوالات مختلفی درباره آن داشتیم همه را الان صرف نظر می‌کنیم ولی این وعده را از شما بگیریم هفته آینده شما همین حالا قولش را بدهید که مردم هم بشنوند هفته آینده یک شب در خدمت آقای صاحبکار خواهیم بود ان شاالله برای شنیدن کارهای متعددی که در قوه قضاییه دارد اتفاق می‌افتد برای متحول شدن دستگاه قضا و کاهش مشکلات مردم ان شاالله من از شما ممنونم که این دعوت را پذیرفتید امشب ان شاالله هفته آینده زیارتتان می کنم.
صاحبکار: من هستم در خدمت شما و عذرخواهی مجدد هم می‌کنم که چند دقیقه ابتدایی برنامه که با تاخیر خدمت شما رسیدم.
نظر شما