۱۲ شهریور یکصد و هشتمین سالروز شهادت شهید رئیسعلی دلواری؛
شهید رئیسعلی دلواری؛ کابوس بریتانیا در خلیج فارس
رئیس علی دلواری یکی از جوانان آتش به اختیار بی نام و نشانی است که با ارائه الگوی اسلام انقلابی، در مقطعی خاص و بحرانی برای احیای دین و وطنش به پا خواست و در حماسهای عظیم خواب را از چشم بریتانیا؛ استعمارگر پیر در منطقه ربود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز بوشهر؛ توسعه طلبی و تاخت و تاز استعمارگران در دست اندازی به سرزمین ملتهای مستضعف، آتش جنگ بین الملل اول را در فاصله سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ میلادی شعله ور کرد؛ آتشی که در سایه بی کفایتی حکومت قاجار و آشفتگی اوضاع سیاسی و اجتماعی کشور، به پشتوانه زیاده خواهی دولت بریتانیا برای تسلط بر شاهراه حیاتی خلیج فارس و ایجاد منطقهای امن در حاشیه کمپانی هند شرقی، بسیار زود نائره آن گوهر تابناک تجارت و دریانوردی ایران در خلیج فارس؛ بندر بوشهر را فراگرفت.
{$sepehr_media_10087377_ 800_395}
بوشهر با توجه به مرکزیتی که نسبت به شرق و غرب خلیج داشت، به عنوان کانون جبهه تدارکاتی انگلیس در جنوب قرار گرفت. حضور انگلیس در این منطقه تا جایی پیش رفت که درصدد رواج دائمی زبان انگلیسی بر آمد و به اقدامات دیگری نظیر تاسیس مراکز وسیع اقتصادی، سیاسی و همچنین تاسیس پادگان نظامی بزرگی با تعدادی سرباز و افسر هندی و انگلیسی مشغول شد.
اما حضور استعماری انگلیس در جنوب چیزی نبود که روح آزادی خواه مردم آن خطه بتواند به راحتی در خود هضم کند، کمااینکه این نوع اشغالگری در اصل نقض بی طرفی ایران در جنگ به حساب میآمد و سبب بروز واکنش نیروهای ملی و مذهبی به حضور انگلیس در جنوب ایران شد.
هجوم بریتانیا برای تصرف بندر بوشهر
انگلیس در ۱۷ مرداد ۱۲۹۴ بوشهر را به اشغال در آورد. سرسپردگی حکومت مرکزی به بیگانگان، تعدی متجاوزان به سرحدات مرزی کشور و اشغال بوشهر به دست نیروهای بریتانیایی، کاسه صبر علما و آزادی خواهان جنوب را لبریز کرد. صدور حکم جهاد آیت الله سید عبدالحسین لاری، آیت الله سید مرتضی علم الهدی اهرمی و پاسخ تاریخی و دندان شکن آیت الله محمد حسین مجاهد برازجانی به یاوه گوییهای سِر پِرسی سایکس نماینده سیاسی و نظامی بریتانیا در جنوب در بیان اظهار مودت و دوستی و نقش سرپرستی بریتانیا بر کشورها و ملتهای اسلامی، شاه بیت آغاز قیام تاریخی تنگستان به فرماندهی شهید رئیسعلی دلواری علیه استعمار شد.
شهید رئیسعلی دلواری در عمل به وظیفه دینی و ملی، حس استقلال طلبی و وطن دوستی، بدون چشمداشت به دیگران و با اتکا به نیروی خودی؛ سواره و پیاده خطه تنگستان، دشتی، بوشهر و فارس را پیمود و با متحد کردن مردم، سران ایلات و عشایر جنوب و بزرگان ایل قشقایی مبارزه همه جانبهای را علیه استعمارگران بریتانیایی آغاز کرد.
نقش او در روشنگری و هدایت مردم و سران قوم در تهییج و تشویق آنها به جهاد با متجاوزان و بیگانگان و حراست از کیان و سرحدات کشور در زمانهای که غفلت و بی تفاوتی بر جامعه سایه افکنده؛ از فصلهای درخشان فرماندهی او در قیام جنوب است؛ فرماندهای جوان و آتش به اختیار که در سایه غفلت و سرسپردگی حکومت مرکزی، با ارائه الگوی اسلام انقلابی و ترویج فرهنگ شهادت طلبی در جامعه، سکاندار کشتی نجات مردمانش از سلطه بیگانگان شد.
نامهای عتاب آمیز به یکی از بزرگان روستای درازی در دشتی مینویسد: شما یک عمر از دین خورده اید و حال که دین در خطر است، عافیت طلب شده اید.
او به پشتوانه تربیت دینی با تبیین فلسفه شهادت و قیام حسینی و ترسیم امتداد این دو در تاریخ برای همرزمانش، سرمشق مبارزی آزادی خواه و استعمارستیز شد که هرگز از تنهایی و کمی نیرو و تجهیزات در برابر ارتش منسجم و مجهز بریتانیا نهراسید.
نامه تاریخی او به شیخ محمد حسین برازجانی؛ امروز بعد از گذشت یک قرن از قیام دلوار هنوز گواه آشکار وطن دوستی و استقلال خواهی، غیرت و عزت دینی است.
درجه بهشت پیدا کردن و شربت شهادت نوشیدن، همتی عالی و عزمی راسخ میطلبد و بهای درجه عالی و نعیم اخروی و نام نیک، غیر از جان شیرین نیست؛ امروز هر کس ادعای شرف، اسلامیت و وطن پرستی دارد باید امتحان داده از بوته امتحان بی غل و غش درآید. اگر از مردم مایوس شده اید که همراهی ندارند، اجازه دهید تا خود هنگامهای به پا کنم و دست به کار شوم
او که در سایه صراحت گفتار و کردار و نبوغ نظامی و رزمی بسیار فراتر و بزرگتر از زمانه خود بود، در نبردهای پیاپی در بوشهر و دلوار و در شبیخونهای برق آسا ضربات سنگینی بر پیکر ارتش امپراتوری روباه پیر وارد کرد.
نبوغ نظامی و رزمی این تنگسیر شجاع و باغیرت، به دور از آموزههای دانشکدههای نظامی غرب و شرق پیشگام و پیشتاز پایه گذاری جنگهای نامتقارن در ایران شد که رهاوردش ذلت ارتش شکست ناپذیر بریتانیا شد. در برابر دلیران تنگستان. آبی بر آتش دلهای دردمند ایرانیان زخم خورده یک قرن شکستهای پیاپی در برابر ارتش روس و انگلیس و انعقاد قراردادهای ننگین گلستان و ترکمانچای.
بعد از جنگهای ایران و روسیه و انعقاد قراردادهای ترکمانچای و گلستان، ایران در هر جنگی شرکت کرد، شکست خورد. تنها استثنا در جنگ دلوار بود کل نیروهای ایرانی در جنگ با انگلیسیها شکست سختی به آنها وارد کردند. آنها تا مدتها از این اتفاق مبهوت بودند.
حمله نیروهای بریتانیایی به قصد اشغال بندر دلوار
نیروهای بریتانیایی که از دست اندازیهای رئیسعلی و همرزمانش به تنگ آمده بودند، با تجهیزات کامل قصد تصرف دلوار را در سر میپروراندند.
نیروهای متجاوز با ۴ ناو دالهوزی- پیراموس- جونز و لاورنس و گردان پیاده نظام ۹۶ قصد اشغال دلوار را کردند، رئیسعلی هم در تاکتیک نظامی منحصر به فردی با خالی کردن روستا از سکنه و اسکان مردم در منطقهای کوهستانی در اطراف دلوار به نام کلات بوجیر، سربازان انگلیسی را غافلگیر کرد. زمانی که انگلیسیها سرمست از اشغال دلوار شروع به گلوله باران خانههای مسکونی و نخلستانها کردند، او با ۴۰۰ نیروی مردمی به قوای انگلیسی شبیخون کرد و بسیاری از نیروهای متجاوز از جمله یک ژنرال بلندپایه را از پای درآوردند و همین امر سبب پیروزی وی در این جنگ شد. انگلیسیها در ابن جنگ ۳۳۰ کشته از خود بر جای گذاشتند. این شکست تاریخی در رسانههای لندن نشین هم منعکس شد.
گوستاو نیلستروم افسر سوئدی ژاندارمری ایران در کتاب خاطراتش به عنوان شاخه نبات مینویسد:
من بعد از اشغال بوشهر به دلوار رفتم، وقتی وارد دلوار شدم این قدر خوشحال شدم گویی میخواستم پادشاه سوئد را ببینم. وقتی رئیسعلی را دیدم تازه از عملیات برگشته بود. من را به او معرفی کردند. گفت بنشینید و سپس سفرهای انداختند و گفتند وی روزه است، یعنی رئیس و تفنگدارانش با دهان روزه در ماه رمضان میجنگیدند.
پس از شکست مفتضحانه دلوار، رئیسعلی بر حملات شبانه خود به مواضع انگلیسیها در بوشهر افزود و طرح حمله سراسری به بوشهر را پی ریزی کرد.
۴۰ هزار پوند؛ حق سکوت انگلیس در ازای استعمار جنوب
انگلیسیها در راه عملی کردن شرارتهای خود از مسیرهای مختلفی وارد مبارزه شدند؛ تلاش زیادی کردند تا او را با پول بخرند و مبلغ ۴۰ هزار پوند هم به او پیشنهاد دادند، اما با وجود همه این تلاشها دلاوری بدون توجه به این پیشنهادها، راه جهاد را به پشتوانه دین و وطن پرستی و استقلال طلبی پیشه کرد. روحیه انقلابی و ساختارشکن از این جوان ۳۴ ساله مسلمانی غیرتمند ساخت که از تسلیم و سازش ننگ داشت. او با رد رشوه چهل هزار پوندی انگلیسیها برای دست کشیدن از قیام گفت:
چگونه بی طرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ایران در خطر است.ای کلام الله گفتار مرا شاهد باش من به تو سوگند یاد میکنم که اگر انگلیسیها بخواهند به خاک وطن من تجاوز کنند، در مقام مدافعه برآیم و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ با آنان نکشم و اگر غیر از این رفتار کنم، در شمار منکرین و کافرین به تو باشم.
نقش چشمگیر قیام تنگستان در خط سیر مقاومت در جنوب ایران
شخصیت کم نظیر و از جهاتی بی نظیر این فرمانده انقلابی که از محیط روستایی کوچک و دور افتاده در جنوب ایران، به پشتوانه دین و نیروهای مردمی دنیا را تحت تاثیر قرار داد و آوازه اش مرزهای منطقهای و بین المللی را فرا گرفت؛ بر استعمارگران انگلیسی بسیار گران آمد و آنجا که دانستند این قیام برگرفته از نام و نان نیست و تتهدید و تحریم و تطمیع هیچ یک کارگشانیست؛ به طمع خیانت پیشهای خودفروخته او را از پشت سر از پای در آوردند.
به جرات میتوان گفت شخصیت رئیسعلی دلواری در تاریخ معاصر ایران (از مشروطه تاکنون) شخصیتی کم نظیر و حتی از جهاتی بینظیر است؛ جوانی انقلابی، مبارز و خود ساخته که در محیطی روستایی و کوچک به نام «دلوار»، دنیا را تحت تأثیر قرار داد و آوازه او از مرزهای ایران و منطقه گذشت و بریتانیا و جهان استعمار را به لرزه درآورد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی ازبیانات خود در دیدار اهالی بخش دلوار در خانه شهید رئیسعلی دلواری، فرمودند: رئیسعلی دلواری قهرمان مبارزه با استعمار انگلیس است و ملت ایران همانند شهید رئیسعلی دلواری که در مقابل انگلیس ایستادگی کرد، امروز در برابر قدرتهای متجاوز به سرکردگی آمریکا ایستاده است و از دشمنان خود هیچ واهمهای در دل ندارد.
امروز با گذشت بیش از یک قرن از شهادت دلاور دلوار، منش این مسلمان انقلابی سرمشق جبهه مقاومت اسلامی در برابر ظالمان و الگوی تاریخی عبرت آموز برای تربیت نسل امروز است. هنوز طنین آزادی خواهی و استقلال طلبی و دینداری سردار جنوب؛ ۱۶ مهرماه ۶۶ از زبان فرمانده ناوگروه ذوالفقار نادر مهدوی در پهنه خلیج فارس به گوش میرسد که لرزه بر اندام متجاوزان آمریکایی میافکند و سیلی کوبنده همرزمانش در دی ماه ۹۴ اشک از چشم تفنگداران دریایی آمریکا سرازیر کرد.
یادداشت: سکینه نعمتی