پخش زنده
امروز: -
منظور: نرخ رشد اقتصادی کشور ۴.۸ درصد افزایش یافت
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: متوسط نرخ رشد اقتصادی کشور در دو سال اول دولت سیزدهم با نفت به ۴ و ۸ دهم درصد افزایش یافته است و امیدواریم که امسال هم بتوانیم این نرخ رشد را ارتقاء دهیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، داود منظور، معاون رئیس جمهور با حضور در برنامه ”صف اول“ یکشنبه ۵ شهریور شبکه خبر به پرسش‌ها درباره عملکرد سازمان برنامه و بودجه در دولت سیزدهم پاسخ داد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
مجری: همچنان هفته دولت است و میهمانان برنامه صف اول که همیشه صف اولی‌ها بودند و هستند از جنس دولت هستند امشب میهمان برنامه صف اول کسی است که پیش از این در چند ماه گذشته نام او با مالیات گره خورده بود و اتفافات مختلفی در دوره مسئولیت ایشان در سازمان امور مالیاتی گذشت که دیروز در جشنواره شهید رجایی مورد تقدیر قرار گرفت با حضور ریاست محترم جمهوری و حالا چند ماهی است سکاندار سازمان برنامه و بودجه کشور هستند.
سوال: از اقداماتی بگویید که در دو سال گذشته گرچه که شما مسئولیت آن را بر عهده نداشتید، اما چه اتفاقی افتاده در سازمان برنامه و بودجه در دو سالی که از دولت سیزدهم گذشت؟
منظور: ضمن تسلیت ایام، هفته دولت را خدمت همه همکاران عزیزمان در دولت تبریک عرض می‌کنم و خداقوت می‌گویم بابت زحمات شبانه روزی که همین عزیزان می‌کشند تا دولت بتواند به مردم عزیزمان خدمات شایسته‌ای را ارائه کند.
یاد و خاطره شهیدان والامقام رجایی و باهنر را هم گرامی می‌داریم ان شاالله که همه ما رهروان صادقی برای این شهدای بزرگوار باشیم.
در دولت سیزدهم ما شرایطی را تحویل گرفتیم که یک دوره‌ی کم رشدی در دهه ۹۰ را کشور پشت سر گذاشته بود، ما وقتی که به نرخ رشد اقتصادی نگاه می‌کنیم، در سه سال آخر در دولت قبل، ما شاهد متوسط رشد منهای دو درصد بودیم، در سال‌های اول این دولت هم در دوره اول دولت هم باز رشد‌های پایین، دو درصد، دو و نیم درصد و صفر درصد را شاهد بودیم، به طور کلی دهه ۹۰ متوسط رشد اقتصادی کشور ۷ دهم درصد بوده است و طبیعتا خروج از این دوره کم رشدی نیازمند به تدابیر و تلاش بیشتر و مضاعفی بود که در این دولت انجام گرفت و نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۰ به ۴ و ۸ دهم درصد با نفت و در سال ۱۴۰۱ هم به همان ۴ و ۸ دهم درصد مجددا با نفت رسید و امیدوار هستیم که امسال هم بتوانیم این نرخ رشد را ارتقاء دهیم.
نرخ تشکیل سرمایه ثابت در کشور یعنی سرمایه گذاری‌هایی که در ماشین آلات، زیرساخت‌ها، ساختمان انجام می‌گیرد در دهه‌ی ۹۰ تقریبا صفر بوده است و حتی در برخی از سال‌ها نرخ تشکیل سرمایه منفی شده یعنی ما از سرمایه‌های قبلی مان هم مستهلک کردیم و جای گذاری نکردیم، مخصوصا در سه سال آخر، در سه سال آخر دولت قبل نرخ رشد تشکیل سرمایه منهای ۱۵ درصد، منهای ۱۷ درصد گزارش شده است.
در این دولت سرمایه گذاری‌ها بهبود پیدا کرد و نرخ تشکیل سرمایه به حدود ۴ درصد در ۱۴۰۰ و بیش از ۲ درصد در ۱۴۰۱ افزایش پیدا کرده است و ما تلاش می‌کنیم که تشکیل سرمایه را در سال جاری هم بتوانیم بهبود بدهیم با شیوه‌های مختلف تامین مالی که الان داریم دنبال می‌کنیم.
در ارتباط با نرخ رشد پایه پولی و نرخ رشد نقدینگی هم همین اتفاق افتاده است، یعنی نرخ رشد پایه پولی که در سال ۹۹ آخرین سال دولت قبل حدود ۴۱ درصد بوده است، الان رسیده به حدود ۲۷ و نیم درصد، در پایان سال گذشته به ۳۱ درصد کاهش پیدا کرده است و بنابراین خود همین مسئله باعث می‌شود که ما بتوانیم متغیر‌ها و کل‌های پولی را کنترل کنیم و از افزایش نقدینگی در اقتصاد جلوگیری کنیم.
در ارتباط با نرخ بیکاری هم همین روایت را ما داریم، نرخ بیکاری در تمام دوره‌ی دولت یازدهم و دوازدهم دو رقمی بوده، ۱۲ درصد، ۱۲ و نیم درصد در برخی از سال‌ها، در آخرین سال، سال ۹۹ تک رقمی شد ۹ و ۸ دهم درصد و در این دوره در دولت جدید این نرخ تک رقمی حفظ شد و کاهش پیدا کرد، به طوری که در پایان سال گذشته نرخ بیکاری به ۸ و ۲ دهم درصد کاهش پیدا کرده است.
میزان اشتغالی که ایجاد شده در واقع اشتغالی بوده که توانسته منجر شود به کاهش نرخ بیکاری در رقم ۸ و ۲ دهم درصد که عدد مقبولی هست یعنی یکی از پایین‌ترین نرخ‌های بیکاری در یکی دو دهه اخیر کشور است.
در ارتباط با سیاست‌های توزیع درآمدی هم، یکی از سیاست‌های اصلی این دولت رفع فقر بوده و کمک به دهک‌های پایین و افراد کم درآمد جامعه، به همین جهت شما شاهد بودید که در سال گذشته بعد از این که نرخ ارز تغییر کرد از ۴۲۰۰ آمد به ۲۸۵۰۰ تومان، سیاست‌های بازتوزیعی و حمایتی از اقشار کم درآمد جامعه به گونه‌ای هدایت شد که هر نفر تقریبا ۵۰۰ هزار تومان الان یارانه دارد دریافت می‌کند و طبیعتا یک خانوار ۴ نفره کم درآمد در دهک‌های پایین، دو میلیون تومان از دولت دارد کمک و یارانه می‌گیرد، همین‌ها باعث می‌شود که وضع رفاه عمومی افراد کم درآمد بهبود پیدا بکند هر چند که تغییرات نرخ ارزی که در سال گذشته به ناچار به عنوان یک جراحی اقتصادی اتفاق افتاد و دیگر قابل ادامه نبود که ما ارز ۴۲۰۰ را تامین کنیم، به دنبال آن یک اثرات تورمی ایجاد کرد که این اثرات تورمی قدری مردم عزیزمان را به زحمت انداخت، ولی خوشبختانه اثر تعدیل نرخ ارزی که در سال گذشته انجام شد الان به تدریج آن اثر فروکش کرده و به نوعی هموار شده و ما در سال جاری وارد دوره‌ی تورم پایین داریم می‌شویم به طوری که نرخ تورم اسفندماه ۵ و ۷ دهم درصد بود، در فروردین به ۳ و ۷ دهم درصد کاهش پیدا کرد.
سوال: ماهانه؟
منظور: بله؛ نرخ تورم ماهانه. در اردیهبشت و خرداد و تیرماه این تورم به تدریج باز پایین‌تر آمد، در خرداد و تیر به دو درصد کاهش پیدا کرد، الان در مرداد ماه آخرین آماری که داریم، مرکز آمار منتشر کرده نرخ تورم ماهانه ۲ و ۴ دهم درصد است که البته تمام تلاش ما این است که ما تورم ماهانه را بتوانیم پایین‌تر بیاوریم به طوری که متوسط نرخ تورم در کشور را تا پایان سال به حدود ۳۰ درصد کاهش دهیم؛ بنابراین مجموع تدابیری که دولت در این دوره انتخاب کرده رویکردش این بوده که اولا بتوانیم ثبات را در بازار فراهم کنیم، سیاست‌های بازتوزیع درآمدی را انجام دهیم، نتیجه این سیاست‌های بازتوزیع درآمدی را هم من خدمت شما عرض کنم، در مجموع باعث شده که ضریب نابرابری توزیع درآمد که اصطلاحا به آن ضریب جینی می‌گوییم که هر چه پایین‌تر باشد بهتر است، یعنی نابرابری کمتری را نشان می‌دهد، شکاف طبقاتی کمتری را نشان می‌دهد الان رسیده به صفر ممیز ۳۸۸۷، این در ابتدای دولت بوده صفر ممیز ۴ البته این تغییرات ضریب جینی خیلی به سختی و خیلی کند اتفاق می‌افتد. اما این سیاست‌های بازتوزیعی در توزیع درآمد هم شرایط را بهتر کرده است.
در مجموع شرایطی را تحویل گرفتیم که مجموع بدهی‌های نسبتا زیادی ناشی از انتشار اوراق در دو سال آخر دولت قبلی به این دولت انتقال پیدا کرد، میزان ارزی که برای تامین کالا‌های اساسی فراهم بود، در سال ۱۴۰۰ تقریبا به طور کامل استفاده شده بود و دولت عملا مجبور بود که در واقع نیاز‌های ارزی کشور به ویژه برای کالا‌های اساسی را از یک روش‌های دیگری بتواند تامین کند، ولی با همه این اوصاف، همه این اتفاقات افتاده، در حوزه تجارت خارجی به عنوان مثال بحث مدیریت ارزی به خوبی جواب داده، به طوری که میزان صادرات کشور از حدود ۳۵ میلیارد دلاری که در سال ۹۹ بوده، الان میزان صادرات به ۵۳ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است، میزان واردات از ۳۸ میلیارد دلار در پایان سال گذشته به حدود ۶۰ میلیارد دلار رسیده است و کشور توانسته با توسعه تجارت خارجی، صادرات کالا‌ها و واردات کالا‌ها بتواند تراز تجاری خودش را بهبود ببخشد.
البته در تمام این اتفاقاتی که افتاده اثرات تحریم‌ها و تشدید تحریم‌ها همواره بالاسر اقتصاد بوده، یعنی این اتفاقات با همین حفظ یا تشدید شرایط تحریم بوده است، ولی در مجموع بازار ارز توانسته به خوبی مدیریت شود البته ما یک جهش ارزی را در سال گذشته تجربه کردیم که ناشی از همان حذف ارز ۴۲۰۰ بود یعنی یک فنر انباشته‌ای که چندین سال ایجاد شده بود و دیگر عملا منابع ارزی کشور پاسخگوی ارز ۴۲۰۰ برای کشور نبود و لذا دولت به ناچار دست به یک اقدام جراحی گونه زد و این خودش یک جهشی در نرخ ارز ایجاد کرد البته در پی تغییر نرخ ارز رسمی کشور نرخ ارز در بازار‌های غیر رسمی هم افزایش پیدا کرد، ولی در این دو سال گذشته تغییرات نرخ ارز حتی در بازار غیر رسمی قابل مقایسه با تغییرات نرخ ارز در دولت قبل نیست. در دولت قبل حدود ۷۰۰ درصد نرخ ارز رشد کرد، یعنی ارز ۳ هزار و اندی در پایان دولت به بیش از ۲۵ هزار تومان، ۲۷ هزار تومان افزایش پیدا کرد؛ بنابراین دولت توانسته ضمن این که یک گذار جدی را در بازار ارز پشت سر بگذارد و بازار ارز را یک مرتبه اصلاح جدی روی آن انجام بدهد، اما ما در سال جاری در بازار ارز الان شاهد ثبات هستیم، نرخ ارز در یک دامنه‌ای که تغییراتش قابل قبول هست ثابت مانده است، البته امیدوار هستیم که با این بهبودی که الان در فضای بین المللی اتفاق افتاده و پیوستن کشور عزیزمان به بریکس که یک رخداد بسیار مهم و بزرگ است و ما به جمع کشور‌هایی پیوستیم که این کشورها روی هم رفته حدود یک سوم اقتصاد جهانی را به خودشان اختصاص می‌دهند، کشور ما با پیوستن این مجموعه کشورها یک فرصت جدیدی برایش در تجارت دارد فراهم می‌شود و همچنین پیوستن به پیمان شانگ‌های یکی دیگر از این اتفاقات هست و این توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، این‌ها همه نویدبخش این هست که ما در آینده شاهد ثبات بیشتری در تجارت خارجی کشور، بهبود در شرایط تجارت خارجی کشور و ثبات در بازار ارز هم خواهیم بود.
این دیپلماسی اقتصادی و مراودات بین المللی که دارد انجام می‌گیرد، کم کم اثرات تحریم‌ها را کمرنگ می‌کند، آزادسازی منابع ارزی کشور که سال‌ها مسدود شده بود، این‌ها اتفاقات خیلی مهمی است که دارد می‌افتد و این که بالاخره ارز کشور که سال‌ها بلوکه و مسدود بوده در کره جنوبی، آزاد می‌شود و الان در دسترس قرار می‌گیرد یا بخشی از منابع ارزی ما که در عراق مسدود بوده الان در دسترس قرار گرفته و در دیگر کشورها، این‌ها همه گشایش‌های خیلی مهمی هست که حتما به ثبات بیشتر اقتصاد و به ثبات بازار ارز کمک خواهد کرد، در موضوع صادرات نفت یک اتفاق خیلی مهمی افتاده است، یعنی عملا عزیزان ما در وزارت نفت توانستند تحریم‌های نفتی را کم اثر کنند، به طوری که الان میزان صادرات نفتی کشور به یک حد بسیار قابل تحسینی رسیده است و میزان تولید و صادرات ما دارد کم کم به آستانه‌ی ظرفیت فعلی تولید نفت کشور نزدیک می‌شود، یعنی الان فکر می‌کنم نزدیک به ۳ و ۷ دهم میلیون بشکه در روز است برای صادرات و همچنین برای مصرف داخلی و پالایشگاههای داخلی کشور و این اتفاقات همه در شرایطی دارد می‌افتد که هیچگونه تخفیفی و هیچگونه تقلیلی در محدودیت‌های ناشی از تحریم اتفاق نیفتاده است؛ بنابراین ما از ابتدا پذیرفتیم که شرایط تحریم ممکن است ادامه پیدا کند البته مذاکرات و گفتگو‌ها بر اساس سیاست‌های ملی کشور با رهنمود‌های مقام معظم رهبری ادامه دارد و قطعا کشور سعی می‌کند از همه فرصت‌های بین المللی برای حذف و کاهش تحریم‌ها استفاده کند، اما اقتصاد کشور الان وصل به موضوع تحریم نیست یعنی ما تلاش می‌کنیم به رغم وجود شرایط تحریم بتوانیم ثبات داخلی اقتصاد را با اتکا به ظرفیت‌های داخلی و با اتکا به ظرفیت‌های جهان چند قطبی بتوانیم تقویت کنیم و ارتقا دهیم.
سوال: یک سوالی از شما بپرسم ، شما درباره بعضی شاخص هایی صحبت کردید که این ها بهبود پیدا کرده مثل بیکاری که کمتر شده ، مثل ضریب جینی که کمتر شده یا به عبارتی شکاف طبقاتی کاهش پیدا کرده و درباره تورم مثال زدید که بهبود پیدا کرده ، بعضی وقت ها در جاهایی درباره این تفاوت ها این طور تشکیک می کنند که فرمول ها تغییر کرده ، نحوه محاسبه تغییر کرده، آیا این اتفاق نیفتاده؟ فرمول ها همان فرمول هایی است که 4 سال پیش داشته اعمال می شده؟ یا این که نهاد بین المللی که آن هم مثل صندوق بین المللی پول یا بانک جهانی که آنها هم معمولا این آمارها را محاسبه می کنند در کشورهای مختلف به روش خودشان ، آیا آنها هم احیانا آمارشان موید همین تغییرات مثبت در دو سال گذشته بوده یا خیر؟
منظور: آمارها و حساب های ملی را مرکز آمار ایران منتشر می کند و همچنین بخشی را بانک مرکزی ؛ استاندارد تولید آمار و اطلاعات همان استانداردهای بین المللی است یعنی تولید اطلاعات در کشور از همان ضوابط حاکم بر سایر کشورها آنچه که در به ویژه بانک جهانی و صندوق بین المللی پول رایج است، تبعیت می کند.
آماری هم که خود این تشکل ها و سازمان های بین المللی در مورد ایران یا هر کشور دیگری منتشر می کنند، این آمار را خودشان تولید نمی کنند این آمار را در واقع از مراجع ملی دریافت می کنند ، بنابراین این که ما فکر کنیم تغییر در این آمار و اطلاعات با واقعیت فاصله داشته باشد، ادعای بزرگی است که باید ثابت کرد. تغییراتی در روش محاسبات اتفاق نیفتاده ، روش ها همان شیوه هاست مراجع تولید داده ها هم همان مراجع قبلی هستند ، همان هایی که در دولت های قبلی آمار تولید می کردند در همین دولت هم همان ها دارند آمار تولید می کنند .
سوال: و تحت تاثیر دولت ها نیستند این ها، مستقلند؟
منظور: مرکز آمار ایران کاملا یک مرکز حرفه ای و تخصصی است، کارشناسان مرکز آمار ایران به هیچ وجه حاضر نیستند استانداردهای خودشان را تغییر دهند یا از استانداردهای خودشان کوتاه بیایند. مواردی بوده که ما جستجو کردیم که چرا این آمار به عنوان مثال تورم یک عدد این قدر بالا گزارش شده، این ها وقتی که مبانی محاسباتی شان را می آورند و نشان می دهند استدلال می کنند که این اطلاعات بر اساس این ریزداده ها، بر اساس این نمونه گیری ها، بر اساس این شیوه و فرمول بندی استخراج شده و این عددها به هیچ وجه قابل بازنگری هم نیست و کاملا روی آمار و اطلاعات شان این ها اصرار و دقت دارند و اتفاقا یکی از افتخارات نظام های آماری ما همین است که تحت تاثیر تغییر دولت قرار نمی گیرد حالا چه در بانک مرکزی و چه در مرکز آمار ایران.
سوال: آقای دکتر درباره درآمدهای امسال می فرمایید به تفکیک که از چه منابعی چقدر درآمد داشتیم درآمدهای نفتی ، درآمدهای مالیاتی ، درآمد واگذاری های چه بر مبنای مولدسازی یا هر مدل دیگر ؟
منظور: ما در سال جاری تامین درآمدهایمان نسبت به سال قبل تقریبا بیش از 55 درصد رشد کرد یعنی مجموع درآمدهای کشور از منابع مختلف در بودجه عمومی بیش از ۵۵ درصد رشد کرده که یک اتفاق خیلی میمون و مبارکی هست.
سوال: عدد درآمدها رشد کرده یا تحقق آنها؟
منظور: بله؛ تحقق آن، یعنی آنچه که محقق شد.
سوال: منظورم این است که ما یک تورم هم داشتیم خود این تورم را که لحاظ کنیم به طور طبیعی ما 40 درصد یا 45 درصد یا کمی کمتر یا بیشتر بالاخره افزایش درآمد خواهیم داشت.
منظور: فرمایش شما درست است،همیشه این طور است، یعنی ما وقتی آمار را روایت می‌کنیم آمار بر اساس مقادیر اسمی است، مقادیر حقیقی را گزارش نمی‌کنیم، هر چقدر در تحلیل‌های اقتصادی آنهایی که می‌خواهند تحلیل کنند می‌آیند بعضا تورم زدایی می‌کنند و به ارقام حقیقی اشاره می‌کنند، ولی این که من دارم عرض می‌کنم ارقام اسمی است، یعنی نسبت به آنچه که در سال گذشته بوده در ۵ ماهه اول امسال ما حدود ۵۵ درصد رشد داریم، البته این ۵۵ درصد رشد در برخی از گروه‌ها رشد بالاتری بوده، در برخی از گروه‌های درآمدی این رشد کمتر بوده، مثلا ما در نفت امسال رشد خیلی بالاتری را داشتیم، درآمدهای مالیاتی ما رشد خیلی خوبی داشته، ولی در مورد واگذاری دارایی‌ها یا مولد سازی یا درآمدهای گمرکی ما رشد چندان خوبی را نداشتیم که البته همه این‌ها محل بحث و تحلیل هست. ولی سرجمع وضعیت تحقق درآمدهای ما وضعیت نسبتا خوبی بوده، هر چند نسبت به آنچه که در بودجه پیش بینی شده حدود ۶۷ درصد پیش بینی‌ها را در ۵ ماه اول محقق کردیم که این نکته مهمی است یعنی میزان درآمدهایی که برای امسال در بودجه پیش بینی شده به گونه‌ای است که بخشی از آن درآمدها تا الان تحقق پیدا نکرده است.
سوال: بخشی از درآمدهایی که تا این لحظه باید وصول می شده است .
منظور: بخشیاز درآمدهایی که طبق بودجه مصوب تا امروز باید تحقق پیدا می‌کرد ما ۶۷ درصد محقق کردیم یعنی بیش از ۳۰ تا ۳۳ درصد محقق نشد، این تحقق نیافتن، بخش عمده اش در درآمدهای نفتی است یعنی ما در درآمدهای نفتی تحقق مان تقریبا ۵۰ درصد پیش بینی یا مصوب است، در درآمدهای مالیاتی الان تحقق ما ۹۵ درصد است.
سوال: از یک طرف ما افزایش درآمد نفتی داشتیم اما از یک طرف وصول نشده است
منظور: نه؛افزایش نسبت به دوره مشابه داشتیم، اما این افزایش به اندازه‌ای که در بودجه پیش بینی شده بود نیست یکی از دلایلش این است که این عددها در بودجه بالاتر از ظرفیت و توان واقعی پیش بینی شده است، مثال عرض می‌کنم، دولت وقتی که لایحه را به مجلس می‌دهد قیمت نفت را ۶۵ دلار در نظر می‌گیرد این می‌رود در مجلس قیمت نفت می‌شود ۸۵ دلار، یعنی در مجلس وقتی که قیمت نفت تغییر می‌کند که مفروضات محاسباتی درآمد نفتی هست خود به خود میزان درآمد هم به همان نسبت بالاتر می‌رود و بعد البته متناسب با آن هم هزینه‌های دیگری در مجلس اضافه شده به هزینه‌هایی که دولت پیش بینی کرده بود، همین مسئله باعث شد ما الان در بسیاری از روز‌های سال در سال جاری قیمت‌های فروش نفت مان همان حول و حوش ۶۲ دلار ۶۳ دلار ۶۵ دلار بوده، البته در این دو هفته اخیر و تقریبا در این سه هفته اخیر قیمت نفت یک رشد خوبی کرده، الان در بازار‌های بین المللی به حدود ۸۴ دلار رسیده است، حالا قیمت فروش نفت ما قدری پایین‌تر از قیمت‌های بین المللی است، ولی سرجمع این مسائل باعث شده که ما الان یک تحقق نیافتگی را در درآمدهای نفتی داریم.
در درآمدهای مالیاتی عرض کردم تحقق حدود ۹۵ درصد است در درآمدهای گمرکی تحقق ما حدود ۳۵ درصد است، یکی از دلایلش این است که باز ما در درآمدهای گمرکی مثلا دیدیم عوارض واردات خودرو، چون واردات خودرو اتفاق نیفتاده طبیعتا حقوق گمرکی و تعرفه‌های مربوط هم تحقق پیدا نکرده است، یا برای این که کمک کنیم به ثبات در قیمت‌های داخلی، مالیات و عوارض ارزش افزوده تعدادی از کالا‌ها از ۹ درصد به یک درصد کاهش پیدا کرده است این‌ها همان درآمدهایی است که در گمرک باید اتفاق بیفتد یا میزان تعرفه‌های سود بازرگانی از ۴ درصد به یک درصد کاهش پیدا کرده مثلا در مورد کالا‌های اساسی، در مورد تجهیزات پزشکی مصرفی، این‌ها در واقع هم مالیات ارزش افزوده اش کاهش پیدا کرده از ۹ درصد به یک درصد، هم میزان حقوق ورودی اش از ۴ درصد به یک درصد کاهش پیدا کرده است.
در بحث واگذاری دارایی‌ها و مولدسازی یک تجربه جدیدی الان دارد انجام می‌شود، یک دستورالعمل و شیوه نامه جدیدی الان از تقریبا ابتدای امسال یا یکی دو ماه بعد از شروع سال ابلاغ شده که مبنای مولدسازی دارایی‌ها قرار گرفته، شناسایی اموال برای مولد سازی در تمام استانها الان به سرعت دارد انجام می‌شود یک کارگروهی طبق پیش بینی آیین نامه شکل گرفته، نمایندگان دولت، نماینده ناظر مجلس شورای اسلامی، نماینده قوه قضائیه، این‌ها تقریبا هر هفته جلسه دارند، این دارایی‌ها در استان شناسایی و قیمت گذاری می‌شود و در این جا تایید می‌شود و می‌رود برای واگذاری یا صرف تکمیل طرح‌های نیمه تمام در خود همان استان می‌شود و یا این که بخشی از آنها ممکن است به بودجه عمومی اضافه شود. این فعلا در چند ماه اول سال سرعتش پایین بوده، ولی امیدوار هستیم که الان با تقویت شناسایی ها، بتوانیم این بحث واگذاری دارایی‌ها را قدری به آن سرعت دهیم.
سوال: با این وضعی که الان داریم یعنی ۶۷ درصد تحقق درآمدها تا این روز سال، پیش بینی تان برای ادامه سال چیست؟ امیدوارید فقط یا پیش بینی دارید یا برنامه دارید، به هر حال که دچار کسری بودجه جدی نشویم. تا باز آثار تورمی اش دوباره روی مردم وارد نشود.
منظور: تمام ارکان دولت دارند تلاش می‌کنند آن تکالیفی که در ارتباط با تحقق درآمدها به عهده آنها گذاشته شده را محقق کنند به عنوان مثال یکی از اقلام درآمدی ما حقوق مالکانه ما است در معادن، این حقوق مالکانه در معادن تا پایان سال باید ۵۰ هزار میلیارد تومان تحقق پیدا کند و قاعدتا باید در ۵ ماه اول سال حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان تحقق پیدا می‌کرد، اما این تحققش عدد پایینی بوده مثلا فرض بفرمایید حدود ۵ هزار میلیارد تومان بوده، الان ما جلسات داریم با همکاران در وزارت صنعت معدن و تجارت، آنها هم دارند پیگیری می‌کنند که حتما بتوانیم این بخش حقوق مالکانه‌ی پیش بینی شده را به آن عدد ۵۰ هزار میلیارد تومان در پایان سال نزدیک کنیم. در درآمدهای مالیاتی ما خیلی نگران نیستیم با این که حدود ۵۵ درصد رشد در درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده بود، ولی الان ما داریم نزدیک هستیم به آن میزان پیش بینی، در مورد درآمدهای گمرکی این بستگی دارد به این که حجم تجارت خارجی ما در نیمه دوم سال چگونه باشد و در ارتباط با نفت الان تلاش بسیار خوبی دارد در وزارت نفت انجام می‌گیرد که بتوانیم درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت را به اقتصاد داخلی تزریق کنیم.
یکی از موضوعاتی که ما در مسئله‌ی نفت داریم، علاوه بر آن مسئله‌ای که گفتیم قیمت نفت بیش برآوردی شده مسئله نقل و انتقال ارز است به هر صورت ما در شرایط تحریم وقتی که نفتی را می‌فروشیم به راحتی نمی‌توانیم ارزش را در چرخه اقتصاد ملی قرار دهیم این یک مقداری زمان می‌برد. الان همکاران وزارت نفت دارند تلاش می‌کنند که این دوره را کوتاه‌تر کنند یعنی با یک بازه‌ی کوتاه تری آنچه که درآمد ارزی اتفاق می‌افتد این‌ها بتواند به اقتصاد ملی تزریق شود لذا من جمع بندی کنم، تلاش این هست که بتوانیم به میزان درآمدهای پیش بینی شده و مصوب و منابع مصوب نزدیک بشویم، اما طبیعتا یک محدودیت‌ها و معذوریت‌هایی وجود دارد که من به بخشی از آنها اشاره کردم.
یک مورد دیگر هم من اضافه کنم، ببینید یکی از منابع درآمدی ما البته درآمد نیست سایر منابع تامین اعتبار است، انتشار اوراق هست، انتشار اوراق امسال چیزی حدود ۱۸۷ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده، ما سعی کردیم که این انتشار اوراق را در نیمه اول سال کمتر انجام دهیم یکی از دلایلش این است که وقتی اوراق وارد فرآیند فروش و واگذاری می‌شود، قدری ممکن است رقابت کند با بورس و شاخص‌های بورس را ممکن است تحت تاثیر منفی قرار بدهد بنابراین ما برای این که به ثبات بازار در بورس کمک کنیم، فعلا انتشار اوراق را قدری با تاخیر داریم انجام می‌دهیم، الان حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کردیم این اوراق را هنوز منابعش را هزینه نکردیم الان داریم این را تخصیص می‌دهیم برای طرح‌های تملک، یعنی ما بتوانیم طرح‌های عمرانی کشور را با این منابع تکمیل کنیم، سیاست مان این است که حتی الامکان اولا از انتشار اوراق برای اداره‌ی دولت استفاده نکنیم یعنی این نباشد که ما اوراق منتشر کنیم اوراق بدهی، اوراق مالی، و بعد منابع آن را بیاوریم صرف پرداخت حقوق و دستمزد و هزینه‌های جاری کنیم، ما تلاش مان این است که بتوانیم تمام این اوراقی که ۱۸۷ همتی که انتشار پیدا می‌کند عینا به طرح‌های تملک اختصاص دهیم و یک نکته مهم تر، ببینید ما هر ماه تقریبا چیزی حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان داریم بازپرداخت اوراقی را می‌کنیم که در سال‌های گذشته منتشر شده تقریبا به صورت میانگین ماهی ۲۰ هزار میلیارد تومان، خوشبختانه ما این ۲۰ هزار میلیارد تومان‌ها را از منابع درآمدی امسال پرداخت کردیم، یعنی توانستیم با انضباط مالی که داریم به رغم این که درآمدهای ما به طور کامل تحقق پیدا نکرده، اما این بازپرداخت اوراق را به طور منظم از منابع درآمدی امسال این‌ها را همه را پرداخت کردیم، و نکته دیگر این که با این که قانون به ما اجازه داده ما از تنخواه گردان بانک مرکزی استفاده کنیم، یعنی به عبارتی از بانک مرکزی قرض بگیریم و هزینه هایمان را انجام دهیم بعد در پایان سال این را برگردانیم ما به هیچ وجه سراغ تنخواه گردان بانک مرکزی نرفتیم. چون تنخواه بانک مرکزی باعث افزایش پایه پولی و افزایش تورم می‌شود ما سیاست‌های بودجه‌ای مان را با سیاست‌های پولی و با سیاست‌های ارزی باید همراه کنیم.
البته ما یک امکانی را استفاده کردیم تحت عنوان ماده ۱۲۵ قانون محاسبات عمومی، آنجا به ما اجازه می‌دهد که اگر سپرده‌هایی خود دولت در بانک‌ها دارد، از آن سپرده‌ها بتوانیم به طور موقت استفاده کنیم و نیاز‌های فوری اگر یک جایی کمبودی اتفاق می‌افتد آن را پرداخت کنیم دوباره این را برگردانیم به محل خودش. از این ابزار استفاده کردیم، ولی اوراق منتشر نکردیم برای بدهی و تنخواه گردان استفاده نکردیم و البته هم توانستیم هزینه‌های جاری مان را پرداخت کنیم و هم طرح‌های تملک، ما تا الان حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان طرح تملک هزینه کردیم و ۲۰ هزار میلیارد تومان هم اوراق جدیدی است که این را هم داریم تخصیص می‌دهیم این می‌شود ۵۰ هزار میلیارد تومان نسبت به سال گذشته همین موقع تقریبا ۵۰ درصد ما در طرح‌های تملک الان جلوتر هستیم. یعنی در هزینه کردی که روی طرح‌های تملک داریم انجام می‌دهیم.
در مجموع دولت و سازمان برنامه و بودجه تلاشش این است که انضباط بودجه‌ای را به طور کامل رعایت کنیم، بار تامین مالی دولت را به دوش بانک‌ها نیاندازیم، به دوش بانک مرکزی نیاندازیم، پایه پولی را بالا نبریم و کمک کنیم به این که ثبات اقتصادی در کشور تقویت شود بتوانیم بازار ارز را ثباتش را ادامه دهیم بتوانیم نرخ تورم را در همین روند کاهنده‌ای که دنبال کردیم تا پایان سال ان شاالله حفظ کنیم.
مجموع این اتفاقات امیدوار هستیم باعث شود که همزمان رشد تولید هم اتفاق بیفتد. یعنی امسال سال رشد تولید و مهار تورم است بنابراین ما هم در حوزه مهار تورم، هم در بحث رشد تولید هدفگذاری کردیم، برنامه‌ی زمان بندی شده برای امسال از ابتدای سال تنظیم و ابلاغ کردیم در شورای اقتصاد و این را داریم پایش می‌کنیم که این برنامه به گونه‌ای انجام شود که هم بتوانیم تورم را مدیریت کنیم، هم بتوانیم رشد اقتصادی را امسال ان شاالله بیش از سال گذشته محقق کنیم.
سوال: نقش حساب واحد خزانه چی بوده در این که شما استقراض نکنید از بانک مرکزی؟
منظور: حساب واحد خزانه یکی از ابزارهای شفافیت بودجه ای است و یکی از ابزارهایی است که به ما کمک می کند بتوانیم مدیریت یکپارچه مالی دولت را اجرا کنیم، ما در حساب واحد خزانه می گوییم هر دستگاهی باید تمام درآمدها و هزینه های خودش را از حساب واحدی که نزد خزانه هست انجام دهد و نمی تواند از حساب های مختلف نزد بانک های خصوصی و دولتی غیر از حساب های خزانه، منابع خودش را به جریان بیاندازد.
این اتفاق چندین سال است که دنبال می شود الان به نتایج خیلی خوبی رسیدیم تقریبا می شود گفت بخش اصلی دستگاههای اجرایی ما حساب های واحد را تشکیل دادند ، حساب های متفرقه شان مسدود شده ، جمع شده ، البته هنوز برخی از دستگاهها باقی ماندند که در حال پیگیری هستیم که آن هم باید انجام شود ، این حساب های واحد به ما اجازه می دهد که ببینیم که الان یک دستگاه در حسابش چقدر موجودی دارد ، بنابراین اگر ما می بینیم یک دستگاهی در حسابش از پرداخت های قبلی که تخصیص های قبلی که به او دادیم هنوز موجودی دارد تخصیص او را کمتر می دهیم، آنهایی که تخصیص هایشان بیشتر مصرف شده ، بیشتر تخصیص می دهیم . بنابراین یک ابزار مهم است برای شفافیت و برای مدیریت یکپارچه مالی در دولت.
سوال: الان می توانید بگویید که چه دستگاههایی عقب هستند ؟ یا ترجیح می دهید الان نگویید ؟
منظور: بله
سوال: از برنامه هفتم بگویید در مجلس در چه وضعی است ، شما چقدر اطلاع دارید و چقدر تغییر کرده است؟
منظور: یکیاز کار‌های مهمی که امسال انجام گرفت این بود که ما لایحه برنامه هفتم را در اردیبهشت ماه نهایی کردیم و در خردادماه هم چندین بار این مورد بازنگری در دولت قرار گرفت و نظرات همکاران ما، اعضای محترم هیات دولت پیاده سازی شد تا رسیدیم به یک نسخه نهایی که در اواخر خردادماه، آقای رئیس جمهور تقدیم مجلس کردند، رسیدگی به لایحه با قدری تاخیر در کمیسیون تلفیق شروع شد، فکر می‌کنم حدود یک ماه و نیم است که ما الان درگیر جلسات کمیسیون تلفیق هستیم، جلسات فشرده‌ای که هر هفته دارد برگزار می‌شود بعضی روز‌ها از ابتدای روز تا انتهای روز و بعضی از روز‌ها هم به صورت نیمروز، چون صحن علنی مجلس برگزار می‌شود.
در مجموع در تعاملی که انجام دادیم با نمایندگان محترم در کمیسیون تلفیق، تلاش کردیم که لایحه را به خوبی تبیین کنیم، توضیح دهیم و در مجموع بخش عمده‌ای از لایحه در کمیسیون تلفیق مورد تایید قرار گرفته است مداخلاتی هم به طور طبیعی از طرف نمایندگان در لایحه انجام شده پیشنهادات اصلاحی بوده، عمدتا اصلاح جزء بوده، یک اصلاحات جزئی انجام گرفته و دولت هم همراهی کرده، برخی از اصلاحات این‌ها اصلاحاتی بوده که دولت با آن همراه نیست و ما در کمیسیون هم مخالفت کردیم حالا نمایندگان تلفیق رای دادند، ولی ما حتما تلاش خواهیم کرد که در صحن علنی این موارد را توضیح دهیم و بتوانیم لایحه دولت را به صورت حداکثری مصوب کنیم، یکی از اتفاقاتی که در کمیسیون تلفیق به ویژه در این ده روز گذشته افتاده، این است که یک قدری تحت تاثیر مطالبات و نیازمندی‌های دستگاههای اجرایی که به نمایندگان تلفیق مراجعه کردند، ما شاهد این هستیم که احکام بودجه‌ای در مصوبات کمیسیون وارد می‌شود ما هدفمان در دولت این بود که واقعا برنامه، برنامه باشد، برنامه یعنی آنچه که ما می‌خواهیم به آن دست پیدا کنیم هدفگذاری‌های کمی و آن تکالیف و الزاماتی که ما به آن اهداف کمی باید دست پیدا کنیم.
تلاش کردیم در لایحه دولت قوانین دائمی را اصلاح نکنیم، ما تلاش کردیم در لایحه دولت به سراغ تشکیل نهاد‌های جدید نرویم. موسسات و سازمان‌های جدید ایجاد نکنیم، تلاش کردیم که احکام بودجه‌ای نگذاریم، متاسفانه برخی از این رویکرد‌های دولت در کمیسیون مورد توجه قرار نگرفته است، به عنوان مثال سهمی تعیین شد در بودجه برای یک دستگاه خاص، یک سهم دیگری تعیین شده افزایشی در بودجه یک دستگاه دیگر، بخشی از درآمدهای نفتی اختصاص داده شده بابت یک مصارف معین، این تصمیمات، تصمیمات بودجه‌ای است ما اعتقاد داریم که مباحث بودجه‌ای باید در فصل بودجه در بودجه‌های سالانه دیده شود، ما نمی‌توانیم بیاییم در برنامه ۵ ساله وارد تقسیم بندی و سهم بندی بودجه‌ای بشویم، این‌ها در واقع برای دولت خط قرمز است ما موافق نیستیم با این رویکرد.
تنها جایی که ما هدفگذاری بودجه‌ای کرده بودیم بر اساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، بحث تقویت بنیه دفاعی بود و در سیاست‌های ابلاغی هم تاکید شده بود که ۵ درصد منابع عمومی کشور باید صرف تقویت امور دفاعی شود ما عینا این را هدفگذاری کردیم، ولی برای بخش‌های دیگر هیچگونه اهداف کمی تعیین نشده بود در بحث‌های هزینه‌ای و بودجه‌ای و لذا ما مخالف این رویکرد هستیم، برخی از نهادسازی‌های جدید در کمیسیون در این یک هفته ده روز گذشته پیشنهاد شده و برخی از نمایندگان دارند دنبال می‌کنند که به عنوان مثال یک سازمان جدید ایجاد شود به نام سازمان توسعه روستایی، یک سازمان جدید ایجاد بشود، ما اصلا موافق این نوع توسعه تشکیلات در دولت نیستیم، اختیارات تشکیلات و سازمان دهی در دولت و اختیارات برنامه و بودجه‌ای این‌ها تماما بر اساس اصل ۱۲۶ قانون اساسی اختیارات رئیس جمهور است.
یعنی رئیس جمهور در موضوعات برنامه، بودجه و نیروی انسانی و ساختار و تشکیلات هم مسئولیت دارد هم اختیارات کامل و بنابراین ما اعتقاد داریم تغییراتی که در مجلس اتفاق می‌افتد نباید وارد حوزه اختیارات رئیس جمهور شود. این توسعه تشکیلات در واقع ورود به حوزه اختیارات رئیس جمهور است، یا یک جاهایی سهمیه‌های استخدامی تعریف شده در این تغییرات جدیدی که اخیرا اتفاق افتاده، این بحث‌های سهمیه بندی نیروی انسانی و استخدام‌های جدید این‌ها جزو اختیارات دولت است، قانونگذار نباید ما را مکلف کند که شما این تعداد استخدام در فلان جا انجام دهید دولت تشخیص می‌دهد اگر نیاز باشد این کار را انجام خواهد داد بنابراین این‌ها مداخلاتی است که در مجلس انجام شده ما مخالفت کردیم.
سوال: این ها را شما جزء تر از آنی می دانید که مجلس باید ورود کند؟
منظور: بله؛ اصلا برنامه ای نیست این ها ماهیت برنامه ای ندارد.
سوال: دو سوال مرتبط دیگر هم در همین زمینه بودجه و این ها بپرسم از شما ، یکی درباره اصلاح ساختار بودجه چه قدم هایی برداشتید نمی دانم چقدر می شود این را خلاصه کرد و دیگری این که برای قطع وابستگی به درآمد نفتی و خام فروشی نفت ، چون این ها هم جزء تاکیدات مکرر رهبر انقلاب است امسال هم دوباره به آن تاکید کردند و گفتند این اتفاق بیفتد می خواهیم ببینیم که برای سال آینده چه برنامه ای دارید ؟ دو تا سوالی که به هم ظاهرا ربط دارد .
منظور: اصلاح ساختار بودجه یکی از مطالبات مهم مقام معظم رهبری است که چندین سال است که ایشان این را تاکید می کنند ، به همین جهت ما هم در برنامه ی هفتم یک فصل گذاشتیم برای اصلاح ساختار بودجه و هم این که به طور موازی قبل از تدوین برنامه هفتم، در شورای هماهنگی سران سه قوه ، این موضوع در دستور کار قرار گرفت . الان آن سند اصلاح ساختار بودجه در شورای هماهنگی سران سه قوه هم تقریبا به انتها رسیده و به یک اتفاق نظر نزدیک شده که امیدواریم ابلاغ شود ، در لایحه هم ما آن محورهای اصلی که باید انجام شود باز به نوع دیگری آنجا پیش بینی کرده و لذا امیدواریم حتما بتوانیم در اصلاح ساختار بودجه تحولات مهمی را در بخش های درآمدی بودجه، در موضوعات هزینه ای ، در ارتباط با ساماندهی شرکت های دولتی ، در موضوع مولد سازی دارایی ها ، در بحث کوچک سازی دولت و چابک سازی دولت بتوانیم انجام بدهیم .
سوال : چقدرش بهبودجه سال ۱۴۰۳ خواهد رسید؟
منظور: گاماول را در بودجه سال ۱۴۰۳ داریم بر می‌داریم در بخشنامه‌ی بودجه‌ای که ما الان تنظیم کردیم برای ۱۴۰۳ و به تصویب شورای اقتصاد رساندیم و در حال ابلاغ است، این رویکرد‌ها را ما در بخشنامه آوردیم و حتما سعی خواهیم کرد که در تنظیم بودجه این ملاحظات را در حد مقدورات برای سال اول اجرا کنیم.
سوال: و برای قطع وابستگی و قطع خام فروشی و یا کاهش خام فروشی نفت چطور ؟
منظور: یکی باز از بخش های برنامه هفتم موضوع زنجیره ارزش است ما اعتقاد داریم که حتما ما باید تلاش کنیم زنجیره ارزش را مخصوصا در موضوعات نفت و گاز تکمیل کنیم ،از خام فروشی اجتناب کنیم ، صنایع پایین دستی نفت و گاز را باید تقویت کنیم، پتروشیمی ها ، پتروپالایشگاهها و خود پالایشگاههای مدرن ، تبدیل فرآورده های نفتی به محصولات با ارزش تر و با کیفیت تر.
سوال : دیده شده در لایحه ۱۴۰۳ که الان احتمالا مشغول آن هستید، درست است؟
منظور : بله؛ ما الان درگیر مقدمات تدوین لایحه‌ی بودجه ۱۴۰۳ هم هستیم و این‌ها در قانون برنامه هفتم و درلایحه برنامه هفتم هم دیده شده است .
"پخش گزارش"
سوال : آقای دکتر منظور چه زمانی قصه مجوزها حل می شود یعنی اتصال سازمان برنامه و بودجه ؟
منظور: همان طور که ملاحظه فرمودید یک اختلاف نظر جدی وجود دارد که آیا کاری که سازمان دارد انجام می دهد در ارتباط با تایید صلاحیت مشاورین و رتبه بندی پیمانکاران آیا از جنس مجوز هست یا خیر ؟ ما اعتقادمان این است که این واقعا مجوز نیست یعنی این که ما باید احراز صلاحیت کنیم ، احراز صلاحیت کنیم که آیا این شرکت ، این شخص حقوقی آیا صلاحیت این که این رتبه را در ارتباط با پیمانکاری دریافت کند دارد یا ندارد ؟ و لذا این با جنس مجوزهای معمولی که با یک چک لیست های عادی قابل رسیدگی و کنترل است کاملا متفاوت است ، به هرحال ما اعتقاد داریم ، حتی اگر در قانون هم این گونه مجوزها را به عنوان مجوز تلقی کردند این فعالیت های سازمان را ،حتما باید اصلاح قانون کنیم و داریم تلاش می کنیم که این اصلاح حتما انجام بگیرد .
سوال : مطالبات گندمکاران حدود ۴۰ درصدش فکر می‌کنم هنوز باقی مانده که پرداخت نشده به ایشان، تا کی پرداخت می‌شود؟
منظور : دربحث گندمکار‌ها خوشبختانه امسال خرید ما از ده میلیون تن فراتر رفته است، میزان خرید گندم در سال ۱۴۰۰ حدود ۴ و نیم میلیون تن بوده این اولا یک اتفاق خیلی مهم و میمون و مبارکی هست، اما از آن طرف ما قیمت‌های خرید تضمینی را هم بالا بردیم، یعنی حدود ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت خود گندم است حدود ۱۵۰۰ تومان یارانه کود هست و ۲ هزار تومان هم پاداش تحویل گندم، مجموع این‌ها می‌شود ۱۵ هزار تومان این عدد را ما برای ۱۰ میلیون تن پیش بینی نکرده بودیم در بودجه، در بودجه حدودا ۶۰ هزار میلیارد تومان در تبصره ۱۴ پیش بینی شده بود و ۴۸ هزار میلیارد تومان هم در جای دیگری که برای سه تا مصرف پیش بینی شده، ولی ما تلاش کردیم تا امروز ۱۲۰ هزار میلیارد تومان تامین کردیم و یک مختصر دیگری هم باقی مانده که آن هم تدارکاتش انجام شده که تا پایان شهریور تمام مطالبات گندمکاران را ان شاالله تسویه خواهیم کرد.
نظر شما