بررسی سطح خاک ماه نخستین بار با چاندرایان ۳

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ به نقل از ایندیپندنت، سطح ماه پر از دهانه‌ها و گودال‌های فراوان است که طی میلیون‌ها سال در اثر برخورد سنگ‌های آسمانی ایجاد شده‌اند. فضاپیمای رباتیک چاندرایان-۳، دو روز پیش یعنی ۲۳ اوت، موفق شد در نقطه نسبتا مسطحی بین دهانه‌های «منزینوس سی» و «سیمپلیوس ان» که در عرض جغرافیایی ۷۰ درجه قطب جنوب ماه قرار دارد فرود بیاید.
پیشران این فضاپیما، یک بخش (ماژول) جعبه‌ای شکل بود که ماه‌نشین چاندرایان-۳ را به مداری نزدیک به ماه رسانده و پیش از فرود از آن جدا شده بود. این بخش از فضاپیما همچنان در حال گردش به دور ماه است. این بخش (ماژول) تنها به یک ابزار علمی به نام «شیپ» (قطب‌سنج طیفی سیاره زیست‌پذیر زمین) مجهز است که قصد دارد زمین را از مدار ماه رصد کند و این کار در واقع، شبیه‌سازی رصد سیارات فراخورشیدی دور محسوب می‌شود.
با این حال، اینک بیشتر توجه به خود سطح ماه معطوف شده است. به گفته سازمان تحقیقات فضایی هند (ایسرو)، فرودگر ویکرام مدت کوتاهی پس از فرود بر روی ماه، با واحد کنترل ماموریت در بنگلور هند ارتباط برقرار کرد.
سازمان فضایی هند اعلام کرد؛ سطح‌نورد «پراگیان» از طریق یک سطح شیب‌دار کوتاه با موفقیت از کاوشگر خارج شده و روی ماه راه رفته است.
این به معنای آن است که این سطح‌نورد، صفحه‌های خورشیدی کوچک خود را با موفقیت مستقر کرده است. این سطح‌نورد دو طیف‌سنج دارد تا به کمک آن، ترکیبات خاک ماه در اطراف منطقه فرود را بررسی کند.
سازمان فضایی هند اعلام کرد؛ اگرچه این سطح‌نورد برای پرهیز از برخورد به موانع موجود در سطح ماه، به دوربین مجهز است، اما حرکات آن مدام تحت کنترل است و در میدان دید فرودگر ویکرام حرکت می‌کند.
سازمان فضایی هند همچنین اعلام کرد؛ فرودگر ویکرام، روز ۲۴ اوت، چهار ابزار آزمایشی نصب‌شده بر روی خود را روشن کرده است. یکی از این ابزارها، کاوشگری حرارتی است که نخستین بارسطح خاک ماه را بررسی و ویژگی‌هایی از‌جمله دمای آن را اندازه‌گیری می‌کند.
ابزار دوم فرودگر ویکرام، لایه‌ای از یونوسفر رقیق ماه را بررسی می‌کند که پر از الکترون‌ها و یون‌هایی است که اغلب در اثر تابش خورشید تشکیل شده‌اند. 
دانشمندان می‌گویند؛ این کاوشگر به این پرسش که آیا یونوسفر همواره فشرده است یا اینکه چگالی آن طی زمان و شرایط مختلف نور خورشید تغییر می‌کند، پاسخ می‌دهد.
ابزار آزمایشی سوم، یک لرزه‌سنج است که ماه‌لرزه‌ها را در نزدیکی محل فرود ثبت می‌کند و چهارمین ابزار آزمایشی نیز یک آرایه بازتابنده لیزری غیرفعال است که ناسا برای شناخت دینامیک ماه طراحی کرده است.
دانشمندان مشتاق‌اند که طی دو هفته آینده تا جایی که ممکن است داده‌های بیشتری درباره ماه گردآوری کنند. دلیل این عجله این است که نه فرودگر و نه سطح‌نورد برای مقاومت در برابر شب‌های سرد ماه که در قطب به منفی ۲۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد طراحی نشده‌اند. ازاین‌رو، تعجبی ندارد هنگامی‌که پس از غروب خورشید، روی فرودگر ویکرام و سطح‌نورد پراگیان سایه می‌افتد ارتباط آن‌ها نیز قطع خواهد شد.