حداد عادل: مشارکت یکی از ثمرات انقلاب اسلامی است

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما؛ موضوع برنامه صف اول نقش گروه‌های سیاسی در انتخابات رقابتی بود که با حضور غلامعلی حداد عادل - رئیس شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب اسلامی بررسی شد.

مقدمه مجری: برنامه‌های این روز‌های ما اختصاص دارد به انتخابات مجلس شورای اسلامی و هر شب میزبان یکی از نمایندگان احزاب یا جریان‌های مختلف سیاسی بوده است.
سوال: حتما شما برنامه‌های شب‌های گذشته ما را دیدید بالاخره در جریان هستید ما هر شب شروع می‌کنیم با یک بخشی از سخنان آقای دکتر جبلی رئیس محترم صدا و سیما درباره بی طرفی صدا و سیما، بعد درباره آن از شما خواهم پرسید همان سوالی که از همه میهمانان دیگر در این شب‌ها پرسیدیم.

سوال: آقای حداد عادل به نظر شما الزامات بی طرفی صدا و سیما و همین طور فراهم کردن فضای رقابتی عادلانه برای نامزد‌های انتخابات مختلف و در این برهه انتخابات مجلس شورای اسلامی چیست؟

حداد عادل: صدا و سیما اولین تجربه اش است در مدیریت جدید در انتخابات، قانون انتخابات هم عوض شده، پیش ثبت نام آمده شاید هر دو طرف جدید هستند و تصمیم صدا و سیما به این که فرصتی در اختیار همه داوطلبان بگذارد البته بعد از مراحل قانونی، تصمیم خوبی است. کار سختی هم هست، بنده، چون در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال ۵۸ یا بگویم اوایل ۵۹ در صدا و سیما بودم، مقایسه می‌کنم با آن زمان من جنس کار را فی الجمله می‌شناسم، این کثرت جمعیتی که ثبت نام کرده که این طور که گفتند به مرز ۴۹ هزار نفر نزدیک شده یک بار سنگینی بر دوش شماست که تدبیر می‌خواهد.
من این را مثبت می‌دانم و امیدوارم اشخاصی هم که در این برنامه‌ها حاضر می‌شوند همانطور که انتظار دارند صدا و سیما عادلانه رفتار کند نسبت به آن‌ها، آن‌ها هم منصفانه رفتار کنند و از این برنامه سواستفاده نکنند.

سوال: آقای حداد عادل در سیاست‌های کلی ابلاغیه رهبر انقلاب درباره انتخابات یکی از چیز‌هایی که تاکید شده بهره مندی برابر داوطلبان از امکانات صدا و سیما است که شامل شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی، هم سراسری ملی و هم استانی می‌تواند بشود و هم شامل سکو‌های مجازی است در اختیار صدا و سیما یا هر امکانات دیگر، این جا صدا و سیما چه می‌تواند بکند برای این که این فضا را فراهم بکند و این امکانات را در اختیار همه داوطلبان قرار بدهد برای بهره مندی تبلیغاتی مشخصا؟

حدادعادل: همین تصمیمی که آقای جبلی اعلام کردند به معنی این است که می‌خواهند امکانات موجود را به تساوی تقسیم کنند، اما ساز و کار اجرایی و عملی اش چگونه باید باشد آن احتیاج به کار کارشناسی دقیق دارد و بار سنگینی است بر دوش شما امیدوارم موفق بشوید.

سوال: سلامت باشید، یک بریده‌ای از سخنان رهبر انقلاب را با اجازه شما ببینیم درباره مشارکت در انتخابات برگردیم.

سوال: آقای حداد عادل من مدام تاکید می‌کنم برای این که شنوندگان رادیو گفتگو حواسشان باشد و اگر تازه وارد برنامه شدند بدانند که میهمان برنامه ما کیست. علت تاکید رهبر انقلاب در مشارکت به نظر شما چیست؟

حداد عادل: مشارکت در انتخابات یک نشانه زنده بودن یک ملت است نشانه وجود آزادی در یک کشور است، نشانه بصیرت سیاسی است، جوان‌های امروز نبودند ندیدند و عموم نخوانده اند که قبل از انقلاب اصلا مجلسی به اراده ملت بوجود نمی‌آمد یعنی در طول تاریخ طولانی ۱۲۸۵ که پیروزی مشروطیت است تا ۱۳۵۷ جز دو سه دوره که مردم موثر بودند در بقیه موارد این طور نبوده که، خود شاه خودش به زبان خودش میگفت من ۱۳۴۳ از رادیو می‌شنیدم یعنی ۶۰ سال پیش تقریبا، می‌گفت وقتی من شاه شدم فهرست نمایندگان را از سفارتخانه‌ها می‌آوردند و می‌گفتند این‌ها باید وکیل بشوند، بعد می‌خواست بگوید حالا دیگر آن طور نیست، ولی آن موقع چطور بود؟ آن موقع دربار تعیین می‌کرد دیگر دربار خودش با سفارتخانه‌ها هماهنگ بود و دربار تعیین می‌کرد. علم در جلد هفتم خاطرات خودش می‌گوید برای انتخابات فهرست نامزد‌های پیشنهادی حزب مردم را که علم رئیسش بود و دبیر کل آن بود بردم خدمت اعلی حضرت و علم وزیر دربار هم بوده است، ما ۱۰۰ نفر را پیشنهاد کردیم مثلا از ۱۳۶ نفر که آن موقع نماینده بودند، اعلی حضرت گفتند ۵۰ تا بسه تونه، خط کشیدند دورش و بقیه را دادند به حزب ایران نوین، بعد علم می‌نویسد که بعداز انتخابات گفتم اعلی حضرت شما که روی اعلیحضرت فقید یعنی پدرتون را هم سفید کردید یعنی این افتضاحی که تو در انتخابات کردی بابای قلدر مستبدت نکرده بود، حالا پدرش چطور بود؟ در اسنادی که منتشر شده در نخست وزیر موجود بوده تلگرام‌های محرمانه تیمورتاش به حکام ولایات به قول آن زمان (وزیر دربار) موجود است که محرمانه می‌گوید در کجا، کی باید وکیل بشود، مملکت ما قبل از انقلاب این بوده است.
این برکت انقلاب است، این هدیه انقلاب است، این ثمره خون شهداست که مردم می‌توانند در هر شهرستانی در هر جایی آن کسی را که می‌خواهند انتخاب کنند حالا خوب یا بد انتخاب می‌کنند یک بحث بعدی است، ولی اصلا این که مردم انتخاب می‌کنند این نعمت را باید قدر بدانند مردم، یعنی ما باید قدر بدانیم، و از این نعمت آزادی باید بهترین استفاده را بکنیم مشارکت در واقع یکی از ثمرات انقلاب اسلامی است.

سوال: باز رهبر انقلاب از گروه‌هایی صحبت کردند که بعضا علاقمند نیستند که مشارکت در کشور بالا برود به نظر شما این گروه‌ها چه کسانی هستند؟

حداد عادل: این بحث مشارکت که این روز‌ها خیلی مطرح است و هر کس هم یک جوابی می‌دهد، یک مطلبی است که شاید ساعت‌ها باید درباره آن بحث کرد، بنده می‌گویم مشارکت پدیده‌ای نیست که یک علت داشته باشد، یک معلول چند علتی است، مثلا یکی از علل کاهش مشارکت می‌تواند گرفتاری‌های مردم باشد، مشکلات معیشتی باشد، گرانی باشد، تورم باشد، مردم دلخور باشند ناراحت باشند، دست و دلشان به رفتن به پای صندوق نمی‌آید، این یک علت است که در کشور ما این مشکل هست، ولی خیلی از مردم هم توجه دارند که مقصر اصلی حکومت نیست، حاکمیت نیست، نظام نیست، تحریم جهانی به قول اوباما فلج کننده‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه این ملت اعمال شده، ارز نمی‌آید، همه جا چوب لای چرخ ما است، چنین و چنان، آن هم همین را می‌خواسته، می‌خواسته مردم ناراضی بشوند و بعد هم به این صورت یعنی هزینه اش را آن‌ها ایجاد کردند صورتحسابش را برای انقلاب بفرستند، ولی این یک واقعیت است و این یک پدیده است. یکی دیگر ممکن است عملکرد بد مجلس یا شورای شهر باشد این هم ما داریم، در تاریخ در همین چهل و چند سال خودمان مجلس ششم یک نمونه اش بود، شورای شهر اول هم که همزمان با مجلس ششم بود یک نمونه دیگرش بود، در شورای شهر اول که تمام شد انتخابات شورای شهر دوم اصلا شورای نگهبان دخالتی نداشت، چون شورای شهر نظارتش با مجلس است مجلس هم مجلس اصلاحات بود و ۱۲ درصد در تهران شرکت کردند در انتخابات شورای شهر دوم، این نتیجه آن عملکرد شورای شهر اول بود. این یک نمونه اش. یا خود مجلس ششم برای مجلس هفتم آن سر و صدا‌ها و آن داستانی که شما می‌دانید و بنده هم از نزدیک شاهد بودم این هم یک دلیلش.
یک دلیل دیگر کاهش مشارکت نسبت دادن تقلب به انتخابات است، اگر مردم واقعا در یک کشوری اعتماد به برگزار کنندگان انتخابات نداشته باشند و احتمال بدهند که در آراء شان دست برده می‌شود، ناامید می‌شوند، مایوس می‌شوند از شرکت در انتخابات، این مشارکت را پایین می‌آورد و کسانی که انتخابات در ایران را ظالمانه و نادرست متهم تقلب کردند آن‌ها مسئولیت بزرگی دارند در کاهش مشارکت. در سال ۸۸ شرکت در انتخابات ریاست جمهوری به مرز ۸۵ درصد رسید، این یک رقم بالایی بود در مقیاس جهانی، باعث افتخار بود، فردای جمعه ۲۲ خرداد ۸۸ رهبری بیانیه دادند و از این حضور گسترده تشکر کردند، اما چه کسانی شیرینی آن مشارکت بالا را به کام مردم ایران تلخ کردند؟ غیر از جریان اصلاحات بود؟ آن شخصی که هنوز صندوق هایش شمرده نشده انتخابات تمام نشده، ادعا می‌کرد که من پیروز انتخاباتم با فاصله بسیار و همان روز جمعه‌ی ۲۲ خرداد که انتخابات تمام نشده بود، جمعیت آورده بود جلوی وزارت کشور و از فردا بدون ذکر دلیل، بدون دادن سند پشت سر همدیگر تقلب، تقلب، تقلب در انتخابات و مردم را به خیابان‌ها کشاندند و به قول رهبری قشون کشی خیابانی کردند و این نظام را متهم به تقلب کردند، این هم ظلم است، اگر این حرف‌ها را نمی‌زدند این درست آن بود، ولی چرا آن حرف‌ها را زدند یعنی آقایان حالا می‌آیند مرتبا از نظام گله می‌کنند و انتظار دارند که نظام مثلا خودش را اصلاح کند تا مشارکت بالا برود البته نظام هم اگر اشتباهی می‌کند باید اصلاح بکند، ولی تقصیر خودشان را چرا به گردن نمی‌گیرند؟ چرا انتخابات را بی دلیل متهم کردند؟ این که می‌گویم بی دلیل علتش این است که بنده خودم در همان سال جزو آن شش نفری بودم که شورای نگهبان از آن‌ها دعوت کرد با سلیقه‌های مختلف سیاسی، گفت بیایید بروید از این اقایانی که ادعا می‌کنند در انتخابات تقلب شده بگویند در کدام صندوق و کدام حوزه تقلب شده ما در حضور نمایندگان خودشان و صدا و سیما دوباره آرا را می‌شماریم و با آرا قبلی مقایسه می‌کنیم که شما به صورت زنده به مردم اعلام کنید، ۵-۶ روز تمام ما مذاکره می‌کردیم با این آقایان حاضر نشدند یک چنین امتحانی پس بدهند. این‌ها در کاهش مشارکت تاثیر می‌گذارد، به هرحال من احتمال می‌دهم در انتخابات یازدهم اسفند مشارکت خوب باشد، یک دلیل دیگری هم برای کاهش مشارکت اتفاقاتی است خارج از اختیار، مثل کرونا، در همین انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر حدود ۱۱ درصد مردم در نظرسنجی‌ها گفته بودند ما به دلیل کرونا شرکت نمی‌کنیم اگر آن ۱۱ درصد را ما اضافه بکنیم خیلی هم این رقم پایین نبود، ولی آقایان تفسیر سیاسی می‌کنند بهرحال ممکن است یک اتفاقاتی بیفتد غیر منتظره این هم باعث بشود، دلایل دیگر هم ممکن است باشد، یک وقت سختگیری شورای نگهبان هم ممکن است باشد، همه این‌ها دلایلی است که می‌تواند مشارکت را کاهش بدهد، ولی آن چیزی که می‌تواند مشارکت را افزایش بدهد اعتمادمردم به سلامت نظام در شمارش آرا است، ما در یک انتخابات داشتیم که اقای روحانی در دور اول ریاست جمهوری ۵۰ ممیز ۷ صدم درصد آرا را در این حدود یعنی ۳۰۰ هزار تا رای از ۵۰ درصد بالا داشت، ولی شورای نگهبان به این انتخابات مهر تایید زد یعنی مردم می‌دانند وقتی رهبری می‌گوید که رای مردم حق الناس است، مردم می‌دانند هر رایی بدهند آن رای شمرده می‌شود این به نظر من مهم‌ترین تضمین است برای افزایش مشارکت.

سوال: برگردیم به سوال، این بود که رهبر انقلاب اشاره می‌کنند بعضی گروه‌ها هستند که خواهان افزایش مشارکت نیستند، بلکه ترجیح می‌دهند که مشارکت پایین باشد، حالا این‌ها ممکن است این در خارج از نظام یا جمهوری اسلامی باشد یا در داخل، شما به نظرتان مصداق این گروه‌هایی که مشارکت پایین را ترجیح می‌دهند چه کسانی هستند؟
حداد عادل: ما نیستیم بروید از خودشان بپرسید من نمی‌دانم آقایانی که می‌گویند در این برنامه‌ها که یک گروه‌هایی هستند که دوست دارند مشارکت پایین باشد تا آن‌ها برنده بشوند از ایشان بپرسید که کی گفته؟ کی اعلام شده؟ کی این جور نظری دارد؟ 

سوال: بدون ذکر نام مثلا با چه انگیزه‌هایی می‌توانند؟

حداد عادل: ممکن است یک فردی دریک شهرستانی دوست داشته باشد که رقیبش مثلا حذف بشود تا او بی رقیب بماند در یک مسابقه یک نفره مثلا اول بشود. ممکن است این باشد، اما جریانات انقلابی اصیل آن‌هایی که واقعا پیرو رهبری هستند هرگز آرزو نمی‌کنند که مشارکت پایین باشد، ما نظرمان در شورای ائتلاف این است که هم مشارکت بالا داشته باشیم هم مجلس خوب داشته باشیم، یعنی ما هم به نوع مجلس اهمیت می‌دهیم که انقلابی باشد، خدوم باشد، درستکار باشد، هم به مشارکت بالا، سعی مان را هم می‌کنیم که هر دوی آن‌ها بالا بیایند حالا سعی مان برای افزایش مشارکت چیست؟ این است که واقعا برویم و اعتماد هر چه بیشتر مردم را جلب کنیم، هم به آمدن پای صندوق، هم به رای دادن به نیرو‌هایی که ما معرفی میکنیم یعنی سعی کنیم نیرو‌های بهتری معرفی کنیم که مردم این‌ها را بشناسند یا به ما اعتماد کنند و رای بدهند کما این که در انتخابات مجلس یازدهم یعنی در دوم اسفند ۹۸، ۷۷ درصد نمایندگان مجلس از فهرست ما بودند. یعنی ۲۲۵ نماینده وارد مجلس شدند که مهر شورای ائتلاف در معرفی آن‌ها خورده بود. این اعتماد را ما داشتیم، داریم و سعی می‌کنیم این را به تعداد بیشتری از مردم برسانیم و اشخاصی را معرفی بکنیم که آن‌ها رغبت کنند به آمدن پای صندوق و رای دادن. احزاب دیگر هم باید همان کار را بکنند، یک میدان مسابقه‌ای است هر کس موفق‌تر باشد در دادن یک فهرست کارآمد معقول و منطقی آن می‌تواند در افزایش مشارکت موثر باشد، آن وقت احزاب با سلیقه‌های مختلف می‌توانند، مردم با سلیقه‌های مختلف را بیاورند مجموع این سلیقه‌های مختلف باعث افزایش مشارکت می‌شود.

سوال: وقتی نگاه می‌کنیم به بافت مجالس مختلف در این سال‌ها می‌بینیم مثلا حضور اقتصاد دان‌ها کم است، حالا البته نمیخواهیم بگوییم اقتصاددان فقط کسی است که اقتصاد خوانده باشد ممکن است کسی اقتصاد نخوانده باشد، اما اقتصاددان هم باشد، اما اگر ملاک را حتی مدرک تحصیلی بدانیم تعداد خیلی کم است مثلا درمجالس مختلف، می‌خواهیم بگوییم که شما اگر در شورای ائتلاف می‌خواهید فهرستی را معرفی بکنید چقدر وزن می‌دهید به جنبه تخصصی افراد؟

حداد عادل: اتفاقا یکی از ملاک‌های ما در بستن فهرست همین بوده، که ما فکر می‌کنیم مثلا در مجلس باید اقتصاددان باشد، پزشک باشد، دانشگاهی باشد، زن باشد، روحانی باشد، جوان باشد، باتجربه باشد، یعنی یک معادله چندمجهوله است واقعا، ما در بستن فهرست مثلا در تهران یا در استان‌ها سعی می‌کنیم که یک توازنی برقرار کنیم البته همه چیز دست ما نیست یعنی فهرست دادن برای مجلس این طور نیست که یک صفحه سفیدنقاشی به قول نقاش‌ها یک بوم بگذارند جلوی حداد عادل مثلا، بگویند آقا هر چه دوست داری ترسیم کن، بعد هم بگویند خوب کشیدی یا بد کشیدی، نه این جور‌ها نیست، هزار عامل، ملاحظات هست اصلا الگوی انتخاب در خیلی شهر‌ها یک الگوی خاصی است مثلا خیلی جا‌ها یک آدمی را می‌شناسند مردم به او رای می‌دهند حالا کاری ندارند این اقتصاد دان هست یا نیست، یک آدمی در مردم نفوذ دارد، مورد اعتماد است یا یک شهر‌هایی هست که مردم به یک کسی از طایفه خودشان رای می‌دهند که خیلی هم خوب نیست این تعصب اگر باشد خوب نیست، ولی این اتفاق می‌افتد.

سوال: دیگر شما نمی‌توانید یعنی مثلا عامل تخصص را زیاد در آن لحاظ کنید.

حدادعادل: بله یعنی مردم دوست دارند که از یک طایفه باشد یا مثلا دو تا شهر هستند یک نماینده دارند، هر شهری دوست دارد که نماینده این دو تا شهر از شهر خودش باشد، گاهی وقت‌ها درگیری‌ها به جای تاسف آور هم می‌کشد می‌خواهم بگویم اینطور نیست که چیدمان مجلس کار آسانی باشد مهندسی بشود کرد، دست ما باشد، ولی این حرف درست است، من یک نکته‌ای هم این جا اضافه بکنم و آن این است که باید اشخاص فهیم، اشخاص عالم، با تجربه، با تخصص این‌ها اشخاص مدیر وارد مجلس بشوند، من گاهی دیدم یک عده‌ای می‌آیند معمولا از سر دلسوزی گاهی هم شیطنت، ولی معمولا از سر دلسوزی، یک آدم تحصیلکرده لایقی وقتی می‌خواهد خودش را نامزد مجلس کند، زبان به نصیحت باز می‌کنند، آقا شما مثلا یک قاضی درجه یک قوه قضائیه، یک پزشک درجه اول، یک استاد دانشگاه، یک نویسنده، یک مثلا متفکر شما حیف نیست، شما کار مهم خودتان را بگذارید بروید در مجلس؟ انگار که مجلس جای آدم‌های بیکار، کم سوادی باشد که دیگر دست شان به هیچ کجا نرسد و. اتفاقا برعکس است یعنی آقایی که شما باسوادی، متفکری، فیلسوفی، فرهیخته‌ای، متخصصی، جامعه شناسی شما به دردمجلس می‌خورید که قانونگذاری کار خیلی دشواری است، کار خیلی ظریفی است و من امیدوارم که سال به سال یعنی دوره به دوره مجلس ما با کیفیت‌تر بشود و امیدوارم با این ۴۹ هزار نفری که قدم به آستانه انتخابات گذاشتند در این پیش ثبت نام دست احزاب و گروه‌های سیاسی و دست مردم در رای دادن به بهترین‌ها بازتر باشد نسبت به گذشته و من احتمال میدهم با این استقبالی که از داوطلبی شد مامشارکت خوبی هم داشته باشیم.

سوال: انشاالله، نظر شما را درباره اهمیت چند تا شاخص می‌پرسم، ما این سوال را هم مثل بقیه سوالات از میهمانان شب‌های گذشته هم پرسیدیم جواب‌هایی هم گرفتیم البته بعضی از میهمانان گفتند که از ما نپرسید، یا خودشان جوری درباره سوال‌های قبلی رفتار کردند که عملا به این جا نرسند.

حدادعادل: معمولا این سوال‌های یک کلمه‌ای را آخر بحث می‌پرسند، نکند ما به آخر بحث نزدیک شدیم؟

سوال: نه هنوز ما وقت داریم

حدادعادل: حالا من قبل از این که آن سوال‌های یک کلمه‌ای را بپرسید، چون آن‌ها را پشت سر هم می‌پرسند آخر بحث.

سوال: نه، هر کدام این کلمات ممکن است بحث هم داشته باشد.

حداد عادل: معمولا در مصاحبه‌ها آخرش روی دور تند می‌افتند، تحریم، نظارت و غیره . من هم در خدمت شما هستم، اما ما در شورای ائتلاف یک اصولی داریم و آن اصول قانون اساسی است، امام است، رهبری است، استقلال است، کشور است.
باز است انقلاب برای ما مهم است و سه اصل مهم هم داریم که این را هم از سخنان رهبری گرفتیم که مشی امام را رهبری این می‌دانند و آن سه اصل عقلانیت و عدالت و معنویت است. یعنی ما شاخص‌های اصلی مان ستون‌هایی که این بنای کار سیاسی مان را روی آن استوار کرده ایم یکی از آن‌ها عقلانیت است، دیگری عدالت است، سوم هم معنویت است. همانطور که رهبری در سیاست خارجی می‌گویند عزت و حکمت و مصلحت، در اداره کشور ما فهم مان از مشی امام، عقلانیت است و عدالت و معنویت. این سه ضلع یک مثلثی تشکیل می‌دهند که هر کدام آن نباشد آن دوتای دیگر به درد نمی‌خورد.
مذهبی بودن و عدالتخواه بودن بدون عقلانیت نتیجه ندارد، عقلانیت و مذهبی بودن بدون توجه به عدالت و مردم دوستی معنی ندارد، عدالتخواهی بدون معنویت معنی ندارد که آدم عدالتخواه باشد، ولی دهنش را باز کند و چشمانش را ببندد به همه تهمت بزند، بیاید مثلا در همین برنامه تلویزیونی شما بیاید اسم از شورای ائتلاف ببرد و بعد یک مثلا خشاب تهمت خالی کند به صور مختلف و مثلا یک کسی که نماد تهمت زدن و بدگویی و درشت گویی و این‌ها است و دائم مردم را از قوای سه گانه ناامید می‌کند، حالا یک لبخند هم کنار لبش سنجاق کند در یک برنامه تلویزیونی و بعد بخواهد خودش را قهرمان اخلاق جلوه بدهد، این‌ها دور از برنامه ما است، ما نه وارد این جور کل کل‌ها می‌شویم به قول عوام، به این دهن به دهن نمی‌شویم ما مشی خودمان را متانت و خردورزی قرار دادیم عقلانیت و معنویت و عدالت و تصور هم می‌کنیم عموم مردم این چهره را، این اصول را بهتر می‌پسندند، مردم متانت را بیشتر دوست دارند البته این به معنای سستی نیست، ولی تهمت زدن، دروغگویی، این‌ها را ما نمی‌پسندیم و سعی مان این است که یک افرادی فهیم، متدین، انقلابی و متخصص، با تجربه و اگر هم جوان هستند، جوان‌هایی که به آستانه پختگی رسیده باشند ما به مردم معرفی بکنیم کما این که در همین مجلس ما نزدیک شصت و چند جوان دانشگاه دیده انقلابی خوش فکر را وارد کردیم که بعضی هایشان را آقای رئیسی بردند در دولت مثل آقای دکتر خاندوزی، فرضا ایشان نماینده تهران بود به معرفی ما یا دیگران که هستند، البته مثل هر کار دیگری ممکن است یک خطایی هم باشد، حالا ما کوتاهی کرده باشیم یا خارج از اختیار ما باشد شما فرض کنید ۱۰ درصد در کار ما خطا باشد، این معنایش این است که ما بیست و چند تا مثلا ۳۰ تا نماینده داشته باشیم که خود ما از آن‌ها راضی نباشیم، همین ۳۰ تا کافی است که این قدر برای این شبکه‌های اجتماعی و نمی‌دانم رسانه‌های خارجی مضمون درست کنند که خدایی نکرده چهره مجلس را هم مخدوش کنند، خدمات بقیه هم نادیده گرفته شود، ولی این در هر مجلسی در دنیا اتفاق می‌افتد شما گاهی در مجالس کشور‌های دیگر می‌بینید که چه کتک کاری‌های زشتی می‌کنند باز گلی به جمال مجالس ما که به آن حد نرسیده ممکن است ده درصد هم یک آدمی مثلا اولش هم سالم باشد بعد رفته باشد آنجا به قول رهبری چرب و شیرین دنیا غافلش بکند این همیشه ممکن است اتفاق بیفتد باید هم هر چه ممکن است کمتر باشد
من همین جا اضافه کنم که ما برای نخستین بار در تاریخ کار مجلس بعد از انقلاب به عنوان یک تشکیلات سیاسی که عده‌ای را به مردم معرفی کرده و مردم به ما اعتماد کردند و به آن‌ها رای دادند و ما را پیروز انتخابات کردند، ما وظیفه خودمان دانستیم که این نمایندگان فعلی مجلس را یک کارنامه برایشان درست کنیم، نشستیم شاخص‌هایی را معین کردیم که من عناوین کلی آن را می‌خوانم.
سلامت اعتقادی، سلامت سیاسی، سلامت مالی، سلامت اخلاقی، التزام به شئون نمایندگی، کم و کیف فعالیت در مجلس و کم و کیف فعالیت د رحوزه انتخابیه و کیفیت ارتباط با دولت، این‌ها عناوین کلی اش است ذیل این‌ها نزدیک ۱۵۰ شاخص جزئی آوردیم و تک تک نمایندگانی که با معرفی ما رفتند در مجلس الان نزد ما یک کارنامه دارند و ما در دور بعد بر حسب این کارنامه راجع به این‌ها تصمیم می‌گیریم، ما یک چنین ساز و کاری هم طراحی کردیم، امیدوارم که بتوانیم کمک کنیم به ائتلای سطح مجلس یک مجلس انقلابی‌تر داشته باشیم، همین جا هم اشاره بکنم ما به دلیل این که پیروز نوبت قبل بودیم، یک عده هم از ما گله مندند، حالا گله‌مند دیر محترمانه‌ترین لفظی است که من به کار می‌برم، دلخورند، عصبانی اند، دشمن اند و هر کسی می‌آید یک چیزی می‌گوید، هر کسی در فهرست ما نبوده یا جا نشده دیگر، ممکن است آدم خوبی هم بوده باشد، ولی بالاخره جا نبوده دیگر، مثل یک ماشینی که صندلی مسافرانش پر است. حالا این آدم می‌آید در تلویزیون یا در فضای مجازی یا جای دیگر، هست دیگر یعنی خیلی ما انتظار این چیز‌ها را هم داریم، سعی می‌کنیم که زیاد گرفتار نکنیم خودمان را در این نوع مباحثات و با یک عزمی برای کار سیاسی درست دینی معنوی انقلابی انشاالله کمک بکنیم به یک مجلس بهتر.

سوال: حالا ذیل آن شاخص‌هایی که شما در شورای ائتلاف دارید، گفتید عقلانیت، معنویت و عدالت؛ ذیل این سه تا من می‌خواهم نظر شما را راجع به این شاخص‌هایی که حتما شب‌های گذشته هم شنیدید ما از میهمانان دیگرمان هم پرسیدیم این که طعم فقر را چشیده باشد به نظر شما شاخصی هست یانیست؟ اصالت دارد یا خیر؟ منظور قطعا این نیست که تنها این باشد، اما خود این آیا امتیازی است برای کسی که بیاید در مجلس یا خیر؟

حدادعادل: بله ، ببینید یکی از فوائد روزه این است که آدمی که همیشه غذا در دسترسش هست، روزه بگیرد تا بداند به آن کسی که ندارد چه می‌گذرد، چرا این قدر در ماه رمضان و در پایان ماه رمضان زکات فطره یا فطریه واجب شده؟ برای این که خدا می‌خواهد به من و شما بگوید طعم گرسنگی را چشیدی ؟ پس به گرسنگان کمک کن یعنی درست جشن پایان روزه کمک به آن کسی است که تجربه کردی که چه بر سرش می‌آید این که حرف منطقی است، شرط لازم می‌تواند باشد، ولی شرط کافی نیست.

سوال: زندگی اشرافی نداشته باشد؟

حدادعادل: حتما، اشرافیت با انقلاب اسلامی منافات دارد و اشرافیت در قاموس کار انقلابی جایی ندارد قطعا، حالا به هر اسمی به هر عنوانی، در این شکی نیست.

سوال: فسادستیز باشد

حدادعادل: حتما، اصلا شما هر کسی را بیاورید شب‌ها این جا، جواب این سوال شما را مثبت می‌دهد.

سوال: ما می‌خواهیم بگویید و بعد مردم در فهرست‌هایی که شما معرفی می‌کنید هر کدام از جریان‌های مختلف نگاه کنند بسنجند مثلا  یکی از میهمانان ما گفت که می‌تواند باشد یا نباشد، یعنی اصراری نداشت که حتما این یک شاخص است برای همین مبنا کسی هم ممکن است از فهرست آن جریان انتظاری پیدا نکند.
حدادعادل: ما فساد را مثل خوره می‌بینیم

سوال: البته فسادستیزی را نگفتم؟

حدادعادل: ما فساد را مثل خوره می‌دانیم نه تنها در یک کشور اسلامی در هر کشوری فساد باشد پیشرفت حاصل نمی‌شود، مردم سعادتمند نمی‌شوند، من بار‌ها از زبان رهبری شنیده ام که ایشان بیش از هر چیزی نگران وجود فسادند و انتظار ایشان، انتظار امام، انتظار مردمی که شهید دادند برای پیروزی این انقلاب، انتظار مردمی که چهل و چند سال است پای این انقلاب ایستادند این تحریم‌ها را تحمل کردند و این فشار را، این است که آقا شما فاسد نباشید، فاسد نبودن که دیگر به آمریکا ربط ندارد، این که شما در بیت المال تصرف نکنید و فساد نداشته باشید این یک مطلبی است که به تقوای شما مربوط است یعنی ما هم سعی خواهیم کرد و به مردم قول می‌دهیم تا آنجایی که می‌توانیم کسانی را انتخاب بکنیم که به سلامت شان اعتقاد داشته باشیم خدایی نکرده، خدایی نکرده اگر بعدا هم از این صراط مستقیم منحرف شدند آن‌ها را بدون اغماض کنار بگذاریم.

سوال: و این که وامدار جریان‌های سیاسی و ثروتمندان نباشد.

حدادعادل: بله مسلما همین طور است و نمونه اش جامعه آمریکا، شما نگاه بکنید یک مسئله بدیهی که حمل سلاح آزاد نباشد، این همه عقلای آمریکا می‌گویند آقا بیایید این قانونش را از مجلس بگذرانید، ولی چون این نمایندگان مجلس حامیان شان همان شرکت‌ها هستند، هیچ وقت این اتفاق نمی‌افتد، این یک نمونه‌ای از یک کشور سرمایه داری است ما نباید کاری بکنیم که نماینده آزاده نباشد، نماینده باید آزاده باشد، وامدار سرمایه دار نباشد که کسی بیاید یک پولی بدهد و بعد فردا هم بگوید که تو فلان وزیر را استیضاح کن یا نکن، فلان قانون را رای بده یا نده، یا اگر خبر داری که فردا چه اتفاقی می‌افتد از اطلاع رسانی کن به من، من ویژه خواری بکنم این‌ها همه فساد‌هایی است که ناشی از همین نکته‌ای است که فرمودید.

سوال:موضوع دیگر ورود نیرو‌های مسلح به عبارتی ممنوعیت ورود نیرو‌های مسلح، قوای سه گانه و دستگاه‌های مرتبط با حاکمیت در انتخابات است. شما نظرتان چیست؟

حدادعادل: نیرو‌های مسلح در هر کشوری باید از اختلاف سلیقه احزاب فراتر باشند، وظیفه اصلی نیرو‌های مسلح دفاع از تمامیت ارضی و دفاع از امنیت کشور است و این فراتر از این جناح و آن جناح است، این حکمت این که گفتند نیرو‌های مسلح داخل احزاب نشوند و در واقع جانبداری نکنند، این است که آن‌ها یک وظیفه‌ای دارند مثل یک چتر گسترده‌ای روی سر انواع سلیقه‌ها باید پوشش بدهد، این اصل قضیه است. ما هم معتقدیم، ولی البته این سخن به معنای این نیست که مثلا نیرو‌های سپاه، یا نیرو‌های ارتش یا بازنشسته‌های آن‌ها یا خانواده‌های آن‌ها خدایی نکرده بصیرت سیاسی نداشته باشند، آن‌ها هم باید حتما مراقبت کنند و احزاب را بشناسند، جریانات را بشناسند، چون بالاخره حافظه تاریخی و حافظه سیاسی که از مردم گرفته نشده که، یعنی من حدادعادل می‌آیم امشب خدمت شما در این برنامه یک ساعت صحبت می‌کنم، من نمی‌توانم ۴۴ سال از اول انقلاب تا حالا سابقه خودم را پنهان کنم پشت سر یک مصاحبه یک ساعته. مردم امثال ما را که می‌بینند هم این حرف فعلی ما را می‌شنوند هم رفتار‌های گذشته ما را می‌بینند، حالا از سلیقه‌های مختلف، همه باید بصیرت داشته باشند نیرو‌های مسلح هم نباید در این دسته بندی‌ها دخالت کنند.

سوال:  شما ۱۶ سال مجلس بودید، ریاست مجلس را هم داشتید، از شما می‌پرسم که شما بهترین مجلس را کدام مجلس می‌دانید؟ البته سوال سختی است، ولی بالاخره نظر شما را می‌پرسیم. 

حداد عادل: مجلس اول را مجلس وزینی می‌دانم منتها ما، چون دانشگاهی هستیم نباید به این سوال‌های کلی به قول عوام کیلویی جواب بدهیم یعنی باید بگوییم بهترین  یک مجلس تابع چه عواملی است؟ اگر بخواهیم یک وقتی مثلا یک پایان نامه دکتری به یک دانشجوی باهوش بدهیم، بگوییم تو بیا به این سوال جواب بده که بهترین مجلس چه جور مجلسی است؟ او لابد باید بیاید ۵۰ تا عامل را ذکر کند و برود این‌ها را ارزیابی بکند درهر مجلسی نمره بدهد و بعد معدل بگیرد بگوید این مجلس مثلا معدلش بالاتر از مجالس بعد شد، ولی من تلخ‌ترین دوران این ۴ ساله ام دوران مجلس ششم بود . آنچه که ما در مجلس ششم می‌دیدیم، مجلس ششم مجلس خوبی نبود از نظر من، البته از نظر یک عده‌ای هم شاید بهترین مجلس بوده، این هست، رهبری درباره مجلس هفتم فرمودند که این مجلس هفتم مجلسی که من اداره می‌کردم فرمودند اهمیتش به ویژه از این جهت است که یک نهالی بود که از میان سنگلاخ رویید، این هم ایشان فرمودند، مجالس از بعضی جهات قوی‌تر بودند بعضی جهات ضعیف‌تر بودند، این مجلس فعلی هم من در مجموع مجلس خوبی می‌دانم، رهبری هم از همان سال اول این مجلس را مجلس انقلابی دانستند، ما در این مجلس دیگر نمی‌بینیم حرف‌های دشمن شادکن زده بشود، حرفی که یک نماینده پشت مثلا بلندگوی مجلس بگوید و همه دنیا بردارند و این را توی سر ملت ایران بزنند، توی سر انقلاب بزنند، این یکی از شاخص‌های مجلس انقلابی است یکی از شاخص هایش وضع قوانین دیگر است، البته بی عیب نیست همین مجلس هم، ولی مجلس یازدهم هم مجلس خوبی است.

سوال: درباره شفافیت در آراء، در دریافتی‌های نمایندگان و در سفر‌های نمایندگان مشخصا سفر‌های خارجی منظور است، نظرتان چیست؟

حدادعادل: ببینید من معتقدم که الخائن خائف، یعنی کسی از شفافیت می‌ترسد که آلوده باشد، این کاملا اعتقاد من است ، چون خودم هم کارنامه ام در ۱۶ سالی که در مجلس بودم روشن است که دیناری حقوق از مجلس نگرفتم، من مامور دانشگاه بودم همان حقوق معلمی ام را می‌گرفتم دو ساعت هم در هفته درس می‌دادم، در دانشگاه وقتی رئیس مجلس هم بودم حتی درسم را تعطیل نکردم، حقوق می‌گرفتم و جایی هم اگر می‌رفتم تا دینار آخرش را حساب می‌کردم، بودجه محرمانه هم که در اختیارم بود تمام تا دینار آخر ثبت و ضبط است به چه کسی دادم، چرا دادم و کجا دادم من خودم، چون خیلی صاف عمل کردم از شفافیت نمی‌ترسم، اما یک ملاحظه هم در باب شفافیت دارم و آن این است که ما شفافیت را باید رعایت کنیم، ولی مراقب باشیم که یک عده غوغاسالار نماینده را بخاطر رایی که آزادانه داده هو نکنند، بیچاره نکنند، ممکن است جنابعالی نماینده باشید، تشخیص تان این باشد که رایی برخلاف اکثریت بدهید، یک تشخیصی داشته باشید، اگر رقیب شما مخالفان شما مثلا درشهرستان شما، در فضای مجازی بگویند که فلانی به این موضوع رای منفی داده، بعد یک عده‌ای را هم حالا یا به صورت جعلی به قول معروف فیک یا غیر واقعی در فضای مجازی اعلام کنند.

سوال:  شما دیگر نباید بگویید فیک دیگر ؟

حدادعادل: ترجمه کردم که خواستم بگویم که منظورم همان است.

سوال: همان که جوان‌ها می‌گویند

حدادعادل: یک دفعه مثلا یک نماینده‌ای آزادانه یک رایی داده، بعد یک جوی برایش درست کنند که حتی دیگر جرات نکند پایش را در شهرستانش بگذارد و این ممکن است اتفاق بیفتد. بنده می‌گویم در قانون شفافیت باید یک ملاحظاتی باشد که یک عده‌ای شفافیت را به یک چکش سیاسی برای کوبیدن بر سر کسی که می‌خواهد رای خودش را مستقل از جو مجلس بدهد، مبدل نکند یعنی یک حرفی یک کسی از سیاستمداران بزرگ معروف دنیا زده بود من از زبان شهید مطهری شنیدم، ایشان به من می‌فرمودند که فلانی، اسم می‌بردند، در کتاب خودش گفته که قهرمان‌ها کسانی هستند که می‌توانند با جو موجود مقابله کنند، اگر شفافیت این آزادی را نگیرد بنده شفافیت را از هر جهت مفید می‌دانم.

حداد عادل: یک جمله هم من اضافه کنم، من همیشه در مجالس نگران کمی نمایندگان اهل فرهنگ بودم و واقعا در چهار دوره‌ای که من در مجلس بودم که خودم دو دوره عضو کمیسیون فرهنگی بودم، یک دوره هم رئیس کمیسیون فرهنگی بودم، من می‌خواهم بگویم یکی از ضعف‌های مجلس‌های ما از اول تا امروز کمبود افراد فرهنگی است.
سوال: این آقای دکتر مثل همان قصه اقتصاددان‌ها است، یعنی همان موقع می‌خواستم از شما بپرسم، بگویم این شامل نمایندگان متخصص در فرهنگ هم می‌شود.
حدادعادل: بله حتما، حالا اقتصاد، چون مردم خیلی در قدم اول با اقتصاد مواجه هستند، ولی بنده می‌گویم ما در مجلس هنرمند می‌خواهیم یعنی هنرشناس می‌خواهیم، نماینده مجلس باید بالاخره در فضای هنری کشور چه می‌گذرد، در عالم کتاب چه می‌گذرد، روند فرهنگ جامعه چیست، در خارج از ایران چه خبر است؟ فشار‌های فرهنگی بین المللی روی ملت ایران چیست؛ من خواهش میکنم از کسانی که درد و درک فرهنگی دارند که به مجلس بیایند.

سوال: دیگر حالا آمدند و شما باید بعنوان نمایندگان و جریان‌های سیاسی بیاوریدشان و به مردم معرفی بکنید البته شما یکی از ابزار‌ها هستید.

حدادعادل: این طور نیست که همه چیز دست ما باشد شما توقع مردم را از ما بالا نبرید لطفا.

سوال: بهرحال شما سهم خودتان را انجام می‌دهید

حداد عادل: بله ما تلاش خودمان را می‌کنیم.