اجرای طرح سلامت خانواده برای جمعیت حدود ۳۰ میلیونی تا پایان سال

معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از اجرای طرح سلامت خانواده در حدود ۶۰ شهر خبر داد و افزود: تا پایان امسال حدود ۳۰ میلیون نفر در کشور تحت پوشش این طرح خواهند شد.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، موضوع برنامه پنج شنبه شب صف اول به بررسی عملکرد معاونت بهداشت وزارت بهداشت اختصاص داشت که با حضور آقای دکتر فرشیدی، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بررسی شد.

سؤال: آقای دکتر، چون درباره به پیشگیری می‌خواهیم صحبت کنیم شاید مصداقاً مهمترین توفیقاتی یا مهمترین تجربیاتی که در حوزه پیشگیری در کشور داشته ایم چه بوده است که بشود آن‌ها را بعنوان یک الگو به کشور‌های دیگر معرفی کرد؟
 فرشیدی: بسیار خوب وارد این بحث شدید. این بحثی که ما آیا در پیشگیری توفیق داشته ایم که الان یک برنامه‌ای تحت عنوان سلامت خانواده می‌خواهیم اجرا کنیم. برگردیم به سال‌های ۵۶ یا ۵۷ قبل از انقلاب، ببینیم میزان مرگ مادران باردار ما، نوزدان ما و بچه زیر یکسال ما چه عددی بود، زیر یکسال ما ۱۶۰ در هزار ما فوتی داشته ایم و این رقم الان رسیده است به ۱۲ و نیم، یعنی یک عدد بسیار بسیار خوب که جز اینکه پیشگیری بود اتفاق دیگری نمی‌تواند باشد.

سؤال: در دنیا تقریباً استاندارد چقدر است؟

 فرشیدی: همین حدود ۹ و نیم تا ۱۲، ۱۳ در کشور‌های مختلف متفاوت است و چند عامل هم تأثیر گذاشت. مهمترین آن این است که به وقت آن شبکه‌ای که راه افتاد واکسیناسیون شروع شد. بیماری سارس که آن زمان زیاد شایع بود جلویش گرفته شد. تقویت تغذیه با شیر مادر بعنوان یک رکن درنظر گرفته شد و آی دی آن این است که ما الان می‌بینیم که در این بخش ما مرگ و میر نوزادان، مرگ و میر بچه‌های زیر یکسال، زیر پنج سال، یک رشد بسیار خوبی از نظر کاهش ما داشته ایم که عملاً رقم ما خیلی خوب است. کنار این در آن سال‌ها انواع بیماری‌های عفونی زیاد بود که واکسن مؤثرترین بخش را داشت در اینکه ما بتوانیم بگوییم پیشگیری مقدم بر درمان تأثیرش را دیده ایم. اما در بعضی از چیز‌ها غفلت شد. نه اینکه غفلت، طبیعت زندگی شهری و فن آوری  و پیشرفت شرایط زندگی شهری باعث شد که آدم‌ها تحرک شان کم شود، غذایشان متأسفانه تبدیل به غذا‌های آماده، قند بالا، نمک بالا و همه این‌ها کنار یک عدم فعالیت مناسب، باعث شد بعضی از بیماری‌ها رشد کند بدون اینکه آن بخش مراقبتی را ما بتوانیم خوب تأثیرگذار باشیم و امروز شاهد بر این هستیم که ما در مرگ و میر، عامل اول مرگ و میر شده است بیماری‌های قلبی و عروقی و به دنبال آن سرطان‌ها که همه شان مهمترین عامل تغییر زندگی فعال به یک زندگی که فعالیت در آن کم است و تغذیه هم متأسفانه تغذیه غذا‌های پرنمک و پرقند و این‌ها است. حالا ما می‌گوییم آیا می‌شود این عامل مرگ و میر که بیش از ۸۰ درصد کل مرگ و میر‌های ما را در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تشکیل می‌دهد، بتوانیم کم کنیم، من برمی گردم به آن جمله‌ای که  به آن اشاره کردید که بهداشت تأثیرش در درازمدت است، درمان همین الان است، ما یک بخش سی سی یو راه اندازی کنیم، فردا مریض می‌پذیرد و درمان می‌کند، ولی اگر من یک فشارخون را کنترل کنم تأثیر کنترل فشارخون را شما ۱۰ سال دیگر ۱۵ سال دیگر در کاهش بیماری قلب و عروق، در کاهش مرگ و میر بیماری قلب و عروق، در کاهش دستگاه دیالیز و بیماران دیالیزی خواهیم دید. ما همین الان چیزی نزدیک به ۶ هزار تخت دیالیزی داریم و هر سال داریم افزایش می‌کنند. شک نکنید سال گذشته ۶ هزار و ۱۰۰ عدد تخت بود الان ۶ هزار و ۴۰۰ تخت است سال دیگر می‌شود ۷ هزار تخت. آیا می‌شود من یک دستگاه دیالیز و یک بیماری که دیالیز می‌شود را کم کنم، آمار و ارقام می‌گوید اگر درست انجام شود بله. چه اتفاقی باید بیفتد، ما عامل این بیماری‌ها را می‌دانیم، سردسته این‌ها بحث دیابت یا همان قند است و پرفشاری خون است این سردسته شان است. کل بیماری‌های دیگر را ما داریم که هر کدام از این‌ها را ما می‌توانیم هم تشخیص بدهیم هم درست درمان کنیم، پس چرا این اتفاق نمی‌افتد و راحت الان فقط یک دیابت را من کنترل کنم، در تمام بیماری‌های قلب و عروق، تمام بیماری‌هایی که به هر شکلی روی مغز اثر می‌گذارد روی عروق اثر می‌گذارد و روی کلیه اثر می‌گذارد، شما می‌توانید کاهش در این را ببینید. یک دیابت تنها، کنار این هم پرفشاری خون داریم. حالا ما بیاییم در شرایط فعلی ببینیم چه اتفاقی دارد می‌افتد، من مراجعه می‌کنم به پزشک، چه زمانی مراجعه می‌کنم به پزشک، زمانی که دچار علامت شده ام حالا می‌تواند درد سینه باشد اگر این منجر به تشخصی بیماری قلب و عروق در من شود، کار از کار گذشته است آن اتفاقی که نباید بیفتد افتاده است. حالا اگر همین آدم ۲۵ یا ۳۰ ساله را ما قبل از اینکه علائم پیدا کند، بیاییم چک کنیم یک کنترل ساده کنیم و ببینیم در این فرد اگر پرفشاری خون دارد در سن ۲۵ سالگی در سن ۳۰ سالگی ما این پرفشاری خون را درمان کنیم. چرا موفق نمی‌شویم که این درمان ادامه پیدا کند، برای اینکه این‌ها بیماری‌های مزمن هستند. اگر به یکی گفتیم شما فشار خون ات بالا است، یعنی تمام عمرش عمدتاً باید دارو بخورد. حالا ممکن است یک مقداری با درمان‌های غیردارویی بتوانیم کنترل کنیم، ولی عمدتاً ما هم از دارو فراری هستیم یکسال خورده ایم، دو سال خورده ایم، فشارخون کنترل شد ول می‌کنیم و دوباره؛ لذا ما نیاز به یک مراقبت فعال داریم، برای اینکه مراقبت فعال اتفاق بیفتد پس ما بیاییم یک طرحی را سروسامان بدهیم که بتوانیم به همه بیماران مان دسترسی داشته باشیم. ما درحال حاضر در روستا‌ها و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر این اتفاق دارد می‌افتد. خانه بهداشت داریم که تمام مردم روستا را می‌شناسد و می‌تواند وقتی می‌گویند یک خانه بهداشت هزار و ۲۰۰ نفر جمعیت دارد، بگوییم چند نفر شما دارید که فشارخون دارند، دفتر باز می‌کند یا بدون دفتر می‌گوید فلانی و فلانی و فلانی فشارخون دارند و دارو استفاده می‌کنند و کنترل می‌شوند. این اتفاق در شهر‌ها متأسفانه رخ نمی‌دهد. حالا آمده ایم گفته ایم همین اتفاق را بیاوریم درون شهرها، یعنی نظام شبکه‌ای که ما داریم تقویت کنیم برای اینکه نظام شبکه تقویت شود به سه عامل نیاز داریم، یک آدمی که کم است یعنی مراقب را باید بیاوریم، دوم پزشکی که آموزش جامع محور دیده است، پزشکی که فقط آموزش ندیده است در بیمارستان کار کند، آموزش دیده است که بیاید در جامعه وقتی با یک فرد مواجه می‌شود تمام این جوانب را بسنجد و دراختیار مراقب قرار دهد و فضای فیزیکی که ایجاد کنیم مردم دسترسی مناسب داشته باشند. ما اگر این سه فاکتور را داشته باشیم چرا ما نتوانیم پیگیری کنیم آن رصد بیماری‌ها را داشته باشیم و سر وقت هم تذکر دهیم، هم دارو بدهیم و هم پیگیری فعال داشته باشیم.

سؤال: روی این سه محور که فرمودید الان چالش شما بیشتر روی کدام است؟

فرشیدی: ما الان سلامت خانواده را شروع کرده ایم، در ۵۹ شهر این برنامه را شروع کرده ایم یعنی باضافه جمعیت زیر ۲۰ هزار نفر که کلاً ۳۰ میلیون جمعیت هستند آمده ایم جمعیت نزدیک به ۷ میلیون وارد این برنامه کرده ایم در ۵۹ شهر. این را از اردیبهشت سال گذشته شروع کرده ایم به آماده سازی که مراقب آموزش می‌دهیم و وارد سامانه می‌کنیم جا‌هایی که پزشک کم داریم پزشک را تأمین کنیم حتی بعضی از جا‌ها با پزشکانی که در بخش خصوصی هستند وارد مذاکره شده ایم و فضا‌های فیزیکی را آماده کنیم. الان در هر سه مرحله ما کمبود داریم یعنی هم مراقب مان کم است داریم تأمین می‌کنیم، پزشک در بعضی از شهر‌های مان هنوز پزشکان پای کار نیامده اند، بعضی از جا‌ها هم فضای فیزیکی حالا به شکل‌های مختلف از تمام توانمندی‌های استان‌ها داریم استفاده می‌کنیم که بشود این فضای فیزیکی را ایجاد کنیم که دسترسی مردم. ما الان به اندازه کافی ۶ هزار مرکز جامع سلامت یا شهری و روستایی در سطح کشور داریم، اما عمدتاً این‌ها با فاصله از هم قرار گرفته اند. شاید بیش از ۲۰ دقیقه یا نیم ساعت طول بکشد تا یک نفر بتواند برود این مراکز ما برای یک خدمات خیلی ساده، خدماتی که اگر درست اجرا شود زمانی ما اهمیت این را می‌بینیم که با یک کنترل پرفشاری خون ۲۰ سال دیگر هم مریض دیالیزی من کم می‌شود و هم تخت‌های سی سی یو من کم می‌شود اینکه اشاره می‌کنم می‌گویم تخت سی سی یو ظرف ده سال گذشته بروید و آمار را نگاه کنید تخت سی سی یو همینطور دارد افزایش پیدا می‌کند و باید هم افزایش دهیم برای اینکه بیمارش است. نمی‌توانیم بیمار قلبی، سی سی یو آمده من سی سی یو نداشته باشم، آنژیوگرافی نداشته باشم، ولی ما تا چه زمانی می‌خواهیم این را ادامه بدهیم، یک جایی باید حتماً جلوی این را بگیریم این چیزی که آماده است تجربه اش در جهان ما داریم که اگر فشارخون را مناسب من کنترل کنم این اتفاق می‌افتد. پس ما در ۵۹ شهر الان شروع کرده ایم، جمعیت به مراقب انتصاب پیدا کرده است ما امیدواریم ظرف ماه آینده شهر‌های دیگر هم به آن اضافه شود و این نزدیک به ۷ میلیون جمعیت ما، ۳ میلیون جمعیت هم ظرف مردادماه اضافه شوند و تعداد شهر‌ها ما به ۸۰ تا برسد. همین روال اگر ادامه پیدا کند ما انتظار داریم تا پایان سال عمده استان‌های ما حالا شاید استان‌های بزرگ، شهر‌های مرکزی نتوانیم همه شهر را تحت پوشش قرار دهیم، قطعاً حاشیه تهران و جا‌های دیگر را تحت پوشش ببریم و جمعیت حدود ۳۰ و اندی میلیون به جمعیت فعلی اضافه خواهد شد.

سؤال: فرهنگ پیشگیری هم بین مردم به نظر می‌رسد خیلی نکته مهمی است یعنی فرهنگ اینکه من این مراقبت و کنترل مدام را خودم داشته باشم. آیا توجه شما در سیاستگذاری‌ها به این بخش هم است در حوزه فرهنگ سازی.

 فرشیدی: بحث اصلی این است که تا مردم مشارکت نکنند، این اتفاق قطعاً نمی‌افتد. من همه اش بیایم تلویزیون و صداوسیما در همه بخش هایش بگویم بله پرفشاری خون مهم است مراجعه کنید، ما گفتیم یک واژه‌ای را به کار ببریم بحث اعتمادسازی، یعنی چه، یعنی از تمام امکاناتی که دراختیارمان است خصوصاً صداوسیما به مردم بگوییم بعضی خدمات شان را در یک جایی بعنوان پایگاه سلامت که نزدیک به خانه شان است را می‌توانید بگیرید، مراقب قرار بدهیم، این مراقب بتواند اعتماد مردم را به خودش جلب کند. من الان گفتم فشارخون و دیابت، ولی ما روی کنسر‌ها هم وارد شده ایم، تعداد زیادی از سرطان‌هایی که ما می‌توانیم در مراحل اولیه هنوز به جا‌هایی نرسیده که درمان‌های خیلی پرهزینه‌ای را بخواهد داشته باشد این‌ها را تشخیص دهیم و بگذاریم شان در برنامه پیشگیری؛ لذا ما افراد سالم را باید با آن‌ها کار کنیم. اگر این ذهنیت ایجاد شود که ما نیاز داریم به مراقبت، ما نیاز داریم که بعضی از آزمایش‌ها را سر زمان مناسب آن انجام دهیم، پس باید سواد سلامت جامعه افزایش پیدا کند. این یک کاری نیست که فقط وزارت بهداشت بتواند انجام دهد، نه وزارت بهداشت و تمام المان‌هایی که با سلامت ارتباط دارند آموزش و پرورش، صداوسیما، فرهنگ و همه این‌ها باید کنار هم قرار بگیرند که در ذهن من انسانی که دارم در این مرز و بوم زندگی می‌کنند این را بیاورد که شما تا زمانی که سالم هستی باید به فکر، اگر قرار بر این است که من ورزش کنم تا سالم هستم باید ورزش کنم، فقط باید بدانم تحرک و ورزش چه تأثیری را دارد. الان ثابت شده است که اگر من روزی ۲۰ دقیقه پیاده روی منظم داشته باشم بسیاری از این عوامل خطر را می‌توانم کنترل کنم. این یک چیزی است که باید نهادینه شود از کجا هم باید شروع شود، از همان مدارس باید شروع شود. پس یک کاری است که فرهنگ سلامت در همه جامعه، تمام گروه ها، بانوان، آقایان، بچه ها، افراد مختلف درگیر شوند و قطعاً نتیجه اش این می‌شود که ما جامعه سالم تری را در ۱۵، ۲۰ سال آینده داشته باشیم.

سؤال: آقای وزیر در اجلاس سازمان بهداشت جهانی ژنو تشریف بردند، چه دستورالعمل‌هایی در این سفر پیگیری شد؟

فرشیدی: ما یک نظام شبکه در کشور داریم که یک حاصل عمر ۴۰ ساله‌ای که دوستان زحمت کشیده اند و این شبکه را تبدیل به وضعیتی کرده اند که بحث ارائه خدمات پایه بهداشتی در دوره‌ای نمونه است. ما بهورز داریم که بسیاری از کشور‌ها بهورز به این شکل ندارند. شاید ۴۰ سال پیش برای پیدا کردن فردی که در خانه بهداشت قرار بدهیم، دنبال این بودیم که ۵ کلاس سواد داشت و با ۵ کلاس سواد این کار‌هایی که ما الان داریم به آن افتخار می‌کنیم و می‌گوییم مرگ و میر را پایین آورده است و میزان واکسیناسیون ما را به تقریباً صد در صد رسانده است. بعضی از بیماری‌ها را مثل سرخک و آبله دیگر کمتر می‌بینیم، یا اصلاً مثل آبله مرغان ریشه کن شده است در کشور، حاصل کار بهورزی که آن زمان ۵ کلاس سواد داشت. این در دنیا منحصر به فرد است. بهورزی که وارد یک نظام شبکه شده است بهورزی که منصوب به آن جامعه است از آن روزها، یک تجربه بسیار خوبی که در بسیاری از جا‌های دنیا ما نمی‌بینیم. آن وقت این بهورز به کجا وصل می‌شود، یک مرکز جامع سلامت، یک مرکزی که در آن مرکز رشته‌های دیگری قرار دارند.

سؤال: این را الان شما بعنوان یک الگو معرفی کردید در اجلاس ژنو؟

فرشیدی: بله الان تقریباً در مطب‌ها که همه ما می‌شناسند یعنی الگو را می‌دانند، ولی حدود ۱۰ یا ۱۵ سال پیش از جا‌های مختلف حتی می‌آمدند که الگو را ببرند و کشور‌های دیگر اجرا کنند.

سؤال: این دیدار‌های دوجانبه‌ای که در این اجلاس اتفاق می‌افتد این‌ها با هم بر روند‌های بهداشتی در جهان تأثیرگذار است؟

فرشیدی: قطعاً هم بحث اینکه شما الگو‌های مختلف همین الان ما الگوی ارائه خدمت در حوزه سلامت روان، یک الگوی بسیار خوبی است که در بسیاری از کشور‌های منطقه هم این الگو ارائه نشده است. یعنی بحثی که یک مرکز ما داریم کارشناسان سلامت روان ما هستند و افرادی که به هر شکلی در مدارس، در جامعه، دچار آسیب می‌شوند، مراجعه می‌کنند، کارشناسان ما می‌بینند، آن‌هایی که نیاز دارند به خدمات بالینی، مراجعه به متخصصین روانپزشک توسط افراد ارجاع داده می‌شوند، دارویشان داده می‌شود و این افراد تحت مراقبت مداوم قرار می‌گیرند یعنی از جامعه خارج نمی‌شوند نیاز به یک مقداری کمک‌های مشاوره‌های دارند بعضی‌ها حتی کارآفرینی باید برایشان انجام شود مستقیم وارد برنامه‌هایی شوند که بتوانند از نظر مالی تقویت شوند و این‌ها توسط تعدادی از مراکز سلامت روان ما دارد صورت می‌گیرد. پس تجربه با هم بودن و کشور‌های مختلف را دیدند و تجربه‌ای که در زمینه خدمات پایه اتفاق افتاده است، می‌تواند خیلی کمک کند. من از اینجا وارد یک بحثی شوم، ما می‌گوییم الان سلامت خانواده را داریم اجرا می‌کنیم درکنار نظام ارجاع. وقتی می‌گوییم نظام ارجاع همه صحبت از پزشکی خانواده می‌کنند، آن چیزی که ما دنبال هستیم با آن چیزی که شما در بعضی از کشور‌ها به طور مثال کانادا، انگلیس، کاملاً متفاوت است. اصلاً از نظر انتصاب جمعیتی از نظر هزینه‌هایی که دارد می‌شود بعضی از وقت‌ها به ما هم انتقاد وارد می‌کند که شما نظامی که دارید اجرا می‌کنید با آن چیزی که در کشور مثلاً کانادا متفاوت است، بله باید متفاوت باشد. آنجا اگر سال‌های طولانی روی آن فضای کار کردن که تحت عنوان پزشکی خانواده آن کشور می‌شناسیم ما حتی مسئول مجری این برنامه در کانادا حتی سوئد هم کرده ایم بحث این نیست که عین آن برنامه بخواهیم بیاوریم در ایران استفاده کنیم. پتانسیل ما کاملاً متفاوت است، آن چیزی که ما اینجا داریم با آن چیزی که آن‌ها دارند کاملاً متفاوت است. ما یک نظام شبکه‌ای داریم که این نظام شبکه در خیلی از کشور‌ها ممکن است نباشد. پس ما وقتی می‌گوییم حوزه سلامت خانواده و نظام ارجاع، بحثی داریم می‌کنیم که استفاده از سیستمی که ما الان داریم با آن زندگی می‌کنیم و برای ما کلی آورده داشته است همان اعداد و ارقامی که خدمت شما عرض کردم این نظام می‌توند تقویت شود و اگر تأمین منابع خوبی شود راحت ما در بسیاری از شهر‌ها ما می‌توانیم همین را اجرا کنیم و حداقل این است که بسیاری از بیماری‌های پایه را می‌توانیم کنترل و پیشگیری کنیم در آینده ما تخت آی سی یو ما کمتر باشد تخت سی سی یو ما کمتر باشد تخت دستگاه دیالیز ما کمتر باشد قطعاً این اتفاق خواهد افتاد.
سؤال: در مهرماه هم اجلاس کشور‌های مدیترانه شرقی امرو، که طبیعتاً ما هم تجربیاتی خواهیم داشت در زمینه بهداشت، آیا برنامه‌ای برای تصاحب کرسی در این اجلاس داریم؟

 فرشیدی: اجلاس‌هایی که اتفاق می‌افتد کنار آن بحث‌های جانبی که تجارب کشور‌ها است، بعضی وقت‌ها اتفاقاتی که می‌افتد اتفاقات جدید باید باشد. ما در حوزه بهداشت یک تجربه خیلی خوبی داریم بحث وضعیت بهداشت محیط و آن چیزی که تحت عنوان ایمنی خود مراکز چه بیمارستان ها، چه مراکز سلامت، ایمنی آب، وضعیتی که ما در دفع زباله و این‌ها داریم، کاری که در کشور دارد می‌شود در منطقه یک کار منحصر به فردی است که با استفاده از نیرو‌هایی که ما بعنوان بهداشت محیط و بهداشت حرفه‌ای می‌شناسیم یک کار خوبی است که این از طرف وزارت بهداشت در اجلاس آتی این پرزنت خواهد شد و نشان داده می‌شود و از طرف خود دبیر شورا؟ هم بعنوان پایلوت در کشور ما دارد این بررسی می‌شود که نتایج این منجر به شهر‌های سالم خواهد شد این اتفاقی که در کشور درحال حاضر دارد اتفاق می‌افتد.

سؤال: اینکه با توجه به سفری که اخیراً وزیر بهداشت به کشور‌های منطقه داشته اند، بفرمایید که ایران در چه زمینه‌هایی با کشور‌های جی فایو مراوداتی را در حوزه سلامت داشته است و این موضوع چه تأثیری می‌تواند در دستیابی کشور ما به رتبه اول منطقه داشته باشد که به هر حالجزء سیاست‌های کلی نظام سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری است؟

 فرشیدی: گروه ۵ یا جی فایو از ابتکارات جمهوری اسلامی ایران بود و در ۲ سال اخیر فعالیت‌های زیادی در جهت احیاء و تقویت این برنامه شد و یکی دو کشور هم اضافه شد جی فایو کشور‌هایی که بوده اند ۴ کشور بودند باضافه سازمان بهداشت جهانی از سال گذشته تاجیکستان هم شرکت کرد در بحث‌هایی که برای جی فایو بود. کشور‌هایی که الان در جی فایو هستند، جمهوری اسلامی ایران، عراق، پاکستان، افغانستان، کشور‌هایی هستند که مسائل مشترک فراوانی دارند. به چند موضوع آن می‌توانم اشاره کنم که لازم است که این مشارکت باید باشد. قطعاً برای اینکه ما افرادی و کشور‌هایی را دور هم جمع کنیم باید یک مشکل مشترک را روی میز بگذاریم و با هم کار کنیم. یکی از بحث‌ها مرز‌های ما است ما یک مرز طولانی با پاکستان و افغانستان داریم. تردد افراد در دو طرف مرز قطعاً یک ترددی است که می‌تواند با گسترش بعضی از بیماری‌ها همراه باشد. ما می‌دانیم که سال گذشته سال ۱۴۰۱ در همسایه ما در پاکستان چندین نوبت سیل داشتیم و این منجر به این شد که بعضی از بیماری‌هایی مثل ناشی از مالاریا یک افزایش خیلی زیادی را ما در این کشور داشته ایم. انتقال این بیماری به داخل کشور ما یک بحثی است که اگر ما به آن نگاه نکنیم و دو طرف با هم ننشینند و برای کنترل آن یک اجماع نظری صورت نگیرد و کارشناسانی فکر نکنند، قطعاً شما به آسانی تمام کشور را می‌توانید مالاریا ببینید. همین اتفاق را ما در عراق داریم، یک حرکت بسیار عظیمی تحت عنوان اربعین داریم که نمی‌توانیم بگوییم که ما نباید مسائل بهداشتی آن را ببینیم جمعیت زیادی را ما بعنوان زائر و زائرینی که از کشور ما رد می‌شوند به طرف عراق، چه زمانی که وارد کشور عراق می‌شوند و چه زمانی که از کشور عراق برمی گردند قطعاً نیاز است که از نظر بهداشتی این‌ها مراقبت شوند خصوصاً اتفاقی که برای ما می‌افتد، در تابستان ما و عراق تقریباً یک حالت مشترک داریم پس اگر کار مشترک می‌خواهد بشود ما و عراقی باید بنشینیم کنار هم و ببینیم برای این برنامه چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؛ لذا کار‌های مشترکی که ما جی فایو بتواند برای آن تصمیم بگیرد خیلی زیاد است و این یکی از کار‌های بسیار خوبی که در منطقه صورت گرفته است و سازمان بهداشت جهانی هم حمایت می‌کند یعنی عملاً تأثیر وجود این جی فایو بر کنترل بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است و سازمان بهداشت جهانی هم به همین خاطر از ادامه این برنامه حمایت می‌کند.

سؤال: آقای دکتر در فرمایشات تان اشاره کردید به بحث خانه‌های بهداشت و شبکه بهداشتی که ما در کشور داریم که شاید خیلی از کشور‌ها از آن بی بهره باشند. اما نکته مهم این است که آیا برنامه‌ای برای ارتقا و به روزرسانی است شبکه و خانه‌های بهداشت الان در دستور کار است یا خیر؟

فرشیدی: ما چیزی حدود ۱۸ هزار خانه بهداشت الان داریم، تقریباً بیش از ۹۰ درصد روستا‌های ما خانه بهداشت دارند. روستا‌هایی هستند که جمعیت خیلی کمی دارند این روستا‌هایی که جمعیت خیلی کم دارندن توسط تیم‌های سیار ما پوشش داده می‌شوند که متناسب با کار و اتفاقی که در خانه بهداشت می‌افتد این‌ها دارند این روستا‌ها را هم پوشش می‌دهند. تمام بهورز‌های ما یک آموزشگاه بهورزی داریم که مداوم همچنان که در جامعه پزشکی ما داریم آموزش مداوم، برای بهورز‌ها هم این آموزشگاه‌های بهورزی ما یک آموزش مداوم دارند. قطعاً آن چیزی که ما الان در خانه بهداشت داریم با آن چیزی که ۳۰ سال پیش بود کاملاً متفاوت است در طی این مدت کلی بسته‌های خدمت جدیدی اضافه شده است. شاید یک زمانی که ما شروع کردیم خانه‌های بهداشت عمده بحث ما این بود که شما واکسن ب ث ژ بزنید واکسن سرخک، ثلاث و کنترل اسهال، الان دیگر این نیست، الان بعضی از بیماری‌های جدید هم اضافه شده است در کووید شما دیدید در خانه‌های بهداشت چقدر کووید در نمونه برداری چقدر به ما کمک کردند، واکسن‌های دیگر اضافه شد، هپاتیت اضافه شد، در همین خانه‌های بهداشت دارد صورت می‌گیرد، تغذیه در همین خانه‌های بهداشت دارد صورت می‌گیرد، کنترل فشارخون و چیز‌های دیگر در همین خانه‌های بهداشت صورت می‌گیرد، اخیراً هم بحث سلامت روان را داریم می‌بینیم و تازگی هم ظرف سال گذشته و امسال بحث طب سنتی را هم داریم کم کم وارد این برنامه می‌کنیم. یعنی خانه بهداشت ما دیگر خانه بهداشت ۲۰ سال گذشته نیست. این ارتقاء توسط مراکزی که بعنوان آموزش بهورزی ما می‌شناسیم و در تمام استان‌ها وجود دارد بهورز‌ها مرتب دارند ارتقای آن آموزه دارند پیاده می‌کنند و برای کار‌های جدید آموزش می‌بینند.

سؤال: یک تفاهم نامه هم شما داشتید با بیمه سلامت برای شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر و به ویژه برای مردم روستای عشایری که خدماتی را در حوزه بهداشت و درمان و تغذیه این عزیزان داشته باشید. جزئیات این تفاهم نامه را ممکن است بفرمایید؟

 فرشیدی: من تشکر می‌کنم از همکاری خیلی خوب سازمان بیمه سلامت، ما هر ساله این تفاهم نامه را داریم با بیمه سلامت. بیمه سلامت تقریباً تمام روستا‌های ما حدود ۳۲ و ۳۳ میلیون جمعیت ما عمدتاً کارشناسان تغذیه در مراکز جامع سلامت ما می‌آیند، مستقر می‌شوند یکی هم بحث سلامت روان است که کارشناسان سلامت روان ما هم در مراکز مستقر می‌شوند و ما به ازای هر ۴۰ هزار نفر یک کارشناس تغذیه و یک کارشناس سلامت روان را مستقر می‌کنیم که می‌توانند خدمات بسیار خدمات مؤثری را هم برای آموزش در زمینه تغذیه و هم در کنترل بسیاری از علائمی که ناشی از بیماری‌های درگیری سلامت روان است را به بیماران بدهند. کنار این ما اگر این برنامه خوب پیش برود، برای آینده هم برنامه داریم که بتوانیم کم کم جمعیت را کم کنیم این ۴۰ هزار نفر حتی ببریم در آینده که خوب جا افتاد آن را بکنیم ۲۰ هزار نفر یک کارشناس. این هم یکی از برنامه‌هایی است که توافق خوبی شد ضمن اینکه ما برای مراکزمان در روستا‌ها برای سالجاری هم بحث مکمل‌های دارویی دیده ایم که تفاهم نامه به اندازه کافی برای افرادی که به هر شکلی نیاز به مکمل دارویی دارند. حالا فولیک اسید، قرص آهن، قرص ویتامین دی، کلسیم می‌توانیم هم به بچه‌ها و هم به خانم‌ها خصوصاً زنان باردار این مکمل‌ها را هم بتوانیم برسانیم.

سؤال: آقای دکتر بحث اجرای قانون جوانی جمعیت و سلامت خانواده است که گفته شده است این یکی از اولویت‌های مهمی است که در معاونت شما در وزارت بهداشت دارد دنبال می‌شود. چه برنامه‌ای را تا الان طرح ریزی کرده اید برای اجرای این قانون؟

فرشیدی: فکر می‌کنم برنامه خیلی خوبی انجام شده است. مهمترین پشتیبان این برنامه خود آقای وزیر هستند و پیشنهاد خیلی خوبی در شروع برنامه سلامت خانواده شد. ما در سلامت خانواده اگر دوستان بروند و ببینند سال گذشته یعنی سال ۱۴۰۱ ما به ازای ۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت یک مراقب داشته ایم و یک پزشک. این را تغییر داده ایم و آمده ایم گفته ایم ۳ هزار نفر جمعیت دو مراقب، و بهتر است که یکی از مراقبین ما ماما باشد از مراقبین. این هم فقط در جهت بحث جمعیت است این اتفاق خیلی اتفاق بزرگی است یعنی تعداد زیادی ما ماما با این دیدی که در جوانی جمعیت بتوانند مؤثر شوند وارد این برنامه شدیم. این یک شاید همچنین (قطع صداوتصویر همار محترم) وضعیت فعلی شود. یکی از شاخص‌های بسیار مهمی که ما دنبال آن هستیم که نتیجه بگیریم این بحث است، بحث دوم بحث اینکه آموزش آبشاری گذاشته ایم برای تمامی کسانی که به شکل‌های مختلف یعنی از شهر‌های بزرگ گرفته همین جور آموزش داده می‌شود در جهت دیدگاه و فرهنگ جوانی جمعیت را وارد کنیم. ما سال‌های سال با یک فرهنگ دیگر داشتیم آموزش می‌دادیم همین دو سه سال پیش هم بروید در مراکز ما نگاه کنید وسایل پیشگیری و کل چیز‌های دیگر و ... این‌ها باید تغییر پیدا می‌کرد؛ لذا گروهی آمدند که فقط بحث آموزش دارند از بهورز ما گرفته و تمام کسانی که بعنوان کارشناسان حوزه‌ای بهداشت و شبکه دارند کار می‌کنند. برای بهورز‌ها امتیاز گذاشته ایم، بهورزی که در بحث هم ازدواج، هم فرزندآوری تعداد بارداری‌ها نسبت به سال‌های قبل، تغییراتی که اتفاق بیفتد برای بهورز‌ها کارانه درنظر گرفته ایم که یک مشوقی باشد. ما این مشوق‌ها را زمان قدیم داشته ایم، زمان قدیم برعکس آن مشوق داشته ایم برای تمام اتفاقاتی که می‌افتد اصلاً یک هزینه هایی. دوم بحث آموزش که عرض کردم، برای آموزش جزوات دارد عوض می‌شود تعداد زیادی از این‌ها عوض شد. کتب با دیدگاه جدید این‌ها نگارش پیدا کردند و دراختیار دوستان قرار گرفت و از همه این‌ها مهمتر بحث‌هایی که ما الان دو بحث بسیار جدی که وزارت بهداشت روی آن وارد شده است، یکی بحث ناباروری، که ما بتوانیم جمعیت حدود ۲ و نیم میلیون زوج ما جزء گروه نابارور هستند. خدمات رایگان پس خدمات شد رایگان و افزایش مراکز ناباروری، تقریباً تمام شهرستان‌هایی که این پتانسیل را داشتند با کمکی که از طرف وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۱ و سال ۱۴۰۲ شد، مراکز ناباروری ما تجهیز شد و الان یکی از بحث‌های جدی ما این است که روی این بخش کار کنیم ۱۴۰۲ احتمالاً ما از اینجا آی دی خواهیم داشت که به تعدادی از نابارور‌ها را این خدمات را رایگان بدهیم. بخش دوم بحث سقط خودبخودی است یا سقط‌هایی دارد صورت می‌گیرد و به شکل‌های مختلف با مشاوره بهنگام، این کار خیلی مهمی است که ما افراد را پیدا کنیم افرادی که به شکل‌های مختلف باردار می‌شوند و ممکن است دچار کم خونی یا مشکلات دیگر شوند که منجر به سقط شود، بتوانیم پیشگیری کنیم این کار هم به شکل فعال دارد صورت می‌گیرد تفاهم نامه ما با جهاد سازندگی و همکاران عزیزمان در جامعه پزشکی داشته ایم که بتوانیم گسترش بدهیم تحت عنوان طرح نفس برویم به دنبال کاهش موارد سقط خودبخودی. من فکر می‌کنم این دو عامل باضافه مشوق‌هایی که گذاشته ایم، سال‌های آینده ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ قطعاً با این شیب کاهشی که ما در جمعیت داریم یک تغییری پیدا خواهد کرد. ما هم این تغییر را همین الان داریم می‌بینیم همین الان آمار و ارقام در این سه چهار سال گذشته داریم می‌بینیم و تغییر را حس می‌کنیم.

سؤال: یعنی ناشی از همین اقداماتی است که انجام شده است؟

 فرشیدی: اقداماتی که از سال گذشته شروع شده است کم کم دارد آثار خودش را نشان می‌دهد.

سؤال: الان ناباروری و خدماتی که ارائه می‌شود در حوزه ناباروری این‌ها الان خدمات کاملاً رایگان است؟

 فرشیدی: در سیستم دولتی کاملاً رایگان است و در سیستم‌های خصوصی هم دولت از طریق بیمه دارد کمک می‌کند.

سؤال:، چون قبلاً مشکل تحت پوشش بیمه بودن داشت درست است؟

فرشیدی: کاملاً خدمات در بخش دولتی خدمات ناباروری کاملاً رایگان است و از طریق بیمه هزینه اش پرداخت می‌شود.

سؤال: منابع این را چطور تأمین می‌کنند، چون بالاخره بخشی اش خیلی پرهزینه است؟

 فرشیدی: ما سر منابع سال گذشته مشکل داشته ایم، سالجاری منابع در قانون بودجه خوب دیده شده است و امیدواریم این محقق شود قطعاً تاثیر آن را با محقق شدن آن چیزی که در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ دیده شده است قطعاً نتایج آن بهتر شده است سال گذشته خوب محقق نشد.

سؤال: اجرای این برنامه چقدر می‌تواند به کنترل بیماری‌های واگیر کمک کند؟

 فرشیدی: این برنامه سلامت خانواده، یک برنامه‌ای است که شما رصد و مراقبت مداوم دارید. یک بحث‌هایی که ما داریم ما الان بسیاری از بیماری‌ها را داریم رصد می‌کنیم یعنی شکل‌های مختلف ما منتظر این نباید بمانیم که یک اتفاقی بیفتد و یک مرتبه بگوییم فلان بیماری در کشور شایع شد، لذا ما همین الان در سطح کشور نظام مراقبت در بیماری واگیر داریم. یعنی می‌رویم نمونه برداری می‌کنیم برای همه چیز برای همه بیماری‌های واگیر، خود کووید هم ما همین الان در استان‌های مختلف از افرادی که یا علامت دارند یا بدون علامت هستند نمونه می‌گیریم هر ماه این اتفاق دارد می‌افتد و براساس سوژه‌هایی که پیدا می‌کنیم می‌توانیم بگوییم که ممکن است ما در آینده‌ای نزدیک دچار بیماری شویم این برای همه بیماری‌ها است از سیل گرفته تا بیماری‌های دیگر. پس یک اتفاق دارد می‌افتد که ما به آن می‌گوییم نظام مراقبت مداوم و فعال. حالا اگر من این نظام را بتوانم به همه جامعه تعمیم بدهم و افراد بیشتری را درگیر این مراقبت کنم قطعاً حاصل این کار این خواهد شد که قبل از اینکه یک اتفاقی بتواند فراگیر شود کنترل کنم. چند کار را ما دنبال آن‌ها هستیم که انجام دهیم، من پزشکی که در مطب کار می‌کنم و هیچ ارتباطی با سیستم دولتی ندارم، بعضی از بیماری‌هایی که دیدم را باید گزارش کنم، کد ملی را باید بدهم و بفرستم .

سؤال: انجام می‌دهند معمولاً؟

فرشیدی: این خیلی ضعیف است، ما در سال ۱۴۰۲ این دو تا موضوع را داریم پیگیری می‌کنیم.

سؤال: یعنی پزشکان ممکن است یک بیماری واگیردار را ببینند، ولی گزارش نمی‌کنند؟

فرشیدی: بعضی بیماری‌های واگیردار را باید گزارش کنند اگر ما متوجه شویم که اصلاً این بحثی گفتید این تنبیه دارد. ولی روی هم رفته این رصدش هنوز کامل نیست. بخش دولتی را ما گزارشات را می‌گیریم بخش خصوصی هم باید درگیر این قضیه شوند خیلی ساده، اگر من پزشک در یک روز ۳۰ تا بیمار دیدم و امروز این ۳۰ تا بیمار من نسبت به روز قبل یک تغییری در آن می‌بیند این باید گزارش شود. جز اینکه ما سیستم نظام پرونده الکترونیک مان کامل شود هیچ چیز دیگری نداریم. الان وزارت بهداشت یکی از کار‌های بسیار بزرگی که از نعمت‌های بحث برنامه سلامت خانواده است، بحث پرونده الکترونیک است. این پرونده الکترونیک کامل شود و تمام حوزه ارائه خدمت ما چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی اگر وارد این برنامه شوند، یعنی شما کد ملی با یک بیماری بتوانید در آن رصدخانه را داشته باشید می‌توانید بسیاری از این‌ها را کنترل کنید. فقط بحث کد بیمار هم نیست، تمام کار‌هایی که در رابطه با این بیمار اتفاق می‌افتد یعنی آزمایشاتی که انجام می‌شود باید من وزارتخانه خبر داشته باشم در آزمایشات چند تا فلان بیماری فلان بیماری عفونی فلان آزمایشی که برای من مهم است این را داشته باشیم، این را اگر ما سلامت الکترونیک خیلی خوب دارد کار می‌شود یعنی بودجه خیلی خوبی گذاشته شده است و افراد بسیار خوبی دارند کار می‌کنند، ما پرونده سلامت را بتوانیم تا پایان سال این را همه جا گسترش ددهیم بسیاری از این کار‌ها بعنوان رصد بیماری واگیر، همه را می‌توانیم کنترل کنیم. من آماری ندارم که امروز چند بیمار پرفشارخون در سطح کشور درمان شده اند، ولی آن موقع شما با یک تیک زدن در لحظه می‌توانید داشته باشید.

سؤال: حتی گزارش هم نکنند باز شما می‌توانید آنجا رصد کنید؟

فرشیدی: بله اصلاً برنامه ریزی، شما این پرونده الکترونیک اگر به نتیجه برسد، سر دارو، می‌دانید چقدر انسولین می‌خواهید چقدر فلان دارو می‌خواهید، کاملاً می‌توانید این را به روز و به دقیقه و لحظه می‌توانید این را تأمین کنید کدام استان و بسیاری از این دارو‌هایی که متأسفانه متأسفانه به دلیل ارزان بودن دارو دارد قاچاق می‌شود از آن بتوانیم جلوگیری کنیم.

سؤال: بحث دیگر، بحث رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به ویژه در ایامی است که به سر می‌بریم، ایام محرم و بالاخره مراسم عزاداری حضرت ابا عبدالله دارد برگزار می‌شود و بالاخره رعایت یکسری نکات به لحاظ بهداشتی خیلی مهم است. آیا شما برنامه ریزی مشخصی برای این ایام برای مردم دارید؟

فرشیدی: ما برای تمام روز‌هایی که مراسم خاصی اتفاق می‌افتد از یکماه قبل برای آن برنامه خاص می‌دهیم. به طور مثال وقتی ما عید قربان داریم قطعاً برای ذبح و این‌ها ما برنامه خاصی داریم کشتارگاه‌ها می‌روند با دامپزشکی هماهنگ می‌کنیم سر واکسن و چیز‌های دیگر. همین الان برنامه خیلی جامعی ما برای اربعین داریم. ما یک بحث کووید را داشتیم که خوشبختانه این روز‌ها روز‌های خیلی خوبی از نظر بیماری کووید را ما داریم می‌گذرانیم خوشبختانه بیمار بدحال ما در کل کشور دو مورد بیشتر نیست این روز‌ها هم ه فوتی ما نداشته ایم و یک اوضاع خیلی خوبی در این وضعیت داریم اگرچه که همین الان عرض کنم که چند گروه هستند که باید بیشتر مراقب باشند و اگر ششماه از واکسن شان گذشته است حتماً مراعه کنند ما همین ا لان مراکز ما واکسن به اندازه کافی دارند. افرادی که سن شان بالا است، افرادی که بیماری‌های خاصی دارند، زنان باردار، آن‌هایی که نقص ایمنی دارند، این‌ها بهتر است آن ششماه یکبار واکسن شان را بزنند مراکز ما هم دارند و بهتر است این افراد در جا‌هایی که مشکوک هستند، الان ماسک کسی استفاده نمی‌کند و ما الزامی نمی‌بینیم که همه ماسک استفاده کنند، ولی اگر من نوعی احساس کنم علامت دارم یا احساس کنم سرما خورده ام بهتر است ماسک استفاده کنم. یا در جا‌هایی که خیلی شلوغ می‌شود افرادی که یک مقداری از نظر بالینی علائم دارند ممکن است اصلاً کووید هم نباشد، ولی بهتر است که از ماسک استفاده کنند؛ لذا ما توصیه می‌کنیم در مراکزی که خیلی شلوغ است مراکزی که یک مقداری رعایت‌ها ما داشته باشیم قطعاً انشاالله مشکلی نخواهیم داشت.

سؤال: به ویژه برای ایام محرم توصیه‌ای برای مردم دارید برای ایام محرم؟

 فرشیدی: برای ایام محرم امسال ما می‌توانیم بگوییم اکثر مراسم‌ها خیلی به راحتی در مراکز ما می‌گفتیم فضای باز، ولی الان در فضای سربسته هم می‌شود، ولی با احتیاط، چون شلوغلی خیلی زیادی صورت می‌گیرد و خیلی از افراد به عشق ابا عبدالله می‌آیند، توصیه من این است که افرادی که احساس می‌کنند علامت دارند آن رعایت‌ها را داشته باشند.

سؤال: فرمودید برای اربعین برنامه خیلی مفصل و ویژه‌ای دارید؟ برنامه تان برای اربعین چه است؟

فرشیدی: ما متمرکز هستیم روی همکاران اورژانس، ۱۱۵ بیشترین بار این برنامه روی دوستان است، ولی حوزه بهداشت محیط کار‌های ویژه‌ای را باید انجام دهد امسال بحث گرمازدگی قطعاً جدی است ما فضا‌هایی که بعنوان فضا‌هایی که بتوانند استراحت کنند، بتوانند یک مقداری گرمای هوا وجود این اماکن در مرز قطعاً این‌ها اتفاقاتی است که باید بیفتد و پیشگیری از بیماری‌هایی که ناشی از انتقال بعضی از باکتری‌های عفونی این‌ها کاری است که بهداشت محیط هم آموزش در مراحل اول و دوم کنترل کسانی که مشکوک هستند در مرز‌ها و جا‌هایی که به شکل خیلی وسیع تغذیه صورت می‌گیرد، پخت و پز صورت می‌گیرد، خصوصاً در مرز‌ها برایش پیش بینی شده است.

سؤال: این اقدام شما تنها در محدوده مرز‌های جمهوری اسلامی ایران است؟ تفاهماتی دارید که مثلاً همین شرایط را آن طر ف هم داشته باشند؟
 فرشیدی: اتفاقاتی که هلال احمر ما به هلال احمر کشور عراق با هم کار‌هایی انجام می‌دهند که آن طرف مرز هلال احمر بتواند فعالیت انجام دهند. البته فعالیت بیشتر در گرما این کار را انجام می‌هند. ما تا مرز‌ها هم بچه‌های ۱۱۵ و هم بچه‌های بهداشت و محیط ما درگیر هستند. تمام دانشگاه‌های ما که در مسیر حرکت کاروان‌ها قرار دارند این‌ها آمادگی لازم برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، ایجاد بیمارستان‌های سیار و آمبولانس‌هایی که می‌توانند بیمار را سریع منتقل کنند این آگادگی پیش بینی شده است.

سؤال: درحال حاضر در معاونت بهداشت مهمترین چالشی که با آن مواجه هستید چه است؟

 فرشیدی: مهمترین چالش بحث سلامت خانواده است. ما می‌گوییم تمام برنامه‌های بهداشتی ما الان دل این سلامت خانواده‌ای که ما الان داریم ارائه می‌دهیم الان ما نظام الکترونیک برای ارجاع از سطح روستا تا شهر فراهم کرده ایم این اتفاق دارد می‌افتد، ولی من با توانمندی که الان دارم ۵۹ شهر را توانسته ام وارد این برنامه کنم. این باید گسترش پیدا کند.

سؤال: الزام این چه است که گسترش پیدا کند؟

 فرشیدی: منابع لازم باید تأمین شود منابعی که الان دراختیار من است این ۵۹ شهر را، ولی آمادگی داریم و در طی مردادماه قطعاً یک تعداد شهر‌های دیگر اضافه خواهد شد که امیدوارم آن منابعی که دراختیارمان بتواند کمک کند تا ما این را به شهر‌های بیشتری گسترش دهیم.

سؤال: وضعیتی که حوزه بهداشت در برنامه هفتم توسعه دارد چقدر راضی کننده است از نظر شما شاخص‌هایی که احتمالاً تعریف شده است؟

 فرشیدی: شاخص‌هایی که آنجا دیده شده است خیلی کلی دیده شده است ما در بحث ترمیم آن چیزی که تحت عنوان شبکه ما می‌شناسیم ما در دو سال اخیر اتفاق خیلی خوبی افتاد با حمایت دولت محترم شخص آقای وزیر، ما شاید نزدیک به ۴ هزار پروژه عمرانی را هم آن‌هایی که نیمه ساز بوده اند یا آن‌هایی که نیاز بود وارد برنامه کرده ایم بیش از ۳ هزار پروژه افتتاح شد. ما همین الان هم تا هفته دولت، ما شاید هزار پروژه را الان آماده داریم دارند کار می‌کنند این یکی از کار‌های بسیار بزرگی بود که انجام شد. تعدادی از شهر‌های ما به علت بعد فاصله و نبود امکانات ترابری مناسب، ۵۰۰ دستگاه خودروی شاسی بلند که بتواند در روستا‌ها تردد کند این تقریباً تفاهم نامه اش با اکثر دانشگاه‌ها منعقد شده است که دانشگاه‌ها الان دنبال تأمین این وسایل هستند حدود ۵ هزار موتور سیکلت ما توزیع کرده ایم بین دانشگاه‌ها این هم تفاهم نامه اش انجام شده است این کار‌هایی که الان اتفاق افتاده است برای اینکه بهورز‌های ما و کسانی که به شکل‌های مختلف خصوصاً در شهر‌های محروم و روستا‌ها کار می‌کنند دسترسی شان به مردم بیشتر باشد این اتفاق بتواند اتفاق خیلی خوبی باشد که شاید در ۲۰ سال گذشته کم سابقه بوده است و امیدواریم در سالجاری با اتمام این پروژه‌های جدید ما بتوانیم پوشش و دسترسی مردم به مراکز زیر ۲۰ هزار نفر کامل شود انشاالله در سطح شهر‌ها هم این اتفاق بیفتد.

سؤال: غیر از بحث پرونده الکترونیک که اشاره فرمودید، مهمترین برنامه‌ای که برای امسال هدف گذاری کرده اید که به آن دست پیدا کنید چه است؟

فرشیدی : دو تا برنامه‌ای که بیشترین توجه وزارت بهداشت روی آن است برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع است. نظام ارجاع اگر درست اتفاق بیفتد و واقعاً از کانال همین سلامت خانواده این اتفاق بیفتد این کاهش پرداخت از جیب مردم را افزایش می‌دهد یعنی کسانی که از این کانال بیایند دو تا اتفاق برایشان می‌افتد یکی خدمات تعریف شده، خدمات استاندارد تعریف می‌کنند، خدماتی که ما می‌گوییم این خدمات مناسب است، الان ما هیچ تضمینی نداریم خدماتی که در سطح کشور اتفاق می‌افتد خصوصاً بعضی وقت‌ها می‌گوییم با آن هزینه‌های بسیار بالا حتماً مناسب است. اینکه من تقاضای ام آر آی کننم تقاضای آنژیوگرافی کنم و بگویم این درست است قطعاً نمی‌تواند مگر اینکه از یک اصولی پیروی کند آن هم می‌شود دستورالعمل‌هایی که می‌گوید که برای این بیماری باید این اتفاقات بیفتد. پس ما اگر بتوانیم نظام ارجاع که ما خوشحال هستیم که این برنامه در ۵۹ شهر دارد اجرا می‌شود بتوانیم پیش ببریم اتفاق اول خدمات استاندارد است، دوم این خدمات استاندارد با تعرفه دولتی که ۹۵ درصد آن را همین الان دولت دارد پوشش می‌دهد و ما داریم برنامه ریزی می‌کنیم که بتوانیم در بخش بستری بازهم یک تخفیف دیگر را برای دوستان درنظر بگیریم و الان سه استان ما هم تقریباً کسانی که از نظام ارجاع استفاده می‌کنند و از این طریق منجر به بستری می‌شوند خدمات بستری شان هم الان رایگان شده است. بخش دیگری از بخش‌های مهم ایجاد یک نظام ارجاع منجر به ارائه خدمات استاندارد همراه با کاهش پرداخت است جیب مردم است.

سؤال: و نکته تکمیلی؟

فرشیدی: نکته بسیار مهم همین است که من تشکر می‌کنم از صداوسیما بحث‌هایی که مرتبط با سواد سلامت است باید روی آن‌ها کار کنیم. این کار فقط از عهده وزارت بهداشت برنمی آید من نمی‌توانم بگویم فقط مراقب سلامت و کارشناس من می‌تواند این سواد سلامت را ایجاد کند. سواد سلامت یعنی با تمام اعمال و حرکاتی که ما انجام می‌دهیم تمام برنامه‌هایی که ما داریم باید یک پیوست سلامت داشته باشد. تمام سریال‌هایی که از تمام شبکه‌های مختلف پخش می‌شود باید یک پیوست سلامت داشته باشد از نحوه غذا خوردن من در سریال گرفته تا صحبت‌هایی که من می‌خواهم بکنم این‌ها می‌تواند تأثیر بگذارد که آن سواد سلامت‌ها را افزایش بدهد. ما اگر بتوانیم این را جا بیندازیم که هر ایرانی یک مراقب سلامت باید داشته باشد و این مراقب سلامت ظرف یک تا دو سال تبدیل شود به یک مشاور سلامت این مهمترین کاری است که ما برای آیندگان باید انجام دهیم و نتایج آن هم به عمر من کفاف نمی‌دهد نتایج این ۱۵ یا ۲۰ سال دیگر دیده می‌شود آن زمان است که ما می‌بینیم که سکته قلبی کم شده است. کاملاً ما پیش بینی می‌کنیم یعنی من خواهشم از مردم این است که شک نکنید این اتفاقات دارد می‌افتد در بسیاری از کشور‌ها این اتفاقات خیلی زودتر از ما این کار را انجام داده اند، حالا که دولت محترم آمده است این کار کار ساده‌ای نیست، وقتی شخص آقای رئیس جمهور می‌فرمایند بهداشت مقدم بر درمان، پیشگیری مقدم بر درمان و الان دارند این کار را انجام می‌دهند همه ما هر وقت گفتن یک پایگاهی است آن خدمات اولیه را می‌دهند یکبار مراجعه کند آن بار اول یکسری آزمایش و فشار خون و قد و وزن و به طرف یک امتیاز می‌دهیم می‌گوییم برو تا یکسال دیگر پیدایت نشود یا می‌گوییم ششماه دیگر بیاد یا دو هفته دیگر باید فشار تو را باید کنترل کنیم. شک کنید این می‌تواند منجر به این شود که ۲۰ سال دیگر آمار ما این را می‌گوید ۲۰ سال دیگر تمام بیمارستان‌ها باید تخت هایش کم کم کم شوند بسیاری از این آزردگی‌ها را می‌شود این‌ها را پیشگیری کنیم.

سؤال: جدای از اینکه شما تمرکز شما از طریق رسانه ملی باید این اتفاق بیفتد در خود وزارتخانه و معاونت بهداشت در حوزه فرهنگ سازی برنامه مشخصی دارید؟

فرشیدی: ما یک طراحی یک اپلیکیشنی شده است در همین سلامت خانواده که زمانی که مراقب من جمعیت اش را می‌شناسد به جمعیت یک کد می‌دهد و با اسکن کردن این کد می‌تواند وارد یک برنامه‌ای شود که هم از طریق گوشی قابل رصد است و هم از طریق کامپیوتر می‌تواند این را نگاه کند و به شکل مستقیم با مراقب در تماس باشد. در اینجا عرض کنم ما سال‌های نه چندان دور آینده هوش مصنوعی یک جایگاه ویژه‌ای پیدا خواهد کرد یک اکیپی هم در بخش آی تی وزارت بهداشت دارند روی این کار می‌کنند که بتوانند خدماتی را که بعنوان ارتقای سواد سلامت است و آن چیزی که باید به مردم داده شود از طریق همین اپلیکیشن توسط هوش مصنوعی ارائه می‌شود یعنی طرف می‌تواند در خانه بنشیند و کار خودش را انجام بدهد و در عین حال با مراقب خودش هم در تماس باشد و آن خدماتی را که هست به شکل تصویری بگیرد.