می برند این کاروان را سوی آن شام بلا

‌*آغاز اسارت اهل بیت اهل بیت علیهم السلام

وقتی آفتاب در روز عاشورای سال ۶۱ هجری در سرزمین کربلا غروب کرد، زمانی بود که زمین بار غم شهادت حضرت سیدالشهدا علیه السلام را بر دوش داشت. 

از همان زمان، اسارت خانواده امام حسین علیه السلام و همراهان ایشان در کربلا آغاز شد. 

عمر بن سعد کاروانی را به تعداد مشهور ۸۴ نفر از اسیران کربلا به سمت کوفه روانه کرد که در رأس آن‌ها امام سجاد علیه السلام و حضرت زینب سلام‌الله علیها حضور داشتند.

 این کاروان روز دوازدهم محرم به کوفه رسید تا دلیلی برای خوش‌خدمتی عمر بن سعد در بارگاه عبیدالله بن زیاد باشد.

ابن زیاد اهل بیت علیهم‌السلام را در کوفه زندانى کرد و نامه‌اى براى یزید فرستاد که با سرهاى بریده و اسراى کربلا چه کند؟

 یزید درنامه‌ای به ابن زیاد نوشت: سر مبارک سیدالشهدا (ع) و کسانی که با او کشته شدند و هر آنچه از آن‌ها غارت شده و زنان و باقی مانده کاروان حسین بن علی (ع) را نزد او بفرستند.

ابن زیاد «زحربن قیس» را مأمور کرد تا به همراه جماعتی از اهل کوفه سر‌های مطهر شهدا را به شام نزد یزید ببرند.

برای اینکه این امر زودتر صورت گیرد، ایشان را با چابک سواران تندرو فرستاد تا به رسم چاپاران، هرچه زودتر به شام برسند.

سپس دستور داد زنان و کودکان و اسیران خاندان حسین (ع) را آماده حرکت کنند و بر گردن علی بن حسین (ع) غل و زنجیر نهادند و سپس او و سایر اسرا را در پی سر‌ها روانه شام کردند.

 

در طی مسیر «مخفربن ثعلبه‌ی عادذی» و «شمر بن ذی الجوشن» این کاروان را همراهی می‌کرد تا زمانی که به گروهی که سر مطهر سیدالشهدا (ع) و شهدا نزدشان بود رسیدند و به سمت شام حرکت کردند.

حضرت علی بن حسین (ع) در طول راه به حمد خدا و تلاوت قرآن و استغفار مشغول بود و تا رسیدن به دمشق با احدی سخن نگفت.

حضرت صادق (ع) از پدرش و ایشان از امام زین العابدین (ع) نقل کرده است که فرمود: «مرا بر شتری لنگ سوار کردند، بدون روپوشی و جهازی و سر سید الشهداء (ع) بر نیزه‌ی بلندی بود و زنان بر اشتران پالان دار پشت سر من بودند و جماعتی که ظلم و ستم را از حد گذرانده بودند، با نیزه‌ها در جلو و عقب و اطراف ما بودند. 

هر گاه یکی از ما می‌گریست، سرش را به نیزه می‌کوبیدند تا آنگاه که وارد دمشق شدیم و کسی فریاد زد:‌ای اهل شام، این‌ها اسیران اهل بیت ملعون هستند.»

مسیر رایج و متداولِ عموم کاروان‌ها در سده‌های نخست اسلامی  "راه سلطانی" بود.

کلیات این راه به این شرح است که از کوفه در جهت شمال، با گذشتن از شهر‌هایی همچون مدائن (و بغداد در دوره‌های بعدی) و سپس تکریت، به شهر موصل در ناحیه جزیره می‌رسیده و سپس به سمت غرب، با گذشتن از شهر‌هایی همچون نصیبین، رأس‌العین، حرّان یا رقّه، به شهر‌های شمالی شام، همچون بالس، حلب و قنّسرین می‌رسیده است.

در ادامه نیز با تغییر جهت به سمت جنوب و با گذشتن از شهر‌هایی همچون حماه، حمص و بعلبک، به دمشق منتهی می‌شده است.

 

منابع: کرب و بلا، پایگاه تخصصی امام حسین علیه السلام، اهل البیت