روزی برای تکریم محیط بانان یا حافظان زمین و طبیعت

 

حیات‌وحش، بخشی از سیستم پیچیده بوم‌سازه‌گانی (اکوسیستم‌هایی) است که در افزایش بهره‌وری و پایداری بوم‌سازه‌ها نقش اساسی دارد و انسان برای تأمین آب، غذا، ارزش‌های زیبایی‌شناختی و فعالیت‌های تفریحی خود به آن وابسته است. اما چگونه؟ اگر چرخه حیات، زنجیره حیات، و یا حرم بوم‌شناسی را درنظر بگیریم در واقع این حیات‌وحش هست که باعث پایداری بوم‌سازه‌ها و چرخه‌های مواد و انرژی می‌شود از طریق همچون تنظیم جمعیت‌ها، گرده‌افشانی، پراکنش و کاشت بذرها، کنترل موجودات بیماری‌زا، حفظ پاکیزگی محیط با لاشه‌خواری حیوانات اهلی و وحشی، شخم زدن خاک، افزایش هوا دهی خاک، افزایش نفوذپذیری آب در خاک، بهبود تشکیل هوموس، تنظیم تراکم موادمعدنی، و غیره. بگذارید مثالی بزنم. وقتی نسل گونه شکارگری از بین می‌رود جمعیت جانوران دیگر که طعمه آن جانور بودند افزایش می‌یابند. این مطلب همان است که داروین در سال ۱۸۷۲ بیان داشت که بدون استثنا هر جفت موجود زنده چنان که از طریق محیط اطراف و دیگر جانداران کنترل نشود، جمعیت‌اش به حدی افزایش می‌یابد، که زمین به‌زودی مملو از بچه‌های آن‌ها می‌گردد.

این افزایش جمعیتِ سایر گونه‌ها، باعث برهم خوردن تعادل طبیعی شده و خسارت‌های دیگر و شدیدتری را به‌وجود می‌آورد. مثلا با انقراض پلنگ، جمعیت گراز افزایش یافته و به‌عنوان آفتی به زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها حمله‌ور می‌شود. این خسارت می‌تواند گاهی چنان شدید باشد که کشاورز را مجبور به رهاسازی زمین و مهاجرت به شهر‌ها کند و به‌دنبال آن، مشکلات شهرنشینی را زیاد و همچنین در اثر این مهاجرت، آسیب‌های فراوان دیگری به آن تازه مهاجر وارد می‌شود.

شاید بگویید که باید آن گراز هم از بین برود؟ در اینجا باید یادآور شد که تمام جانوران به‌صورت حلقه‌ها در زنجیره حیات به هم متصل بوده و برای بوم‌سازه مفید هستند. اگر حلقه‌ای از این زنجیره از بین برود، دیگر آن زنجیره توانایی‌های نخستینش را از دست می‌دهد. به‌طور مثال، باید بدانیم که گراز را باغبان طبیعت یا تراکتور طبیعت نام نهاده‌اند، زیرا این جانور در انتشار دانه‌های درختان در طبیعت و زیر و رو کردن خاک نقش مهمی دارد. علاوه بر آن، گراز‌ها نه‌تنها سبب افزایش نفوذپذیری آب در خاک و غنای حاصلخیزی آن می‌شوند، بلکه خطر مرگبار سیل را هم کاهش می‌دهند.

بگذارید جانور مهم دیگری که بسیار مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد را مثال بزنم و آن کفتار است.کفتار‌ها نقش بسیار کلیدی در طبیعت بازی می‌کنند و بخاطر همین، آن‌ها را رفتگران طبیعت یا شهردار طبیعت می‌نامند، زیرا آنان با خوردن بازمانده غذای دیگر جانوران، لاشه جانوران و...، به پاکسازی محیط طبیعی و محل زندگی جانوران دیگر کمک می‌کنند. در حقیقت آن‌ها، با تغذیه از حیوانات مرده، در تمیز نگه‌داشتن طبیعت و جلوگیری از انتشار انواع بیماری‌ها و آلودگی‌ها، نقش بسیار مهمی دارند؛ و از این نوع مثال‌ها در مورد اهمیت حیات‌وحش، بسیارند.