تحویل هزار و ۸۰۰ دستگاه واگن به شبکه ریلی

آقای مرتضی ملانژاد مدیر عامل شرکت واگن پارس در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار تحریریه صنعت خبرگزاری صداوسیما با بیان اینکه پایه گذاری، تاسیس و راه اندازی شرکت واگن پارس مربوط به قبل از انقلاب است، افزود: این شرکت بعد از انقلاب و دوران جنگ تحمیلی وارد مدار تولید شد و با اینکه در اسناد و مدارک نوشته شده بود که ظرفیت تولید هزار دستگاه از انواع محصولات ریلی را دارد، متاسفانه در این سال‌ها هیچ وقت این تعداد محقق نشد تا سال ۱۴۰۱ که هزار دستگاه انواع محصولات ریلی تحویل شبکه ریلی شد. 

 

 

وی با اشاره به ظرفیت خوب مجموعه شرکت‌های تولیدکننده ریلی در کشور گفت: با این ظرفیت بالا می‌توانیم همه نیاز‌های ریلی کشور از توسعه تا نگهداری ناوگان را پوشش دهیم. 

 

 

ملانژاد اضافه کرد: سفارش مشتریان به شرکت واگن سازی در سال ۱۴۰۰ تا اواسط ۱۴۰۱ با امید به استفاده و بهره مندی از تسهیلات دولتی و قانونی موجود در این زمینه تقریبا خوب بود تا اینکه ارائه این تسهیلات از اواخر ۱۳۹۹ متوقف شد، همیشه دنبال این بودند که این مسئله را حل کنند، ولی متاسفانه تا امروز هم حل نشده، اخیرا شنیده ایم که تفاهم نامه‌ای میان شرکت راه آهن و سازمان بهینه سازی مصرف سوخت مبادله شده که امیدواریم این مسئله زودتر حل شود، اما چشم انداز، شیوه نامه و اینکه چه میزان از آن بازمی گردد هنوز مشخص نیست در حالی که به طور شفاف در قانون مشخص شده و همین موضوع مسبب بی علاقگی شرکت‌ها به ثبت سفارش جدید در نبود توان مالی شده است,، زیرا واگنی باید سیر مناسبی در شبکه داشته باشد این سیر نه تنها تضمین نمی‌شود بلکه تعهد و اجرا هم نمی‌شود در نتیجه سرمایه گذاری به ضرر منجر می‌شود.

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس به اشتغال ۶ هزار نیرو در مجموعه تولید تجهیزات صنعت ریلی اشاره کرد و گفت: این افراد شغل شان کاملا وابسته به تصمیمات و همکاری افراد در اجرای این تصمیمات است و با توجه به اینکه هیچ یک از شرکت‌های ریلی ما از بهمن سال گذشته سفارش جدیدی نگرفته اند و فعالیت شان مربوط به سفارش‌های سال قبل است، ادامه این روند وضعیت این افراد را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

 

 

وی اضافه کرد: از بهمن سال گذشته، نه نظام بانکی تسهیلاتی به مشتریان ما داده و نه تسهیلات ماده ۱۲ که قانون است که براساس آن سرمایه گذاری شخص سرمایه گذار با یک فرمول برگشت داده شود محقق نشده و با این اوصاف شرکت‌ها دیگر هیچ علاقه مندی به توسعه ناوگان و تجهیزات خودشان ندارند و این خیلی نگران کننده است.

 

ملانژاد در تشریح ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید در بخش ریلی گفت: ما یک قانون در حوزه ریلی داریم مبنی بر اینکه به ازای هر یک تن کیلومتر باری که در صنعت ریلی حمل می‌کنیم یک هفتم در مقایسه با حمل همین میزان بار در جاده سوخت کمتری را مصرف می‌کنیم (در واقع میزان مصرف سوخت در جاده ۷ برابر ریلی است) همه می‌دانیم که عرضه سوخت با قیمت کنونی، یارانه‌ای است که پرداخت می‌شود، اما قیمت واقعی بنزین و گازوئیل در دنیا بسیار گران‌تر است و در ایران به واسطه یارانه‌ای که به آن تعلق می‌گیرد بسیار ارزان بدست می‌آید.

 

وی ادامه داد: سوخت کالای گرانی است و قانونی که وجود دارد این است که در قالب قانون رفع موانع تولید یک بند خیلی مشخصی به نام ماده ۱۲ تضمین می‌کند که اگر کسی در هر زمینه‌ای از این صنعت سرمایه گذاری کرد و این سرمایه گذاری به تایید شرکت راه آهن منجر به کاهش مصرف سوخت شد براساس قانون، اصل سرمایه گذاری در یک دوره زمانی به سرمایه گذار باز می‌گردد. به عنوان نمونه اگر شما امروز ۱۰۰ واحد در این صنعت سرمایه گذاری کنید هم از محل درآمد واگن سود می‌برید و هم از محل اصل سرمایه گذاری تضمین می‌شود که بازگردانده می‌شود. این قانون اواخر سال ۹۹ شروع به پرداخت شد و شرکت‌ها به میزان حمل و میزان کاهش مصرف سوخت با تایید راه آهن و بهینه سازی پول دریافت می‌کردند. این موضوع منجر به افزایش تقاضای تولید انواع محصولات و تجهیزات ریلی برای تولیدکنندگان در سال‌های ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ شد. 

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس افزود: همه می‌دانستند هر میزان سرمایه گذاری کنند، هم از محل درآمد خود محصول و هم از محل یارانه دولتی سود می‌برند و همین موضوع باعث شد واگن پارس در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بالغ بر هزار و ۸۰۰ تولید کند، اما در این دو سال هر چه پیگیری کردند بسته شد از طرفی راه آهن دچار نامه نگاری‌های و کاغذ بازی (بروکراسی) خودش بود و نتوانستند به یک طرح مشخصی برسند تا اینکه ۲ ماه پیش مدیر عامل راه آهن اعلام کرد که تفاهم نامه با سازمان بهینه سازی مبادله شده و امیدوار بودند که این موضوع اجرایی شود، اما در شیوه نامه که در بار، لوکوموتیو و مسافری و باقی محصولات چگونه باشد هنوز به جمع بندی نرسیده اند و هنوز هم هیچ چشم انداز مشخصی نداریم. این موضوع باعث کاهش شدید تقاضا شده و در عمل از آخرین قراردادی ما مربوط به آذر یا دی ماه سال گذشته بوده است و بعد از آن دیگر هیچ تقاضایی نه تنها ما شرکت‌های دیگر هم نداشته اند. 

 

وی با بیان اینکه در حال حاضر ۷ شرکت تجهیزات ریلی تولید می‌کنند، گفت: بدلیل وجود ۲ یا چند مشکل شرکت‌ها از سرمایه گذاری در این صنعت دوری می‌کنند، ادامه داد: دولت تضمین کرده براساس قانون مصوب مجلس و شورای نگهبان سرمایه گذاری در این صنعت ریلی به فعال اقتصادی بازگردد,، اما عملیات اجرایی این قانون در یک بروکراسی (کاغذبازی) پیچیده بین دو دستگاه دولتی متاسفانه گرفتار شده است و تا الان انجام نشده است و حدود ۲ تا ۳ سال است که هیچکس هیچ چیزی نگرفته، اتقاق بد دیگری در شیوه نامه است یعنی به عنوان نمونه فردی ۳ سال پیش واگنی را یک میلیارد تومان خریداری کرده است امروز و پس از سه سال که می‌خواهند پولش را پس دهند با یک میلیارد که همان سال داده حساب می‌کنند در حالی که ممکن است امروز آن واگن دو ونیم میلیارد تومان قیمت پیدا کرده است وسرمایه گذاری که آن موقع کرده دیگر ارزش خودش را ندارد متاسفانه در شیوه نامه با اینکه اصل قانون ارزی است. 

 

 

به گفته مدیر عامل شرکت واگن پارس‎؛ میزان کاهش مصرف سوخت به صورت ارزی و بر اساس فوب خلیج فارس محاسبه می‌شود، اما شیوه نامه‌ای که هم اکنون بر آن عمل می‌شود ریالی است به عنوان نمونه اگر واگنی ۴ یا ۵ سال پیش ۵۰۰ میلیون تومان خریداری شده، امروز ۵۰۰ میلیون تومان را می‌خواهند بدهند که آن را هم نمی‌دهند! در حالی که قانون بسیار شفاف است. این موضوع باعث می‌شود انگیزه‌ای برای سرمایه گذاری در این حوزه نباشد. 

 

ملانژاد افزود: نکته دوم اینکه از اواخر سال گذشته نظام بانکی هم تسهیلاتش را به این بخش خیلی کاهش داده در حالیکه سال‌های قبل تسهیلات بانکی بهتری داشتیم در عمل از ماه‌های آذر و دی ۱۴۰۱ نظام بانکی هم تسهیلاتی نداده یا اگر داده مصوبات قبلی را اجرا کرده است.

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس اضافه کرد: نکته سوم که خیلی شرکت‌ها را آزار می‌دهد این است که وقتی شما سرمایه گذاری می‌کنید، انتظار دارید در بازه زمانی از محل آن سرمایه گذاری، سرمایه شما بازگردد به عنوان نمونه شما اتوبوسی را خریداری می‌کنید یا یک تاکسی می‌خرید توقع دارید هم وام دولتی کنارش باشد که بتوانید این محصول را خریداری کنید و از محل درآمد محصول هم اقساط آن را پرداخت کنید هم هزینه‌های زندگی خود را بپردازید و بعد از ۵ تا ۷ سال اصل سرمایه گذاری به شما بازگردد، متاسفانه سیر واگن‌ها در شبکه ریلی بسیار دچار مشکل و کم شده و درآمد خود واگن‌ها هم کم شده، ما به سرمایه گذار قول داده ایم که اصل سرمایه را به شما بازمی گردانیم که نمی‌دهیم، سرمایه گذار واگن خود را تحویل می‌گیرد، اما این واگن سیر نمی‌کند تا از محل درآمدِ خودش، به سرمایه برسد، وام بانکی را هم ندارد به همین علت تقاضا به شدت کاهش یافته است و خیلی نگران کننده است و مجموعه شرکت‌های ما دچار چالش شده اند یکسری که خط تولیدشان کاملا تعطیل است یا اگر خطوط تولیدی دارند محدود و آن هم برای سفارش‌های قبلی است. 

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس گفت: ما سال گذشته این موقع (مرداد ۱۴۰۱) ۷ محصول را در خطوط تولید داشتیم هم اکنون ۲ خط تولید کاملا تعطیل شده است بقیه هم در شرف اتمام سفارش هاست، اما با پیگیری‌های بسیار هنوز موفق نشده ایم سفارش جدید بگیریم و این صرفا مشمول حال ما نیست. این صنعت حدود ۶ تا ۷ هزار نفر نیروی مستقیم دارد و معادل و بیشتر از این هم به صورت غیر مستقیم فعالیت می‌کنند و این مسائل نگران کننده است برای صنعتی که راه افتاده بود و شکل گرفته بود و با جلوگیری از واردات و قوانین خوبی که برای واردات تنظیم شده بود همه صنعت در حال فعالیت بود، اما اکنون قدری نگران کننده است. 

 

 

وی در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری صداوسیما در خصوص اینکه با وجود اوضاع پیش آمده، تعدیل نیرو داشته اید؟ گفت: خدا روشکر خیر، نیروی ما در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تقریبا ۲ برابر شده است ونیرو‌های قبلی را حفظ کرده ایم و امیدواریم بتوانیم با سفارش‌هایی که می‌گیریم مجبور به تعدیل نیرو نباشیم. 

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس با بیان اینکه واگن ۵۰ ساله دیگر نه کارایی برای مردم و نه شبکه ریلی دارد، گفت: هم اکنون ۳۱ هزار انواع واگن باری در شبکه ریلی داریم که از این تعداد حدود ۵ هزار و ۷۰۰ واگن باری از سال ۱۳۳۷، ۱۳۴۸، ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ با عمر بالای ۵۰ سال هنوز در شبکه سیر می‌کنند و قطعا این واگن‌ها باید از شبکه ریلی خارج و واگن‌های نو جایگزین شوند که در صورت ارائه تسهیلات به کارخانجات این امر محقق خواهد شد. 

 

 

ملانژاد افزود: در همه دنیا تجهیزات برخی صنایع از کشور‌های دیگر تامین می‌شود و صنعت ریلی ما هم شاید به صورت ناچیز در حدود ۱۰ درصد در واگن باری و مسافری نیازمند تجهیزات خارجی باشد که در برابر حجم کاری این صنعت عددی نیست. 

 

 

وی عمر صنعتی و استاندارد واگن را ۳۰ سال عنوان کرد و گفت: این موضوع هم تحت شرایطی است به عنوان نمونه یک واگن حتما باید روزی ۲۰۰ کیلومتر کار کند و اگر واگنی سیر نکند نمی‌توان عمر صنعتی ۳۰ سال را برای آن در نظر گرفت. دست اندرکاران راه آهن به خوبی می‌دانند که چه وقت باید واگن از چرخه خارج و نوسازی و بهسازی و به روز شوند.

 

 

 

ملانژاد به وضع واگن‌های مسافری اشاره کرد و گفت: واگن باری مخصوص حمل بار است، اما واگن مسافری در ارتباط با خدمت رسانی به مردم است. هم اکنون در شبکه ریلی ما واگن‌های مسافری با عمر ۴۵ تا ۵۰ سال را بازسازی و به نام واگن ۵ ستاره و ۴ ستاره استفاده می‌کنند. 

 

 

وی با بیان اینکه ۳ شرکت واگن پارس‏, ایریکو و طلوع سبز هم اکنون منتظر دریافت سفارش ساخت واگن هستند, گفت: این در حالی است که واگن‌های ۵۵ ساله ما هنوز در حالت فعالیت هستند. علت اصلی این است که درآمد و هزینه واگن‌ها تناسبی با هم ندارد شما برای خرید یک واگن ۲۰ تا ۲۵ میلیارد تومان باید هزینه کنید که با بلیط تعرفه‌ای این هزینه برنمی گردد مگر اینکه تعرفه را آزاد اعلام و دولت و دستگاه‌های نظارتی هم ورود کنند.

 

 

ملانژاد گفت: اگر حمل و نقل مسافری و باری به صورت ریلی انجام شود منتج به خلوت شدن جاده‌ها و کاهش تلفات جاده‌ای و کاهش مصرف سوخت می‌شود. اینجا ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید مشوق‌هایی را در نظر گرفته که حتی کشور‌های اروپایی هم این مشوق‌های قانونی را ندارند. قوانین و بستر وجود دارد، اما متاسفانه در این کاغذبازی پیچیده ۲ الی ۳ سال است که حتی یک ریال هم پرداخت نشده و تازه وقتی می‌خواهند پرداخت کنند می‌گویند پول موقعی را پرداخت می‌کنیم که سرمایه گذاری کرده اید. نتیجه آن تعطیلی کارخانجات ما است.

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس با بیان اینکه در بخش مسافری ما هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۳۰۰ واگن در شبکه ریلی داریم گفت: هم اکنون ۱۱۰ میلیون تقاضای مسافرت با قطار داریم که حدود ۲۵ میلیون را پاسخگو هستیم این در حالی است که در کشور‌های اروپایی سفر ریلی رقیبی برای سفر‌های هوایی شده، اما متاسفانه ما هیچ سرمایه گذاری جدیدی نکرده ایم تقریبا اکنون همان قطاری را داریم که سال ۵۶ تا ۵۸ تولید شده در عمل شکل و ظاهر را تغییر داده ایم، اما همان قطار است. 

 

 

وی در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری صداوسیما مبنی بر اینکه ۲۵ میلیون سفر از ۱۱۰ میلیون تقاضای مسافرت با قطار پاسخگوی مسافران نیست؛ آیا این موضوع نیاز به برنامه راهبردی دارد؟ گفت: در صنعت ریلی برنامه راهبردی، برنامه توسعه پنجم، ششم و هفتم در بخش مسافری به طور کامل نوشته شده است اما تقریبا براساس هیچ برنامه‌ای حرکت نمی‌کنیم. 

 

 

ملانژاد با بیان اینکه در ۵ سال گذشته کمتر از ۵۰ واگن مسافری نو به شبکه ریلی اضافه شده است گفت: این در حالی است که ما در بخش مسافری نیاز به بهسازی، نوسازی، سرعت بالا داریم. 

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس به شکل گیری نهضت متروسازی از سال‌های قبل در کشور اشاره کرد و گفت: در تهران هم اکنون ۲۸۰ کیلومتر و در کل کشور حدود ۵۰۰ کیلومتر مترو داریم.

 

وی با بیان اینکه متروسازی در کشور تقریبا بومی شده است گفت: حدود ۲۰ درصد تجهیزات مترویی کشور وارداتی است. 

 

ملانژاد با بیان اینکه سخت‌ترین مراحل مترو همچون ساخت تونل، تجهیزات برق رسانی، تهویه و ایمنی را در داخل اجرا کرده ایم، گفت: در مقایسه با دیگر بخش‌های طرح متروسازی، ساده‌ترین قسمت تامین ناوگان است که در جای دیگری ساخته می‌شود و صرفا در مترو به بهره برداری می‌رسد. 

 

وی اضافه کرد: ما همه سرمایه گذاری را در قسمت‌های سخت مترو انجام داده ایم، اما ناوگان نداریم به عنوان نمونه عمده مشکل در خط تهران معطلی مردم در ایستگاه‌ها است که ما می‌توانیم با کاهش فاصله زمانی حرکت هر دو قطار به ۲ و نیم دقیقه سرعت را بالا ببریم و معطلی شهروندان در ایستگاه‌ها را کاهش دهیم.

 

 

به گفته مدیر عامل شرکت واگن پارس مشکل واگن در شهرستان‌ها بیشتر است به عنوان نمونه خطی ۲۰ کیلومتری با فاصله زمانی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه حرکت می‌کند این در حالی است اگر سرمایه گذاری شود دولت تضمین کرده که سرمایه برگردد. 

 

وی با بیان هم اکنون ۴ کارخانه توان تولید واگن مترو دارند گفت: متاسفانه در ۵ سال گذشته, ۱۰ واگن جدید مترو توسط تولید کنندگان داخلی به شبکه مترو افزوده نشده است. ما در ۱۰ سال گذشته ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر مترو ساختیم، اما واگن نداریم که از این تجهیزات استفاده کنیم. 

 

ملانژد اضافه کرد: تامین ۲ هزار دستگاه واگن مترو حدود ۱۵ سال پیش برای مترو مصوب شد که حدود هزار دستگاه فقط نیاز تهران و ۹۵۰ دستگاه برای شهرستان‌ها تشخیص داده و قرار شد در بازه ۵ ساله با مسئولیت وزارت کشور تامین شود که از آن ۲ هزار دستگاه تا امروز حتی یک واگن تامین نشده و تا توانستیم خطوط مترو را افزایش دادیم. اصفهان خط ۲ را ایجاد کرده، مشهد خط ۴ و کرج خط یک را فعال کرده و قم در حال فعال کردن خط دوم مترو است. 

 

 

مدیر عامل شرکت واگن پارس افزود: اگر متولیان به آن اندازه که در این ۵ سال به دنبال خرید از چین بودند به این ۴ کارخانه داخلی هر کدام ۵۰ واگن سفارش داده بودند و پولی که قرار بود به چین بدهند به این کارخانه‌ها پرداخت می‌کردند حداقل الان ۳ خط تولید فعال داشتیم، اما هم اکنون خط تولید فعال نداریم، کارخانه‌ها فعال نیستند به جز واگن سازی تهران که به کار‌های دیگر سرگرم است.