آغاز آئین شمع‌گردانی تاسوعای حسینی در اردبیل

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اردبیل؛ شمع‌گردانی یا «شمع پایلاماق» رسمی دیرین است که گفته می‌شود قدمت آن در اردبیل صد‌ها سال پیشینه دارد، در روز تاسوعا این مراسم از صبح امروز همزمان با تاسوعای حسینی آغاز  شده و تا شامگاه ادامه دارد و در آن عزاداران حسینی ۴۱ شمع را در مقابل ۴۱ مسجدِ شهر روشن می‌کنند.
این آئین که ریشه تاریخی در فرهنگ، آداب و رسوم اردبیلی‌ها دارد با برنامه‌هایی ویژه و مشارکت همه اعضای خانواده‌ها برگزار می‌شود.
با آغاز مراسم شمع‌گردانی در شهر‌ها و مناطق مختلف استان اردبیل دسته‌های عزاداری به مساجد مختلف می روند و شمع‌هایی روشن می‌کنند که به سبب داشتن نذر یا اجابت دعا و نذری آن‌ها را تهیه کرده‌اند، عزاداران با این شیوه عشق و ارادت خود را به ساحت مقدس علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) نشان می‌دهند.

در آئین شمع‌گردانی در کنار مردان عزادار، شاهد حضور دسته‌های عزاداری بانوان و زنان سوگوار در میان سقاخانه مرکزی شهر و یا برخی از مساجد بزرگ در اردبیل هستیم که همه آن‌ها با پوشش چادر و صورت پوشیده در سقاخانه، مساجد و حسینیه‌های بزرگ شهر جمع می‌شوند و با روشن کردن شمع‌ها، پارچه‌های سبز کوچکی را به نشانه نیات، حاجات و نذر‌های خود بر این سقاخانه‌های دخیل می‌بندند.
در این روز برخی از عاشقان اباعبدالله الحسین (ع) که نذرشان برآورده شده هم، با پای پیاده آئین شمع‌گذاری را برگزار می‌کنند.

مراسم «شمع پایلاماق» در واقع آغاز رسمی آئین تاسوعا در اردبیل بشمار می‌رود، در این آئین سنتی، عزاداران حسینی به صورت انفرادی و یا دسته‌های کوچک عزاداری به یاد شهدای کربلا اقدام به روشن کردن شمع در مقابل مساجد محله‌های مختلف می‌کنند. اگر این عمل به‌صورت گروهی انجام شود، بیشتر برای هر دسته یک نفر سر گروه برگزیده می‌شود که این فرد در جلوی دسته حرکت می‌کند و رجزخوانده و با صدای بلند آه حسن، وای حسین می‌گوید.

وقتی شمع‌گذاران به مسجدی می‌رسند با ذکر صلوات، چند قطره از آب طشت‌های تعبیه شده را به‌ نیت شفا در داخل شیشه‌ای که همراه خود آورده‌اند، می‌ریزند. در این آئین بیشتر شمع‌گذاران در هر مسجد فقط یک شمع روشن می‌کنند، اما تعدادی هم هستند که بیش از یک عدد شمع در یک مسجد روشن می‌کنند.

حرکت افراد به شکل انفرادی و یا در دسته‌های کوچک در حالی که لباس مشکی پوشیده و دستار سیاه بر سر بسته‌اند حال و هوای معنوی خاصی را در کوچه و بازار شهر پدید آورده و عزاداران با سردادن اشعار و رجز‌های مختلف و ذکر صلوات در مقابل هر مسجد توقف و شمع‌های نذری را روشن می‌کنند.

بسیاری از شهروندان استان اردبیل که از ده‌ها سال قبل به دلایل مختلف، اردبیل را ترک کرده و در دورترین مناطق ایران سکنی گزیده‌اند، در دهه نخست ماه محرم به زادگاه خود بازمی‌گردند تا از سفره پربرکت و بی‌تعارف کربلا و عاشورائیان بی‌نصیب نباشند.
«شمع‌گردانی» و «طشت گذاری» در اردبیل از آئین‌های هزار ساله و سرچشمه گرفته از واقعه عاشورا و مرثیه سرایی ایرانیان مسلمان در رثای امام سوم شیعیان حضرت امام حسین (ع) است.