نوسازی تجهیزات و استفاده از دانش بنیان‌ها در شرکت ملی پست

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مدیرعامل شرکت پست جمهوری اسلامی ایران با حضور در برنامه صف اول به پرسش ها درباره نوسازی تجهیزات و استفاده از دانش بنیان‌ها و هوشمندسازی پاسخ داد.

سؤال: آقای لیایی پست الان در چه وضعي است از نظر شاخص‌های جهانی، اوضاع ما چگونه است؟ می‌توانید از آن دفاع کنید، می‌توانید سینه و سر را بالا بگیرید و دفاع کنید از عملکرد پست؟
لیایی مدیرعامل شرکت پست: بله جایگاه خیلی خوبی که نمی‌توانم بگویم، ولی جایگاه مناسبی داریم ما از لحاظ رتبه بندی جهانی، که توسط اتحادیه جهانی پست یو پی یو هر ساله انجام می‌شود، رتبه ما حدوداً ۵۲ است در بین کشور‌های کل دنیا که اگر در مقایسه با بعضی از کشور‌های همسایه و هم ردیف خودمان مثلاً ترکیه که هم همسایه ما است و هم از لحاظ جمعیتی با ما می‌شود برابری کند، رتبه اش ۵۷ است می‌توانیم بگوییم که ما جایگاه تقریباً مناسبی داریم.

سؤال: این رتبه بندی‌ها چگونه است، چون الان که می‌گویید ۵۲ به نظرچنان رتبه خوبی هم نیست، چطور بررسی می‌کنید که از آن احساس رضایت نسبی می‌کنید؟
لیایی: سرانه پستی در دنیا چهار شاخص اصلی دارد، بحث کیفیت و سرعت را، کلاً بلوغ پستی مردم آن کشور است. جایگاه ما از لحاظ سرانه پستی متأسفانه جایگاه مناسبی نیست. در کشور ما حدوداً هر شهروندی به طور میانگین سالیانه حدوداً ۱۰ مرسوله پست می‌کند یا دریافت می‌کند در صورتی که خود این عدد در کشور‌های پیشرفته دنیا حدوداً ۶۰۰ مرسوله در سال است. یعنی هر شهروندشان در سال تقریباً روزی ۲ بار مرسوله را دریافت می‌کند یعنی سفارش می‌دهد به شبکه پستی اعم از دولتی یا خصوصی که ما با آن جایگاه فاصله خیلی زیادی داریم، این‌ها در رتبه بندی‌ها تأثیر زیادی دارد.

سؤال: وقتی می‌گوییم ۵۲ منظور این است که کشور‌های زیادی هستند که قبل از ما هستند و درست است که خیلی بیشتر از آن‌ها بعد از ما قرار می‌گیرند، ولی خیلی هایشان دیگر کشور‌های مهمی نیستند؛ لذا شما خودتان هم احتمالاً واقف هستید و قبول دارید که باید جایگاه پست خیلی خیلی بیشتر از این رشد داشته باشد.
لیایی: اگر بین ۱۷۸ کشور دنیا حساب کنیم ما جزء یک سوم اول هستیم.

سؤال: بله، ولی به شرطی که این کشور‌های زیر پونز و این کشور‌های گوشه و کنار این‌هایی که باید با ذره بین نگاه کنیم این‌ها تعدادشان هم کم نیست. این‌ها را با خودمان مقایسه نکنیم.
لیایی: من هم با ترکیه مقایسه کردم که گفتم از لحاظ...

سؤال: بله با ترکیه. چشم انداز شما در کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت برای شرکت پست چیست؟
لیایی: ما یک دوران گذاری را طی کردیم مخصوصاً بعد از ایام کرونا، آن هم تقریباً می‌شود بگوییم دوران دوستی مردم با پست، چون آن دوران دوران گذار را بخاطر این اسم گذاشته ایم برای آن که قبلاً مردم پست را با پاکت نامه و بسته‌های کوچک می‌شناختند. الان آن دوران گذار رفتیم به سمت اینکه مردم عمده ارتباط شان با پست از طریق بسته است. خب این دوران گذار ما را یک مقدار وظیفه مان را سنگین‌تر کرده است از این بابت که قبلاً به صورت میانگین هر پستچی ما حدوداً ۱۰۰ پاکت نامه و یک تعداد کمی بسته پستی با خودش حمل می‌کرد از مرکز پستی و می‌رساند دست گیرنده و خانه‌های مردم و محل کار مردم، الان بعد از ایام کرونا مردم روی آورده اند به خرید اینترنتی و تجارت الکترونیک و تقریباً می‌شود بگوییم جای بسته و تعداد بسته و پاکت نامه عوض شده است. قبلاً ما حدوداً ۲۰ درصد بسته داشتیم، ۸۰ درصد پاکت نامه، الان می‌شود گفت کمتر از ۱۰ درصد ۱۵ درصد پاکت نامه و حدوداً ۸۰ درصد بسته‌های کارتونی و تجارت الکترونیک داریم که این نیازمند تغییر زیرساخت‌های ما از پاکت نامه به بسته است. ببینید این همه چیز را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد از آن نامه رسان ما که یک کیف می‌انداخت روی دوش خودش، ولی الان باید یک بسته بزرگی را حمل کند تا همان صد تا را توزیع کند، موتورش باید تغییر اساسی پیدا کند، ماشین حمل مرسوله باید تغییر پیدا کند، تعداد کامیون‌ها باید تغییر پیدا کند هم از لحاظ تعداد و هم از لحاظ حجم آن، مراکز تجزیه مبادلات ما که قبلاً فقط عمدتاً پاکت نامه را تجزیه می‌کردند و دستگاه‌ها به نوعی بود که مثلاً پاکت نامه‌ها را جدا می‌کرد برای مسیر‌های مختلف، الان روی آورده اند به سمت صنعتی شدن و عمدتاً نوار نقاله‌هایی استفاده می‌کنند که بسته‌ها و کارتن‌ها را جابجا می‌کند. همینطور بگیرید تا مراکز دفاتر قبول ما که قبلاً فضای کوچکی داشتند شاید کفاف دریافت پاکت نامه را می‌داد، ولی الان همان مراکز باید همان تعداد یا تقریباً شاید هم بیشتر بسته‌های بزرگ‌تر و با حجم بیشتر را باید تحویل بگیرند و به نوعی جایی انبار کنند تا نوبت به تجزیه و رهسپاری شان شود. ما الان درحال آن گذار از پاکت نامه به تغییر زیرساخت هایمان از پاکت نامه به بسته‌های پستی هستیم که توان زیادی را از ما دارد می‌گیرد بخاطر اینکه حجم عظیمی سرمایه گذاری نیاز دارد اعم از لحاظ لجستیک و اعم از تجزیه مبادلات و دفاتر پستی ما. ضمن اینکه باید دانش مان را هم به روز کنیم متناسب با این تعدیل وضعیت حتماً باید دانش ما به روز باشد. ما برنامه‌ای که داریم برای تحول دیجیتال و هوشمندسازی پست، برنامه یکساله‌ای را شروع کرده ایم که توانسته ایم بدنه مدیران مان را آشنا کنیم با شرایط جدید پستی در دنیا که بعد از این آشنایی داریم روی می‌آوریم به تغییر زیرساخت هایمان که این تغییر زیرساخت هایمان همراه با هوشمندسازی می‌تواند کمک کند که ما فاصله مان با کشور‌های توسعه یافته دنیا در حوزه‌های پستی خیلی کمتر و کمتر شود.

سؤال: الان تبدیل به هدف کوتاه مدت، میان مدت شده است یا خیر؟
لیایی: ما حدوداً میانگین ۱۰۰ میانگین یک میلیارد مرسوله پستی در کشورمان جابجا می‌کنیم در سال، هدفگذاری که ما کرده ایم برای حدوداً ۲۰ سال آینده، عدد ۱۰۰ میلیارد است. یعنی ما در ۲۰ سال آینده باید این توان را داشته باشیم سالانه ۱۰۰ میلیارد مرسوله پستی اعم از پاکت و بسته و این‌ها را زیرساخت هایشان را فراهم کنیم چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی. این ۱۰۰ میلیارد مرسوله خیلی عدد بزرگی است برای کشور ما، حدوداً با برنامه ریزی برای ۱۰۰ میلیون نفر است. یعنی هر ایرانی در ۲۰ سال آینده باید برسد به میانگین سرانه حدوداً هزار مرسوله پستی در سال که بتوانیم حرفی برای گفتن در دنیا پست را داشته باشیم.

سؤال: این درازمدت، میان مدت و کوتاه مدت آن چه؟
لیایی: کوتاه مدت آن ما توسط هوشمندسازی و تحول دیجیتال داریم ۳۰ درصد هزینه هایمان را کاهش می‌دهیم و نیروی انسانی مان را کاهش می‌دهیم بخاطر اینکه این دوران گذار را به قول معروف به سلامت از آن عبور کنیم. این هدف کوتاه مدت ما است هدف میان مدت ما هم بیشتر تجهیز ...

سؤال: منظور من هدف عدد و رقمی بود.
لیایی: چیزی که گفتم خدمت شما هدف بلندمدت ما است که باید برویم به آن سمت.

سؤال: فرض کنید که پایان امسال قرار است به چه نقطه‌ای برسیم و تا دو سال دیگر باید به کجا برسیم؟
لیایی: ما با توجه به اینکه یک شرکت حاکمیتی و شرکت ملی هستیم، باید شرایطی فراهم کنیم که بخش خصوصی بیاید خیلی از تصدی‌های ما را بعهده بگیرد. قاعدتاً براساس اصل ۴۴ باید روی بیاوریم به سمت کاهش تصدی گری دولتی و شرایط را فراهم کنیم برای بخش خصوصی که بتوانند وظایفی را که بعنوان تصدی دولت دارد انجام می‌دهد آن‌ها بعهده بگیرند ما هم برویم به سمت سیاستگذاری و ایجاد زیرساخت‌های کلان برای فعالیت بخش خصوصی.

سؤال: پس چشم انداز این است که پست کلاً خصوصی شود؟
لیایی: کلاً نمی‌شود خصوصی شود، چهار عمل اصلی در پست همه جای دنیا تعریف شده است، عمل اولیه ما قبول مرسوله است بعد تجزیه مبادلات است و رهسپاری است و نهایتاً توزیع. ما براساس قانون اساسی و حاکمیت وظیفه‌ای که روی دوش مان داشته است تجزیه مبادلات وظیفه حاکمیتی دولت و شرکت ملی پست است. خارج از این موضوع، سه عمل دیگر ما تا در حد امکان باید دراختیار بخش خصوصی قرار بدهیم. یعنی شرایطی را فراهم کنیم که بخش خصوصی بیاید در این سه عمل اصلی و سرمایه گذاری کند. ما الان هم حدوداً در قسمت اول که بخش قبول مرسوله است، حدوداً ۸۰ درصد مرسولات پستی ما را بخش خصوصی قبول می‌کند.

سؤال: از طریق دفاتر خدمات دولتی؟
لیایی: از طریق دفاتر پیشخوان و دفاتر نمایندگی که ما به بخش خصوصی داده ایم. ما تقریباً ۲۸ هزار نقطه پستی داریم که خب از این ۲۸ هزارتا تقریباً نزدیک به ۱۲ هزارتای آن مربوط به خود شرکت پست است که از همان ۱۲ هزارتا هم تعدادی را اجاره داده ایم به بخش خصوصی. بخش خصوصی با ما قرارداد می‌بندد و متناسب با تعداد مرسوله‌ای که دریافت می‌کند، هزینه از ما دریافت می‌کند که هم کارمند خودمان نیستند به قول معروف عده و عده مان را زیاد نمی‌کنیم و هم اینکه بخش خصوصی خیلی فعال‌تر و چابک‌تر است از بخش دولتی برای فعالیت تصدی گری است.

سؤال: آن مرحله تجزیه اش یعنی دقیقاً چه؟
لیایی: تجزیه همه جای دنیا مثل تقریباً زیرساخت‌های تلفنی می‌شود که تمام مرسوله‌ها باید یک جا کنترل شود و بعد توزیع شود بخاطر هم مسائل امنیتی و هم بخاطر جلوگیری از قاچاق و هم بخاطر یکسری مسائل دیگر. همه جای دنیا این موضوع را قبول کرده اند که تجزیه مبادلات پستی شان باید قطعاً زیر نظر دولت و حاکمیت شان قرار بگیرد.

سؤال: بقیه اش به سمت خصوصی شدن پیش خواهد رفت؟
لیایی: همان تجزیه مبادلات را هم عمدتاً می‌توانیم از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کنیم، ولی بالاخره دولت باید آن اشراف حاکمیتی خودش را روی قسمت حتماً اعمال کند.

سؤال: دو سال دیگر این موقع ما کجا خواهیم بود در پست؟
لیایی: ما دو سال دیگر بتوانیم هاب‌های پستی استانی مان را راه اندازی کنیم. ببینید در گذشته به این صورت بوده است.

سؤال: به جای هاب چه می‌توانیم به فارسی بگوییم؟
لیایی: درگاه پستی. در گذشته به این صورت بوده است که از هر جای ایران غیر از استان‌های همجوار هر مرسوله‌ای که می‌خواست منتقل شود به یک استان دیگر که غیرهمجوار باشد باید می‌آمد تهران مرکز تجزیه مبادلات معروف چهارراه لشگر و یا کندوی زنبور عسل که خیلی هم معروف است، ساختمانی آنجا بود که این‌ها همه می‌آمد آنجا و از آنجا تجزیه می‌شد به نقاط مختلف کشور. مثال می‌زنم مثلاً از سیستان و بلوچستان قرار بوده است که مرسوله‌ای به آذربایجان شرقی منتقل شود، باید می‌آمد آنجا تهران چهارراه لشگر هدف نهایی اش مشخص می‌شد و ارسال می‌شد آنجا. حالا اگر سیستان و بلوچستان قرار بود بوشهر مثلاً باید دوباره این مسیر را می‌آمد تهران و تهران به بوشهر ارسال می‌شد.

سؤال: فارس به بوشهر هم می‌رفت همین اتفاق می‌افتاد؟
لیایی: استان‌های همجوار معمولاً این اتفاق نمی‌افتاد من غیرهمجوار را گفتم. الان ما توانسته ایم ۵ درگاه پستی در استان مازندران، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، فارس و یک استان دیگر که خاطرم نیست ۵ هاب پستی ایجاد کنیم که دیگر نیاز نباشد که همه به تهران بیاید. این‌ها استان‌های همجوارشان می‌آید در آنجا تجزیه می‌شود و نهایتاً رهسپار می‌شود. این فاصله ارسال مرسوله ما را خیلی کوتاه‌تر و سرعت ارسال را خیلی بیشتر می‌کرد. ضمن اینکه ما حدوداً ۲۰ خطوط مستقیم هم گذاشته ایم بین استانی که این اتفاق می‌افتد که مرسوله را شما تحویل شبکه پستی می‌دهید خیلی سریع‌تر توسط این ۲۰ خطوط مستقیم به مقصد می‌رسد. دورنمای هم ما و هم کل پست دنیا به این صورت است که مرسوله را فرستنده وارد شبکه پستی می‌کند، هم لحظه بداند که چه ساعتی توسط چه پستچی و توسط چه عاملی دست گیرنده می‌رسد. این نقطه غایی و هدف ما است هم ما و هم پست دنیا که داریم برنامه ریزی می‌کنیم که به این هدف برسیم که راه زیادی دارد هم باید زیرساخت هایمان آماده باشد که بتوانیم این قول را به گیرنده و فرستنده بدهیم که ما این مرسوله را در آن زمانی که به شما وعده کرده ایم و به قول ما اس ال ای، براساس آن اس ال‌ای مرسوله را به دست گیرنده برسانیم. هرچه زمان کوتاه‌تر باشد می‌توانیم بگوییم پست توسعه یافته تری داریم.

سؤال: دو سال دیگر ما ۵ درگاه..
لیایی: الان ۵ درگاه داریم تبدیل می‌کنیم به ۱۰ درگاه تا دو سال دیگر.

سؤال: چه اتفاق‌هایی تا دو سال آینده خواهد افتاد؟
لیایی: با هوشمندسازی مراکز تجزیه مبادلات استانی مان است ما الان ۵ استان تجزیه مبادلات به صورت سیستمی و مکانیزه است که در دو سال آینده آن را تبدیل به ۱۰ مرکز می‌کنیم که این اتفاق باعث می‌شود که سرعت سیر مرسولات پستی ما خیلی بیشتر شود و مرسوله پستی زودتر دست گیرنده برسد.

سؤال: ارتباط شما با دانش بنیان‌ها برقرار است و به هرحال شما هم مثال زدید و در گزارش‌ها هم ملموس بود که ارتباط‌هایی هست. باز می‌خواهم برسیم به عدد و رقم و به شاخص‌های قابل اندازه گیری. دو سال دیگر از فرض کنیم که آن ۳۰۰ نوع فعالیتی که شما گفتید هوشمندسازی شود، قاعدتاً باید هزینه ارسال مرسولات پستی بیاید پایین، درست است؟
لیایی: بله.

سؤال: این وعده را می‌توانید بدهید یا دو سال دیگر کمتر از امروز خواهد بود؟
لیایی: اگر همین الان ما بخواهیم مقایسه کنیم با نرخ تورم شاید نسبت به سال گذشته هزینه دریافتی ما از مردم به نسبت کمتر هم شده است. بله اگر تورم اجازه بدهد ما می‌توانیم قول بدهیم که هزینه‌های ارسال و مرسولات ما کمتر از گذشته باشد. ما همیشه از تورم عقب هستیم، تعرفه‌های ما متناسب با تورم متأسفانه افزایش پیدا نکرده است و اجازه نداده است که بتوانیم سرمایه گذاری کنیم در زیرساخت هایمان، ما هرچه سرمایه گذاری بیشتری کنیم در زیرساخت هایمان، هرچه ورود هوشمندسازی را بتوانیم سهل‌تر ساده‌تر کنیم در شبکه پستی، قطعاً در قیمت تمام شده ما تأثیر مثبتی دارد و می‌توانیم قیمت تمام شده را کاهش دهیم و حتی تعرفه مان را هم پایین‌تر بیاوریم، اما به شرطی که تورم این اجازه را به ما بدهد.

سؤال: با فرض اینکه تورم نداشته باشیم یعنی تورم را صفر درنظر بگیریم، می‌توانید بگویید که هزینه‌ها چقدر کاهش پیدا می‌کند؟
لیایی: سال به سال می‌توانیم حدوداً ۵ درصد تعرفه را می‌توانیم پایین اگر تورم صفر باشد و به شرطی که بتوانیم هوشمندسازی کنیم.

سؤال: یعنی یکسال دیگر ۵ درصد بیاید پایین و یکسال دیگرش هم دوباره ۵ درصد بیاید پایین؟
لیایی: بله. من تازگی‌ها یک سفری به یک کشور خارجی داشتم خیلی برای من جالب بود که مثلاً بخاطر رقابتی که وجود داشت بین اپراتور‌های دولتی و خصوصی پست آن کشور، این را مشاهده کردم خودشان اذعان می‌کردند که ما سال به سال تعرفه‌های پستی مان به نسبت گذشته می‌آید پایین‌تر به جای اینکه افزایش پیدا کند. هم بخاطر رسوخ فناوری اطلاعات هوشمندسازی در شبکه پستی شان و هم بخاطر افزایش تعداد مرسولات پستی شان. یعنی ما هرچقدر بتوانیم سرانه پستی مان را بالاتر ببریم قاعدتاً هزینه تمام شده ما پایین‌تر می‌آید و می‌توانیم تعرفه‌های پایین تری را داشته باشیم. یکی از علت‌هایی که الان شاید مردم ما احساس کنند که تعرفه‌های پستی بالا است، بخاطر پایین بودن سرانه پستی است. این مثل تولید یک محصول است، شما هرچه از یک محصولی تعداد بیشتری تولید کنید، قاعدتاً قیمت تمام شده آن محصول پایین‌تر می‌آید. همین اتفاق در بحث پست هم می‌افتد ما هرچقدر تعداد بیشتری مرسولات پستی داشته باشیم می‌توانیم ادعا کنیم که هزینه تمام شده ما کاهش پیدا کند.

سؤال: خب این دو تا هر دو بر هم تأثیر دارد یعنی از آن طرف هم اگر قیمت پایین باشد مردم بیشتر استفاده می‌کنند، ولی باز تنها عامل عامل قیمت نیست و انتظار می‌رود هوشمندسازی در بقیه موارد هم تأثیر بگذارد. یکی از آن موارد امکان رهگیری دقیق و همینطور سنجش عملکرد پستچی‌ها است، مواردی دیده می‌شود و گزارش می‌شود که در یک مثلاً فرض کنید منزلی کسی حاضر بوده است در ساعتی گفته شده است که پستچی آمده است و مثلاً کسی نبوده است و این برگشت خورده است. درحالیکه وقتی مراجعه می‌کنیم مثلاً آن شخص می‌گوید من سه روزه در منزل بوده ام و دلیلی نداشته است که واقعاً درب منزل زده شده باشد، موارد هم متعدد است یعنی بیش از یک مورد و این‌ها است. چه جوری می‌شود اینجور وقت‌ها سنجید و به فرض، من با احترام به همکاران شما در شرکت پست، می‌خواهم بگویم که اگر یک پستچی بخواهد خطا کند چه جوری می‌شود خطایش را سنجید؟
لیایی: الان همه پستچی‌های ما مجهز به سیستم جی پی اس هستند یعنی اینطوری نیست که ما نتوانیم اینها را رهگیری کنیم.

سؤال: بدون استثناء؟
لیایی: بله بدون استثناء همه موظعین ما به جی پی اس مجهز هستند یعنی دستگاه‌هایی که دراختیارشان قرار داده شده است، پایانه‌های پستی که دراختیارشان قرار داده شده است، آن‌ها مجهز به سیستم جی پی اس هستند قبل از این هم موبایل‌های آن‌ها مجهز بوده است. نرم افزاری روی این دستگاه‌ها نصب است که موقعیت لحظه‌ای را موظع ما را روی سیستم نشان می‌دهد و سیستم کنترل اش می‌کند. یعنی من الان ...

سؤال: به صورت تصادفی یا نه؟
لیایی: به صورت دائم چک می‌کند.

سؤال: اینکه شما بفهمید من پستچی رفته ام درب آن خانه فلان در کوچه فلان که باید این مرسوله را به او می‌رساندم یا نه، منوط به این است که آن شخص شکایتی کند اعتراضی کند بعد شما بیایید عملکرد من را بسنجید یا نه به طور خودکار اگر کسی هم شکایت نکند شما متوجه می‌شوید سیستم به شما می‌گوید؟
لیایی: سیستم کاملاً به ما می‌گوید و اینطوری نیست که نیاز به شکایت باشد. من می‌توانم این ادعا را کنم که به نسبت تعداد مرسولاتی که ما داریم، حدوداً ۳ درصد ما توزیع ناموفق داریم که این عدد یک عدد تقریباً معمول دنیا این عدد است این هم بخاطر یکسری شرایط خارج از اختیارات پست است. مثلاً طرف فرستنده آدرسی که روی مرسوله می‌نویسد با آن آدرس واقعی یک مقدار تفاوت دارد، یا بخاطر ساختمانی است که تازه ساخته اند یا بخاطر تغییر آدرس، تغییر اسم خیابان، یک مثال می‌زنم مثلاً طرف سند خانه اش گفته است که من واحد شمال غربی طبقه اول هستم، در صورتی که طبقه اول تعریف اش از لحاظ شهرداری با تعریفی که ما در طبقه اول داریم از لحاظ پست شاید یک مقدار تفاوت کند. ما الان درحال به روزرسانی و استانداردسازی این آدرس هستیم که هم شهرداری‌ها دخیل هستند هم وزارت کشور دخیل است دستگاه‌های مختلفی هستند ما پروژه‌ای را در سال‌های گذشته در شرکت ملی پست پروژه حاکمیتی را تعریف کرده ایم بعنوان پروژه جی نف که قرار است که آدرس استاندارد ایجاد کند برای کل حاکمیت که هر دستگاه دولتی و غیردولتی آدرس کسی را خواست، استناد کند به آن آدرس و آن آدرس صحیح و درستی باشد که مستلزم به روزرسانی سال به سال است.

سؤال: الان شما می‌گویید که تخلفات اینچنینی اصلاً نباید اتفاق بیفتد و اگر اتفاق بیفتد شما خودتان کاملاً ...
لیایی: ما سامانه‌ای به نام سامانه غرامت درنظر گرفته ایم که شکایاتی که برسیم به آن‌ها که تخلف از جانب ما بوده است یا غیر از تخلف، هر نوع اشتباهی بوده است شکستگی بوده است که از طرف پست بوده است سامانه غرامت بین سه روز تا یک هفته، غرامت آن مرسوله را براساس ارزش اظهار شده آن مرسوله به صاحب مرسوله پرداخت می‌کند.

سؤال: برای دیر رسیدن چطور یا برای.
لیایی: برای دیر رسیدن بستگی به قرارداد ما دارد اگر پست ویژه باشد براساس آن توافقی که کرده ایم دیرتر برسد همان را هم ما خسارت و غرامت پرداخت می‌کنیم. ولی عمده غرامت‌های ما مربوط می‌شود به معیوب شدن مرسوله حین فرآیند ارسال. یعنی یا شکستگی یا اینکه کارتن آن آسیب ببیند یا خود مرسوله داخل بسته بندی آسیب ببیند، غرامت تعلق می‌گیرد.

سؤال: قرار بوده است که پست موتور برقی بدهد به پستچی ها، این کار را کرده اید؟
لیایی: بله خوشبختانه توانستیم در ۲۸ دیماه ۱۴۰۱ در روز هوای پاک ما رونمایی از ورود ناوگان موتور برقی را به شبکه پستی داشته باشیم. خب ما به وعده مان عمل کرده ایم تفاهم نامه‌ای را با کمک شهرداری تهران توانستیم منعقد کنیم. هفتصد تا از موتور‌های پستچی‌ها را تبدیل به موتور برقی کنیم. همین اتفاق در شهر مشهد افتاد توانسته ایم یک تفاهم نامه ۸۰۰ دستگاه موتور برقی را با شهرداری مشهد ببندیم. خوشبختانه موفق شده ایم در شورای عالی ترافیک مصوب کنیم، ۲۰ کلان شهری که آلوده هستند مصوب شد با کمک شهرداری این ۲۰ کلان شهر تمامی موتور‌های پستچی‌ها را تبدیل به موتور برقی کنیم. منتها مستحضرید موتور‌های برقی با توجه به اینکه هزینه اش خیلی بیشتر از موتور‌های بنزینی است، قاعدتاً باید هم دولت و هم ما بتوانیم کمک کنیم به پستچی‌ها که بتوانند از این موتور‌ها تهیه کنند. ما در خود شرکت ملی پست تقریباً دو سوم خرید یک موتور برقی را یا خودمان قبول کرده ایم یا از طریق تسهیلاتی که از شهرداری یا دستگاه‌های مختلف گرفته ایم توانسته ایم هزینه تمام شده موتور را کاهش دهیم برای پستچی هایمان.

سؤال: چند درصد موتور‌ها تغییر کرده است یا چه تعدادی موتور برقی خریداری شده است؟
لیایی: ما ۱۲ هزارتا موتور جمعاً در کل کشور داریم که باید اینها را تبدیل کنیم فعلاً ۷۰۰ تا ۸۰۰ تای آن‌ها را شروع کرده ایم. در آینده نزدیک بتوانیم ۲۰ شهری را که اشاره کردم به آن‌ها را بتوانیم تبدیل به موتور برقی کنیم.

سؤال: این آینده نزدیک را با تعداد می‌فرمایید چقدر است؟ یعنی تا پایان سال ۱۴۰۲ چه تعداد موتور برقی می‌دهید؟
لیایی: ۱۴۰۲ ر قول نمی‌توانم بدهم، ولی اگر تسهیلات آن دراختیار شرکت ملی پست قرار بگیرد، شاید تا پایان ۱۴۰۳ ما بتوانیم ۷ هزار تا موتور برقی، در ۲۰ کلان شهر را بتوانیم تبدیل به موتور برقی کنیم.

سؤال: این اگر قانون دارد؟
لیایی: بله. ماده ۱۲ تصویب شده است قانون هوای پاک که اشاره کرده است که دستگاه‌های مسئول باید این تسهیلات لازم را دراختیار دستگاه‌های بهره بردار قرار بدهند که ما داریم از آن تسهیلات استفاده می‌کنیم.

سؤال: یعنی تکلیف دارند؟
لیایی: بله.

سؤال: نه اینکه بگوییم مجاز هستند؟
لیایی: نه تکلیف دارند. بخاطر کاهش آلودگی هوا.

سؤال: اگر انجام ندادند، ما می‌توانیم بعداً بپرسیم از شما ...
لیایی: شرکت ملی پست من این ادعا را داریم بنا به اظهارات سازمان محیط زیست تقریباً اولین دستگاهی است که این طلسم را شکاند و توانست از موتور برقی در خدماتی که دارد به مردم می‌دهد استفاده کند. خیلی شرایط سختی بود، ولی بالاخره ما توانستیم این اتفاق را در پست رقم بزنیم که از موتور برقی در خدمات مان استفاده کنیم.

سؤال: چرا سخت بود؟
لیایی: هم فرهنگ آن جا نیفتاده است و هم هزینه‌ها خیلی کمرشکن است. بخاطر همین استفاده از تسهیلات شاید یکی از مهره‌های اصلی ما نحوه استفاده از تسهیلات است.

سؤال: سختی از نظر هزینه را می‌فرمایید.

لیایی: بله.

سؤال: درباره اربعین شرکت پست شنیده ام کار‌هایی کرده است و قرار است بکند. چه کاری؟
لیایی: خوشبختانه از سال گذشته ستاد اربعین مان را فعال کرده ایم و اولین حضور منسجم مان را در مراسم اربعین پارسال داشته ایم که هفت تا سرویس را ما تعریف کرده بودیم که از این هفت سرویس، سرویس پست یافته مان را توانستیم در مسیر اربعین پیاده کنیم که استقبال خیلی خوبی از سمت حتی عراقی‌ها شد. به این صورت که پست یافته را من یک توضیح کوچکی بدهم، این سرویس هر گمشده‌ای را دست صاحب اصلی اش می‌رساند در مسیر اربعین. سامانه‌ای را ما در ایران تعریف کردیم که مواکبی را در نجف و کربلا و مسیر راهپیمایی‌ها آماده کردیم که هر زائری که اشیاء خودش را گم می‌کند، تحویل موکب‌های پست یافته می‌دهند کسی که پیدا می‌کند و وارد سامانه می‌شود و هر کسی که اشیاء خودش را گم کرده باشد مراجعه می‌کند به این سامانه و مشخص می‌شود که مثلاً گذرنامه اش، موبایل اش، کفش، طلا، ...

سؤال: یعنی اشیایی که شناسنامه و کد و اینجور چیز‌ها هم ندارد به همین ترتیب؟
لیایی: بله ما حتی طلا پیدا کرده ایم، وجوه نقد پیدا کرده ایم که با دادن نشانی به صاحبان اصلی اش توانستیم در همان مسیر اربعین...

سؤال: سازوکارش را تشریح می‌کنید؟ توضیح می‌دهید چه اتفاقی می‌افتد؟
لیایی: بله. من گذرنامه ام را گم می‌کنم در مسیر شخصی که پیدا می‌کند مراجعه می‌کند...

سؤال: گذرنامه که مصداق یک چیز خاصی است که صاحب آن مشخص است اسم مشخص است.
لیایی: موبایل گم می‌کنند.

سؤال: موبایل اگر پست هم نباشد من می‌توانم به دست صاحب اش برسانم احتمالاً اگر روشن بماند و زنگی بخورد بالاخره یک نفر یک جوری کمک می‌کند.
لیایی: هر چیزی ساک شان.

سؤال: بله، ولی چیز‌هایی که مشخص نیست. یعنی اسمی ندارد، روش احراز صاحب آن ممکن نیست چطوری ممکن است؟
لیایی: ما پارسال برچسب‌هایی را در مرز‌های ورودی کشور عراق توزیع کردیم بین زائران که زائران آن برچسب‌ها را روی هر بسته‌ای می‌زدند تقریباً می‌شد گفت شناسنامه آن بسته بود و ما آن را در سیستم داشتیم. هر کسی آن را پیدا می‌کرد یک بارکدی روی آن نصب شده بود شماره اش را وارد سیستم می‌کرد مشخص می‌شد که صاحب آن چه کسی است.

سؤال: پس این را باید لب مرز کسی که می‌رود..
لیایی: بله.

سؤال: قبل از مرز هم می‌توانند بگیرند؟
لیایی: قبل اش هم می‌توانند هنگام ورود هم می‌توانند بگیرند و قبلاً هم می‌توانند درخواست کند که برچسب بگیرند.

سؤال: جای خاصی توزیع می‌شود؟
لیایی: بله. ما حدوداً اگر اشتباه نکنم سال گذشته ۵۰۰ هزارتا برچسب چاپ کردیم و دراختیار زائر‌ها گذاشته ایم.

سؤال: ۵۰۰ هزارتا تک دانه است یا نه چند تا دارد؟
لیایی: نه تک است.

سؤال: خب آن یک دانه را روی کوله می‌زند. ولی مثلاً می‌گویید که کفش هم ممکن است این اتفاق برایش بیفتد، کسی می‌آید برچسب را بزند روی کفش خودش؟
لیایی: بله. روی کفش نمی‌زنند روی کوله پشتی‌ها و مخصوصا روی موبایل شان می‌زنند تا سریع‌تر پیدا کنند.

سؤال: این قابل تکثیر است؟
لیایی: خود برچسب را می‌دهند، کد آن یکتا است. چون کد آن یکتا است ما پارسال ۵۰۰ هزارتا کد طراحی شد.

سؤال: می‌تواند طوری باشد که هر نفری ۵ تا برچسب یا ۱۰ تا برچسب برای وسایل اصلی و قیمتی اش دریافت کند شدنی است؟
لیایی: بله ما دنبال این هستیم که کسی چیزی گم نکند.

سؤال: بالاخره پیش می‌آید آن خستگی‌ها و ازدحام و شلوغی ها.
لیایی: بله.

سؤال: امسال چطور چه اتفاقی دارد می‌افتد، تعداد افزایش پیدا کرده است؟
لیایی: هم تعداد مواکب مان افزایش پیدا کرده است ما یک دوره آموزشی برای متصدیان خدمت پست یافته مان گذاشته ایم که آشنایی با زبان عربی بوده است، آشنایی با سامانه‌ها بوده است نحوه تعامل با زائر‌ها بوده است که این دوره آموزشی خیلی کمک می‌کند به خدمت رسانی متصدیان ما بتواند خیلی راحت‌تر ارتباط برقرار کنند. ما این سرویس را در اصل پارسال برای ایرانی‌های حاضر در اربعین طراحی کرده بودیم امسال با آموزش زبان عربی یا انگلیسی می‌توانیم این سرویس را به زائران کشور‌های دیگر هم ارائه کنیم.

سؤال: امسال تعداد افزایش پیدا می‌کند؟
لیایی: بله.

سؤال: غیر از مواکب که می‌گویید افزایش پیدا می‌کند تعداد برچسب هم افزایش پیدا می‌کند؟
لیایی: هم تعداد برچسب‌ها افزایش پیدا می‌کند.

سؤال: چقدر می‌رسد؟
لیایی: عدد آن را دقیقاً نمی‌دانم که بخواهم بگویم، ولی هم تعداد برچسب‌ها افزایش پیدا کرده است و هم تعداد کسانی که در مواکب حضور پیدا می‌کنند.

سؤال: و آماری که چه تعدادی وسیله از این طرق به دست صاحبانشان رسید؟
لیایی: در سیستم است، چون کاملاً سیستمی است و آمار آن را در سیستم داریم، چون پارسال خودم حضور پیدا کردم خیلی لذت بردم کسانی که پیدا می‌کردند. یک خانمی بود پول اش را گم کرده بود یا موبایل اش را گم کرده بود مراجعه کرده بود. خیلی جالب بود بعد از چند ساعت که همکاران ما پیدا کردند و تحویل اش دادند، آن همکار ما که در موکب بعدی آن گمشده آن طرف را پیدا کرده بود به او داده بود فیلم اش را فرستاده بود اشک شوقی که برای پیدا کردن گذرنامه اش می‌ریخت خیلی برای ما جذاب بود.

سؤال: آمار دارید از آنها؟
لیایی: بله.

سؤال: چقدر؟
لیایی: عدد آن را الان آماده ندارم.

سؤال: امسال برنامه دیگری دارید کلاً در شرکت پست؟
لیایی: برای اربعین؟

سؤال: برای اربعین یا برای غیر از اربعین؟
لیایی: برای اربعین که گفتم خدمت شما یکی از هفت خدمت ما بود. ما خدمت‌های دیگری هم تعریف کرده ایم که بتوانیم نذورات مردم را از سراسر کشور به مرز‌های خروجی به کشور عراق برسانیم یعنی هر کسی که هرجای ایران مرسوله‌ای یا نذری داشته باشد و بخواهد به دست زائر‌های اربعین برساند را دفاتر پستی به صورت رایگان تحویل می‌گیرند و منتقل می‌کنند به مرز‌های شلمچه و مهران که زائران بتوانند در مسیر از این نذورات استفاده کنند. یکی از سرویس‌های ما این است.

سؤال: یعنی چطوری؟ نذوراتی که می‌گویید منظورتان چیست؟
لیایی: هر چیزی لباس، فرش، آذوقه یا هر چیزی که زائران اربعین نیاز داشته باشند به آن معمولاً مردم از آن‌ها استفاده می‌کنند آن‌ها را دراختیار پست قرار می‌دهند و پست به صورت رایگان آن‌ها را منتقل می‌کنند و دراختیار زائران قرار می‌دهد.

سؤال: هم رایگان است و هم اینکه می‌برد در مسیر پایانه‌های مرزی به موکب‌ها تحویل می‌دهند؟
لیایی: بله.

سؤال: چه مواردی را شامل می‌شود؟
لیایی: از آب معدنی گرفته و هر چیزی.

سؤال: آب جزء چیز‌هایی است که هم پارسال مورد استفاده بود بخاطر گرمای هوا و امسال حتماً گرمتر خواهد بود و خیلی پرکاربردتر هم خواهد شد.
لیایی: هر چیزی که قابل استفاده برای زائر‌های اربعین باشد.

سؤال: یعنی الان فرض کنیم یک شخص یا یک هیئت یا یک مسجد در یک شهرستان هر شهرستان ایران..
لیایی: مراجعه می‌کنند به دفاتر قبول پست.

سؤال: یک کامیون آب معدنی نذر کنند شرکت پست این را رایگان از آن‌ها تحویل می‌گیرد و می‌رساند به موکب‌های مسیر اربعین؟
لیایی: بله. یکی دیگر بحث عاشقانه‌های حسینی بود نامه‌هایی که مردم می‌نویسند و ما تحویل می‌گیریم.

سؤال: برای مورد قبلی باید مراجعه کنند به دفاتر پستی؟
لیایی: بله.

سؤال: یعنی هر کدام بگویند من این را دارم و می‌خواهم در ایام اربعین برسد به دست زائران اربعین از او قبول می‌کنند؟
لیایی: بله قبول می‌کنند رایگان.

سؤال: بعد رسیدن آن را چطوری اطلاع می‌دهند یا اطلاع پیدا می‌کند؟
لیایی: رسیدن آن خیلی اطلاع رسانی شاید نیاز نداشته باشد.

سؤال: نه از این جهت که بالاخره شخص می‌خواهد خاطرش جمع شود این نذری که کرده است این هزینه‌ای که کرده است رفته و رسیده است یا نه؟
لیایی: مثل مرسوله نیست که وارد شبکه پستی شود و کد رهگیری به آن زده شود. تحویل می‌گیرند و ما این امانت را به نحو احسن دست صاحبانش می‌رسانیم.

سؤال: حتماً منظورم این است که شخص دوست دارد بداند که این نذری که کرده بود مثلاً در پایانه مهران یا در مرز شلمچه ..
لیایی: معمولاً هم مشخص می‌کنند که این نذر را در کدام مرز تحویل داده ایم.

سؤال: درباره هر کدام از خدمات چه مربوط به اربعین یا هر کار دیگری که پیشرو دارید و مهم است که مردم بدانند را بفرمایید.
لیایی: من این اشاره را کنم که آدرس‌ها را مردم درست بنویسند. هم به نفع خودشان است هم به نفع همکاران ما در شبکه پست. ما سرویس‌های جدیدی را تعریف کرده ایم که این آدرس نویسی درست خیلی به آن‌ها کمک می‌کند. سرویس احراز هویت مکانی که یک سرویس خیلی خیلی خوب و کاربردی است را به تازگی اجرا کرده ایم قبلاً به این صورت بود که شما مثلاً سرویس تعویض پلاک ماشین را باید مراجعه می‌کردید به مراکز تعویض پلاک و تقریباً یک نصف روز یا یک روز معطل می‌شدید الان این سرویس درب منزل شما است. شما ماشینی خریداری می‌کنید پلاک آن توسط شرکت ملی پست تحویل شما می‌شود در محل منزل تان. نیازی به حضور شما ندارد منتها احراز هویت مکانی مشخص می‌کند که شما باید در آن آدرسی که در سند مشخص کرده اید مأمور پست به نیابت از نیروی انتظامی تأیید می‌کند که شما در آن مکان اقامت دارید و پلاک را در آنجا به شما تحویل می‌دهد.

سؤال: چه اتفاق خیلی خوبی.
لیایی: این یکی از سرویس‌های احراز هویت مکانی است مثلاً برای آموزش و پرورش هم اتفاق می‌افتد.