شورای نگهبان با انتخابات تناسبی مخالف نیست

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ،شبکه سوم سیما در برنامه سلام صبح بخیر با آقای هادی طحان نظیف ، سخنگوی شورای نگهبان درباره   ۲۶ تیرماه  ،سالروز تاسیس شورای نگهبان گفتگو کرد.
سوال: کوران انتخابات مجلس از چه زمانی گرم و داغ می‌شود؟
طحان نظیف: همانطور که فرمودید ما انتهای امسال دو تا انتخابات مهم داریم انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات مجلس خبرگان، جلسات و هماهنگی‌ها و این‌ها شروع شده، ما از همین ابتدای سال تا حالا چندین جلسه با دستگاه‌های مرتبط با انتخابات خودمان اصلا متولی بودیم و برگزار کردیم که انشاالله با رویکرد آسیب شناسی اگر نکاتی بوده، آسیب‌هایی بوده دستگاه‌ها از همین الان تمهید بکنند که به انتهای سال نرسد و انشاالله انتهای سال یک انتخابات پرشور و خوب را شاهد باشیم.این یک بخشی از ماجرا است و یک بخشی هم موضوعی است که این روز‌ها هم مطرح است بحث اصلاح قانون انتخابات، تقریبا یکی از سوالات ثابت هم مسئولان دست اندرکار انتخابات و هم مردم و رسانه‌ها این است که مبنا کدام قانون است؟ قانون فعلی هست یا قانونی که در حال بررسی هست که باید عرض کنم ما هم منتظر هستیم.
سوال: مجلس تا چه زمانی برساند به این دوره می‌رسد؟
طحان نظیف: فکر می‌کنم در همین روز‌های پیش رو اگر برساند می‌رسد والا دیگر بخش‌های زیادی از آن نمی‌رسد.نکته اش این است که اصلاح قانون انتخابات فرآیندش شروع شد و در رفت و آمد هم ما هفته‌های اخیر عرض کردیم ما درباره متنی که فکر می‌کنم حدود ۶۰ ماده هم بود، هیچ اشکال و ابهامی دیگر نداریم فقط یک موضوع محل بحث بود که بحث برگزاری انتخابات تناسبی در شهر تهران بود و آن هم ما عرض کردیم این روش را نه خلاف شرع می‌دانیم نه خلاف قانون اساسی، ولی هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام که وظیفه اش تطبیق مقررات با سیاست‌های کلی است، عزیزان در مجمع آن را مغایر سیاست‌ها دانستند و ما هم نظر را به مجلس منعکس کردیم، مجلس اصرار کرد که خود مجمع تصمیم گیری نهایی را بکند، مجمع این روز‌ها در حال بررسی این موضوع هست، حالا ما هم به عزیزان عرض کردم و پیغام دادیم که هر جوری تشخیص دادید انتخابات در تهران تناسبی باشد یا نباشد ما خلاف شرع نمی‌دانیم، خلاف قانون اساسی هم نمی‌دانیم، ولی اصراری هم نمی‌دانیم، این یک ماده است از آن ۶۰ ماده، ولی بخش‌های دیگر این قانون به نظرم یک بروزرسانی‌های خوبی صورت گرفته با یک فرآیندی این به انتخابات برسد اگر این قانون برسد مثلا ما از اواسط مرداد ماه مثلا بحث پیش ثبت نام را خواهیم داشت برای اولین بار، ولی اگر این اقدامات انجام نشود، دیگر می‌رود دوباره یکی دو ماه آینده فکر می‌کنم از مهرماه و این‌ها عملا دیگر آن فرآیند‌ها آغاز می‌شود.
سوال: چه تغییر اساسی می‌کند اگر که برسد، آن چیزی که بیشتر در ذهن مردم هست و سر آن بحث شده همین تناسبی بودن و کرسی محور بودن است که افراد رای می‌دهند و نسبت به آراء محفوظه هر کسی یک سهمی در مجلس خواهد داشت و این طور نیست که اگر سی درصد مردم به یک لیستی رای دادند و رای قاطع نبودند بگوییم محروم شدند از این که نماینده داشته باشند، خیلی اتفاقا فکر می‌کنم که همگرایی هم بود، اولین بار اصلاح طلب‌ها این را مطرح کردند خاطرم هست بعدا اصولگرا‌ها هم از آن استقبال کردند و به این ایده رسیدند حالا باید ببینیم که مجمع چه تصمیمی راجع به آن می‌گیرد، ولی غیر از این غیر از تناسبی شدن انتخابات چه تغییری فرآیند انتخابات مجلس می‌کند؟
طحان نظیف: نسبت به انتخابات تناسبی این را اضافه کنم به نکته‌ای که فرمودید، دو روش ما در دنیا داریم نسبت به مدل برگزاری انتخابات، یک روش روش اکثریتی هست یعنی هر کس تعداد رای بیشتری آورد کرسی را از آن خودش می‌کند و وارد مجلس می‌شود، ما الان سیستم مان و مدل و الگوی انتخاباتی مان اکثریتی است.مدل دیگری هم در دنیا وجود دارد مدل تناسبی هست که معتقدند مثلا یک مقداری عادلانه‌تر است، البته این دو روش با هم چالش دارند و رقابت دارند که کدام عادلانه‌تر هستند، ولی مدعی هستند می‌توانند صدای آن اقلیت هم باشند، مثلا در یک دوره به یک گروه سیاسی اقبال می‌شود، یک گروهی در اقلیت می‌شود، ممکن است در دوره بعد برعکس شود، مثلا این اتفاق که در تهران معمولا سی صفر یعنی یک گروه می‌آیند وارد مجلس می‌شوند این نتیجه مدل اکثریتی است، در مدل تناسبی مثلا آن‌ها اگر ده درصد آراء را هم داشته باشند فرض کنید یک کرسی، ۵ کرسی و سه کرسی را مثلا ۲۵ به ۵ می‌شود بسته به این که کدام جریان اقبال شده باشد یا برعکس.این دو مدل واقعا در دنیا وجود دارند و دارند با هم رقابت می‌کنند که کدامیک بیشتر حاکی از اراده مردم هست.عرض کردم ما، چون فرمودید بحث اصلاح قانون انتخابات، محدود به این موضوع نیست، من هم قبول دارم، این موضوع شاید بیشتر دیده شده، ببینید مبنای اصلاح قانون انتخابات بر می‌گردد به ...
سوال: چه تغییر کلی انتخابات در اصلاح قانونی که اگر برسد خواهد کرد؟
طحان نظیف: بحث اصلاح قانون انتخابات یک بحثی است که خاطرتان باشد سال‌ها است که مطرح است. بحث دیروز و امروز نیست. در سالیان متعدد این بحث مطرح بوده، نقطه عطف این موضوع می‌توانم بگویم به حدود هفت سال قبل بر می‌گشت که رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ فرمودند و می‌توانم بگویم با یک رویکرد آسیب شناسانه تقریبا نظام مسائل انتخابات مشخص شد یعنی در ۱۸ بند تمام موضوعات مربوط به انتخابات به آن پرداخته شد، هم رویکردش آسیب شناسانه است و هم سعی کرده یک راهکار‌هایی را به نحو کلی داشته باشد، ولی این‌ها باید به زبان قانون، به زبان مقررات در بیاید که انشاالله مجریان و ناظران بتوانند به آن عمل کنند.
در این سال‌ها تلاش‌هایی هم شد، ولی اگر با رویکرد خروجی و محصول نگاه کنیم باید بگوییم که نتیجه ملموسی را ما ندیدیم تا این طرحی که این روز‌ها مطرح هست، عرض کردم حدود ۶۰ ماده هست و سعی کرده موضوعات مختلف را پوشش بدهد البته باز هم از نظر بنده تمام آن بند‌های سیاست‌های کلی را پوشش نداده، ولی تلاش قابل تقدیری است.
من چند تا از آن را عرض کنم، یکی از موضوعاتی که ما با آن درگیر هستیم تعداد ثبت نامی بالا هست در کشورما، در انتخابات گذشته سال ۹۸ حدود ۱۶ هزار نفر برای انتخابات مجلس ثبت نام کرده بودند، من خاطرم هست آن مقطع یک بررسی انجام دادم بعنوان یک معلم و مدرس در دانشگاه، نمی‌گویم نیست، ولی من پیدا نکردم کشوری را به این اندازه تعداد ثبت نامی داشته باشد فارغ از این که این خوب باشد یا بد باشد مهلت‌های رسیدگی این ۱۶ هزار نفر مهلت‌های منطقی نیست.
سوال: بعد هم الان فوق لیسانس شرط است؟ من نوعی بدون فوق لیسانس بروم و ثبت نام بکنم، ثبت نام می‌کنم بعد می‌خواهد بررسی کند 
طحان نظیف: این نکته بعدی من است، وقتی این قانون تصویب شده سال ۷۸، ما این قدر تعداد ثبت نامی نداشتیم، مهلت شورای نگهبان را من عرض می‌کنم، حدود بیست روز است، حالا مراجع قبلی هم یک چنین زمان‌هایی، این افراد بالاخره خودشان هستند، خانواده شان هستند، طرفدارانشان هست، ما خیلی برایمان مهم است که حق کسی این وسط تضییع نشود فرصت کافی داشته باشیم این‌ها بیایند موارد با ایشان طرح شود اگر پاسخی و ادله‌ای دارند می‌خواهند مستنداتی برای ما بیاورند این کار‌ها انجام می‌شود، ولی با یک فورس زمانی بسیار در تنگنا.
این قانون اگر انشاالله تبدیل به قانون شود سعی کرده یک کم مهلت‌ها را منطقی‌تر بکند به نظر ما این یکی از مزایای این قانون است و در راستای حقوق مردم و داوطلبان هست. نکته دیگری که شما هم اشاره فرمودید یک ابتکاری در این قانون ایجاد شده و البته باز پایه و مبنایش در سیاست‌های کلی انتخابات بوده بحث پیش ثبت نام است، افرادی گاهی اوقات می‌آیند ثبت نام می‌کنند برای انتخابات در حالی که شرایط اولیه را هم ندارند، ولی ثبت نام از ایشان بعمل می‌آید، بعد اعلام می‌شود که این‌ها رد صلاحیت شدند، من مثال می‌زنم، بعضی از افراد مدارک تحصیلی فر ض می‌کنید دارند که از نظر خودشان فکر می‌کنند این معتبر است مثلا قبلا مرسوم بود این دستگاه‌ها دوره‌هایی را برگزار می‌کردند و بعد معادل سازی می‌کردند بعنوان مدرک کارشناسی ارشد، بعدا وزارت علوم اعلام می‌کرد که من این‌ها را بعنوان مدرک تحصیلی قبول ندارم و مرجع تخصصی اش هم وزارت علوم است.
عرض ما این است که چرا این افراد باید ثبت نام کنند که بعد با مهره رد صلاحیت مواجه شوند و بعد توضیح بدهند که علت من هیچ بحثی نبوده بحث این که مدرک تحصیلی ام تصورم این بوده که درست است و لی معتبر شناخته نشده توسط مرجع تخصصی اش.
یا بعضی از افراد محکومیت‌هایی را در قانون دارند که در قانون آمده این‌ها مانع برای نامزدی انتخابات هست
این‌ها گاهی اوقات عددشان عدد بالایی هست، این که افراد در پیش ثبت نام بیایند این موارد را بارگذاری کنند و همانجا خیالشان راحت بشود یا این که بالاخره مشکلی ندراند و می‌توانند وارد فرآیند ثبت نام بشوند و ثبت نام قطعی بشود یا این که همان جا دیگر موضوع برایشان روشن بشود. ما این‌ها را عرض می‌کنم همسوبا واقعا حقوق مردم و داوطلبان می‌دانیم، هزینه را برای همه، این‌ها کمتر می‌کند.
ما بروزرسانی‌هایی در این قانون برای وظایف مجری داریم، نظیر انتخابات ریاست جمهوری هیئت اجرایی مرکزی پیش بینی شده، فعالیت‌های نهاد ناظر یک جایی نظام مندتر شده، احکام تبلیغات و تخلفات و جرایم یک مقداری بروز رسانی شده است، باز من مثال بزنم خدمت شما، شما و مردم عزیزمان استحضار دارید در ادوار اخیر تبلیغات از فضای فیزیکی منتقل شده به فضای مجازی، ولی ما وقتی نگاه می‌کنیم حکم مشخص و روشنی درباره این موضوعات در قانون نداریم، زمانی که قانون تصویب شده اصلا این موضوعات مطرح نبوده است، این در حالی است که در فضای فیزیکی، چون مکرر این سوالات پیش آمده جزئیات هم مشخص شده است، گاهی اوقات اندازه پوستر هم مشخص شده است، در حالیکه ما در فضای مجازی شاید بگویم کل احکامی که ما داریم به اندازه یک پاراگراف هم نباشد.